Lögberg - 23.10.1919, Qupperneq 6

Bls. 6
LÖGBERG, FIMTUÐAGINN 23. OKTÓBER 1919
-----------, r_., -y
;SSaS5S5!3Sa-5SKgS55a55aag5S5S5S«gg5SaagSg5555555gg»g;grg5aWSW
Sagan af Monte Cristo.
YIII. KAPITULI.
Björgunin.
Edmond stóð og horfði á sólaruppkormma,
eins og að slík dýrðarsjón væri honum ný o.pia-'
berun og að nokkru leyti var það svo, þv-x allaH
þann tíma, sem hann hafði verið í íangelsinu,
hafði hann aldrei fengið að sjá d.agreipúugu $5a
sólina koma upp.
Hann liorfði alt í kripg um sig þar til augu
hans námu staðar við, fangelsið, þar sem það þög-
ult og ógeðslegt yirtist rísa upp úr hafinu.
“Klukkan hlýtur nú að vera um fjrnrri,>>
hugsaði Edmond. “Innan tveggja eða þriggja
Mukknstunda kemur fangavörðurinn inn 1 klef-
ann minn og finnur líkið. Hann gjörir yfirmönn-
unum undir eins aðvart. Göngin í gegii um vegg-
inn finnast, og þá verða þeir varir við, að eg er
kominn í burtu. Hermenn verða sendir í smábát-
um í allar áttir frá fangelsinu til þess að leita að
strokumanninum, senx þeir vita að getur ekki
verið kominn langt í burtu.
Eallbyssui'nar við fangelsið munu kveða við til
þess að vara alla menn sem meðfram ströndinni
búa við því að skjóta ekki skjólshúsi yfir ógæfu-
rnannin né seðja hann hvað hungraður sem hann
kann að vera.
ög hvað vej&ir svo um mig? Mér er kalt, og eg
ær hungraður. Eg er búinn að tapa hnxfnum
jníonm, og eg er nærri aðfram kominn af
þróttleysi.
Hefi eg þá sloppið úr Chateau d ‘If fangelsinu
til þess að láta lífið á þessu eyði skeri?”
Og rétt þegar hann var að sleppa orðinu, varð
Jhonum aftur litið til hafs og þar, rétt eins og til
svars upp á spummgar hans, sá hann dálítið sjó-
far, sem í fjarlægðinni leit fremur út fyrir að
vera sjófugl heldur en skip. En á seglbúnaðinum
þekti Edmond að það var smáskip frá Genoa, sem
hét Tartana. Skipið kom úr áttinni frá Marseil-
les og stefndi til hafs, og gat hann séð sjóinn hvít-
fyssandi í kjölfari skipsins, því að á því var mikið
skrið.
AS liugsa sér, að innan klukkusfandar gæti
eg verið kominn um borð í þetta skip og þannig
losnað úr þessari eyju eða réttara sagt skeri
En eg óttast spurningar skipverja, og svo
væni þeir vísir til þess að selja mig í hendur lög-
reglunni í Marseilles fyrir fé það, sem að sjálf-
.sögðu hefir verið lagt til höfuðs mér.
Hvaða sögu gæti eg annars sagt þessum
mönnum, sem þeir mundu trúa?
Á skipinu, sem er frá Genoa, eyu sjálfsagt
sjóræningjar og þeir eru miklu líklegri til þess að
afhenda mig lögreglunni, heldur en að gjöra mér
greiða. En samt verð eg að ráða eitthvað af.
Eg er orðinn máttvana af matarleysi og stundin,
sem að uppvíst verður með hvarf mitt úr fang-
elsinu, nálgast. En fangelsis yfirvöldin hafa
•engum gert aðvart enn þá og því ólíklegt, að þess-
ir sjónxenn viti nokkurn hlut um það, sem skeði í
■Chateau d’If fangelsinu. Segjum, að eg gefi mig
út fyrir að vera einn af hásetunum af skipinu, sem
fórst hér við eyna í gærf Það er að minsta kosti
nógu sennilegt til þess að vert sé að reyna það.”
Edmond klifraði niður af steininum, sem
hann hafði staðið á, með þeim ásetningi að steypa
sér í sjóinn. En þá kom lxann auga á bómu og
prjóna húfu, sem auðsjáanlega voru leifar frá
skipskaðanum, sem þarna varö kveldið áður.
Edmond þótti vænt u«i þetta, og honum faust eins
og a'ð forsjónin heíði létt hirtingarhenrj^ sinni af
:sér.
Og um leið og hann tók húfuna og setti hana
;á h'öifnð sér, sagði hann við sjálfan sig: “Þessi
húifa gjörir sögu mína trúanlegri, og bóman þessi
ilétflúr undir með mér að ná í skipið.” ^
Edmond hugsaði sér að synda í veg fyrir
skipið, þegar það færi fram hjá eyjunni. Sjálfur
var hann vanur sjómaður, því hann hafði verið í
siglingum um Miðjarðarhafið síðan hann var
drengur og þóttist því vera hér um bil viss um,
hvaða stefnu skipsmenn mundu halda, og honum
fanst að hann ætti að geta komist svo nærri skip-
inu, þegar það færi fram hjá eynni, að hanp gæti
vakið athygli skipshafnarinnar á sér.
Hann lagði því á stað og synti djarflega í
áttina þangað sem hann hélt að skipið mundi
fa ra. En hann var að eins kominn stutt frá
landi, þegar hik kom á hann, því skipverjar virt-
ust vera að breyta stefnu sinni. Dálitla stund
beið hann á milli vonar og ótta, þangað til hann
sá að skipið sveigði inn á sína fyrri braut og hann
varð aftur hinn vonbezti.
Eftir að hann hafði synt all-lengi, sá hann að
skipið var farið að nálægjast mikið. Ilonum
virtist að á milli þess og sín mundi vera um hálf’
míla vegar, svo hann stanzaði, tók af sér húfuna
og veifaði henni. En hann var enn of langt í
burtu. Skipverjar veittu honum enga eftirtekt,
og við það bættist, að skipið fór aftur að sveigja
af leið. Honum datt í hug að kalla, en hann komst
að þeirri niðurstöðu, að það væri einnig þýðingar-
laust sökum vegalengdarinnar.
Edmond var nú og farinn að mæðast á sund-
inu og hefði að líkindum gefist þarna alveg upp,
ef að bónaan, sem hann hafði með sér úr landi,
hefði ekki orðið til þess að bjarga honum á þann
hátt, að halda honum á lofti á meðan hann var að>,
h,víla sig.
“Jafnvel þó að Tartana” (svo hét skipið)
<‘fari fram hjá mér, eða komi hér ekki náhfegt, þá:
get eg með hjálp þessarar bómu komis^ til lands
í eyna aftur,” liugsaði hann með sjá,tfcum sér.
Augu Edmond fylgdu Tartawx nákvæmloga
og gladdist hann mjög, er sá, að skipið
breytti stefnu sinni enn eiUjU, sjnpi og stefudi nú
beint til hans.
Hann reisti sig því upp eins hátt og hann gat,
veifaði húfunnj al'tþr og kallaði eða öllu lieldur
hljóðaðj, pifjtj pg þeir menn einir hljóða, sem í lífs-
Jiáska eru staddir.
Það hreif líka, því að mennirnir á skipinu
heyrðu bæði til hans og sáu hann. Þeir lækkuðu
seglin og skipið hægði á sér og hann sá að skips-
báturinn var leystur og látinn síga niður með hlið
skipsins. Eftir meiru beið Edmond ekki, hann
slepti bómunni og tók til sunds í áttina til bátsins,
svo þeir þyrftu ekki að sækja hann eins langt.
En hann færðist of mikið í fang. Hann fann, að
kraftarnir voru að bila, og honurn fanst limir
sínir vera að stirðna. Honum fanst hann hvorki
geta lireyft hendur sínar né fætur, og um andar-
dráttinn var lionum orðið svo erfitt, .að honum
fanst hann ætla alveg að kafna.
Hann kallaði upp, sem var þó meira vonleys-
ishljóð en nokkuð annað. En mennirnir í bátnum
heyrðu það og hertu sig alt hvað af tók, og annar
þeirra kallaði til hans á ítölsku og sagði: “Vertu
hughraustur, vinur!”
Edmond heyrði þessi uppörvunarorð manns-
ins í bátnum rétt í sömu andránni og alda, sem að
honum reið, færði hann undir. En honum skaut
upp aftur og hann brauzt um alt sem hann gat og
kallaði á mennina sér til hjálpar. En þeir voru
enn þá spölkorn í burtu frá honum. Svo fann
hann að liann var að sökkva. Sökkva, eins og að
lóð væri bundið við fætur hans. Sjórinn luktist
saman yfir höfði hans. Honum sýndist alt vera
á hreyfíngu í kring um sig. Skuggamyndir og-
allslags sjónir liðu fyrir augu honum og með
þverrandi lífsmagni gjörði hann hina síðustu tiÞ
raun með að bjarga sér. Honum fanst hann koma
upp úr sjónum og honum fanst vera þrifið. í hárið
á sér, en svo vissi hann ekki meii;«—það tiafði lið-
ið yfir hann.
Þjóðkunna.r merkiskonur.

Frances Folsom Cleveland,
Frances Folsom var fædd í Buffalo í ríkinu
New York árið 1864, og var faðir hennar lögfræð-
ingur þar í bænpm.
Hún ólst upp hjá foreldrum sínum í Buffalo
og stundaði þar barnaskólanám. En þegar hún
þroskaðist, var hún sond til Wells háskólansi og
þaðan útskrifaðist hxin með heiðri.
Sagt er um konu þessa, og er það víst satt,
að hún hafi veiáð hvers manns hugljúfi, er henni
kyntist. Á þessum sérstöku kostum hennar bar
þegar á unga aldri; í barnaskólanum þótti öllum
vænt um hana, sérstakloga fyrir það, hve eftirlát
og góð hún var. Og sagt er það um háskólann, að
liann muni aldrei hafa haft nemanda, som eins
skilyrðislnust ávann sér ást og virðingu allra.
Hún var blíð og viðkvæm í lund, gat ekkert
aumt séð án þess að reyna að bæta úr því. Og hún
var alt af bæta fyrir einhverjum: þerra tár þeirra
eða létta raunir. Yfirlætislaus var hún og blátt
áfram, sem mest mátti verða. Þó var hún fögur
og vel vaxin og bauð af sér yndisþokka, sem er
sérkenni þeirra kvenna, er í hógværu hjarta geyma
fagra og hreina sál.
í félagi með föður hennar við lögmanns-
störfin var maður sá, er Grover Cleveland hét; og
þegar að faðir hennar dó, varð það hlutverk
þessa manns, að verða eftirlitsmaður Frances,
sem náttúrlega gjörði það að verkum, að hann
hafði meira saman við hana að sælda heldur en
hann annars mundi hafa haft.
Hann sá hana vaxa upp og þroskast. Hann sá
bernskuárin hverfa og það tímabil í lífi hennar,
er hún vaknaði til sjálfsvitundar, taka við. Hann
sá liana vaxa frá unglingi upp í gjafvaxta mey,
og hann sá hin fögru og sönnu lyndiseinkenni
hennar þroskast og styrkjast með aldrinum, og
hann dáðist æ m,exr að henni, ^ftir. því ftem hún
þroskaðist rooU'a.
Árið 1885 var Cleveland kosinn forseti Banda-
fíkjaonft; en 2. júní 18S$ giftust þau Frances Fol-
soift og Grover Cleyeland, og var hún þá 28 ára
gömul og fögur ftg sönp fyrirmynd í hðpi amer-
ískra meyja.
Frances Cleveland var flestum þeim hæfileik-
um gædd, sem prýtt geta konu, er fvlþa á hina
æðslu stöðu í þjóðfélaginu, og þessa hæftleika sína
notaði hún til þess að gleðjg og sætta alla, sem
lxún mætti, með sinni frftmiirskarandi dómgreind,
stillingu og óvanalega salaryl, og því vann hún sér
elsku og virðipgu hárra jafnt sem lágra.
Staða þúsmóðurinnar í Hvíta húsinu, sem á
sama típia er í yissum skilningi liúsmóður allrar
Bandaríkjaþjóðarxnnar, er vandasöm mjög og
krefst bæði hæfileika og skarpskygnis á köllunar-
verkí þeirrar konu. Mrs. Cleveland segir frá því,
að einu sinni hafi Adelina Patti, söngkonan fræga,
heimsótt Baixdaríkin og þá hafi hún komið til
Washington og fyrir kurteisis sakir heilsað upp
á konu forsetans. Þær tóku tal saman og töluðust
við með mestu ánægju dálitla stund, en svo fór
samtalið að lengjast, einn klukkutíminn leið eftir-
annan og enn töluðu þær, unz jafnvel Frances.
Cleveland, sem var kurteisin sjálf, fanst tími komr.
inn til þess fyrir gestinn, að fara að kypja
sig í burtu. Henni fanst líka, að gesturinn, myndi
finna til þess sama, en samt fór hún ekki. Að síð-
ustu komst það upp, að Patti, sem var yön þeirri
reglu við hirðir keisara og konunga í Eyrópu, að
gestum væri sagt til þegar tími væri koniinn til að
kveðja, og var hún því alt af að bíða. eftir því* að
sér væri sagt að fai'a, en Frances Ctpvelandl e-ftir
hinu, að hún sýndi á sér ferðasnið;,
Vér höfum sagt, að Frances, Clevelandl væri
fyrirmynd amerískra kvenna. Hmx er hún
er fyrirmynd amerískra xnæðra. Chevelands-
hjónunum varð fimm ba^na auðið, og Qitt þeirra,
dóttir þeirra Esther, var önaur-1 röðinni, er
fyrsta barnið, sem íjæddist í Hvítahúsinu.
Þegar Clevelþbnd lét af forsefca embættinu*.
flutti hann sig yg fjölskylchn aíhft til Princeton.
Þar sýndi Ftances mannj ftínnm hina sömu um-
hyggju og hún hafði gert í Washington, og var
hægri hö&d hans í öllu og yfirgaf hann ekki einn
einastft dag þar til hann lézt árið 1908. En þó að
heiinilið hftfi þannig yerið Frances C.Vsveland alt
í iyín, þá vanst henni samt tími til þess að beita
ftörnu áhrifum í félagslífinu í princeton, sem
unnu henni ást og virðingu allrft er kyntust henni
í hinu umsvifameira félagslífj í Washington.
Arið 1913 giftist Fran.oes Cleveland í an^ftð
sinn. Þá Thomas J. Preston, yfirkennar^ yið
Wells háskólann, og hftfði maðnr sá verið jcennari
hennar þegar liún vftr þar til náms á æsþu.árum
sínum.
Kaflar þessir, um merkar Bandaríkjakonur,
er að nokkrn leyti teknir úr ^Book of Know--
ledge,’? ,
Heilbrigt ráð,
Einu sinni var bóndi, sem hét Pétur Bern-
hardur. Hann fór í kaupstað einu sinni sem oft-
ar, og að afloknum erindum sá hann, að tíminn
hafði enzt betur en liann hugði. Hann hafði heyrt
talað um snjallan lögmann, er heima ætti í þeas-
um bæ. Orðstír hans hafði víða borist og sagt
var, að> dómurum þætti ekki árennilegt að dæma
í óvild lians. Pótur bóndi hugsaði nú ráð sitt og
sýnist það illa tapað tækifæri að hverfa heim, án
þess að fá eitthvert ráð hjá svo gáfuðum og lærð-
um manni. Fer hann nú á skrifstofu lögmanns,
en verður að bíða æði stund áður honum væri
fylgt inn til húsbónda. Lögmaður leit gaumgæfn-
islega á Pétur, í gegn um gullbúin gleraugu, um
leið og hann bauð lxonum sæti og spurði um erindi
hans. Pétur bóndi þóttist nú í hálfgerðum bobba
og sneri hatti sínutn á milli handa sér og horfði á
liann,
“Sannleikurinn er sá, heri’a lögmaður, að eg
hefi ekkert sérstakt erindi; en af því eg var nú
staddur hér í bænum, vildi eg ekki sleppa svo góðu
tækifæri að fá ráðleggingu frá yður.”
“Eg þakka yður fyrir traustið,” svaraði lög-
maðurinn. “Þér eigið í málaferlum, býst eg
við?” — “í málaferlum? Eg held nú síður!
Mér er ekki ver við neitt, og hefi eg aldrei á æfi
minni átt í deilum við nokkurn mann.”
“Nú, þér óskið þá að fá einhverri fjölskyldu-
eign tryggilega og rétt skift?” — “Fyrirgefið lir.
minn, en fjölskylda mín og eg lifum saman í friði
og þurfum engu að láta skifta.”
“Hum! Þér þurfið líklega að gera samninga
fyrir kaupurn eða sölu á einhverri eign?” — “ Alls
ekki. Eg er hvorki nógu ríkur til þess að kaupa
eða nógu fátækur til þess að þurfa að selja.”
“Hvað í ósköpunum get eg þá gert fyrir yð-
ur, vinur minn?” sag^i tögmaður ráðþrota.
“Eg hugði mig hafa sagt yður það, hr. lög-
maður,” svftrftði Pétur. pg hló hálf kindarlega,
“að eg vú fá eitt gqtt ráð hjá yður. Eg get borg-
að fyrlr þftð. Eins og þér sjáið, er eg stftddur hér
í k&uptúninu, og væri mér það illa tapað gott tæki-
færi, ftð fftra lieÍTn án þess að, fú ájit yðar á ein-
Ixverju,’*
Lögmaður leít á Pétur og bi'osti, tók penna
sinn og spurði bónda nafns. “Pétur Bernharð-
ur”, svaraði bóndi og var sem sfceini létti af hon-
um að lögmaður hafði nú loks skilið hann.
“Hve gamall ei;uð þér?”
“Fjörutíu ára, eða þar x*m bil.”
“Hver er staða yðar?,,s
“Staða mín? Þér líklega við hvað.eg
gerL Eg er bóndi.”
Lögmaður skrifaði kýmileitur tvær ]rAnr á
blað, braut það saman^ og rétti Pétri.
“Er þá þetta alfl? Jæja—jæja. Eg?þori ftð
segja, að þér hafib, of mikið að gera, úi læss aþ
<eyða tíma í skriUjr. En hva'ð kostar n,xx þetta?;;*
“Hálfa krqiiu.” — Pétur borgfttii, hneigðji
sig og fór, glftður yfir því að nú h'g'ði haniTjfeiig--
ið ráð sem djugði.
Klukkan f jögur kom hann Vúm til síft. ÍEann
var þrcyUur eftir ferðina og lftgði sigv þyí; ívrir.
Svo sh$> á, að bóndi átti miþið af ]nx*ru hft?yi úti.
Einr, vinnumanna kom imy og sppjiþr, hy-<jrt ekki
skyldi lxirða þá um kvö||lið. Bjiftidisuk.wia brást
pyið við og kvað slíkt fjí*rstæÖu. “HiVhdndi þinr
er þreyttur,” mælti h , “ og Jfrjyið) alveg e
hirða á morgun, eir^ og í kyö'id,’'’’ ?
Vinnumaður I^vað sér •ttanda á sama, en veð_
ur gæti breyzt hestai;- og áhöld nú t'-j reiðu.
Húsfreyja ar**efði, sivgði vindinn ]]agstægri
átt og þeir gætu hyqrt sem væri ]okið yið
hirðinguftift fyrir dagsetur.
PéaftH bóndi hafði hlus^ •] vistal þeirra
vin^uVanna og húsfrqyju Qjy velti því nú fyrir sér,
Cvað gera skyldi. Ke^r honum nú til hugar
lögmannsskjalið gó^, ‘<‘Bíðum við,” kallar hann,
“eg hefi hér r^v) f höndum, lögmaixnsákvæði, þjóð-
ráð — bopg>ftði fyrir það hálfa krqnu. Þar getum
við gengið úr skugga um, hyftð gera akal.
Hérna, góða mín, þú hefxr æfinlega verið
meira fyrir bækurnar en eg. Segðu okur livað er
á þessu blaði.”
Kona hans tók við blaðinu og með talsverðum
erfiðismunum las hún eftirfarandi orð: “Pétur
Beniharður! Geymdu aldx-ei til morgwns, það
sem þú gotur gert í dag.”
“Þarna kom það!” hrópaði. bóndi. “Fljótt,
nú, út með menn og vagna og éb'ííunx heyið inn
undir eins.”
Húsfreyja maldaði i móinn, en hún hafði
ckkert af Pétri að þessu sinni. Hann kvaðst ekki *
ætla að fleygja út þálfri krónu fyrir ekki neitt, og
þar sem hann hnfði nú lögmanns álit á þessu máli,
þá færi hann nú eftir því, hvað sem á gengi.
Pétur vann nú af kappi í heyinu og menn
hans fylgdu eftirdæmi lians. Hættu þeir ekki fyr
en alt heyið var liirt um kvöldið.
Um nóttina skall á ofviðri með vatnsflóði,
sem skolaði burtu öllu lausu heyi nágrannanna.
Pétur var sá eini, er eigi heið skaða. Frá þeim
degi fylgdi Pétur ráði lögmannsins, og með tím-
xinum varð hann einn af ríkustu bændum í daln-
um. En Pétur gleymdi ekki ráðliollustu lög-
manns; og feitir voru alifuglarnir tveir, sem
hann færði honum árlcga éftir þetta.
Úr enski barnabók.
f R. K- C. S- þýddi, f
Reiði og fljótfærni liindra góð rá§.
■ ’ 1 T SÚ i 1
*
Attatíu og fimm ára,
Eftir Moody. -r nr
/ —
Þegar eg var í Lundúnum, var þar gömul
kona, 85 ára gömul. Hxín kom á samkomur þar og
sagðist vilja taka einhvern þátt í líknarstarfinu.
Var henni það mikið áhugamál. Var henni þá
ætlað svæði nokkurt þar í borginni, og vitjaði hún
þar manna af öllum stéttum. Hún kom þar á
staðx, þar sem oss öðrum. liefði sennilega verið
vísað á dyr, og talaði til manna um frelsarann:
Enginn vildi né gat andmælt henni. Fjör hinnar
gömlu konu og kærleiki hreif alla. Þegar þessi
hálf-níræða kona kom inn í húsin og spui’ði hxxs-
í’áðendur, hvort hún mætti biðja fyrir ]xeim, tóku
þeir vingjarnlega boði hennar, jafnt hverskyns
fólk það var, kaþólskir, Gyðingar eða heiðingjar.
Hxin var í sannleika “höndluð af Kristi”, og það
eru þess konar hjálparnxenn, sem vér viðþurfum.
i