Lögberg - 17.03.1921, Blaðsíða 2

Bls. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN,
17. MARZ 1921
TEETH
WITHOUT
PLATES
Yfirstandandi dýrtíð er glaep-
ur og einnig hið háa verð
a tannlæk' ingnm.
Eg hefi lœkkað verðið, en
ekki dregið úrvöru.öndun
né aðh ynning. Eg veiti
25% afslátt
á öllu CROWN, PLATES og BRIDGE verki ásamt öllum
öðrum tannlækningum, ef komið er með þessa auglýsingu
á lækningastofu mína.
Aðftrðir vorar eiga ekki sinn líka. Vér höfum bezta
efni og lærðustu sérfræðinga, og er alt vort starf fram-
kvæmt í samræmi við ströngustu heilbrigðisreglur.
Skrifleg ábyrgð fylgir öllum lækningum.
TANNDRÁTTUR ÓKEYPIS, EF PANTADAR
ERU PLATES eða BRIDGE-VERK
Vér getum leiðbeint yður á yðar eigin tungu
DrHARO LD CJI W
mr DBNTI5T n* iTFrn 205ALEXANDER. 11
IUiil co PHO ►R MAIN NE A7487 lliill
WINNIPEG
Gleymið ekki staðnuð
Mælt á allar tungur
Liljublað
Erindi flutt 4. febr. 1921 á sam-
komu sem þjóðræknisdeildin Fjall-
konan” Wynyard, Saisk. ihélt í minn
ingu þjáóðskáldsins gótSa Mattíhí-
asar Joclihumssonar.
Háttvirta samkoma!
“En þú sem ef til vill lest mín ljóð
þá löngu er orðið kalt mitt blóð.
Ó, gleym ei móður minni
en legg jþá fagurt ililjublað
á ljóða minna valinn stað
og helga móður minni.”
M. Joehumsson
í tilefni af þessu gullfagra erindi
sem M. J. orti um móður sínla látna>
og irani bindur hjartfólgin til-
mæli til lesara Ijóða hans, vil eg
leyfa mér að nefna þetta stutta
erindi Lilljufelað og tileinka það
hinni ágætu móður skáldsins.
Einn aðalhluti sála minnar, sem
eg vil nefna “prá” gjörði verkfall
fyrir fáum dögum og bað náttúr-
lega um styttan vinnutíma og
hærra kaup, en ástand sálatheild-
arinnar er í andlegum kröggum
eins og — allir sem ekki fram-leiða
sjálfir héldur þurfa að káupa dýr-
um dómum ált lífsviðurværi af
Gyðingum og öðrum okurkörlum.
En til að komast hjá meiri háttar
óánægju, þá var prá litlu gefin
bvtíld frá sínum daglegu störfum
að eins einn dag, með því móti að
h.ún væri komin í tæka tíð næsta
morgun. “Litlu verður Vöggur
feginn” sannaðist á henni því hún
þaut sem elding út úr vinnustofu
sálarinnar, sem kom í býti næsta
morgun glöð og endurnærð af lífi
og starflsþreki.
Hún sagði mér ált isem við bar á
þessum fritíma, og vil eg nú reyna
að segja þá sögu -eins og -hún sagði
mér og nefna hana: Vökudraum.
Vökudraumur.
“Eg bhá mér í forðabúr manns-
andans og valdi mér þar smæstu
sort af vængjum, sem þó voru mér
við vösct, en um leið veittu mér
nægilegt afl til að 'hefja mig yfir
lög og !Iáð.
pegar eg var kominn nokkuð hátt
yfir jörðina og laus úr ihinni vill-
andi þoku hversdagslífsinls heyrði
eghljóma úti í geymnum einhverja
mildisþýða og móðurlega rödd,
sem sagði: “Heim, heim! Æ komdu
heim!”
Eg varð heilluð af Shljómnum og
eg hlaut að flýja heim. Já, ekk-
ert annað en heim. Suðvestan-
blærinn veitti mér byr undir feáða
vængi, svo ferðin gekk fljótt og í
einni svipan var eg komin heim, til
minnar kæru fósturjarðar.
Eg staðnæmdist í dálitlu dal-
verpi upp í ísl. hálendinu sem eg
nefni: “Fagridalur”. Stórt vatn
er eftir allri lengd dalsins og er
það nefnt Svanavatn. Brattar
og stigamyndaðar hlíðar umgirða
vatnið á alla végu, en efst í fja-lls-
brúninni er hamrabelti sem mynd-
ar einskonar varnargarð kringum
daltoúann.
Svanavatn er alment álitáð stöðu-
vatn, en eigi siíður hefir það inn
ið var vatnið frosið að mun, enda
er útrenslið þar. Svana-
hópurinn hélt sig meira við nörð-
urlandið, því þaðan kom uppsprett-
an, með óþrjótandi yl frá eldheitu
hjarta fósturjarðarinnar.
par er það sem þeir hafa sun-gið
lengst og Ihæst á liðnum öldum.
par var það -líka sem þeim auðnað-
i-st með aðstoð uppsprettunnar að
halda opinni vök, þegar land og
þjóð var í heljargrei'pum þorra
gam'la. Já, mér fanst l'íka norð-
urhliðin endurhljóma enn betur
söng svananna. Hugfanginn og
hrifinn af öllu sem eg sá og heyrði
valdi eg mér dvalarstað í miðri
hlíðinni og fór að rifja upp fyrir
mér alt sem g hafði numið og reynt
á liðnum æfistundum. Eg and-
varpaði djúpt og þreytulega, en þó
sæl, líkast grát-þreyttu bami við
brjóst móðu-r sinn-ar. Ósjálfrátt
varð eg að spyrja sjálfa mig: ‘hvar
er eg annars stödd?” pá hvísil-
aði huilin rödd og sagði: “petta eru
brjóst móður þinnar.” Eg hrökk
við því nú fanst mér birta, en þó
fann eg Mka innilega til þess að
eg var komin heim. pví eg fann
ti'l kænleikans umvefja mig, og
hjarta móður minnar slá. Nú
fanst mér að eg mundi skilja hana
betur en nokkru sinni áður, því nú
mundi og öll vögguljóðin og bæn-
irnar sem h-ún kendi mér í æsku,
og nú -sá eg, að eg hafði ekki hag-
nýtt mér iheilræði hennar, -eður önn-
ur móðurleg ummæli.
Mér fanst eg ekki vera þess
verð að hvíla þarna fyr en eg hafði
fallið fyrir fætur henni í djúpri
lotningu og beðið fyrirgefningar
á vanrækslu minni við ihana. En
rétt í þessu heyrðist mér allur
dalurinn bergmála þeissi orð:
Á brjóstum mínum feýð eg pláss
börnum minum alla tíð.
pá datt mér í -hug þetta alkunna
spakmæli: “Enginn veit hvað
átt hefir, fyr en mist hefir” Já,
nú skildi eg enn betur þetta að-
dáan-lega fagra erindi sem M. J.
orti um móður sína:
raulaði eg eftir farandi erindi
með sama lagi:
1. Söngstu hátt í sjötíu ár
sigurljóð um dalinn fríða
vængja-sterkur, vitur, frár,
var þi-nn andi, tignar-hár.
I.iggur ihér nú liðinn nár
lögu-m drottins varst að hlýða.
Söngstu ihátt í sjötíu ár
sigur-ljóð um dalinn friða.
2. Heyrast þinnar hörpu ljóð
hvar sem íslenzkt mál er talað
og þann mifcla andans óð
áttu í v-orum hjartasjóð.
Meyjar, sveinar, menn og fljóð,
minnast þín er barnið hjaílar
Heyrast þinnar ihörpu-ljóð
hvar sem íslendkt mál er talað.
Nú mintist eg þesis að frítími
minn var að end-a liðinn, því sól
nam við thafsbrún og að eins dauf
birta sveipaði vestur-ihluta himin-
-hvolfsihs. Æ, nú hlau-t eg að
skilja við Fagradal og alla hans
dýrð. Hvemig átti eg nú að
kveðja með tilhlýðilegri samúð og
virðingu. Eg hugsaði mér söng-
elskan mann í einlhverjum af-
kima veraldarinnar, með hörpuna
sem forfeður hans veittu honum
að erfð. Hún er auðvitað hans
mesta og einasta yndi, á hana hef-
ir hann framleitt aflgjafa sálar-
innar, og hún hefir stytt fyrir
honum skammdegisnæturnar og
og breytt þeim í sólríka júnídaga.
En svo kemur það fyrir einn dag
að bezti strengurimn slitnar í hörp
unni en lítil sem enginn von til
þess að annar fáist jafngóður,
hvorki að endingu og því síður að
tónfegurð. — Já, hvílík sorg hlyti
það að vera fyrir hinn söngelska-
mann.
Og einmitt þessi tilfinning
fanst mér hlyti að ríkja í Fagra-
dal, því bezti hörpustengurinn er
slitinn við fráfall séra Matthíasar
J'ochumsonar. Eg valdi því
kveðjuorðin eftir hann sjálfan, sem
íhann sagði um 'látinn vin sinn
Ólaf Davíðsson:
Algerð Lækning
af Útbrotum
AÐFERÐ SEM GAF FULLAN
BATA.
Wasing, Ont.
“Eg þjáðit af útbrota kláða, svo
illium að rúmfötin stundum vökn-
uðu á nóttu-nni.
“í Fjóra mánuði þjáðist eg án af-
láts. Bkkert dugði þar til eg
eyndi Fruit-a-tives og Sooth-a-
Salva.”
Alls hefi eg notað þrjár öskjur
af “Sootha Salva” og tvær af
“Fruit-a-tives og er nú alheill
G. W. Hal*.
Bæði, þessi ágætu meðul ,fást
hjá lyfsöium á 50 c. hylkið, 6 fyrir
$2.50 eða gegn fyrirfra u borgu-n
bei-nt frá Fruii^a-tives Limited,
Ottawa. Reynsluf/cerfur af Fruit-
a-tives kostar, 25 cent.
“Hér sé guð og heilög ró.
Lengi gróa gegnum tárin
góðra manna hjartasárin
Drottinn stillir storm og sjó
Syngdu faðir sólar óðinn
syngdu móðir vögguljóðin
pað er nóg.
Nú hneigði eg ihöfuð mitt og
flaug af stað í áttina til þess stað
ar sem tímanum hefir þóknast að
úfhluta mér. pað var dimt orð
ið af nótt og þv-í vandratað. En
mér til mikillar hughreysti og
gleði kom eg auga á stóra og
skæra -stjörnu í suðvestri og við
nánari aðgæslu veitti eg því eftir
tekt að í feoga yfir störnunni stóðu
þessi orð með -gullnu letri. “pjóð
ræknisfélag íslendinga í Vestur-
heimi.” pangað stefndi eg og þess
vegna komst eg í tæka tíð til
mi-nna skyldustarfa og -þar með
endaði vökudraumur.
Eftirfarandi vísur urðu til dag-
inn sem eg frétti lát séra Matt-
híasar Jocihumsonar, en satt að
segja hugði eg þeim ekfci langan
aldur því þær eru að eins llítið hug
brot. Á nú við að snúa gamla máls-
hættinum um sjóinn. pegar ein
báran rís er önnur vís. Um rit-
sni-Id mína mætti segja, þegar ein
vilian rís er önnur vís.
Hvií skyldi eg yrkja um önnur
fl'jóð
en ekki um þig, ó, móðir góð,
upp þú minn hjartans óður,
því hvað er ást og hróðrardís
og hvað er engiJl í Paradís,
'hjá góðri og göfugri móður.
pið viljið ef til vill spyrja hvers
vegna þetta erindi frekar en svo
margt annað gullfallegt sem góð-
ir synir og dætur hafa sagt um
móður sína lífs og liðrua? En eg
hika ekki við að svara -því, vegna
þess að frá minni sálu séð eru
ljóð Matthlíasar Jochumssonar
stærsta og skærasta stjarnan á
mannúðar-himni íslenz'kra bók-
menta.
Svo hélt nú prá litla áfram
sögu sinni á þessa leið: “pegar
eg nú hafði virt fyrir mér Fagra-
dal með öjflum sínum undraverðu
einkennum og hlustað á hugnæmt
og blítt kvafc svananna sem allir
virtust búa yfir einlhverri hátíð-
legri sorg, tvar sem óljóst hugboð
hvíslaði orðunum og segði:
“pessir svanir eru 'íslenzku
og útrensli sem mannlegt augajskáldin og eru að syngja burt-
fær ekki séð í fljótu bragði. J fararljóð um élsta, mesta ög
pannig er vatni þessu Iháttað, að ■ bezta svaninn Matthías Jochums-
það getur ekki frosið alt þó aftök-! son. Svanavatn er uppspretttu-
ur séu, og stafar það af því að inn- j lind forn-bókmentanna íslenzku.
renslis æðin kemur frá heitu hjarta Fjalllh-líðarnar alt í kring er ís-
“Fjallfconunnnar”, og einmitt þess ' lenzka þjóðin sem enduihljómar
vegna hefir þetta vatn srvo þráfald- Ijóð skáldanna. Nú greip mig
sinnum orðið þrautáhöfn fyrir okk- löngun til að fljúga í svanahóp-
ar kæra söngfugl svaninn, þegar! inn, en eg fann glögt vanmátt
fokið hefir verið í flest önnur skjól. minn tifl þess, svo eg lét mér
Og nú sá eg stóran hóp af svönum nægja að sitja í miðri hlíðinni og
á vatninu sem al-lir sungu svo ein- taka undir með svönunum sem
kennilega samróma og svo berg- allir virtust syngja þetta undur
máluðu -hlíðarnar tón fyrir tón. Já, fagra lag: “Fjalfladrotning móðir
mér virtist állur dalurinn syngja mín, mér svo kær og hjartabund-
frá efstu brún til botns á Svana- in”. í djúpri flotningu fyrir
vatni. Við nánari aðgæslu veitti svaninum aðdáanlega sem nú var
eg því eftirtefct, að við suðurland-, hættur að syngía » ‘5vMia,<iatni
eg að gjöra til þess að eg verði
hamingjusamur,” hlýtur því fyr
eða síðar að koma upp í hjarta
hvers einaista manns í einhverri
mynd, og svarið verður að fást, en
af því það verður oft misjafnt,
verða leið-irnar miðjafnar og
margar, og oft fer því eins og
þar er sagt; “að margur vegurinn
virðist geiðfær iþótt hann endi á
helslóðum,” (Sálómon).
í æsku hættir mönnum til að
reisa hugsmíði mikið, og áflykta
svo: Gæti eg bara orðið ríkur, náð
þessari eða, hinni tignarstöðu, eða
veitt mér þetta eða hitt, þá mundi
gæfunnar vermandi sól varpa sín-
um björtu geislum yfir alla til-
veru mína, og svo er framsóknin
hafin, fram að og upp á við að
hinum ímynduðu undrahæðum, og
stundum er ekki verið að hika við
að kippa í fclæðafald náungans
og kippa honum aftur fyrir, til
þess á þann veg að reyna að sveifla
sér betur áfram, og -svo má víst
að orði kveða, að þeir s-em hæst
hafa komist lí hinni miklu sam-
kepni hafi hlaðið sér stiga úr
mannabeinum, og borist upp á
búkum undirkúgaðra þegna sinna.
Hver hefir svo raunin orðið á, er
takmarkinu var náð. Hin beiskustu
vonbrigði. pað kom þá í ljós, að
hinn nístandi fculdi nepju næð-
ingur náði betur til að leika
um alt líf þeirra, feeldur en niðri
í -hinni svo kölluðu forsælu lífs-
in-s í flágum stöðum.
Alexander mikli vann sér tign-
arstöðu og -mikið nafn, en dó þó
Ihami-ngjusnauður dauðdaga hinna
iheimsku. Napóleon roikli var
tæpast haminigjusamur maður.
Einn af Rómversku keisurunum
sagði: “Eg Ihefi unnnið alt, og
sjá, það alt var ekfci neitt. Stál-
konunguriinn Pierpont Morgan var
einn af híkustu mönnum heims-
ins, en varð þó að svelta í hel
hamingjusnauður, og nú kemur
fregn í blöðunum að mifljóna-
mæringurinn Emifl Rothschifld hafi
framið sjálfsmorð, auðvitað ham-
ingjusnauður.
pær leiðir, eða hættur, er sá
iheflst yrðr að varast, er hamingj
unnar leitaði taldi ræðumaður
vera þessar:
1. Hætu auðfíkninnar, sjá 1. Tím
6,9. Auðurimn væri oftast fenginn
annað hvort sem arfur, eða svo
mikið var 'haft fyrir að ná ihonum,
að öllu væri fórnað og hamingju-
sikilyrðin tæmd, svo hennar yrði
ekki notið, þá auðurinn loks væri
fenginn. Sá sem erfði auðæfi
feng-i sjaldnast uppeldi það, sem
nauðsynlegt væri til að komast
vel í gegnum lífið, sem nytsamur
eg.n þjóðfélagsins, án -nokkurrar
aðstoðar auðæfanna, eða réttara
sagt, er þau brygðust.
2. Hætta maútnanna. pví það
væri marg sannað að kröfur hoflds-
ins, heimtuðu eyðifleggingu ho'lds-
ins, og væru því 1 alla staði órétt-
mætar, og stórhættulegar.
3. Hættu skemtananna. pað
væri einnig næ-gilega -sanmað, að
skemtamir siköpuðu llífsleiðindi, en
ekki ánægju. Sagðist ræðu-
maður sjálfur -hafa verið fleirum
umgum mönnum samtíða, -sem alt
hefðu látið eftir sér, en verið þá
svo 1-eiðir á líifimu, að þeir hefðu
haft orð á að ekki væri vert að
lifa. par að -auki væri nú sfcemt-
ana græðgi og takmarkalaus svaflfl-
svki, orðið ein af stærstu mein-
semdum mannféflagsins, og væri
?að san-nað með vitnisburði opin-
berra ranmsóknarnefnda.
4. Iðjufleysið, sem orsök margra
vondra mppáfyndinga, er tældu
unga sem gamla á glapstigu.
Hamingjuleiðina mundi sá auð-
vefldlega finna, sem næmi staðar,
eins og þar er sagt, Jer. 6,16, og
“spyrði um gömflu götumar”, hver
væri “hamingjuleiðin. Sá sem liti
til baka á söguna, mundi auðveld-
sóflskinsblettimir
ingju í flífskjörum sínum og störf-
um, mundi a’ldrei finna hana
hversu hátt -sem hann kæmist í
lífinu. Væri þetta ií fullu sam-
ræmi við svar það er hinn róm-
verski fam-ga vörður hefði fengið
upp á spumingu þessa: “Hvað á eg
að gjöra til þess að eg verði sæfll,’
hamingj usamur.
Lífstörf -mannsins væru vana-
lega unnin í samræmi við lífs-
skoðanir hans, eða trú, og hinn
mikli vitringur Salómon komst að
þeirri niðurstöðu -eftir allar sánar
nákvæmu ran-nsóknir á ihlutu-num,
að ekkert var betra undir sólunni,
en að maðurinn væri ánægður með
verk sitt. Verkið er það daglega,
sá sem því er ánægður með verk
sitt, er þvf hamingjusamur.
Eitt af haminigjuskilyrðunum
taldi ræðumaður það vera, að
venja Ijósvant auga, sá -sem horfir
lengi í sólina, sér óglögt munina í
kringum sig, þó hann flíti á þá, sá
sem fest hefir hina andlegu sjón
sína á fylling -hinna fögrustu fyr-
irheita og framtíðarvonum, því
glæsilegasta sem máttur andans
og hugarþrek vort getur framleitt
sér svo illa, og gefur þá lítið
-gaum að Ihinum glepjandi og tæl-
andi smámunum, er oft vilja vefj-
ast um fætur manna, til mæðu, en
ekki hamingju.
Endaði ræðumaður svo með að
benda á hina mifclu þörf, sem
samkvæmt ástandi tímans, væri á
andlega og flíkamleg hraustum og
óspiltum ælsfculýð, sem efcki birti
um einungis að haflda áfram með
að eftirapa gamfla, gagnsl-ausa og
úrelta siði, en sem væri sjálfstæð-
u.r, frumlegur og með heillbry-gð-
ar sannar lífssikoðanir, er fundið
gætu út nýjar og betri starfsað-
ferðir, sem skapað igæti nýtt fjör,
nýtt líf, nýjar vonir, nýj-an hugs-
unar hátt, nýja kyns’lóð, nýjan
heim.
COPENHAGEN
Munntóbak
Búið til úr hin-
im beztu, elstu,
bafa - mestu tó-
baks blöðum, er
Þetta er tóbaks-askjan sem abyLgSt að Vei"a
hefir að innihalda heimsin algjörlega hreint
bezta munntóbek
Hja öllum tóbakssohim
Bertel Gillfe
pökk fyrir ljóðin þín Matth'ías
minn
eg má ekki án þeirra lifa
en vona að hann syngi mér svan-
urinn -þinn
þó sértu nú íhættur að skrifa.
Han-n fljúga mun hátt yfir freyð-
andi dröfn,
á framtíðar veginum bjarta
og efalaust á Ihann sér alstaðar
höfn
í íslenzku mennlngar hjarta.
pá hafísalög voru í hávefld-is stól
og hrímguðu framtíðar brautir
þú fyltir vor ihjörtu með sumar
og sól
en söngst burtu daglegar þra-utir.
pín máttuga tunga gaf íslandi
afl
og andlega menningar hreysti
þvií alt af var ráðandi um æfinnar
tafl
þinn eiflífi kærleifcans neisti.
A. Sædal.
---------o--------
Hamingjuleiðin.
Var ræðu-efni P. Sigurðssonar í
Good templarahúsinu, sunnudag-
inn 6. marz og fórust honum orð
á þessa leið:
Ef ekki væru til norðlægir og
suðlægir heimspartar, mundi far-
fuglinum ekki vera gefin með-
vitundin um þá -hfluti, og farar-
löngunin. pannig mundi mann-
inum ekki heldur meðsköpuð með-
vitundin um hærri, fullkomnari
og göfugri tilveru, ef hún alls
ekki væri tifl.
Hversu einkennilega sem það
kan-n að hljóma, þá er það þó vafa-
laust, að alflir Ihinir mörgu mis-jflega -sjá, hvar
jöfnu og lyndisóflíku meðlimir i væru skærastir, og hvað það væri
mannfélagsins sækja að einu og' sm gjört hefði þjóðir jafnt sem
sama Ukmarki, jafnt ræninginn og einstaklinga reg'lulega haimingju-
glæpamaðurinn, sem -hinn lög- samar. Fy-rsta ihamingjuskilyrðið
hlýðni og dygðugi borgari mann- hlyti að vera rétt lífsskoðun, sönn
félagsins. Allir leita ihamingj- trú. Sá sem elcki sæi hamingjudís-
unnar. pessi spurning: “Hvað á ina á heimili sínu eða fyndi ham- þá sagt
Ha-nn andaðist á Iheiisulhælii
Bandaríkja stjórnarinnar í Fort
Bayard, N-ew Mexico, þann 18.
nóv. s. 1. eftir -langa sjúkdóms-
legu. Pleurisy varð banamein
hanis, og gerði sýki-n fyrst vart við
sig þá er hann var í hernum. Hann
innritaðist I her Bandaríkjanna
sem sj'álflböði, í Minneapolis, í
d-es. 1917. Var Ihann við her-
æfingar á ýmsum stöðum, en
seinast í F-ort WorUh, Texas, þang-
að til á áliðnu sumri 1918, að her-
deild hans var send til Frakk-
lands. Gat hann þá ekki sjúk-
dóms vegna, farið með. Va-r hann
þá og leystur úr herþjónustu og
sendur heim. Leitaði hann bót-
ar á meini sínu Ihjá ýmsum, en
m'eð li-tflum árngri, þangað til
hann gekk undir uppskurð á City
and County Hospital, í St. Paul,
seint um haustið 1919. Var
hann þar þangað til síðas-tliðið
sumar að hann var sendur á St.
Marys Hqspital, Minneapolis,
undir annan uppskurð. Allan
þenna tíma var um flítinn bata að
ræða, en þar sem kraftar hans
voru mjög svo þrotnir, var álitið
bezt að senda hann til Fort Bay-
ard, því þar er heiflsuhæli o-g lofts-
lag hið bezta, en sjúkdómurinn
var ei-nvaldur orðinn
að þrey-ta.
Bertel hét fullu nafni Berltel
Lincoln, og var fæddur í Duluth,
Minn. 10. okt. 1895. Foreldrar
hans voru þau Jöhannes Gíslason,
Gíslasonar á Márstoðum í Vatnis-
dal í Húnaþingi, og Valergður
Stefánsdóttir Bjönlssona i Reykja-
holtssveit í Barðastrandasýsilu.
pegar hann var enn barn að aldri
var fl-utt búferlum norður til
Gardar, North Dakota. par naut
hann -heimilisfangs það er eftir
var.
Æfiferill Ihan-s var ekki við-
burðaríkur frekar en annara er
burt eru kvaddir í feroddi Hfsins,
rétt þegar hefja á gönguna út í
lífið. En hann lét nokkuð það
eftir sig sem margir þeir, er til
fleiri aldursára eiga að telja,
auðnast ekki, en það var mannorð
svo hreint og fagurt að hvergi bar
skugga á. Hann var hið mesta
prúðmenni, og fyrir sitt góða og
göfuga -hjarta, naut hann alm-enn-
ings trausts og a-lmennings hylli.
Líf hanls var sannarleg fyrir-
mynd þeirra er keppa vilja að
því hámarki að gott eitt verði urn
O-g upp á hann má
heimfæra orð Roosevelts forseta,
að einn sá maður væri “success”
í lífinu, er lifað hefir þannig að
vinir hans fyndu að þeir væru
betri menn fyrir að hafa n-otið
vináttu íhams.
Hann var jarðisun-ginn að Gard-
ar, lagard-aginn þann 27. nóv. af
séra Páli Sigurðsyni, að viðstöddu
fjölmenni. Fjöldi af hermönn-
um í einkennisbúni'ngi voru við-
staddir til að heiðra minningu
hinis látna hermanns. 1 graf-
rei-t Gardar safnaðar var hann
lagður til hvíldar, blóm og prýði
ættar sinnar, og yngsta barnið
af níu, kvadidur í hinsta sinn af
ástvinum siem innilega eru þakk-
látir fyrir að hafa átt hann og
notið ihans, en heyigðir af isöknuði
og harmi. pungbæruislt og sár-
ust er sorgin þó hinni aldurhnignu
móður, en vér vonum að ihún lifi
og Ihuggist við endurminningar
íhinna mörgu sæluistunda er hún
naut með el'skaða barninu sínu.
Auk foreldranna sjá honum á
bak þessi systkyni: Jóiseph og
Magnús, Wynyard, Sask., Stefán,
Gísli, Guð-ni og Albert, Gardar;
Mrs. F. G.Joh-n-son, Gardar; og
Mrs. Eggert Erlendssön, Grafton,
N. Dakota.
E. E.
------o------ |
Rödd frá hermanni.
inu hiallar og einhver andar á
stefnur hans eða kenningar,
hversn fr*áleitar og ómögulegar
sem þær eru?
Og segjum að stágamenn gerðu
Ihonum aðför, með það fyrir aug-
um að taka það af eigutn hans
sem þeim gott þætti. Mundi
h-ann ekki veita þá mótspyrnu sem
hann gæti og afla sér þeirrar
hjálpar sem föng væri á, til þess
að verja hús sitt og eignir?
Eg efast ekki minstu vitund
um það, enda væri. hann öðruvisi
innrættur, en aðrir menn ef liann
gerði það ekki.
Að þessu sinni ætla eg ekki að
rita lengra mál um þetta efni.
Vildi að eins láta íalenzka með-
borgara mína vita, að eg hafi
sfcilið og fundið tifl þeiirrar viður-
kenningar sem sfcáldið Stephán
G. Stephánsson hefir veitt mér og
öðrum íslenzkum ihermönnum sem
tókum þátt í stríðinu, og spyrja á
rsý: Hvað áttum við að gjöra? Og
hvort að nokkur maður með hei-1-
brigðri skynsemi efist ura. að
nauðsynlegt hafi verið fyrir sam-
bandjsmen-n að vinna stríðið úr
því út 4 það var bomið.
Winnipeg, 12. marz 1921.
Björn Hjörleifsson.
Mér finst vera kominn tími til
að eitthvað heyrist frá okkur her-
mönnunum, í samhandi við “Víg-
slóða” um-ræðurnar, pað hafa ver-
ið eldri mennirnir sem svörunum
-h-afa haldið uppi fyrir dkkur
því má'li, aðallega ritstjóri Lög-
bergs og Nikuláls Ottenson.
Eg 'hefi verið að bíða -eftir að
einhver mér pennafærari hermað-
ur léti til sín heyra, en úr því
enginn hefir gert það, þá langar
mig til að fláta í ljóisi meiningu
mína, svo að iStephán G. Stepháns-
ison haldi efcki að við séum alflir
þeir dauðans ræflar, að os-s standi
álveg á sama um “Vígslóða.”
Og vil eg þá spyrja alla rétt-
sýna menn og konur. Var það
r-ang-t af okkur að fara í stríðið?
Var það skortur á majrndóms-
-þroska hinna yngri manna, hvort
heldur þeir voru hér innfæddir
eða ekki, að tafca þátt í að stemma
stigu fyrir pjóðverjum, að leggja
undir sig Belgiu og Frafckfland og
það af heimiinum -sem þeir með
valdi sínu Ihefðu getað kúgað.
Eg er ekfcfert hrifinn af stríðum
og styrjöldum, váldi meira að
segja ósika af heilum hug að menn
væru fcomnir á það þrosakstig, að
þau þyrftu ekki að eiga sér -stað.
En hvað áttu menn -að gjöra
undir þéssum kringumsitæðum,
stríðið var skofllið á, pjóðverjar
einráðnir í að verða aflheimsdrotn-
arar. peir ruddust inn í frið-
helgað land — friðhelgað af þeilm
sjálfum — þeir höfðu fastr'áðið að
leggja undir sig Belgiu og Frakk-
land, svo England yrði islitið úr
sambandi og stæði eitt -sér og
þeir höfðu selt verzlunarfrélsi
okkar eigin lands, Canada, í hend-
. ur þýzkra gróðabral’lsmanna fyr-
og ekki við i jr fjárstyrk til stríðsþarfa.
Hvað áttum við að gera? að
vera kouungsmenn eða keisara
þrælar. Áttum vér að verja
frell)si flands og lýðs, eins og vér
gerðum, eða bregðast öllum feorg-
aralegum skyfldum og draga okk-
I u-r í hflé, þegar um fraimtíðar sjálf-
-stæði sjálfra vor og annara var
að ræða og láta yfirgangsfuflla
ofstopa ræna oss og aðra friði, og
frelsi. Var þátttaka okkar í
stníðinu svo vítaverð, að hún verð-
skuldaði það napra nlð, s-em okk-
ur hefir verið rist í “Vígslóða” og
breitt út á með-al íslendinga hér
og heim-a á ættjörðinni, því nið er
það sem sú bók flytur, hvað sem
hver segir.
Áttum vér að virða að vettugi
kröfur ríki.sins isem við erum
borgarar í, vora eigin eiða. og
bjóða óvinunum vinstri kinnina
þegar þeir 'höfðu stungið okfcur í
þá hægri?
Gjörir St. G. St. það við iþá menn
sem hann á í Ihöggi við út úr
þessu máli eða nokkru öðru máfli?
Er hann ekki í “Vígtelóða” að
kenna okkur lífsreglur, sem hann
sjáflfur brýtur úndir eins og orð-
Kennarinn talar.
Herra Sigurður Vigfússon sendi
an-dlega mynd af sjálfum sér, í
kveðjuskyni til mín í síðasta Lög-
bergi. Hr. -S. V. sagði fullum
stöfu-m í grein sinni í fvrra að
enska væri móðurmál þeirra barna
sem hér væru alin eða kæiru bing-
að ómálga. Eg kallaði það
sijóðibufllandi vitleysu og kalla
það en-n, -því það er ekki satt. þó
aðrir parta-r greinarinm-ar væru
fróðlegs efnis. Sömuleiðis er
það Mksöngur yfir tungunni, þó
allir raufli hann ekki með téðum
höf-undi. Líkamlegir foreldrar
eru einnig andlegir foreldrar og
það eru að eins Bolslhevikar sem
vilja ihrifisa feörn undan foreldra
valdi, hvort sem það stafar til ills
eða góðs- eða án þess nokkurt til-
l/t sé tekið til þess, flnvort það staf-
ar til ills eða góðs. ísl. eru sam-
kværnt eiðstaf sínum, fyrir heild-
a velf-erð og framtóðar velferð
barnanna að láta kenna þeim
en-sku og hafa þvií sett sína tungu
til hliðar. En það tekur laugan
tíma að deyða í s,ál þeirra íslenzk-
una, eða Ihvert annað mál sem
forf-eðurnir hafa talað um marg-
ar aldir. Sömuleiðis ganga
svo áhallir straumar í gegnum
hið en'ska þjóðfélag, eigi síður en
-það íslenzka að -það er blátt á-
fram skylda tslendinga að hafa
börn -sín tengd sér á því haldi
sem eðlilega-st er. svo framarlega
þau eru að að beina þeim á rétta
braut. pað væri Jíka nolckuð
“ísmeygilegt” að segja ensku
þjóðinni að enska væri móðurmál
allra innfæddra barna og þeirra,
sem kæmu hingað ómiálga, þó þau
að sjálfsögðu verði að hafa rétt
til landisins sem á að vera fram-
tíðarland þeirra og forefldrar
þeirra ihafa gerst borgarar í og
lagt alt þar til sem þeir gátu af
hendi látið. Eg hefi ekkert að
taka til baka af því sem eg hefi
skrifað um þetta mál, og á engu
að -biðja velvirðingar.
Mig grunar, ef greiu br. S. V.,
til mín í 'siðasita Lögbergi væri
krufin til m-ergjar, þá væri það
hann sem þyrfti að biðja afsökun-
ar; en skammir hans dár og sam-
líkingar við illa anda og útburði,
í minn -garð má hann eiga sjálfur
og skemta sér við ító horfa á og
hluisita þegar hann flangar til. Eg
á óskert mannorð alla mína liðnu
æfi, fyrir guðs náð, geti Sigurður
Vigfússon sanriað annað, skora
eg á -hann að gera það.
Rannveig K. G. Sigbjörnison.
Ráðuneytið í Portúgal hefir
neyðst til að -1-áta af völdum. Or-
sökin talin að vera isú, að stjórnin
lagði svo miklar hömlur á olíu-
verzlunina, að efcki nema efnuð-
ustu menn gátu fengið olíu keypta.
Almenningur reis að flokum upp
og gerði istjórninni ekki lengur
vært í völdum.