Lögberg - 17.03.1921, Side 6

BIs. 6
LÖGBEEG, FIMTUDAGINN, 17. MARZ 1921
Sagan af bleikrauðu perlunni.
Hin fagra Cariathsamé, borgin með þúsund
mannarahallimar, átti sér ekki neinn líka í Or-
píiir héraðinu auðuga, en af öllum hinum skraut-
legu Ihöllum, var engin eins fögur og höll Melchior
Sadi, sem var æðstur á meðal prinsanna í öllu
landinu. Hann var og lærðastur og virastur þeirra
allra og enginn naut eins mikils trausts og virð-
ingar á meðal fólksins og hann.
En ekkert vrar það, sem þessi Auisturlanda-
maður unni eins heitt eins og dóttur sinni Azuba.
Azuba liafði mist móður sína þegar liún fædd-
ist, en umönnun og kærleikur föður hennar um-
vafði hana og hún óx upp fögur og hrein eins og
rósin, sem breiðir daggvota krónuna á móti geisl-
um morgunsólarinnar.
Þolinmóður og kærleiksríkur vakti Magian
yfir vöggunni dag og nótt, og lét bamið broshýra
leika sér að gimsteinaöskju sinni og steypa stein-
unum fögru úr henni ofan á marmaragólfið. Það
stóð á sama hvers Azuba hefði óskað sér, faðir
hennar hefði verið reiðubúinn að offra öllum eig-
um sínum til þess að fullnægja þeim.
Það var tvent, sem Melchior unni umfram
alt annað. Það var Azuba dóttir hans, og nóttin
iheið og hrei'n með vsínum blikandi stjörnum—him-
ininn þar sem prinzinn frá Cariathsamé leitaði
athvarfs, eins og feður hans höfðu gert.
1 einu horninu á hallargarðinum, sem var
stór, lrafði prinzinn látið reisa turn mikinn á með-
al páknaviðartrjánna og blómaJbeða, er var hærri
en nokkur önnur bygging í borginni. 1 þeim turni
sat íhann á kvetdin og þreyttist aldrei á að virða
fyrir sér hinn djúpa hoiðblaa himinn, þar sem
næturfegurð Austurlanda, hinar blikandi stjörn-
ur sýnast nátgast jörðina, en er haldið í sinni vissu
rás með ósýnilegum og levndardómsfullum þráð-
um.
Melöhior var vanur að krjúpa niður að dæmi
forfeðra sinna og segja: “Herra, nær þóknast
þér að opiiíbera sjálfan þig? Hvenær á stjarna
þín að rísa upp yfir þjóðina, eins og forfaðir vor
Balaam spáði?”
Prinzinn frá Cariathsamé hafði ekki látið
berast með straum fólksins inn á brautir glysgirn-
innar og gullhallanna. Hann var einn þeirra
leyndardóms- og eftirvæntingarfúllu trúmanna,
sem fetaði hinn erfiða og óglögga etig forfeðr-
anna, sem tengt hafði saman að eins fáeinar sálir,
þær hreinustu og dýpstu, sem enga nautn eða
fullnægju fundu í hinum Ihverfandi heims hégóma,
en settu von sína og traust a hina leyndardoms-
fullu eilífð.
Azuba var nú orðin 12 ára gömul og hinn sól-
ríki kærleiki föðursins hafði borið ríkulegan á-
vöxt í sál ihennar. Innnileg og djúp samúð og
kærleiki til allra, sem baigt áttu, gagnók huga
hennar og Iíf. Undir flestum kringumstæðum ger-
ir ótakmarkað efirlæti folk sergofbt. En til eru
sálir, þar sem ótakmörkuð velgengni krefst útrás-
ar, eins og lindin sem brýst í gegnum múrgirðing-
ar sem hlaðnar eru í kringum hana og vökvar
svörðinn sem liggur fyrir utan vatnsþróna, þann-
ig var það hin mesta unum Azuba að strá unun
og gleði hvar sem hún gat.
Fátæklingarnir sem tóku á móti hinum kon-
unglegu gjöfum frá hennar hendi, fóru af hennar
fundi ósegjianlega glaðir, ekki að eins yfir gjöfun-
um heldur líka yfir umhugsuninni um það, með
hve mikilli gleði þær voru gefnar.
' Hið farsæla Orphir land þekti hvorki, frost
né kalda norðanvinda, og einu sinni þegar síðari
hlut desemhermánaðar dró dálítið úr hinum
steikjandi sólarhita austurlanda^ var prinsessan
unga á gangi með þjoni sinum, a hökkum lækjar
er rann í gegnum skógarbelti og flögraði eins og
fiðrildi frá einu tré til annars, og frá einni blóma-
breiðunni til annarar; þegar kona er setið hafði
undir runna einum er beigði hið blómþrungna
lkn sitt nálega til jarðar, stóð frammi fyrir henni.
Konan var fátæklega til fara, klædd í tötra og
hélt á barni í fangi sér, sem ekkert skýldi annað
en ein, gömul og slitin spjör. #
“ó, hve fallegt þetta baTn er!” hropaði
unga prinsessan, um leið og hun gekk til barns-
ins og dró blæjuna frá andliti þess, sem huldi það
að nokkru leyti.
“Hann er fátækur, og hann Iiður mikið,
svaraði móðir hans.”
Það fór hrollur um Azuba, “Zaredda” kall-
aði hún, “fáðu mér eithvað undir eins, til þess
að gefa þessu elskulega barni. Máske að mpðir
þess hafi ekki einu sinni þak tll þess að skýla
því undir!”
“Við höfum gefið alt sem við höfðum með
okkur til fátæklinga sem við mættum á leiðinni
hingað út,” svaraði Zaredda. “Buddan var
full þogar við lögðum af stað, nú er hún alveg
tóm.”
“Ó, þetta er leiðinlegt,” sagði unga pnn-
sessan, með tárin í augunum.
Svo litla stund stóð hún eins og^ agndofa,
svo rétti Azuha hendina upp að hálsi sér og sleit
hálsfesti úr perlum, sem hún hafði á sér, og í
miðri festinni var stór perla rauðblá að lit, sem
var svo fögur og með svo aðdáanlegu litarsam-
ræmi, að hún hefði getað verið blað af einhverju
fögru iblómi, er skúgargyðjumar höfðu glatað.
“Eg hefi ekkert nema þetta,” sagði Azuba,
um leið og hún vatt festinni um hönd barnsins
sem horfði brosandi á hana. ‘‘Og eg gef þér
festina til þess þú grátir ekki,” sagði hún um
leið og hún kysti barnið á kinnina.
Móðirin, sem var mjög þakklát, þakkaði Azuba
fyrir þessa höfðinglegu gjöif og sagði:
“Guð endurgeldur þér þetta einhverntíma.”
“Hvað hefir þú gert Azuba?” hrópaði Zar-
edda, “að gefa slíkan gimstein til allsleysingja!
Ertu búin að gleyma hve mikið föður þínum þótti
til þesisara gimsteina koma, og að hann keypti
stóru perluna frá gömlum Persa sem hafði tekið
hana í arf eftir forfeður sína, og að enginn veit
neitt víst um uppruna hennar. Láttu mig kalla
á konuna og fá hana til að bíða unz við getum
náð í fáeina gullpeninga. ”
“Nei,” svaraði Azuba hugsandi. “Eg er
ánægð með að hafa gefið fátæku konunni falleg-
asta -gimsteininn sem eg ábti. Til hvers held-
urðu að alt gullstássið sé sem hann faðir minn
gefur mér, ef eg get ekki gert neitt til þess að
bæta kjör þeirra sem bágt eiga?”
Zaredda svaraði engu, því enginn af þjónum
föður hennar höfðu nokkumtíma dirfst að hafa
á móti vilja A^ubu.
A meðan á iþessu samtali á milli Zeredda og
Azubu stóð, hafði konan og barnið horfið og fann
Azuba þau ekki þó hún leitaði.
“Þetta var leiðinlegt,” sagði Azuba. “Eg
vildi að eg hefði fengið að vita hvað þau hétu,
og hvaðan þau voru. — En það gjörir reyndar
ekkert til. Guð sendi þau og faðir minn hefir
sagt mér að bera lotning fyrir leyndardómum
þeirra sem fátækir eru.”
Framh.
--------o--------
Brennan í garðinum.
Það hafði venjulegast verið hlutverk þeirra
Teodórs og Helenar, að hreinsa til á haustin í
garðinum að húsabaki, sópa saman öllum skræln-
uðu laufunum í byng og kveikja svo í öllu saman.
Stundum var auðvitað einnig talsvert af pappírs-
sneplum og hinu og þessu dóti þar líka, er gerði
brennuna drjúgum tilkomumeiri. Bömin hlökk-
uðu ávalt mikið til þessa verks, því þeim þótti
svo gaman að horfa á logana leika sér að hinum
sölnuðu lauifum.
1 haust sem leið, eins og að undanförnu,
höfðu þau sópað öllu ruslinu á einn stað í garð-
inum og ætluðu svo að kveikja í því morguninn
eftir. En um nóttina hafði Frosti konungur
riðið í garð og breitt hvítan ísingarfeld yfir fold-
ina og þá að sjálfsögðu laufdyngjuna í garðinum
líka. Þegar bömin komu á fætur um morguninn
og litu út úr dyrunum, sáu þau sér til mikillra
vonbrigða hve komið var, brennudagurinn hafði
snúist upp í húðarbyl. Tíminn leið, og smátt
og smátt gleymdu litlu krakkarnir mslbyngnum,
enda höfðu þau um annað að hugsa, þar sem skóla-
gangan krafðist af þeim óskiftrar athygli.
Morgunn einn, er áliðið var vetrar, leit
Helen Iitla snemma út um gluggann sinn. Him-
ininn var heiður, golan stóð af suðri og glóandi
sólargeislarnir brotnuðu á fagurspegluðum rúð-
unum. Það hafið verið asahláka alla liðlanga
nóttinavog snjórinn var að syngja sitt seinasta
vers. “Vorið er komið,” hrópaði Helen, með
hvell-mjúku röddinni sinni og flýtti sér í fötin.
“Vorið,” tautaði Teodór við sjálfan sig; “lít-
urðu annars aldrei í almanakið,” sagði hann
dræmt, og leit til systur sinnar um leið. “Mér
stendur á sama hvað þú segir” svaraði Helen,
hvort vorið er komið samkvæmt almanakinu eða
ridri, þá er samt vorveður úti og mesta dásemdar
blíða. Við skulum fara út í garðinn að húsa-
baki og reyna að vinna eitthvað til nytsemdar.”
Svo þaut hún út í mesta flýti, en Teodór labbaði
í hægðum sínum á eftir. “Teddi,” hrópaði
Helen upp yfir sig, “ekki nema það þó, við höfum
gle>Tnt að kveikja í rusldyngjunni í garðinum,
þetta má ekki lengur svo til ganga.” “Hvern-
ig stendur á því, að það hefir gleymst,” sagði
Teodór alvarlega. “ Jú, eg man það alt saman
eins vel og það hofði skeð í gær,” svaraði Helen.
“Manstu ekki eftir því, að nóttina áður en við
ætluðum að hefja brennuna, kom Frosti konung-
ur og breiddi ísingarfeld yfir garðinn.” “Nú
held eg mig rámi í það,” sagð Teodór, “Snjór-
inn er horfinn núna, svo eg held það væri réttast
að við kveiktum í byngnum þegar við komum heim
úr skólanum í dag.” Þau urðu sammála um
uppástunguna og mamma þeirra félzt á hana
einnig.
Klukkan á mínútunni fjögur, voru börnin
komin úr skólanum og istóðu við ruslbynginn í
garðinum, reiðubúin til athafnar. “Verður það
þó ekki gaman að horfa á logana, soga í sig
fúnu laufin,” sagði Helen og dansaði um garð-
inn, án þess helzt að koma við jörðina. “Auð-
vitað verður það tilkomumikil sýn,” svaraði Teo-
dór, “laufin eru líka svo dæmalaust vel þur núna.
Eg ætla að sækja dálítið af dagblaðarusli í við-
bót, svo og eldspítur.” “Við megum til að
hafa hrffu við hendina,” sagði Helen með ákafa.
“Manstu ekki eftir því að ungfrú Morris varaði
okkur einu isinni við, að kveikja aldrei svo í rusl-
byng, að við hefðum ekki áhald við hendina, er
fæira mætti með ruslið úr stað.”
An frekari umsvifa skaust Helen inn í kjall-
ara og sótti hrífuna. Þegar hún kom aftur var
kveikt í byngnum og logarnir drukku í sig hin
skrælnuðu lauf og urðu stöðugt ákafari. Börn-
unum fanst sem þau hefðu aldrei áður litið feg-
urri sýn og dönsuðu syngjandi um garðinn. Alt
í einu staðnæmdust þau og litu óttaslegin hvort
á annað. Teodór isá að eldtungurnar voru komn-
ar alla leið út að girðingunni og farnar að leika
um neðstu rimlana. “Helen!” kallaði hann
eins og ósjálfrátt. “Hvað eigum við nú að taka
til bragðs, girðingin er þegar tekin að brenna.”
“Við notum sömu aðferðina, og skólakennarinn
sagði okkur frá um daginn, í slíkum tilfellum sem
þessum,” svaraði Helen rólega. “Við dreifum
úr ruslbyngnum, þá þynnisit hann óðara og brenn-
ur út á fáeinum sekúndum.” Svo greip hún til
hrífunnar, rakaði burt öllu hinu óibrunna rusli
frá girðingunni og dreifði því um allan garðinn,
branin það þá upp til kaldra kola á svipstundu,
en logarnir dóu út af sjálfu sér. Girðingin var
ekki skemd til muna, en börnin strengdu þess
heit að fara aldrei framar óvarlega með eld.
“Þeir eiga aldrei að kveikja eld,” sagði Helen
litla brosandi við bróður sinn, “er ekki vita
hvernig að því skal farið, að slökkva hann
aftur. ’ ’
--------o-------
Súkkulaði fyrst drukkið í Mexico.
Spánverjimn Cortez, sem lagði undir sig
Mexieo árið 1520, komst fyrstur Norðurálfu-
manna að því, að Mexicobúar neytti alment drykkj-
ar þess, sem vér nú köllum súkkulaði. Þeir til-
reiddu drykkinn á líkan hátt og gerist með oss,
leystu súkkulaðið upp í mjólk og settu saman
við dálítið af kanelberki til smekkbætis. Á dög-
um Napoleons mikla var mjög mikið drukkið af
súkkulaði á Frakklandi, einkum var það þó kven-
fólkið, er þótti sopinn góður. Er sagt að París-
askonur hafi um þær mundér látið gefa sér snarp-
heitt súkkulaði í kirkjunni, til þess að geta haldið
sér 'betur vakandi undir hinum löngu stólræðum
er tíðkuðust í þá daiga.
------o------
DÝR KJÓLL.
Einu sinni bar svo við í borginni Moscow, að
hermaður nokkur, sem var á leið til varðstöðv-
ar, varð fyrir því óhappi, að flækja annan spor-
ann sinn í kjólfaldi hefðarfrúar, sem var á skemti-
göngu með manni sínum, og rifnaði kjóllinn all-
mikið. En það má segja hermanninum til af-
sökunar, og kjóllinn var óvenju síður, og drógst
langar leiðir efitir strætinu. Hermaðurinn bað
auðmjúklega fyrirgefningar á ógætni sinni, og
ætlaði að halda leiðar sinnar. En frúin var
etkki á sömu meiningu um það, heldur heimtaði
200 rúblur fyrir kjól sinn. Hermaðurinn sýndi
hjónunum fram á, að þetta væri sér ómögulegt,
þar eð hann hefði ekki önnur efni en launin sín,
og þau væru svo lítil, að hrykkju ekki til fyrir
þessari upphæð . Frúin lét'sér þó ekki segjasit,
en varð æ æfari, og krafðist að lokum, að hermað-
urinn fylgdi þeim hjónum fyrir réttinn, til þess
að þola þar sinn dóm, ef hann ekki þegar inti af
hendi peningana, og varð svo að vera sem frúin
vildi. Þegar fyrir réttinn kom, bar frúin upp
kæru sína, og bað dómarann að láta sig ná rétti
sínum.
“Hvað getið þér fært yður til varnar gegn
kæru þessari,” spurði dómarinn hermanninn.
‘ ‘ Svo sem ökkert, ’ ’ svaraði herm. ‘ ‘ Eg steig
í ógætni á kjólfaldinn, og eg er svo fátækur, að
mér er ekki hægt að greiða hér 200 rúblur, annars
væri eg buinn að því. Eg hefi 'beðið frúna auð-
mjúklega fyrirgefningar, og gjöri það enn í á-
lieyrn allra þessara vitna. Það er það eina sem
eg get gert.
“Þér sjáið frú mín,” sagði dómarinn, “að
manninum er ekki hægt að borga kjólinn. Það
eina, sem þér vinnið við að halda kæru yðar á-
fram, er að fá þenna mann setan í skuldafang-
elsi. Við það missir hann stöðu sína, og verð-
ur máske aumingji alla sína æfi. Viljið þér nú
ekki fyrirgefa manninum, eða viljið þér halda
kæru yðar áfram?”
“Eg krefst að rétturinn gjöri skyldu sína,”
svaraði frúin reið.
í því biili gekk maður nokkur tígulegur upp
að dómgrindunum, og sagði hátt: “Eg skal
borga fyrir hermanninn.” Hann snéri sér síðan
að hermanninum, fékk honum tvo tvö hundrað
rúblu seðla, og hvíslaði einhverju að honum um
leið, sem kom honum til að 'brosa. Hermaður-
inn gekk til frúarinnar, fékk henni seðlana, og
spurði hana hvort hún væri nú ánægð. Frúin
kvað já við því, og ætlaði að fara út, glöð í bragði
yfir sigri sínum. En hermaðurinn bað hana að
bíða ofurlítið, því hann sagðist nú eiga kjólinn
sem hún væri í, og kvaðst vilja fá hann undir
eins.
“Verið þér ekki að þessu sþaugi,” sagði frú-
in; “ haldið þér að eg gangi eftir sitrætunum í nær-
klæðunum einum. Eg skal senda yður kjólinn
strax þegar eg er komin heim.”
“Nei, þakka yður fyrir,” svaraði hermað-
urinn. “Kjólinn vil eg fá undir eins, og eg vil
spyrja dómrann, hvort eg hafi ekki rétt til að
taka hér eign mína, sem eg hefi ke>rpt og borga.”
Dómarinn kvað já við, og gjörði tveimur lög-
regluþjónum bendingu, að þeir skyldu vera
frúnni hjálplegir með að komasit úr kjólnum, ef á
þyrfti að halda.
Nú fór frúnni ekki að verða um sel. Hún
bauð hermanninum peningana hans aftur, en hann
þverneitaði að taka við þeim aftuT, en heimtaði
kjólinn.
“Hvað viljið þér þá hafa fyrir kjólinn?”
spurði frúin grátandi, og var nú allur annar
bragur á henni, en þegar hún kom inn.
“Kjólinn er nú orðin dýrgripur fyrir mig,”
svaraði hermaðurinn, og eg læt hann elkki fyrir
minna en 2000 rúblur.”
✓
“Það verður að vera svo,” sagði maður frú-
arinnar, sem alla stund hafði staðið þegjandi á
meðan á þessu stóð. Hann tók síðan upp pyngju
sína, og borgaði hermanninum 500 rúblur í pen-
ingum, og gaf honum skriflega ávísun til gjaídkera
síns upp á það sem eftir var. Flýttu hjónin
sér síðan út úr salnum undan hrópi og háðglósum
áheyrendanna.
--------o--------
Góð við hunangsfluguna.
Salka gamla hefir ávalt talsverða hunangs-
flugna rækt á býli sínu. Ilún segist eiga það
hunangsiflugu að þakka, að hafa orðið hamingju-
söm kona upp í sveit.
Fyrir fimtíu árum, átti Salka heima á munað-
arlausrahæli. í alt voru þar um sextíu telpur,
fátæklega til fara, og eins og gefur að skilja þráðu
frjálsara og tilbreytingasamara líf. Viku eftir
viku heimsóttu einhver bamlaus hjón munaðar-
leysingjahælið og námu á brott með sér hina eða
þessa telpuna; lenti valið oftast á þeim, sem lag-
logar voru og snyrtilegast til fara.
Salka litla grét oft í einrúmi, er telpurnar
voru að tlnast í burtu, eða að fljúga út úr búrinu;
eins og alment var sagt á hælinu. “Það er ekki
von að nokkur vilji taka mig til fósturs,” sagði
liún við isjálfa sig, “ófríð og illa mentuð, eins og
eg er.”
Fagran vormorgun kom efnaður bóndi til
munaðarlausra hælisins, hann var að svipast unj
eftir stálpaðri stúlku, er létt gæti undir á heimil-
inu með konu sinni, því þau hjón voru barnlaus.
Hann var glaðlegur maður með blá blikandi augu
og rjóðar kinnur. Á höfði bar hann stóra og
mikla (bifurhúfu og hafði upp á vasann silfurúr
svo mikið, að nálgast mun hafa væna gulrófu að
stærð.
Stúlkurnar munaðarlausu, sátu á trébekkj-
um meðfram veggjunum, en Salka hnipraði sig
út við glugga og starði. þaðan löngnnarfullum
augum á grænkandi umhverfið. Skamt frá henni
sat Anna, mesta fríðleiks telpa og betur til fara
en hin börnin.
1 sömu svifum bar þar að stóra hunangs-
flugu, er hentist þreytulega niður í gluggakist-
una. Anna litla greip til blýantsins og tók að
stjaka við flugunni all óþyrmilega, veslings kvik-
indið gat enga mótstöðu veitt, en engdist sundur
og saman bæði af ótta og sársauka. “Láttu
fluguna vera,” hrópaði Salka með skipandi rödd
og 'Svo hjálpaði hún aumingjanum til að komast
á brott út í frelsið og ljósið. Bóndinn auðugi
horfði á Sölku með ánægjusvip. “Stúlka, sem
svona er góð við hunangsflugu, verður líka góð
við kálfa og lömb,” sagði hann við sjálfan sig.
“Þessa stúlku ætla eg að taka heim með mér og
arfleiða hana áð eigum mínum.”
Svo kvaddi Salka munaðarlausra hælið og ólst
upp á heimili auðugu hjónanna við allsnægtir og
hlaut beztu mentun. Hún varð ljós heimilisins
og varð góð við alt og alla. Eftir að Salka var
gift og veitti sínu eigin heimili forstöðu, tók hún
iniklu ástfóstri við hunangsflugnarækt. “Það er
hunangsflugu aj5 þakka, að eg losaðist af mun-
aðarlausrahælinu og komst i fóstur hjá elskuleg-
um lijónum,” bætti hún við. “Síðan hefir
hamingjan alla jafna verið förunautur minn.”
Fjöldi munaðarlausra barna heimsækir Sölku
gömlu á ári hverju. Hún gefur þeim fæði og
klæði og brýnir fyrir þeim um leið, að vera nær-
gætin við blessaða litlu málleysingjana, sem ekki
geta varist vélráðum mannanna. —
--------o--------
Greifinn: “Fjandans ólán var þefta, enn þá
skaut eg utanhjá, þarna hleypur bansettur hér-
inn óaærður.”
Þjónninn: “Það er ekki hægt að gefa herra
greifanum sök á því, heldur árans héranum, því
hefði hann setið þremur fetum framar, þá hefði
skotið farið beint í gegnum hauisinn á honum.”