Lögberg - 05.01.1922, Blaðsíða 2

Bls. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 5. JANÚAR 1922
Sveinki.
Eftir R. K. G. Sig'bj&rnsson.
pað var undarlega afskektur
staður, þar sem hann stóð, kofinn-
hans Sveinka. Drengirnfr
kölluðu það alt af ’kofann hans
“Skinny” það þýðir horhögld eða
horgemlingur, á vingjarnlegra
máli mjólingur; þó var amma
Sveins þar líka. Sveinn var rétti
erfinginn að kofanum og land-
eigninni, sem hann stóð á;,^rtm
var nú smá, og öll skógi vaxin.
nema rjóðrið sem kofinn stóð 1.
pað hafði faðir hans rutt, til þess
að geta bygt þar. En svo fðr
faðir hans í stríðið mikla og kom
aldrei aftur, og þegar m6§ir hans
heyrði þau tíðindi, lagðist hdn i
rúmið og sté aldrei á fætur aftur.
Svo amma gamla tók við öllum
umráðum þarna, bæði á Sveini
litía, kofanum og svo kúnni og
hænsnunum.
En það var ekki af því að
Sveinn lítli var réttborinn erfingi
kofans í rjóðrinu, að félá^ar hans
kendu hann við hann. Sennileg-
ast að ef einhver hefði leitast við
að koma þeim í skilninig um þann
rétt, þá hefðu þeir ekki verið vilj-
ugir að viðurkenna hann. pað-
an af síður hefði vaxið vináttu
hugur þeirra til Sveins fyrir það.
Heldur var það af því, að þeir
þektu Svein iitla, betur en ömmu
hans; svo þótti þeim horgemiings
nafnið svo gómtamt að þeir vildu
sizt setja sig úr færi með að
nefna það, þegar slíkt gafst.
Sjálfur bar Sveinn þeiss lítil
merki, að hann væri óðalsbóndi.
Hann hafði aldrei hraustur verið,
svo hafði söknuðurinn eftir for-
eldra hans þröngvað kosti hans.
Einkum hafði 'hann verið Iítt
huggandi er móðir hans lézt. Hann
hafði óseðjandi lestrariöngun, en
því meir sem ,hann las, því minna
bprðaði hann og þeim mun meira
gekk hann saman.
Skólavistin var honum engin
. fulllsæla. Skólabræður hans hlógu
að kraftaleysi hams og smæð, og
margrar harðrar hnútu kendi
Sveinki þegar þeir voru að sýna
honum likamlega yfirburði sína.
Sárust þóttu honum þó uppnefnin.
Oft hafði hann það á tilfinning-
unni er hann nálgaðist skólann,
að hann væri að ganga undir
högg. Félagar hans hrópuðu þar
úti fyrir, og teiguðu morgunloftið
- gallhraust lungun. Sæu þeir þá
Svein guliu við ópin: “parna
kemur horgemlingurinn.” “Good
morning, Skinny” góðan morgun
horhögld.
/ Sveinki beygði þá höfuðið 4
bringu niður og færðist í horaðar
herðarnar, eins og til að skýla sér
fyrir níðhöggunum andlegu. En
kveðjunni varð hann að taka, ann-
ars elnaði þeim dárið og nöfnin
urðu Ibæði fileiri og fjölbreyttari,
þegar þeir lýstu því yfir, að “Hor-
gemlingur” væri með fýlu. Helzt
þurfti han<n að .segja: “góðan dag-
inn, drengir”, þá urðu þeir beztir
við hann á eftir, litu eins og dá-
lítið upp til hans, þegar þeir héldu
sig ekki geta kvalið hann tak-
markalaust. Auðséð, að fyrst hann
ekki stökk upp á nef sér, þá fann
hann ekki til, og það var ekkert
gaman að kvelja þá, sem ekki
fundu til.. —
En eftir því sem volæðið náði
dýpri rótum í honum, iþá seig höf-
uðið lengra niður undan háðs-
höggunum, og herðarnar urðu
beinaberari og þeim mun kátlegri
fanst þeim félögum Sveinki verða
í útliti. Stundum, þegar lengst
gekk “gartianið”, iskárust stúlkurn-
ar í leikinn og hjálpuðu Sveini.—
Pannig var það fyrsta morguninn
eftir lengstu leguna hans, því upp
á síðkastið hafði Sveinn ekki haft
fótavist nema með köflum, og n
var hann búinn að vera frá skól
á annan mánuð. peir voru fren
ur hægir á sér fyrst í stað þenna
morgun. “Látum okkur nú sji
hér kemur Horgemlingur. N
þykist 'hann vera búinn að skróp
nógu Iengi,” sagði einn í hópnun
“Nú er bezt að reyna hvað þér he:
ir farið fram, Mjólingur”, isag;
annar, og með það rauk hann
Svein og fleygði honum eins o
fisi, þó hann væri mannleys
sjálfur eftir aldri. Hinir hlógi
svo glumdi undir í umhverfinu
“Fjára kornið sem þú ert betr
en þegar þú fórst. Hvað ertu a
af að gera? pú gengur ailur san
an af iðjuleysi. Eg held eg mej
fleygja þér í brunnjnn og vit
hvort þú getur ekki lært að synd
þar.” petta þótti hinum þjóðrá
‘ Húrra fyrir Bertie! Hann ætk
að hrista Horgemling dálítið up:
Við skulum marséra. Heyrið b‘
það? i Húrra! hvernig er nú ný
asti heræfinga-marsinn ? Já, þeti
er gott. Horgemling virðulega
baðið. Á stað nú.”
Svo var Iagt á stað
annar til, drógu Svein
istin streyttist út í k<
dropum á andliti han
ætluðu út úr höfðinu.
lesið svó margt um
innlendum blöðum, a
eins vel búist við, að
alvöru úr hótunum s
var það, að tveir drení
að sem einn lék sér a?
hedma í húsgarði foreldra sinna.
Aðkomudrengir vildu flá kaðal-
spottann, en heimamaður vildi
eigi sleppa. pá tóku þesisir tveir
hinn drenginn og hengdu hann í
spottanum upp í tré í garðinum.
par hékk hann dauður, þegar kom-
ið var að. pað gat svo sem orðið
alvara úr því arna, og Sveinn
streyttist af alefli á móti.
Stúlkurnar voru inni í skólan-
um, ráfuðu til og frá eða horfðu út
um gluggann. “Hvað eru strák-
arnir að gera?” spurði ein telpan
nokkrar aðrar. Engin vissi það.
Jú, þeir voru með 'hann Sveinka,
litla greyið. “pað er skömm að
)'ví hvernig þeir láta við hann,
vesalinginn. Hann isýnist svo ó-
sköp vesaldarlegur — og nú eru
þeir að draga hann yfir að brunn-
inum — við skulum koma.” — Sú
er fyrst talaði, var fyrst út. Hún
var ekki mjög stór, en mannvæn-
leg fyrir aldur og þekt að því að
vera vinur vina sinna, og það voru
allir, sem bágt áttu. Hún hafði
einhvern tíma lent í tuskið við
Bertie og fleygt honum eins og
soðsopp, og honum hafði alt af
staðið hálfgerður geigur af henni
isíðan. Svo var hún lagleg, og orð
lék á því, að engin væri henni
mannvænlegri í skóianum.
“Sleptu drengnum, Bertie, eða eg
skal taka til þín,” hrópaði hún og
krepti litlu feitu hendina, svo að
mjóu finguhbroddarnir mörkuðu
far i lófana.. Drengirnir litu við
og ihk kom á þá. En svo jöfnuðu
þeir sig fljótlega. — “ó, það eru
bara stelpurnar, við skulum halda
áfram.” — “Látið þið Svein kyrr-
an, eða við skulum taka til ykkar,”
endurtók hún og tvær eða þrjár
þær stærstu færðu sig að hliðinni
á henni. En Bertie var búinn að
sleppa Sveinka, hafði gert það,
þegar hikið kom á þá fyrst. Hann
horfði niður fyrir sig og glotti
kindarlegur á isvip, en hinn hafði
slakað svo á tökum, að Sveinn gat
rifið sig af honum. “pið ættuð að
skammast ykkar. Eg skal segja
kennaranum eftir ykkur. — En
strákar glottu bara. Kennarinn
var stúlka og fremur lin í sókn-
um við þá, svo þeir óttuðust hana
ekki mikið. Rertie vildi bara ekki
falla i ónáð Bergijótar og verða
kannske fyrir þeirri vanvirðu að
hún stúlkan, iskelti honum frammi
fyrir öllum skólabömunum. Sveinn
laumaðist frá þeim og inn i skól-
ann. Brennheit tárin brutust fram
í hröðum straumum. Hann log-
flýtti sér að þurka þau, en þau
komu samt, flæddu fram eims og
blóð úr opinni und. “Guð minn,
taktu mig 'héðan, eg bið þig í Jesú
nafni. Eg get ekki þðlað þetta
líf.” Amma hans hafði kent hon-
um að biðja, og biðja þannig.—
Aldrei fanst honum sér hafa verið
eins Óbærilegt lífið og nú.
“Hvað er að bakinu á" þér
Sveinn?” Sveinn brökk við, þó
vingjarnlega væri talað til hams.
Hann leit strax undan aftur;
þoldi ekki að láta Bergljótu sjá
framan í sig.
“Ó—það er ekki — m-i-k-i-ð.—
“En það er hnútur út úr því. Hafa
strákarnir meitt þig /vona?” —
“Nei, ekki held eg það. Læknir-
inn kallar það beinkrönu Hann
heldur mér batni—eða gæti batn-
að, ef eg kæmist á spítala.” — “ó,
en geturðu það ekki ?" — “Eg veit
ekki—það er víst langt í burtu og
ákaflega dýrt, held eg.” — Svo
þögnuðu þau bæði. Bergljót sneri
út aftur. pað var eitthvað ótta-
Iegt að drengnum þarna. Eitthvað
’nræðilegt. Hrútur á bakinu —
hnútur á bakinu. Skelfing yrði
hún hrædd. ef það væri hnútur á
bakinu á henni. Apmingja Sveinki
—og tárin komu fram í augun á
henni. Hún ætlaði %ð segja
mömmu sinni frá því, kannske
hún gæti eitthvað hjálpað honum
—eða þó pabba sínum. Einhver
hlaut að geta hjálpað Sveinka.
Sveinn velti fyrir sér hörmum,
sínum. Eitt var það, að hann átti
það að þakka Bergljótu fyrir
hjálpina. Amjna hans hafði sagt
honum, að vanþakklæti væri synd.
Hann ætti því æfinlega að vera
þakklátur öllum, sem gerðu hon-
um gott. En það var annað en
gaman fyrir hann, karlmanninn,
að þakka stúlku fyrir að hafa
bjargað honum úr handalögmáli.
Amma vissi víst ekki hvað það
var sárt. Aldrei hafði hún verið
drengur, og þurft að þakka stúlku
fyrir að hrífa sig úr höndunum á
öðrum drengjum. Bara að strák-
arnir hefðu verið að misþyrma
Bergljótu — ekki m/ikið — nei,
hreint ekki mikið, en hræða hana
bara, eins og þeir hræddu hann,
og hann hefði verið stór og isterk-
ur og komið þarna og skipað þeim
að sleppa henni og þeir hefðu
ekki þorað annað. Hún hefði lit-
ið til hans þakklátum augum, og
allir hefðu haft geig af að gera
það sem ilt var, þegar hann var
nærstaddur. — Jú, það var líka
líkt því, og hann leit á hendufnar
margar, vesældarlegar og allar
útmakaðar eftir að þurka skælur
af honum sjálfum. En hann átti
að þakka Bergljótu.—Hann hresti
upp hugánn og leit um öxl sér.
parvar enginn. Honum létti um
hjarta. Hann skyldi þakka henni
seinna. Gefa henni eitthvað um
leið. Stóran hlómavönd — eða
— eða — nokkur gaupuskott. —
Bergljót drap aldrei gaupur. —
Já, hann ætlaði að gefa henni
gaupuiskott.
Skólabjallan kallaði nú börnin
saman. pau hópuðust úti fyrir
dyrunum og gengu ‘‘í takt” inn. —
Bezt að gefa henni bæði blóm og
skott. — Tíu skott og stóran
blómvönd. — Sveinki var orðinn
töluvert hress í fótaburði inn í
skólann. — Tíu var of lítið. Tutt-
ugu — nei — eins mörg og spor-
in 'hans urðu inn í skólann — alt
sem hann veiddi um vorið. —
Bergljót sagði móður isinni frá
eymd Sveins—að hann 'hefði hnút
á bakinu. — “Er það svo?” sagði
móðir hennar. — “Já, og læknir-
inn segir að hnúturinn batni, ef
Sveinn fari á spítala.” — “Ætli
það verði nú mekið af því?” ansaði
mamma hennar aftur. Bergljótu
fanst mikið um fáleikann og van-
traustið í þessum svörum. Hún
ympraði á því aftur við kveld-
verðarborðið, ef ske kynni að
pabbi hennar segði eitthvað meira
um það. Henni fanst, að það hlyti
að ganga öllum til hjarta, að
heyra það, að einhver hefði hnút
á bakinu... En palbbi hennar sagði
bara: "já greyið litla; það er
slæmL” Hún herti enn upp hug-
ann. “Já, en læknirinn segir, að
Sveini batni, ef- 'hann komist á
^pítala.” — “Læknar segja nú
svo margt, að það er ekki æfinlega
hægt að byggja á því öllu”. — Og
svo var haldið áfram að borða og*
Bergljót vissi ekkert hvernig hún
ætti að f/ meiri hluttekningu
handa Sveini; öldruð ‘kona, sem
var gestkomandi hjá þeim, -sagði
það væri kannske reynandi að tala
um þetta við Framfarafélagið.
Bóndin var dauftrúaður á að það
yrði til gagns.
Sonur bónda kom áð ‘í þesísu og
sagði verðlækkun á svínum. Hús-
bóndinn varð alveg æfur og þeir
tollalögðu um rangindi tilverunn-
ar gagnvart sér, það sem eftir var
kveldverðar.
(Framh.) '
Mikilhæfir menn.
Frá íslenzku bygðinni í Norður
Dakota koma andlegir atgjörfis-
menn. Svo sem hinn nýkosni
dómsmálaráðherra ríkisins og
aðrir fleiri, á meðal þeirra er Vil-
hjálmur Síeffánsson landkönnun-
armaðurinn alkunni.
Bismárk 7. des. — Kosning
Svéinbjörns Johnson, isem dóms-
málaráðherra rikisins gefur á-
stæðu til að minnast á hina mörgu
fslendinga, sem tekið hafa þátt
í opin'berum málum ríkisins og
komið hafa frá ísílenzku bygðinni
umhverfis Mountain í Pembina
County, eða úr því nágrenni.
Fyrsti íslenzki innflytjandinn
kom tíl Pembina County fyrir 43
árum síðan, isvo flestir af fslend-
ingumi sem til sín hafa látið taka
í opinberum málum ríkisins efti,
eins og Mr. Johnson, fæddir á
eyjunni norður við heimskaut t
svalköMum sœvi. Og þrótt þess-
ara íslenzku frumbyggjara má sjá
af því að þeir létu sér ekki fyrir
brjóisti brenna að ganga 40 míl-
ur vegar til næsta bæjar, og þegar
sumir þeirra voru að leita sér að
vinnu þá var það ekki ósjaldan að
þeir gengu alla leið til Fargo,
sem var þá næsti staðurinn við
bygð þeirra, þar sem arðvænlegrar
daglaunavinnu var að vænta. Auk-
in mentun átti sinn þátt í fram-
sókn þessara manna og hinu
aukna áliti þeirra. Flestir
þeirra gengu á ríkisháskólarn í
Grand Forfas, enda va* hægast
fyrir þá að ná þangpð. En á
þeim dögum urðu menn að leggja
mfkið á sig til þess að afla sér
mentunár, því fleatir þessir
menn urðu að brjótast áfram af
eigin rammleik — vinna fyrir sér
og er einn þeirra nú orðinn heims-
frægur — Viflhjálmur Steffáns-
son.
Hann er ekki að eins krýndur
alheims frægðarljóma, heldur N.
Dakota með honum, því hann er
þaðan og istendur nálega elnn sér
að því er ábyggilega niðurstöðu í
landkönnun hinnar víðáttumiklu
auðnar norðurhafanna snertir.
Eða ef maður vill taka sér orð
eins sfórborgar blaðsins í munn,
þá hefir Stefánsson “mínkað
heimskautasvæðið um 100,000 fer-
mfilur,” og í niðurlagi þéssarar
ritstjórnargreinar, eftir að höf-
undur hennar hefir lýst ástandinu
þ&r nyðra eims'og Stefánsson fann
það stendur: "Ef helmingur
drauma hans um þetta Iítt þekta
eða óþekta land koma fram, — og
þegar maður tekur Jiina reyndu
framsýni hans með í reikninginn
— hið hagkvæma inrilegg hans að
því er hinar stundlegu þarfir
manna snertir, geta ef til vill með
tíð og tíma orðið þýðingarmeiri
heldur en nokkuð það sem land-
könnunarmenn hafa uppgötvað
síðan að Columibus fann Ameríku
og frá visindalegu sjónarmiði eru
þau nærri eins þýðingarmikil og
fundur Amerku.
“Stefámsson verður að teiga veg-1
iegt sæti á spjöldum sögunnar.”
Eftir því sem Vilhjállmur Stef-
ánsson sjálfur segir hafði hann
eina $50 í vasanum þegar hann
kom til háskólans í Grand Forks
og atvinna var þá lítil og kaup-
gjáld lágt, því fyrsta atvinna sem
Vi'lhjá/lmur gat fengið var borguð
með að eins tveimur dolllurum um
mánuðinn. Vilhjálmur var ekkl
lengi við Grand Forks háskólann,
því hann féldi sig ekki við reglur
skólans, heldur fór til háskólans
í Iowa og þar hitti hann Mr. And-
erson, sem var með honum í hans
fyrstu norðurferð.
Saga flelri ungra manna úr
íslenzku nýlendunni er .
og merkileg.
Barði G. Skúlson, sem rak lög-
fræðistarf í félagi með Congresis-
manni Burtness, en sem nu er með
fremstu lögfræðingum i Port-
land, Ore. D. J. Laxdal, lög-
fræðingur og landumboðsmaður í
mörg ár. Félagi hans M. Brynj-
ólfsson, sem tók mikinn þátt í
stjórnnjálum á hlið demókrata og
var embættismaður ríkisins í tíð
Burks.
Paul Halldórsson, valdi Burk
ríkisstjóri til að vera banka eftir-
litsmaður rikisins. Hann hafðl
áður verið gjáldkeri í banka 1
Cavalier um nokkurn tíma. Hann
hélt því embætti um hríð, og það
varð hans hlutskifti að yfirskoða
reikning Scandinavian American
Bank í Fargo, og skýrslan sem
hann gaf hratt af stað hinpm
margvíslegu viðburðuml, sem sá
banki var viðriðinn, á meðal ann-
ars að yfirtétturinn tók yfirráðin
yfir bankanum í sínar hendur, og
er það talið hið eina tilfellþí sögu
þjóðarinnar, sem slíkt 'hefir komið
fyrir. Halldórsson er nú sér-
stakur yfirskoðunarmaður við al-
ríkis sparibanka (Federal Res-
erve Bank) og hefir aðal skrif-
istofu í Minneapolis.
Einn maður enn, frá íslenzku
r.ýlendunni í Dakota hefir sótt
fram og unnið sér mikið &lit og
traust. Hann er fluttur í burt'
frá Nörður Dakota og frá Banda-
rikjunum. pessi maður er H.
A. Bergmann, og er búsettur i
Winnjpeg, Man. og rekur þar mál-
færslu með öðrum undir félags-
rafninu Rothwell, Johnson og
Bergmann, og er lögfræðinga-
félag það eitt með þeim fremstu i
borginni. Thos. H. Johrison,
sem er einn af þeim félögum er
líka íslendingur, en ekki frá N.
Dakota. Hann er dómsmála-
stjóri Manitobafylkis. Mr.
Bergmann er bróðir F. P. Berg-
manns í Willfston.
t-
Eru sérstaklega hneigðir
fyrir lögfræði.
Hvað íslendingum hefir gengið
vel 'í lögfræðingastöðunni, eða í
stöðum' sem henni eru skyldar er
að þakka, eftir því sem dómsmála-
stjórinn í N. Dakota segir, aðstöðu
íslenzku þjóðarinnar til ttllra á-
greiningsmála. lslendingurinn,
segir Mr. Johnson, kýs miklu
heldur að kappræða eitthvert al-
vöruspursmál, heldur en ganga
til máltíða, og lögfræðisstarfið
gefur þessum hæfileika byr undir
báða vængi.
Tvö íslenzk blöð í Winnipeg eru
barmafull segir Mr. Johnson af
ritgjörðum þar sem menn* færa
fram rök með og ntóti ágreinings-
málum um nálegþ alla skapaða
hluti á milli himins og jarðar.
Stoltir af uppruna sfnum.
Á bak við veílgengni þessara
manna frá íslenzku bygðinni 1
N. Dakota liggur geysilega mildl
lífsreynisla og menning. ís-
lendingar eru stoltir af því að
aftur í dimmri fornöld þá voru
söngvar og sögur fyrst ritaðar a
þeirra málli. peir eru stoltir af
því, að þær sönnu sögur segja frá
fyrsta 'hvíta manninum sem fann
Vesturheim og kom við land eln-
hverstaðar í Canada, og að sögurn-
ar segja allnákvæmlega frá fólkl
því er þeir fundu þar. peir eru
stoltir af því að ísland var hið
fyrsta lýðveldi í heimi, sem nokk-
urri stærð nam — lýðveldi sem
stóð í 300 ár og var stofnsett fyrlr
nálega 1000 árum síðan.
Mr. Johnson gaf dálítið sýnishorn
af metnaðinum, sem þjóð hans
drekkur með móðuirmjólkinni, og
sem hann sjálfur naut og sem
er máske hið vanalega uppeldi er
ungdómur þjóðarinnar nýtur að
því er sögu og endurminningar
frá liðnum árum þjóðarinnar
snertir.
Myndin, sem hann dró upp
getur átt við hvaða heimili sem
er. Móðirin er að ljúka við
heimilisverkin. —Faðirinn sat
öðru megin við borðið en fjórlr
drengir Mr. Johmson sá yngsti
þeirra hinu megin.
Á hverju 'kvöldi var lesið í Is-
í&idingasögunum, sem vai—Ijós en
þó duiarfull saga fólksins sem á
undan þeim hafði lifað, og þeir
voru afkomendur af. — Sogur
sejn toKu ipa langt til baka, frá Is-
iandi og aftur á; víkii%aöid og
brugðu upp ljósi yfir hinn víotæxa
uppruna þjóðar þeirra, — hins
þrottmikla stoi'ns, hinn abyggilega
grundvöll, isem er eldri en sagan
sjálf. —
Lauslega þýtt úr Williston Herald.
—----------------o--------
Sitt af hverju
eftir ísl blaðinu “Freyr‘„ sem gef-
ið er út í Reykjavík og fjallar um
landbúnað, verzlun og fleira:
Copenhagen
Kolviðarhóll.
Kolviðarhóll stendur, eins og
margir kannast við, undir Hellis-
heiði að vestanverðu, við þjóðveg-
inn frá Reykjavík og austur yfir j
fjall. — þar er oft gestkvæmt. j
Koma þar sennilega fleiri, en á j
nokkurn annan gististað í isveitum
hér á landi, og miklu fleiri nætur-
gestir heldur en á nokkurt annað
annað heimili.
Síðustu 11 árin hafa gist þaf j
og þegið mat svo sem hér segir:
Næturgestir Máltíðir.
Árið 1910 3,805 ....
— 1911 4,337 ....
— 1912 4,285 2,811
— 1913 4,564 ....
— 1914 4,342 3,163
— 1915 4,687 2,963
‘ 1916 4,166 3,671
— 1917 4,411 4,215
— 1918 4,318 4,603
— 1919 3,544 4,836
— 1920 3,421 4,372
pess skal getið, að fjöldi nætur-
gestanna hefir með sér nesti —
þiggja ekki mat. par á móti koma
þar margir, alla tíma ársins, er fá
eiér mat, þó þeijj eigi gisti.— Vana-
lega eru næturgestirnir flestir í
októbermánuði, t.d. 1913 voru þeir
978, en 1918 942 og 828 árið 1920.
Fæstir næturgestir í ágúst,, júlí,
maí og apríl. — Flestir hafa næt-
urgestir verið í einu 85; en nokkr-
um sinnum hafa þeir verið 65—
70. Fáir eru þeir dagar, sem eng-
inn kemftr. pað er að eins viðburð-
ur; og þær eru héldur ekki marg-
ar næturnar, sem enginn gistir.
pær eru vanalega 10—15 á ári,
svo sem 1918 gisti enginn 10 næt-
ur og 1919 var enginn næturgesþ-
ur 21 nótt. — Árið 1910 gomu á
Kolviðarhól alls 12,660 gestir og
um 2,000 kerrur og vagnar. Árið
eftir voru gestirnir um 14,000 aHs
og árið 1912 voru þeir 16,170 alls,
en vagnaumferðin um 4,519.. En
nú síðustu árin, 1918—1920, nem-
ur gestatalan á ári 17—18 þús. j
3amtals. par er oft margt um j
manninn.
Húsbóndiþn á þéssu stóra gesta-1
heimili heitir Sigurður Dáníelsison í
og húsfreyjan valgerður Jóns-,
dóttir.
Sýning á garðávöxtum.
Laugardaginn 22. okt. var hald- j
in sýning á garðávöxtum í Görð- j
um á Álftanesi, fyrir Bessastaða-
og Garðahreppa Búnaðarsamband
Kjalarnessþings átti frumkvæðið
að sýningunni. Sýndir voru
garðávextir frá 22. bæjum. Mest
kvað að kartöflum og gulrófum á
þessari sýningu. Einnig voru
þar fóðurrófur frá fleiri bæjum,
svo og toppkál, grænkál, sallat,
gulrætur, hreðkur o. fl.«.
Einar garðyrkjustjóri Helga-
son var á sýningumni og flutti
þar erindi. Einnig héldu þar
ræður, þeir Jón H. porbergsson
á Bessastöðum og IS. Sigurðsson
Búnaðarfélags forseti. — Viður-
kenningar skírteini verða gefin
þeim, sem Ibezt er garðrækt hjá,
eftir tillögum sýningarnefndar.
Garðyrkjufélag Íslands kvað
hafa í hyggju, að stuðla að því
að slíkar sýningar verði haldnar
framvegis.
Sýningargestir voru ekki nema
rúmir tuttugu, enda veður lak-
legt.
KvennanámsskeiB.
Snemma í vor sem leið, 24. apr.
til 1. maí, var haldið námsskeið
fyrir konur að Hvítárbakka í
Borgarfirði. Sóttu það um 30
kvenmenn v-íðsvegar að úr hérað-
inu. Fyririlestra fluttu þær
búsfreyjurnar Svafa pórhallsdótt-
ir í Höfin. Enn fremur séra
Eiríkur Albertsson á Hesti, Hall-
dór skólastjóri Vilhjálmsison á
Hvanneyri, Hallgrímur Hallgríms-
son magister,^Suðm. Friðjónsson
skáld á Sandi og Jósep bóndi
Björnsson á Svarfhóli — Halldór
Helgason skáld flutti þar og kvæði
En Fjóla Stefánsdóttir ráðskoná
á Vífilstöðum kendi matreiðslu.
Námsskeiðið fór að öllu leyti
vel fram og þær sem sóttu létu
mjög af því, hvað það hefði verið
fræðandi og ánægjulegt i alla
staði.
Eftirlijtskensla.
Árin 1905—1919 eða í 15 ár
samtals hafa verið haldin náms-
skeið hér í Reykjavík, fyrir eftir-
litsmenn nautgripafélaga, og eitt
árið, 1908, voru námsskeiðin tvö.
pau hafa þeissi námsskeið þannig
verið 16 alls. Og á þeim hafa
dvalið og notlð tilsagnar 125
menn, þar á meðal nokkrir búfræð-
ingar, ungir og gamlir.
Eftirlitsnámskeiða-mennimir !
hafa verið:
Af Suðurlandi ......... 68 alls
— Vesturlandi ......... 17 —
— Norðurlandi ......... 36 —
— Austurlandi .......... 4 —
Samtals 125
í fyrravetur var ekkert náms-
skeið, enda nú — bæði af þeirri
ástæðu og fleirum — hörgull á
eftirlitsmönnum.
Nú í vetur — 1. nóv. til 11.
deis. — stendur yfir samskonar
námsskeið. Sækja það þeir, er
ætla sér að verða eftirlitsmenn |
hjá vænfanlegum eftirlits- og |
fóðúrbirgðafélögum og nautgripa-
félögum. Eru nemendurnir að
þessi sinni 20 alls. peir eru úr j
Árnessýslu 1, Kjósarsýslu 2,
Borgarfjarðarsýslu 3, Mýrasýslu 2,
Dalasýslu 1, Barðastrandasýslu 2,
Vér abvrgi-
umst það . i
vera atgiorn ,
hreint. og
bezta tobat
heimi
Ljúffengt og
endingar gott,
af því það er
búið til úr safa
miklu en mildu
tóbakslaufL
MUNNTÓBAK
N-fisafjarðarsýsIu 1, Strandasýslu
2, Húnavatnssýslu 4, S-^pingeyj-
arsýslu 1, og N.Múlasýslu (Vopna-
firði 1.
Vegir og brýr.
Árlið 1920 var varið til brúar-
gerða og vegabóta samkvæmt
Tímariti Verkfræðingafélags ís-
lands, sem hér segir:
Til vegagerða........ 587000 kr
— brúagerða......... 527000.— j
Samtals 1114000 kr. I
Af fénu til brúargerðar fóru til ;
undirbúningts brúarinnar á Jök- j
ulsá á Sólheimasandi 209000 kr.
pessi brú varð fullgerð í sumar j
og kostar hún um 250000 kr. Er
hún því langdýrasta brúin, sem
gerð hefir verið hér á landi. í
byrjun ófriðarins var áætlað að
hún mundi kosta 75000—80000 j
kr.
Af öðrum brúm, sem gerðar
voru 1920, kosfaði brúin á Hólmsá í
á Mýrdalslsandi 58000 kr., brúin j
á Reynistaðaá í Skagafirði 34000 j
kr., hýrnar á Elliðaárnar 26000
kr. og brúin á Hvítá í Borgarfirði :
21000 kr.
Flestar eru brýrnar gerðar úr \
járnbentri steinsteypu.
Jökuþárbrúin er úr járni. Hún j
er 230 metrar að llengd, og stendur
á samtals 10 stöplum úr stein-
steypu.
Skeiða-áveitan.
Byrjað var á því verkli vorið j
1917 og hefir verið unnið stöðugt j
að því Isíðan, og þó er áveituverk- j
ið ekki fullgert enn þá. Búist
var við því-um eitt skeið, að verk- j
inu yrði lokið í fyrra haust eð^ í j
vor er leið ,en það gat ekki orðið. !
pað sem því veldur er faetaklöpp
í botni aðfærsluskurðarins, um 70
metrar á lengd, og um C',75 — 1
meter á þylct ti)l jafnaðar,
sumstaðar enn þykkri. pessa
klöpp verður að sprengja í sund- I
ur, en það er afar seinlegt verk, j
og dýrt. Er búilst við, að þess-
ari klapparsprengingu verði ekki
lokið fyr en næsta haust. Eyk-
ur þetta mjög kostnaðinn við á- j
veituverkið, auk þess sem það
tefur fyrir sjálfri áveitunni.
Til að grafa aðal-aðfærslu-
skurðinn friá ‘ánni, héfir verið not-
uð stórskurðagrafa (vél), sem rek-
in er með mótorafli. Gróf hún
í grjótfiausri jörð 15—18 metra á
dag í 5—7 metra breiðum skurði
og lVz—2 metra á dýpt. Tveir
menn istjórna gröfunni, annar
“mótprnum” en hinn krananum I
eða sjálfri rekunni, sem mokar
upp úr skurðinuim.
Annars er fróðleg grein um ;
þessa skurðgröfu í Búnaðarritinu j
þessa árs, (bls. 169, eftir Guðmund
Ágústss.on frá Birtingarholti.
Rakstrartæki. 1
við isláttuvél, hefir Guðm. Sig-
urðsson jarðyrkjumaður, í Varma-
hlíð undir Eyjafjöllum, búið til,
í líkingu við rakstrartækismót það,
er hann sýndi í sumar á verkfæra-
sýningu Búnaðarfélagsins. Lét
hann smíða einn sópara til að
safna heyinu. Er hann úr stál-
fjöðrum, sem ná fram á greiðuna.
Sópurinn teku heyið af greiðunni
einu sinni á hverjum isnúndng
sláttuvéllarhjólsins. En sé ann-
ari röð af þessum stálfjöðrum,
bætt við, þ'á sópast heyið af greið-
unni tvisvar á hverjum hjólsnún-
ingi. — “Sópuriinn kastar heyinu
það langt aftur, að safnrúm hey-
skúffunnar má þess vegna vera
töluvert langt. Eigi þyngir
þessi útbúnaður vélina Jil muna.
Einn maður dregur hana á sléttri
jörð þá hún er í drætti. Ekki
bagar sópurinn heldur lyfting
greiðunnar þegar*slegið er, vegna
hnúska eða þúfna-nabba er kunna
að verða á vegi vélarinnar.”
pannig er Freyr skýrt friá um
rakstrartæki Guðmundar.
f vottorði um þetta rakstrar-
tæki segja þeir, séra Jakob Lárus-
son í Holti og Sigurður oddviti
Ólafslson á Núpi:
1. Rakstrartækin virðast vera
einföld og óbrotin, en þó sterk og
sérstaklega vel fest við vélina.
2. pau virðast vinna að fuMu
það verk sem þeim er ætlað. Sópa
heyinu af greiðunni jafnskjótt og
slegið er. Safnast heyið í kass-
ann, og úr honum með einu létta
átaki.
3. Hestunum virðiist veitaast
mjög létt að draga siláttuvélina
með rakstrartækinu í slætti.
4. Vélin virðist slá jafn vel, þótt
rakstrartækið sé í samibandi við
hana.
GráBaostagerB.
Jón Guðmundsson ostagerðar-
maður vann í sumar sem leið að
gráðaoistagerð norður í pingeyjar-
sýslu. Fór þessi ostagerð fram
á þremur stöðum. Narfastöðum
í Reykjadal, Laxamýri og Landa-
mótsseli í Kinn. Var búinn til
ostur úr samtals 30 þúsund lítr-
um af mjólk. En ráðgert hafði
veriið að það yrðu 50 þúsund lítrar,
sem fengjuist til ostagerðar. Og
ostarnir eða nokkur hluti þeirra
mun vera óseldur. En að öðru
leyti kvað vera látið vel yfir þessu
ostagerðarfyrirtæki. — Verður ef
til vill síðar tækifæri til að iriinn-
ast nánar á þessa ostagerð.
Vestur-lsfirðingar.
í V.-ísafjarðarsýslu hafa um
langt skeið verið 'haldnir fundir
vanalega á Flateyri eða pingeyri,
til að ræða um héraðsmál og
landsmál. Var ‘byrjað á þessu
þar fyrir 30 árum. Einstöku ár
hafa fallið úr, en nú lengi hefir
fundur verið á hverjum einasta
ertvi. Seinast í fyrravetur var
slíkur fundur haldinn á Flateyri,
sá 22. í röðinni. Stóð fundurinn
yfir í tvo daga, og svo hefir tíð-
ast verið.
Á þesisum fundi í fyrravetur
var meðal annars rætt um sfrand-
varnir, vegamál, mentamál, land-
búnaðarmál (styrikur til Búnaðar-
félags íslands 0. fl.) skattamál,
einkasölu á vörum, vöruvöndun
o. fl. — Af innanhéraðsmálum
var tálað um Núpaskólann, sýslu-
vegi héraðsins, istrandferðir 0.
fleira. ,
Ályktanir voru gerðar í flest-
um málunum.
pessi fundiarhöld V.-lsfirðinga
eru bæði þörf og gagnleg, og ættu
önnur héruð að taka upp þenna
sama, góða sið 0g stofna til slíkra
funda.
HúsmæðranámsskeiB.
Á Múla í Nauteyrarhreppi í N.
ísafjarðarsýs'Iu’stendur yfir náms-
skeið fyrir húsmæðraefni. pað
hófst 1. nóv., og er ætlast til
að það starfi í 3 mánuði. Nem-
endur eru áitta.
Til þessa námskeiðs hefir
stofnað Sigurborg Kristjánsdóttir
í Múla, enda er hún og aðalkenn-
arinn á því. Til aðstoðar benni
við kenisluna eða sem a*mar kenn-
ari, er systir hennar, Guðrún.
Á þessu námsskeiði eru aðallega
kend matreiðsla og 'hannyrðir.
-----1—0----------
AB leðtri hinna laklegu IjóBa
Núna frystir, fellluir snjór; x
fúna kvistir meiddir.
Illa ristir andinn sljór,
allar listir deyddir.
Hlustar stundum ihugur minn,
harmia undum sleginn,
förlist þundum förin avÍTin
fram úr aundum. — Greyin!
Trú eða vantrú?
Hugsun greiðir trúin, tár
trúar leiðir setur.
Trúin eyBir sorgum, sár
sálar deyðir betur.
Tungan.
Tungan gefur orku eld,
öllu vefur klæði.
Ungan tefur, svfkum weld.
Sollin hefur gæði.
J. Frimann.

/ byrgst að lækna hesta af öllum
Bot’s og ormum í einu vetfangi eða
peningum skilað aftur. Engar ill-
ar eftirstöðvar af notkun þessa
meðals.
Smásöluverð hjá öllum umboðe-
mönnum: —
12. Capsule kassi (4 skamt.) $2.00
24 Caps. kassi (8 skamtar) $4.00
Áhalda til að gefa inn með.... 75c.
Ef enginn umboðismaður er í bæ
yðar, þá pantnð beint frá
The WESTERN CHEMICAL CO„
Limited
•Í ''
SELKIRK MANITOBA
Umboðsmenn í eftirfylgandi bæj-
um: Selkirk, Man.: The Drug
Stcres og Moody and Son.
Að Gimli: J. Kronson.
A ðLundar: Lundar Trading Co,