Lögberg - 27.04.1922, Blaðsíða 6

sis. e
LÖÖBERG, FTMTUDAGLN-N 27. APRIL 1922.
Stolna leyndarmálið.
“Það skal eg segja ySur,” var svarið.
“Nafn mitt er Rawson Fenton.”
Mannmum varð mjög bilt við, og leit út
fyrir að verða hræddur við þessa upplýsingu.
Fenton tók eftir hinu undrandi útliti á
andliti hans, sem varð til að auka forvitnina.
“Það Mtur út fyrir að þér þekkið mig,
vinur minn”, sagði hamn.
“Nei, eg þekki yður ekki. Og eg skeyti
heldur ekki um að gera það”, svaraÖi maður-
inn.
“Þetta er ekki aðdáunarverð kurteisi, og
það því síður, sem eg hefi isérstaká löngun til
að kvnnast yður. Hvað segið þér um að
hragða á einu staupi”.
Maðurinn leit þráandi augum á veitinga-
húsið, en hristi svo höfuöið og dró sig í hlé
frá Ijósbirtunni.
“Nei, þökk fyrir”, sváraði hann. “Eg
drekk ekki með ókunnum mönnum”.
Fenton hló og svaraði: “Jú, við verÖum
Svo gekk hann áleiÖis til veitinigahússins.
Hinn hugsaði sig um ofurlítið, og labb-
aði isvo blótandi á eftir honum.
Lögregluþjónninn var horfinn, og veit-
ingarhúsinu var enginn í nema gestgjafinm
sjálfur.
Hann stóð upp þegar Fenton kom inn.
Það kom ekki oft fyrir að litla veitinga-
húsið hans væri heimsótt af heldri mönnum
— allra síst á þessum tíma sóiarhringsins.
Fenton hélt dyrunum opöum fyrir mann-
inn, sem 'hann hafði beðið að koma með sér,
og kinkaði kolli vingjamiega til húsbóndans.
“Gefið þér þessum manni eitt staup”,
sagði hann, “hann hjálpaði mér 'þegar vagn-
hjólið biiaði í kvöld”.
“Já, hr.”, svaraði gestgjafinn og athug-
aði flækinginn — sem hann áleit manninn
vera — nákvæmlega. “Það hefði vel getaÖ
átt sér stað ishemt óhapp, hr.”
“ Já, auðvitað”, svaraði Femton blátt á-
fram. “Þér getið iíka fengið yður eitt staup
á minn kostnað, ef þér viljiÖ”.
Um leiS og hann sagði þetta, gekk hann
að dymm, sem vom merktar “dagstofa”.
Það var enginn manneskja inni.
“Hér er ágætlega 'hlvtt og gott”, sagði
hann og nuggaði höndum saman ánægjulega.
“Eg ímvnda mér að yður lfki vel hæfilegor
hiti, maður minn”, sagði hann við manninn,
sem hann hafði beðið að koma með sér inn í
veitingahúsið. “Það er best að við fömm
hingað innV.
Maðurimn tók staupið með sér, og gekk á
eftir honum hægt og ófús.
1 Fenton hafði líka tekið sitt staup með
sér, og lokaði dvrunum þegar hinn var kom-
inn iwn.
Maðurinn settist á stól og sneri baki að
gasljósinu, togaði hattinn lengra niður fyrir
augun og bragðaði á víninu.
Fenton tók upp vindlahylkið sitt og valdi
sér vimdil með mestu hægð.
“GetiÖ þér útvegað mér nokkuð til að
kveikja í vindlinum mínum með?”
Maðurinn stóð upp gmnlaus. Em þegar
hann stóð undir gasljósinu, gekk Fenton fljót-
fega.til hans og lyfti hattbarðinu upp með
vísifingrinum. |
MaÖurinn slepti pappírsstrimlinum, sem
sem hanm hafði snúið saman tii að kveikja
á og bölvaði.
Fenton hló, sigri hrósandi.
“Það er eins og eg hélt, að við væmm
ekki alVeg ókunnugir”, sagði hann rólegur.
Maðurimn leit á hann svo til dvranna.
“ViS hvað eigið þér?” spurði hann.
Fenton brosti þögull nokkur augnablik.
Svo sagði hann hægt og 'horfði á manninm.
“Eg gleymi aldrei neimum manni, sem eg hefi
séð einu sinmi, vinur minn, hvort heldur eg
hefi hitt hann hér í Englandi. eða Astralíu”.
Himn maðurinn hopaði aftur á bak, og
leit á Fentom með saman blandaðri hræðslu
og reiði,
“Eg veit ekki við hvað þér eigið, hr.”,
sagði 'hann. “Eg hefi aldrei séð yður fyr, og
þér líklega heldur ekki mig”.
“Þar skjátlar yður”, sagði Fenton róleg-
ur. “Þér hafiÖ siæmt minni, á meðan eg hefi
óvamalega gott. Eg man t. d. mjög vel eftir
“Lamga Vilhjálmi,” sem var vanur að vinna
á bújörðinn hans Daníels, þaraa yfir í Ástrai-
íu”.
Hinn varð náfölur og leit til jarðar, en
gerði nú síðustu tilraumina til að losna úr
'þessum vandræðum.
“Þér tálið með gátum”, sagði'hann. “En
•það snertir mig ekki neitt. Þökk fyrir vínið
og góða nótt”.
Hann gekk til dyramna.
Fenton veifaði hendinni og sagði rólegur:
“Gerið svo vel að vera kvrrir, þar sem þér
voruð. Ef þér leggið hemdina á skráarhún-
inn, kaila eg á húsbóndann”.
Maðurinn hné niður á stól og horfði fast
á Fenton, sem amaði honnm svo afarmikiÖ.
“Þdtta er rétt”, sagði Fenton. “Nú get-
um við talað saman rólega um “Langa Vil-
hjálm”. Þér munið ekki eftir honum,”
“Nei. eg man ekki eftir honum, og eg
skevti heldur ekki um að gera það”, svaraði
maSurinn blótandi.
“Það er slæmt”. sagði Fenton, “eg ætlaði
nefnilega að revna að vekja minni yðar. Eg
þekti hann mjög vel og eg skal segja yður
hvernig þaS atvikaðist”.
Hann strauk öskuna af vindlinum sínum,
hallaði sér að ofngrindinni og tók ekki augun
af manninum.
“Langi Vilhjálmur var vinnumaður hjá
Daníel vini mínum. Hann var alls ekki gott
hjú; en þar í Ástralíu, sem við höfðum sezt
að, er mjög erfitt að ná í enska þjóna, af
hvaða tagi sem er. Daníil hafði hann því kyrran
í vistinni, þangað til menn fóru að sakna ýms-
ra hluta þar í húsinu — (MaÖurinn flutti sig
órólegur fram og aftur á stólnum). Og eitt
kvöldið kom maður inn um gluggan á því her-
bergi, iþar sem Daníel geymdi verÖmætustu
muni sína. Sömu nóttina hvarf Langi Vil-
hjálmur”.
Fenton leit brosandi á manninn. “Þér
munuÖ líkiega segja, að þetta sé alls eigi full-
komin sönnun, þegar þess er gætt, að það er
aigengt á þessu svæði að vinnumenn hverfi”.
“Eg segi ekkert”, nöldraði maðurinn.
“Það er líka alveg rétt”, sagði Fenton.
“En nú kemur hinn undarlegi kafli sögunnar”.
“Nokkrum vikum síðar gekk eg og einn
af vinum mínum langa leið á þessu svæði.
Meðan við vorum á ferðinni, rákum viÖ okk-
ur á mann, sem sat á hestinum sínum og var
mjög aumingjalegur og veiklulegur útlits. Það
var Langi Vilhjálmur, og það var eitthvað að
handleggnum 'hans. Hann var nefnilega stór-
skemdur. Hvað haldið þér að hafi amað hon-
um?”
MaSurinn svaraði engu.
“Jú, Langi Vilhjálmur sagði, að hann
hefÖi meiðst af axarhöggi. En þó undarlegt
sé, tók vinur minn læknirinn, fáein glerbrot
úr sárinu. Nú, jæja — axir eru ekki, eins og
þér vitið, 'búnar til úr gleri. Og þjófurinn, sem
stal peningum Daníels, kom eins og eg sagði
áðan, inn um brotinn glugga. Skiljið þér mig?”
Maðurinn flutti sig aftur til og frá um
stólínn, eim-s og í fyrra skiftið.
“Hvað kemur þetta mér við?” nöldraði
mannauminginn skjálfamdi.
“Ðíðið j)ér nú dálítið. Nú kem eg að að-
alefninu 'þessu viðvíkjandi”, svaraði Fenton.
“Vinur minn, læiknirinn, annaðist vel um
þennan særða handlegg, en hann sagði Langa
Vilhjálmi, að ör rnundi sjást á handlegg hans
meÖan 'hann lifði. Ef maður skyldi því hafa
nokkurn efa um| að hann sé sá sami og mað-
ur ætlar, þarf maður að eins að —”
Hann þaut til mannsins, greip handlegg
hans og ýtti frakka og skVrtuermunum upp
með eldingarhraða, og þá sáust tvö eða þrjú
rauð ör á handlegg hans.
Langi Vilhjálmur stökk upp af stólnum
með ógnandi látæði. En Fenton var rólegur
• með fullri ráÖdeild.
“Hvernig líður yður annars, Vilhjálmur?”
sagði hann með vingjamlegu brosi.
Hinn lét hendi sína síga niður, og gekk
nokkur skref fram og aftur um herbergið.
Fleygði svo hattinum sínum á gólfið og tók
sér stöðu fyrir framan Fenton, með ögrandi
og þrjózíkulegum svip.
“Nú, jæja, setjuim svo að eg sé sá maður,
sem þér 'haldið að eg sé — hvað getið þér gert
mér? Við eruim ekki í Ástralíu núna, heldur í
Englandi. Það er gagnslaust að fara að rekja
upp gamJar sögur. Og gamli Daníel kemur á-
reiðanlega ekki hingað, til þess að kærg mig
fyrir réttvísinni fyrir jafn lítilvægt afbrot og
þetta”.
“Nei, 'það gerir hann ekki”, sagði Fen-
ton vinigjarnlega. “En sagan er ekki búin enn
þá, vinur minn. Þér spyrjið mig ekki að því,
hvernig það atvikaÖist að Langi Vilhjálmur
átti hest.
Hann hefir líklega ekki stolið honum frá
Daníel, en hvernig gat hann þá hafa fengið
hann?”
Maðurinn starði á Fenton með ólýsan-
legri undrun og æsingu.
“Þér munið það máske ekki”, sagði Fen-
ton. “En eg skal segja yður frá því. Langi Vil-
hjálmur átti nú hest, af því hann hafði sam-
einað sig ræningjunum”.
“Það er lýgi !” þrumaði hann.
“Afsakið Vil^jálmur, það er hreinn sann-
leikur. Eg veit það, af því eg fékk að sjá ein-
kenni hans meðal þeirra ræningja, sem lög-
reglan var að líeita að. SkiIjiÖ þér mig?”
Maðurinn settist á stól, stakk höndunum í
vasana og teygði fæturaar fram undan sér,
með þrjózkulegum og ögrandi svip, sem engin
áhrif hafði á Fenton.
“Það var að Iokum boðin býsna rífleg
upphæð fyrir að ná þessum mönnum”, bætti
hann við, “fyrir einn eða fleiri þeirra, og eg
'held að þetta tilboð sé gildandi enn þá;
auðvitaS — ” ^
Langi Vilhjálmur þaut á fætur og gekk
ögrandi til Fentons.
“Ef þér leyfið yður að kæra mig fyrir
lögreglunni, þá skal eg — ” sagði hann hótandi.
En Fen’ton varð ekki hræddur, hann blés
að eins tóbaksreykjar mökk framán í hann.
“Ef þér snertiÖ mig, þó ekki sé nema með
einum fingri, þá skal eg senda boð eftir lög-
reglunni”, sagði hann rólegur. Heimskingi!
Haldið þér, að þér getiÖ fengið mig tiil að
þegja, nema 'því að eins að þér drepið mig?
Og álítið þér að enska lögreglan sé svo aula-
leg, að hún láti yður sleppa eftir þetta? Setj-
ist þér niður Vilhjálmur, svo við getum jafnað
þettá samkvæmt algengum viðskiftareglum”.
Vilhjálmur dró andan með erfiðleikum, og
horfði á þennan friðþjóf meÖ þeim svip, eins
og 'hann langaði til að grípa í kverkar hans,
en hann sagði ekkert.
“ÞaS sem mig langar til að vita, er 'hvem
þér álituð mig vera í kvöld”, sagði Fenton.
“Það var sjáanlega enginn félagi, sem þér bið-
uð eftir, og heldur ekki bróðir yðar, eins og þér
sögðuð, 'því þér kölluðuö mig Sir?. Það var ein-
hver heldrimaður, er það ekki satt, Vil-
hjálmur?”
Maðurinn svaraði engu.
Fenton leit niður á hann með þeirri ein-
kennilegu þolinmæði, sem meðvitundar valdið
veitir. Hann hafði manninn á píslarbekknum,
og fyr eða síðar mundi honum hepnast að ná
hjá honum í leyndarmálið, sem hann langaði
til að þekkja.
Alt í einu datt honum nokkuÖ í hug, sem
kom honum til að hrökkva viS og líta af Vil-
hjálmi. Það var fremur undarlegt að honum
skyldi ekki koma þetta til hugar fyr, þegar lit-
ið var til þess, hve mikið hugur hans hafði
fengist við að rannsalka ástæðuna til þess, að nú
hafði hann séð sama skjaldamerkið á borð-
búnaði Brakespeare-fjölskyldunnar og á
hringnum, sem ræningjamir höfðu mis/t á gólf-
ið í kofanum í eyðimörkinni í Ástralíu.
Og í kvöld hafÖi þessi maður, gamall ræn-
ingi, þotið til hans og álitiÖ hann vera þann
mann, sem hann bjóst viS að sjá.
Gat það veriÖ hugsanlegt að það hefði ver-
ið greifinn, sem hann hefði ætlaÖ að finna og
álitið sig vera, en þá blaut hann lika að 'hafa
verið einn í ræningjaflokknum. En þetta fanst
honum að vera blátt áfram ómögul'egt.
Og þó — meðan 'hann endurkallaði í huga
sinn alla viSburðina frá þessu löngu liðna
kvöldi, sem hann aldrei gleymdi, þessi hái, tígu-
legi maður, öll framkoma ræningjaforingjans,
isem með rödd sinni og framburði var svo ó-
líkúr hinum ræningjunum — og hin kurteisa
og. tígulega fraúikoma hans gagnvart Oonstan-
ce — þegar hann fór að hugsa um aílar hinar
hugsjónaríku sögur, sem hann hafði heyrt um
þessa dularfullu persónu, óx þessi grunur ó-
segjanlega mikið.
En ef þetta væri tiIfelliS — ef það skyldi
sannast, að greifinn hefði verið sá foringi
filokksins, sem 'hvarf á svo undarlegan og dul-
arfullan hátt — já, þá-----
Hann brá hendinni fyrir augun, til þess
að dylja hið skyndilega ljós, sem nú geislaði
frá gagnrýnandi augunum hans.
'Já, ef 'þetta væri tilfelliÖ, þá væri hann á
sínu valdi. Þá væri greifinn algerlega háður
miskunnsemi hans. Og ekki eingöngu hann,
heldur Constance líka.
Hann gekk nokkrum sinnum fram og aft-
ur um herbergið. Svo kveikti hann í öðrum
vindli og byrjaði svo aftur hina fyrri fram-
komu sína og sagði: “Hverju ætlið þér svo að
svara spurningu minni, vinur minn?”
Vilhjálmur stóÖ upp, ypti öxlum og svar-
aÖi: “Eg hefi nú ákveðið hvað eg ætla að gera,
hr. Fenton. Eg ætla nefnilega ekki að segja
yður neitt. Þér getið hagað yður eins oð þér
viljið gagnvart mér. Kallið þér á húsbóndann,
lögregluna — eða hvern sem þér viljiÖ. Sendið
þér mig 'í fangélsi ef yður langar til þess. Máske
mér líði einsi vel þar og mér gertr nú”.
Fenton brosti og sagði rólegur: “Eg er fá-
anlegur til að vera yður samþykkur, en eg vil
samt sem áður gefa yður eina von. En ef eg
færi nú að geta? Setjum nú svo að eg viti hver
það.var, sem þér bjuggust við að finna?”
“Þér eruð yfirburða skynsamur, hr. Fen-
ton, en þér eruð ekki nógu skarpskvgn til þess”
svaraði hinn.
“Eg veit ekki. En ef víð segjum að það
hafi verið lávarður Brakespeare ? ”
Vilhjálmur hafði líklegast búist við þess-
um grikk, því hann misti ekki ráðdeildina.
“Greifinn!” endurtók hann hlæjandi.
“Það er nú mjög sennilegt, er þaÖ e'kki? Hvers
vegna ætti eg að vilja finna greifann?”
“AuÖvitað til þess, að fá peninga hjá
honum”, svaraði Fenton rólegur.
Vilhjálmur hristi höfuðið og sagði: “Og
hvernig ætti eg að geta krafist þess, að jafn
tiginn herra og hann, gæfi mér peninga? Þér
eruð á rangri leið, hr. Fenton. Þér gerið rétt-
ast með því, að hætta við þetta og láta mig fara.
Eg er farinn að þreytast á þessum endalausu
spurningum yðar”.
“Það er mjög Ifklegt. En samt sem áður
verð eg að gera yður dálítið ómak enn, Vil-
hjálmur. Eg vil nefnilega segja yður hvers
vegna það er sennilegt, að þér viljið fá pen-
inga hjá greifanum, ef yður langar fil að fá
að vita það”.
“ó, eg er efcki forvitinn” sagði Vilhjálm-
ur brosandi.
“Ekki? En 'hve ólíkur þér eruð mér. En
hlustið nú á mig. Orsök þess, að greifinn er
neyddur til að gefa vður peniniga, er sú að
hann var foringi ræningianna”.,
Vilhjálmur vrað náfölur. Hann gekk fljót-
lega að dyrunum og hallaði bakinu að hurðinni.
Fenton sagði brosandi: “Máski eg hafi nú
í fyrsta skifti rétt fyrir mér?”
Vilhjálmur læsti nú dvrunum með lyblin-
um og gekk svo beint til Fentons. “Vitið þér
nú hvað þér segið?” spurði hann með hásu
hvíslli, eins og hann héldi að veggirnir hefðu
eyru, meðan stórir svitadropar komu út á enni
hans.
“Hann — greifinn — ” bætti bann við
“ætti að vera einn af okkur. Jafn göfugur mað-
ur og hann er. Eg get næstum ímyndað mér, að
þér séuð búnir að missa vitið!” Hann reyndi
að hílæja, en tilraunin mishepnaðist — sem hann
vissi líka mjög vel.
“'Þér getið hlift yður við þessum látalát-
um, vinur minn”, sagði Fenton. “Þér komið
upp um yður fyrir fáum augnablikum, með
því að fölna og verða hfæddur. Þetta var ekki
nein gáta hjá mér, Vilhjálmur. Eg vissi þetta
mjög vel áður en eg sagði það”.
“Hveraig gátuð þér vitað það?” spurði
hinn.
“Af því að eg þekti hann frá þeim tímum,
alveg eins og eg þekti yður”.
Maðurinn hné niÖur á stól og starði á
gólfið.
“Nú ætla eg að fara að tala um staðreynd-
ir”, sagði Fenton. “Markgreifinn af Brak-
espeare var foringi ræningjanna í áströlsku
eyðimörkunum, Vilhjálmur. Og viÖ vitum það
báðir eins vel.”
Maðurinn leit upp. Hann var nú í miklu
meiri geðshræringu heldur en á meðan Fenton
talaði um hann sjálfan.
‘ * En — en, það má hengja menn fyrir slík
afbrot, eftir því sem eg veit best”, tautaði
hann hásum róm.
Fenton brosti.
“Sennilega”, svaraði hann. “Þetta er í
öllu falli mjög alvarlegur viÖburður”.
“0g hvað ætlið þér svo að gera?” spurði
Vilhjálmur eftir stutta þögn, um leið og hann
leit á hið kalda, misOrunnarlausa andlit fyrir
framan sig, með bænarsvip í sínum augum.
“Eg er enn þá ekki viss um, hvernig eg á
að haga mér”, svaraÖi Fenton seinlega.
Vilhjálmur stóð upp og snerti handlegg
Fentons.
“Heyrið þér, hr. Fenton”, sagði hann méð
'lágri og hásri rödd. ‘ ‘ Þér ætlið ekki að gera
honum neitt ilt. Hann hefir aldrei amað yður
að neinu leyti”.
Nú brá skyndilega fyrir einhverju sem *
lífctist éldingu í hinum hörðu og dökku augum.
“Þó það væri nú tilfelliÖ — eg segi raun-
ar ekki að það sé — já, eg vildi ekki segja það,
þó eg yrði brendur á báli — ” hann blótaði
hroÖalega — “en þó það væri satt, þá er þaS
yður óviðkomandi. Þér hafið ekkert um það
að segja”, sagði hann með áherzlu.
“Hum! Eg held að hin ákveðnu verðlaun
hafi veriÖ tvö þúsund pund”, tautaði Fenton
í hálfum hljóðum, eins og hann væri að tala
við sjálfan sig.
Vilhjálmur leift á hann rannsakandi aug-
um.
‘ ‘Það er ekfci þetta, sem hefir nokkra þýð-
ingu fyrir yður”! sagði hann lágt, en með
fullri sannfæringu. “ÞaS hefir enga þýðingu
fyrir yður. Nei, þér getið efcki fengið yður til
að gera neitt niðurlægjandi starf fyrir þessa
peninga. Voldugur maður í' yðar stöðu mundi
aldrei gera það, hr. Fenton”.
Það varð enn meiri bænarkeimur í rómn-
um, þegar hann bætti við: “Auk þessa gerði
hann, eins o" eg sagði, engri manneskju hið
minsta mein/ Já, yfirleitt gerði hann öðrum
meira got|t en ilt. Eg skal segja yður hr. Fen-
ton, að) þaS eru fleiri en eg, sem eru fúsir til
að fórna lífi sínu fyrir hann!” Hann þagnaði,
þar eð hann sá nú, að hann hafði með þessum
orðuim viðurkent ásökun Fentons gegn honum.
“Þó að hann væri nú sá maSur, sem þér á-
lítið að hann sé, vildnS þér þá kæra hann?”
bætti Vilhjálmur við. “Hr. Fenfon — þér get-
ið gert við mig hvað sem þér viljið. HvaSa
þýðingu hdfir það, hveraig jafn lélegum þorp-
ara og mér, I'íður í þessu lífi. En með hann er
alt öðru máli að gegna.
Hann hefir auk þess hætt við þetta nú, og
lifir á [alft annan hátt. Hann er nú í tíginni
stöðu og lifir sem heiSarlegur maður — og
— ó, hamingjan góSa! ÞaS er hræSiIegt að
hugsa um hvernig þaS mundi fara, ef þér kærð-
uS hann fyrir réttvísinni”.
Hann studdi hendinni á ennið. “En heyrið
þér, hr. Fenton; ef ySur finst mjög áríðandi
aS fá dálitla hefnd vegna þess, að ræningjarn-
ir hafi máski stolið frá vSur, þá getið þér lát-
ið hana lenda á mér. ÞaS tekur sér enginn
nærri hveraig mér TíSur. En látiS þér hann
í friði í guös bænum. Eg hefi líka 'heyrt aS hann
sé nú heitbundinn, og ætli bráSum aS gifta
fig — ”
Ef annars nofckur mögulegleiki hefði ver-
ið til að blíSka geöslag Fentons — sem í raun-
inni er óhugsanleglt — þá útilokuðu þesi orð
sdíkan möguleifca. v \
“IÞaS lítur út fyrir aS þér hafiS uppá-
hald á þessum manni, sem er í rauninni jafn
mikill bófi og þér”, sagði Rawson Fenton
háSislega.
/