Lögberg - 11.05.1922, Side 2

bls. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN
11. MAÍ 1922
Loksins laus við nýrna
sjúkdóminn.
624 Champlain St., Montreal.
I þrjú ár þjáðist eg etöðut af
nýrna og lifrar sj úkdómi. Eg
var alveg að missa heilsuna og
engin meðul sýndust geta bjargað
tók eg að nota Frit-a-tives og
áhrifin voru óviðjafnanleg. Höf-
uðverkurinn, stíflan, nýrna og lifr-
arþrautirnar, hurfu á svipstundu.
Allir sem þjáðst af slíkum sjúk-
dómum ættu að nota “Fruit-a-
tives.’
50 cent hylkið, 6 fyrir $2,50
reynsluskerfur 25 cent. Fæst hjá
öllum lyfsölum, eða burðargjalda-
frítt frá Fruit-a-tives Limited,
Ottawa.
Varþað trúinsemsveik?
Eftir Jón Einarsson.
}>egar iræða er um trú, ein-
að
smám saman glæddist og sí- ] jmar og tilfinningarnar, sem I allur þar, sem hann er séður, eins aðrir
þróaðist motþróinn og þrjóskan,' fcojna þjóðunum til að verja líf og sagt er.
sem mannkyninu er öllum dýrum'og ijmu mejrj ^iuta sjnna manna.
eiginlegri: hefnigirnin gegn
réttu og óréttu; sjálfsálitið þetta
að eg veit betur en þú eða hinir.
Og nú er svo komið, að liklega er
erfitt að benda á sikoðun, trúar-
]?eir mörgu, sem hafa haft það
mest í munni að kristin trú væri
“sek” um afskifti sín af þessu
máli hafa, mér vitanlega, hvergi
reynt að ásaka byrjendur, frum-
lega eða annars kyns í vorum kvöðla ófriðarins, pjóðverja, um
góða heimi, sem er alþjóða eign
og ómótmælt af öðrum flokkum.
Ef nokkur sú vísindagrein er til,
sem allir fallast á, nokkur stað-
reynd, sem öilum fcemur saman
að þeir hafi verið né séu enn sekir
við kristna trú, fyrir að byrja
þessa voðahríð, vera frumkvöðl-
ar hennar. — Menn gæti þes®, að
hér er átt við nokkra íslendinga,
um, þá hefi eg víst ekki heyrt' einkum í Ameríku, iþví aðrar þjóð-
h*ennar getið. jr jesa ekki Lögberg aliment. —
í visinda röð mætti benda t. a.; Eftir hugmynd, eða réttara stað-
m. á Darwins kenninguna svo i hæfingum þessara miklu manna,
nefndu, sem öllum nútíðar lesend-, höfðu þjóðverjar einir, aleinir
um er kunn (eða ókunn). þesei j þjóðanna, rétt til að ráðast á og
kenning átti erfitt uppdráttar í leggja undir sig veikari þjóðirn-
fyrstu eins og kunnugt er, en; ar og rétt, helgan rétt til allra
vegna þess að Darwin var viður- níðingsverkanná sem sagan er að
kendur sem vísindamaður, þá rita í framkvæmda flokkum (kapí-
hrukku í flokk hans margir, sem | tulum) "þýzkrar menningar”,
þá létust og vera býsna færir íjþýzks “Kulturs” um nefnda tíð.
sömu greinum og loks kvað við þeir eiga að vera og hafa verið
um allan hinn “mentaða” heim hinir sönnu trúmenn, hinir einu
þetta alkunna “gildisvottorð”: Sönnu menn. Hvaðan þessi ó-
“eins og eg sagði alténd. Allir! skepju ást margra íslendinga á
hríð og þjóðverja er runnin er erfitt að
logandi sjóðandi hitamál þeirra, um hríð, að hún hefir að því leyti
er eiga hana með öMum rétti og náð gildi hjátrúarinnar.
jafnvel þeirra, er helga sér hana Hjátrúin hefi ætíð verið sterk-
til fylgisauka eða til þess að halda asta trú þjóðanna, það er hennar
metum fjöldans, er þekt frá önd- eðH.
verðri tíð mannkynsins; ekki í iEn nú er svo 'komið, eftir örfá
einni ákveðinni gjör-víðtekinni ár, að hin ‘dýrlega’ Darwinsfræði
mynd; ekki samkvæmt neinni
“universal theoriu”; 'ekki nauð-
synlega bygð á óihrekjandi vísinda-
og valdafíkn eða undirokun læg- kappsókn að hlýjasta heimkynn-
ri stéttanna svo nefndu, það er inu-
líklega dálítið erfitt að finna | !Sem dæmi UPP á hve lítið fjöl
þar atriði af því tægi, og þarf margir hugsa um ihin alvarlegu
því iekki að takast frekar til máIin og hv« 'þes81 öfuga kenn-
greinar hér. Hitt vita allir, sem!in^ fárra eða fleiri æsingamanna
vilja nokkuð satt vita í trúarátt-! hefir náð traustum tökum á þeim
ina, að eitt princip kristinnar i með ósönnum staðhæfingum
trúarkenningar frá byrjun er ] mætti benda á ‘hið voðalega ástand
það, að reisa þann, sem faMinn 1 Rússlandi.
er og lyfta undir byrði hins I Eg hefi hitt nokkuð marga,
þreytta samferðamanns 1— eftir sem gera gys að fregnum um
hungurdauða miljónanna þar,
undir hinni “blíðu” stjórn Len-
annan: ins og Trotski. Svo fáfróðir
og algjörlega ókunnir því, sem er
tölulaust, og án þess að senda
síðar inn skuldakröfu fyrir at-
kvæði eða undirgefni
hátt.
á
almenningi til góðs, og hugsum
um 'hvað mikið við gætum gert,
þá koma fyrir augnablik, sem-
maður er algjörlega gagntekinn
af kærleika til alls mannkynsins,
þráin til atorku svellur í brjóstum
vorum og vér óskum þess af al-
hug að vera megnug þess að geta
á einhvern hátt átt þátt í að leið-
rétta, helzt alt sem aflaga er, svo
mannkynið gæti orðið farsælla,
þessi þjónustuþrá er stundum svo
yfirgnæfandi. — Löngunin til
þess að afkasta svo miklu, að við
tökum oft ekki eftir því sem ó-
gjört er Iheima fyrir, þess vegna
fara á hverju ári útskrifaðir
læknar, hjúkrunarkonur og kenn-
arar til Austurlandanna þar sem
verkefnið er svo mikið, en heima
sést oss oft yfir verkefnið sem
vinna þarf og þau eru óunnin
sökum þess að við komum ekki
auga á þau.
í kvöld langar mig til að sýna
fram á þessi ótal tækifæri, sem
stúlkur 'hafa, til að leysa af hendi
verk sem væru ekki síður góð og
þarfleg,, en að starfa á meðal
fólksins í Kína, eða á Indlandi, og
hefi eg þá í huga, þær stúlkur,
sem gegna hjúkrunar störfum
ýmsum, kennarastörfum og þær
sem 'hafa útskrifast ;í ihússtjórnar-
fræði (Household Science).
Dr. Stuart Frazer, skrifari heil-
brigðisnefndarinnar ií Manitoba,
bendir á í skýrslum frá 1916, að
það hefðu fleiri ungbörn dáið í
Canada en canadiskir hermenn
á vígveMinum eða af völdum
stríðsins. Hann hélt því fram,
að flezt af þessum dauðsföllum
hefði orsakast af ástæðum, sem
hefði vel mátt afstýra. Eftir
beiðni 'hans voru fimm hjúkrunar-
konur isendar út til ýmsra staða
í Manitoba, til að rannsaka heil-
Ibrigðisástand fylkisins. Skýrsl-
ur, sem þessar hjúkrunarkonur
gáfu yfir starf sitt sýndu að heil-
brigðis ástandið í sveitunum var
verra, heldur en í ibæjunum. pað
var þess vegna afráðið, að fylkis-
stjórnin skyldi senda út hjúkrun-
arkonur til þess að gegna al-
mennum hjúkrnarstörfum í
fylkinu. Markmið verks þessa
UPP stór augu og segja: Já, Jf8®1 sPurninf honum, sem blak á vieisu þei,r> að ísiendingar yfir. að trúin lbreytist árlega eftir því,1 vllja, er það, að kristin trú sé 'var 1 fyrsta la^ — að finna hvað
þarna kemur það! trúin getur .nn’ vakt' ”ann f fyrsta sinr! Jeitt, eru okki og hafa aldrei ver- sem hugsunarháttur þjóðar breyt alveg saklaus af upptökum stríð8-jyæri að og hvers ve^na að heil"
ekki samrýmst við sannmentaðar ^ hUffsa Pað’ sem hann hafði ið of fastir á fótunum trúarlega ist, að trúin, n. 1. samsvari þjóð- ins! að hvorki væri það samkvæmt bri8^ls ástandið væri svona slæmt,
hugsjónir. ' | aJur ™arg s&gt' , Og ih&jm var síðan beiðni Iei8f og fáa þj6ð_ ar andanum á þeSSU og hverju boðum og kenningu hinnar sönnu | og 1 öðru la^r að kenna lyffræðl
Sannleikurinn er há sá. »« pf eftir alt saman, nogu mikill maður fi0kka hefir líklega verið auð-'öðru tíihabili. Ekki hefi-------imWni og heilbngðisreglur og hannig
hverja óákveðna tegund trúar, urðu Darwins-vitrir um
einstaklings eða flokka, jafnt sem margir gengu svo langt að þeir sjá, því tiiltölulega lítið eiga þeir
heilla kynkvísla eða þjóða, er um- létu Darwin hafa séð mann og þjóðverjum að þakka í liðinni tíð.
ræðuefnið ekkert nýtt, upp á fall- konu á stangli koma út af öpum. En það er hin hliðin á málinu, sem
ið rétt í svipinn. Trúin, þetta pessi trú hefir nú orðið svo sterk felur í sér upplýsinguna í þessu
j. ..x* j. t_x xi , - ' efni:
Sökin er öll hjá þeim, sem vörðu
:og reyndu að verja hendur sínar
og sinna, eftir kenningum þessara
“rauðu manna.”
Eg hefi lengi haldið að þetta
væri hjartans skoðun þessara
er aftur farin að sæta mótmælum “íanatífca”, en hefi nú í síðari tíð
með rökstuddum sönnunum og getað grí,lt í hina réttu hvöt
getgátum og kvíðinn hinna trúu j (motive): Orsökin er eingöngu
treystum rökum, heldur gróin upp apasona og dætra fyrir því, að iþekkingarleysi, eigingirni og
af rót einstaklinga hugmynda, bráðum verði þeim sannaðir aðr-j “þekking>M Táekkingarleysi að því
hver tegund fyrir^ sig, í byrjun ir ættfeður gjörist býsna seig-j leyti> ^ þessir menn> þ6tt marg.
hennar. ÖM trú 1 sú er hér pínandi. j ir þeirra ,s6u gafaðir og að morgu
ræðir um — hefir iboðað huggun En þó að þetta hér sagða, væri ,]eyti vel gefnir> hafa enga sanna
fyrir suma, skelfingar fyrir aðra, ekki tilefnislega það/ beinlínis, ráðdeildar hugsun né stjórnfræði-
stundum bygt á djúpum og víð- sem eg hafði ætlað að ræða, þá jegan shiiningi þrátt fyrir það
tækum hugsunum, samræmt ríkj- kemur það málinu við, beinlínis þótt þeir «ein8 og grænir páfa_
andi þjóðaranda með-tíðarinnar. og óbeinlínis.^og þurfti “þvá aðjgaukar geti iært og lesið upp
aðalefnið byrjar ýms^r “tölur” og “skýrslur,” sem
1 r 1 + , 1 V, v,, C. V ' .Xn . _X «1. X ___
Samkvæmt þessarl oft nefndu
ásökun, áttu sterkari þjóðirnar að
sitja hjá brosandi á meðan vondi
Villi hélt dýrðlega innreið sína
yfir búka myrtra karla og kvenna
inn í höfuðborg Belgíu. Og
stjórnir Canada og Bandaríkj-
anna áttu efcki að skifta sér af því,
þótt pjóðverjar gerðu spell á lífi
og limum nokkurra þúsunda sak-
lausra manna í þessum tveimur
/íkjum. Oddvitar þessarar bróð-
unlegu kenningar voru ef tii vill
sjálfir ekki ihræddir við “innreið”
ipjóðver£ja í þetta land. 'péir
þektu sitt eigið eðli margir
hverjir að þeirri gáfu, að flýtir-
inn í því, að skifta um skoðun,
stefnu og flokkfylgi, gat hér
komist í sitt víðasta veldi, og að
þeir sjálfir gátu sjálfsagt bull-
að ögn í þýsku, ensku og ís-
lensku og voru því næstum sjálf-
kjörnir, sem háttstandandi full-
trúar í landinu fyrir “Guð og
mig”, þ. e. Vil'hjálm keisara.
Enn sem komið er, 'hafa þess-
ir miklu menn ekki bent á eitt
einasta atriði P kenningu kristn-
innar, sem helgar upptökin að
þessú’ mikla stríði né nokkru
stríði, sem byggt er á metorði
andstæðingar höfðu enn
nokkuð í sér af principi kristn-
innar, gátu þeir ekki þolað, að
traðkað væri rétti sáklauss lýðs,
né 'heldur að vondi Villi yrði ein-
valdur 1 heiminum.
pað er því algjör vísvitandi
hugsunarvilla að kenna kristinni
trú um þetta stríð. Hitt mætti
ef til vildi nær sanni telja, að
kristin trúar-gætni hafi valdið
því að sigurinn féll í þann garð
er raun varð á.
það sem tíðarandinn og forvíg-
is menn vantrúar flokkanna í
broddi fylkingar, kenna nú, ef
ekki í orði þá samt á borði, er það,
að maðurinn, einstaklingarnir og
þjóðarheildirnar eigi að ráða
trúnni, en ekki hún þeim. Enginn
á að ráðfæra sig í samræmi við
erfiðar trúarkröfur, heldur kasta
þeim á burt ef þær leggja höft
á frelsi manna, að gjöra eins og
hvatir krefjast. petta er principið
í hinni yfirburða siðfræði, sem
vantrúárstefnan hrósar sér af,
sem hinni einu réttu ihugsjón dýrð
legri en þeirri er, kristnin iboðar!!
petta er hugsjónin, sem á að leiða
þjóðirnar til þeirra svæða í víð-
tæki eilífðarinnar, sem ekki þjáir
sálir frænda og vina með samúð
og friði, heldur sírifrildi og
HEIMSINS BEZTA
MUNNTÓBAK
COPENHAGEN

<||
?P|NHÁGEfi#’
" snuff *
. Hefir góðan
keim
Munntóbak sem
endist vel
Hjá öllum tóbakssölum
til þess, að geta unnið sem mest ] lega kent lestur, skrift og reikn-
En svo er nú enn eitt, sem eg »ð gjörast í heiminum eru margir,
hugði aðallega að drepa á í þessu að Þeir jafnvel benda á stjórnar-
sambandi og sem er, ef til vill,' fyrirkomulag Rússa nú, sem æski-
aðal púnkturinn í mínu máli, | fyrir allan heim- Petta sam-
hvort sem mönnum líkar hann! ei£nar ráð og “Communista háttu
Frá byrjun vega hefir trúin, segjast.” En
hverju 'nafni sem hún hefir nefnd nu sem fylgiri _ 1 í fljótu bragði sýnast rök í augum betur eða ver, en annað, sem um I halda Þ®11-’ án 'þe®3 »ð skilja hið
verið, verið “í höndum vissra pað var nuna rétt nýlega, að þeirra er á h,]ýðai og annað hvort má; ræða. ]>essi punktur minsta í því starfrækslulega, að
manna,” verið háð lögum, ersam-:e? attl> sfm oftar, tal við mann nenna ie,kkii ,kunna ekki eða geta, er hið aimenna virðingarleysi!,sé hlð eina sjálfsagða og bezta.
in voru bæði eða ýmist að trúuð- um hlð mikla, nýafstaðna stríð — ]ekki hugsað neitt sjálfir, en lifa fyrir trú — trúleysi á trúnni, Það er enírinn efi á því að þessi
um eða vantrúuðum mönnum, sem eða er það með ollu afstðið? — og sitt andiega uf á staðhæfingum hinni kristnu. pað er orðið hvers- stJórn 1 Rússlandi er reglulega
ýmist höfðu eða höfðu ekki mæt- varð honum meðal annars að orði: annaraj án þess að pró'tta hið dagsmál leynt og ljóst 'að vísind- fJársæl fyrir Trotski og Lenin.
ur á 'þeim skoðunum. Nálega Aldrei hefir kristna trúin brugð- minsta um sanngildi þeirra. m séu alt og þar, sem þekking Vlð >urfum naumast til Rúss-
ætíð, þegar ný trúarstefna hefir lst mönnum eins hraparlega og Eigingirni vegna þess, að komið og vísindi séu til staðins hvorki ilands 411 að læra iþessa stjórn
rutt
_ . i .. __ , _ --- -------o**“* y v.x. «• ... wvu uxu v5 J oom J
, þegar ný trúarstefna hefir 1S monnum eins ihraparlega og Eigingirni vegna þess, að komið og vísindi séu til staðins hvorki ílands fl1
sér byrjun meðal siðaðra, í sambandi við iþetta alheims stríð ,hefir upp úr kafinu> vissan { stað. þurfi trúar með né ti hún þrif. fræði. ]
mentaðra þjóða hefir hún átt sér Slðasta, og hefir hún þó oft skamt inn fyrir byrjandi grun, um það,
fleiri óvini en vini, og ætíð mætt duírað.” _ _ I að þessir menn sáu í hendi sinni’
illmælum og gys verið gjört að E2 hafði stöku sinnum heyrt að þeir héldu> að með þeSSari á_
henni. Eins og það er víst að1 svipaða ásökun á kristna • trú í sokun á trúna> gátu þeir treyst
svo nefndir viltir mannflokkar, Þ^f511 sambandi frá mönnum af sinn eiginn fiokk) vantrúar eða
voru fyr í heimi þessum en hin- sviPuðum skoðunum og svaraði trúleysisflöfclcinn, og ef til vill
ar þráttvitrari, mentuðu kyn- nu a sama hátt og áður: ! náö atkvæðum fyrir sig og sína,
kvíslir, eins víst er það, að trú I Væri ekkl ef tJ1 vill> ®kynsemi J við ýmsar kos,ningar { komandi
hinna fyrnefndu hefir verið jafn- nær ** se?ia, að mennirnir hafi tið> petta hefir reynsian sann.
ar virt og hátíðleg haldin meðal aldrei bru^ist knstinni trú eins að svart á hvítu. pekkingu að
þeirra, og nálega aldrei dæmi til hraparlega eins og í þetta
ist. Má vera að þetta sé rétt hugs-
að; um það skal ekki dæmt hér.
En hvað eru þeir margir af öll-
úm, er slíka staðhæfing gjöra,
sem hafa jafnvel minsta
snefil af vísindalegri þekkingu,
sem í fæstum orðum mælt, vita
ekki hvað vísindi eiginlega eru.
Ef menn vildu íhuga
kapítulann í sögu Dookaboranna
hér í landi núna í vetur fyrir
stjórn og ráð Veregins, þá gætu
þeir séð, í smærri stíl, sömu ráð-
prýðina frá hálfu Veregins, sem
Lenin boðar í stærri stíl. Eg á hér
við hið áformaða barnamorð og
gamalmenna meðal Dookaboranna
Auðvitað var þessi staðhæfingar |á þessum síðasta vetri, sem að
pilla, sett ofan í “sauðgráann al- í eins fyrir ti'krtilli kristinna manna
múgann” í rífum skamti af hræri! var látlð faMa niður, þrátt fyxir
--- ----- . . a" þvi leyti, að þessir menn VÍSSU iuuK«uu i ixxuxu muijuu ax nrusni ----------------------, r----
að viltir þjóðflokkar hafi risið minsta skift1, og hafi þcir þó oít upp á hár, af rnikiMi reynslu ann- graut, stefnuleysins og alvöru-1 ,s,krifle^a viðurikennin«u frá Veri
öndverðir gegn kenningum for- skamt henni •’ ! ara í ýmsum málum og nokkurri leysisins, af andlegum skottulækn £in sJálfum til staðfestu því, að
feðranna í þá átt, fyr en hinir agna. þass að nefndur maður]eigin reynslu, sumir 'hverjir, að í um, sem voru að vinna fyrir sig. i hann hefði 'sjálfur skipað fyrir
“mentuðu menn” tóku þá tali. | hafðl ,gT1P,ð á loftl staðhæfingar öliurrí deilumálum *
pegar það, sem hér var sagt er “lærðra” vina, og íhugunarlaust
ávinna stór- pað er því enginn furða, hve al- þetta fagra áform,
ar staðhæfingar mest að því erjmenn trúin er á meðal lærðraj Pað, sem eg vona að hafa gert
fljótlega jálitið, myndu sumir reka tekið ser Þær fil heimildar, kom tij heildarinnar kemur og líka^og ólærðra á það að mestu varði her skiljanlegt þeim, er skilja
___ x e . _ . nAQiCI iCmirmmv brtnmvi n nm klnl. í.
eg er.n
'kristni né
Sannleikurinn er þó sá,_____„ _ (...... .........au(j.
rannsakað er, hverjar af samtíð- ^1.1 aiJ sia með2anga, að hann ] ye]dara að giepja og blekkja íjátt tal við neinn um þetta atriði,: menn striðsins ráðfært sig við
ar þjóðum vissra trúarskoðana 'Ir 1 e?a e " í,eiPrað fram °‘ í þeim efnum en þá. pað hefir sem mér gat fundist að hafa hana. — Kristin trú hafi þar ekki ara
hafa aðhylst þjóðtrú sína, í ment- u^sa' ma ’. og a hefðu hæði gomu] og ný reynsja synt : hugsað hið aura minsta um það) komið til greina á einn fiátt né
aðri stíl, og hverjir ekki, þá verð- re>Ular. Vfr! mennirniO sem' Á hinn bóginn er það afar eðli-' hvaða “princip” eiginlega felst neinn- Og enn fremur að fyrir
ur erfitt að sanna að allir þeir, brugðust trunni en tru,n ...............
sem sú trú ihefir helg verið, hafi
heldur hafi öndvegis og beilbriítfisreglur og þannig
hjálpa fólkinu til að ná fullkomn-
'heilsutakmarki og koma ’í
veg fyrir dauða litlu barnanna.
'pesisu hefir verið tekið svo vel,
verið heimsikingjar né óvitrari en vegna J7688 hve Vlða>le? hefl í hugsanlegum brögðum, og þaða,*
hinir, né heldur að það hafi verið1 fn.1' var >essara somu ákæra á er auðvitað þessi ásökunaralda
yfirburða vitmenn, sem risu þar tr“!!a ristnu> er Það< að hér runnin. Sjáanlegt var, að hún
öndverðir gegn. Auðvitað byrj-' ve,'.Ur farlð no'kkuð frekar út í gat aukið og treint áfram 6yild
uðu oft stórvitrir og vandaðir ma lð en .€, a’ ske kynni’ að ófrið í landinu. pað er Ijóst, að
menn hreyfingar til nýrrar trú-i , mættl eiða tlJ** .'þessi, sumir flokkar vantrúarinnar telji
arskoðana, og unnu oft miður á' f genga . u5sunarv,lla mættl °»n friðinn mönnum ósamboðinn.
en meinséð þrælmenni, sem lögðu 1 ægja rc,minn> orvigismenn ] gg minntist þess er eg la3 fyrir
grundvöllinn að trúardeilum og ?.n.nay'. ru ausir ofgamenn og nokkrum úrum ritgjörð eftir ísl
deildum á aðra vísu. Eigingirni j P°!ltwk,r affaPar llðandi 0» ný', vantrúarprest, þar sem hann var
á ýmsan hátt, meðflokka álit:'H1 ! a?S “?Iu^a ut i” eilífðarmálin og
Staða og vald var það jafnan,
sem öflugastan átti þáttinn í því,
að hefð kom'st á eina nýja trúar-
stefnu í löndunum, og iþað svo að
einstaklings hugsjónunum var
meinað svið, og lögin og ófrelsið
dimdi útsýnið þannig að ekki var
hættulítið að láta í ljósi, jafnvel
við vin sinn, hinn minsta efa á,
að öll samtíðar trúarkenning væri
rétt. Alt þetta ófrelsi liðins
tíma — ekki nútímansi? — olli því,
11 . / »• 1 V.V/V. JXi ... VlglXXXVgU XVXO I/ u *
eKK11 legt. að vantrúin haldi venju sinní í stefnu og skoðun af þessu tagi,! þátttöku betur kristinna manna að fleiri 'hjúkrunarkonur hafa ver-
í því að beita kristna trú, öllum og þarf þó ekki djúpt að kafa eft- hafi Mknarstörfin í sambandi við ið sendar út árlega í Manitoba,
ir úrlaúsninni, sem er auðvitað þetta stríð, t. a. m. frá hálfu
þessi og enginn önnur: I sáluhjálparhersins, Rauð'kross fé-
Trúin, öll trú eins og hún er, la?sins> ^ annara
er skökk, ,því væri hún sönn og' Þess kyns
rétt, þá þyrfti henni aldírei að
breyta.
Ekki nóg með þetta. Vegna
þess, að nú er ökkur kent, að trú-
in þurfi að samsvara hinum sí-
Ibreytanda hugsunahætti þjóðar
orðið ein®
vitni, til
stofnana
mprgum og raun ibar
blessunar og bóta.
Sagan frá þeirri tíð, sýnir það
og iberlega, hverju megin við
nefnd líknarverk þessir kristin-
dómsásakendur skipuðu sér, þeg-
ar fjárframlaga til slíkra fram-
til að rökleiða staðhæfingar þessa ___ „ . , á hverjum tíma, laga sig eftir , , , , .
i ^ ha& manna þar væntanlegar.n, .. kvæmda var oskað.
krirt„i„n»r ^
SANNVIRÐi FYR-
IR RJOMANN
pegar bóndinn lætur hinn
gula Crescent merkiseðil á
rjóma dunkinn, fær hann
fullvirði fyrir sendinguna.
púsundir bænda
færst um. að
markaðurinn i
hafa sann-
CRESCENT
WINNIPEG
veitir beztan arð.
CRESCENT
Pure M i 1 k
COMPANY LIMITED
WINNIPEG
1
hefir notað, sem vopn gegn lög-
um og rétti landa og þjóða, eink-
um í nýrri tíð.
Rétt til vara skal þess hér get-
ið, þótt það reyndar hvorki komi
málinu við né varði nokkurn mann
annan en sjálfan mig, að eg tel
mig ekki sem einn af flo'kki
“sanntrúaðra” manna — þar skal
meira til, svo það er ekki
af því, að eg sé svo “orthodox” í
hugsun og að mér skiljist að að-
eins ein, mjósta leiðin sé rétt, og
hinar allar villugötur. J>að er
þess vegna ekki af neinum trúar-
æsingi að eg hreifi þessu efni hér,
heldur aðallega til þess að benda
á hugsunarvillu, sem þegar hefir or"aS,l7sá
gjort saklausu malefni (knstinm
trú) allmikið tjón og samúð
manns við mann mikinn hnekki.
tí sambandi við rökleiðslu þessa
máls eru það sérstaklega tvö at-
riði eða heldur tvær hliðar, sem
aðallega verða hér að takast til
greina, í samanburðinum við trú-
arlegu orsaklrnaT eða ,'afjskiftin.
j pað eru hvatimar og aðdraganda
rökin, er leiddu pjóðverja til að
hefjast handa gegn nágranna þjóð
og síðar þjóðum sinum; og hvat-
um eilífa fanat honum Mt- f(rir'
ur eilífðarinnar lýaa ateertarleyai “* j™'”
leti, slæpmgshætti og ómensku í
alla staði, og að illu til væri hel- j
víti manninum, þ. e. reglulegum
manni samboðnara. pessi prest-
ur er nú kominn veg allrar ver-! »., , „ . .
oijo- x. , . ,. félagsskapur mleð truarnafm, ur
aldar, hvort sem hann hefir ver- „ , , ..
því truin er og Ihlýtur að vera
um, svo næsta kynslóð hafi fulla
j samvizku heitaild til að gjöra sín-
ar breytingar við hana.
'En iþví þarf þá að vera nokkur
Rœða
ið svo heppinn að lenda til fram-
búðar í þann staðinn, sem hann
mat meira eða hinn, sem hann
kveið fyrir. I
Eg minntist þess að hafa rétt
nýlega, að heita má, lesið ritgjörð
efir annan prest, þar sem þessari
“göfugu og esthetisku” hugsjón
er fram fylgt á sama 'hátt, þótt
er ritfær-
ari og betur að sér í sinni “list”,
og á því hægra með að vera ekki
flutt af Thorey Thordarson á
mælskusamkepni íslenzka stú-
denta félagsins 13. febr. 1922.
Verkefni okkar í Vestur-
fylkjunum.
Aldrei í sögu mannkynsins hefir
kvenfólkið haft önnur eins tæki-
færi, komist eins langt á menta-
brautinni eins og á tuttugustu
eigingirni, sem þá getur mælt j öldinni. Æðstu skólar ríkj-
með nokkru þesskyns félagsmáli. J anna hafa opnað dyr sínar fyrir
Og er eðlilegt að nokkur, með með- stúlkum og leyft þeim að taka
alviti og meðal hugsun geti trúað sæti sín á skólabekkjunum jafn-
skökk eftir dómi þeirra, er mest
ropa um að kristin trú hafi svik-
ið þjóðinar? Skyldi það geta ver-
ið nokkuð annað en persónuleg
stefnu af þessu tagi nema í
orði kveðnu. Sannleikuninn er,
að þessir staðhæfingarmenn,
heimta enga sannefnda trú, held-
ur fylgi við staðlegan flokk.
þeim sjálfum viðkomandi.
í>ú gerir enga tii- Sökum þess, hve þessi stefna
“ „VI IaCb'nónta var rikjandl 1 hug«un pjóðverja,
Dr. Chase’s Ointmen^ viB Eczema ! það, að trúin ætti að laga SÍg eft-
og öSrum húSsjúkdúmum. paö j ir geðþótta þeirra, sem vald 'hafa,
græðir undir ems alt þesskonar. Ein ,, ... ,, ._. ._
askja til reynslu af Dr. Chase's Oint- »atu þe11, haflð ofriðinn Og verið
[CZEMfl
hliða drengjunum. Mentun er
orðin algeng og talin nauðsynleg,
en hvað er hinn s'anni tilgangur
hennar? Vissulega ekki að á-
vinna sér efnalegan hagnað, ekki
til að koma sér í hærri stöðu í
mannfélaginu, ekki til að ávinna
sér heiður eða völd, heldur til að
efla sjálfsþroska og þekkingu, sem
gjörir menn víðsýnni og eykur
skilning manna, vekur hluttekning
þeirra með o'g í mannfélags
ment, send fri gegn 2c. frlmerkí, ef j að undirbúa sig í þrjátíu til fjöru-
an'" öllum byfjabeúöum,nte8a “írÆ- ' tíu ar að >ví Sa*an Segir' En 1 >Örfum stdrfum-
manson, Bates and c., Ltd, Toronto. vegna þess, að Canada menn og 'pegar við finnum að mentun er ara sem ekki
Alberta og Saskatchewan fylkin
hafa tekið upp þá sömu starfs að-
ferð og það er enginn efi á, að
verkefni þetta eykst ár frá ári.
í öðru lagi vil eg leitast við að
sýna, hvað mikið verkefni er fyr-
ir hendi í kenalumálum.
Af fólksfjölda Canada, sem er
um 9.000,000, eru 206,000 af pólsk-
um, rússneskum og Ukranian ætt-
um. 156,000 af þessu fólki er
búsett í þremur vesturfylkjunum.
Margt af því kann ekki enska mál-
ið og er algjörlega óvant cana-
diskum lifnaðarháttum og and-
lega og siðferðislega er það á
lægra stigi, heldur en því, sem
Canada borgara bæri að vera. Til
þess að Canada líði ekki fyrir inn-
flutning þessa fólks, verðum við
að gera okkar bezta til að vekja
virðing þessa fólks fyrir landi og
landslögum, svo það geti orðið
áannir borgarar. petta fólk er
ekki sem æiskilegastir nágrannar
og er oft erfitt viðureignar. En
við megum ekki gleyma örðug-
leikunum, sem það hefir átt í, —
að flest af því hefir ekki þekt
annað en balsl og fátækt, né
neitt af iþví, sem hefir lyft því
upp fyrir sjóndeildarhring þann,
sem það hefir átt við að búa. —
pess vegna ættum við að finna
hvöt hjá okkur til að hjálpa þvi.
Ekki að eins vegna þess, að það
er nauðsynlegt fyrir Canada, held-
ur og vegna þess, að við með því
erum við að gjöra mannlífið far-
sælla og betra. petta verður
að eins unnið í gegnum skólana,
og til þess þarf kennara, — kenn-
að eins geta sæmi-
ing, heldur kennara, sem finnur
til áibyrgðar sinnar gagnvart
þessu fólki og að framtíðar vonir
þess, og framtíðar afkoma í öllum
efnum, er að miklu leyti í hönd-
um hans.
Að síðustu vil eg sýna fram á
það, hve óumræðilega mikið gott
að “Home Demonstration Agent”
gæti gjört. Með H. D. A. meina
eg stúlku með háskólaeinkunn í
hússtjórnarvísindum, sem hefði
fyrir verksvið 1—2 sveitarum-
dæmi. Starf hennar mundi
vera margvíslegt. það mtundi
ekki vera einungis að kenna hús-
stjórnarfræði í skólunum, heldur
í stuttu máli að hjálpa fólkinu í
gegn um skólana og heimilið, á
hvaða hátt sem hún ibezt gæti.
pótt á þessu verki hafi ekki ver-
ið byrjað hér í Canada enn, að
undanskildu einu sveitarumdæmi
í Ontario, en í Bandaríkjunum
var byrjað á því meðan á stríðinu
stóð, og óx það svo fljótt að H.
D. A. hefir nú útbreiðst nálega
um öll Bandaríkin. í Mani-
toba verður þessi starfsemd hafin
nú í vor.
pað -er eikki, spursmál um að
þetta verk mun verða til mikils
góðsi, en það er eitt sérstaklega,
sem eg vona að það geti hjálpað
til að koma til leiðar, og það er
að göfga heimilislífið og heimil-
is hugsjónirnar.
Á ferðalögum mínum, hefi eg
ikomið í flestar bygðir í Mani-
toba, nema í íslenzku bygðimar.
Eg hefi komið á ótal heimili og
kynst mörgu fólki, og ihefir sú
spurning oft komið fram í huga
mínum hvort að fólk svona upp
og ofan hafi nokkra hugmynd um>
hvað heimilið eigi að vera, eða
hvað sé hið rétta svið heimilisins,
frá þjóðfélagslegu sjónarmiði?
Mér finst sú hugsun svo algeng
að hver sem geti búið til mat og
kunni að iþvo þvott, sé fær um að
veita heimili forstöðu, og er það
ekki sannleikur að margir álíta
að mentun fyrir stúlkur sé að eins
tíma og peninga, eyðsla vegna
þess að þær ætli bara að ganga
í húsmóður stöðuna.?
Af hverju er mælikvarði ment-
unar fyrir heimilisstöðuna svona
lágur? f hvaða atvinnugrein,
Niður. á 7. bls.
Innivera.
Hin stöðuga innivera kvenna
gerir það að verkum, að þeim
verður ihættara við stýflu, en á
sér stað um karlmenn. Lifr-
in verður ekki eins hrein eins
og vera ætti og innýflin í heild
sinni hvergi nærri ákjósan-
lega hrein. Til þess að losast
við stýflu og meltingarleysi, er
bezt að nota Dr. Chase’s Kidney
Liver Pills þær leiða til varan-
'legrar hreysti og heilsu.
Mrs. John Barry, 18 St.
Amable Streeet, Quebec, Que.,
skrifar:
Hér með vitnast að eg þjáð-
ist af stýflu í mörg ár og meðul
virtust ekki gera mér vitund
gott. Loks fékk maðurinn
minn mig til að reyna Dr.
Chase’s Kidney-Liver Pills. Oig
þærgerðu mér á skömmum
tíma meira gagn, en öll þau
meðul, er eg notaði í fimtán ár.
Eg get einnig borið vitni um
það, að Dr. Chase’ Ointment, er
óviðjafnanlegt við gylliniæð.”
Dr. Chase’s Kidney-Liver
Pills, ein pilla. í einu, 25 cent
askjan. Hjá öllum lyfsölum,
eða Edmanson, Bates & Co.,
Ltd.„ Toronto.