Lögberg - 09.11.1922, Blaðsíða 4

Lögberg - 09.11.1922, Blaðsíða 4
4 Llfc. LÖGBERG FIMTUDAGINN 9. NOVEMBER 3922. Tapið mesta 'Tap, tap, tap og ekkert netma tap, hefir starað einstaklingum og þjóðum í augu að undan- förnu, og starir enn. Vorkamenn, verzhmarmenn og l>a>ndnr, hafa aílir verið að tapa nú síðnstu árin, og það ekki í neinum smá skömtum, heldur í stór- nm stíl. I>að er óþarft liér að vera gera grein fyr- ir því, af hverju að 'þetta eignatjón stafar. Það vita allir. __ Menn vita að bændavaran féll svo tiífinn- anlega í verði, að það sem þeir báru úr býtum, borgaði ekki einu sinni fyrir framleíðslu kostn- .aðinn, hvað »þá heldur meira og menn vita að 1>egar bænda framleiðslan bregst, þá geta þeir ekki borgað kaup.staðar slkuldir sínar og kaup- mennirnir geta 'þá ekki iheldur staðið í skilum við iðnaðarstofnanirnar og iðnaðar stofnanirn- ar ekki við verkafólk sitt. Vér viturn ekki hve tap það er miikið. sem Can'arla þjóðin 'hefir beðið í þessu sambandi, en <það er feikilega mikið. En svo mikið sem það er, þá er sá skaði ekki óbætanlegur. Bændurnir geta komi.st yfir erfiðleika sína og gera það. Kaupmennirnir úr skuldum og vinnufólkið fengið aftur stöðuga atvinnu og iafnvel náð upn aftur öllum hallanum, sem þessar stéttir hafa beðið á hinum óhagstæðu tímum osr meir. ef 'þeir að eins halda í horf- inu og missa ekki móðinn. En það er fleirai tap til, en tap á eignum. Menn geta tapað heilsunni, tiltrú meðborgara sinna. vinum sínum og lífsgleði. 1 Þó geta menn fengið heilsubót, unnið sér tiltní manna á nv, eismast nýja vini og vonar neist.i getur tendrast í sálum manria jafnvel í myrkri vonleysisins. En það er ein tegund af tapi til, sem aldrei er híeart að bæta, og það er tvmi, sem til einsk- i.s er evtt. Vér getum reiknað saman skaðan, sem bændurnir h'afa beðið; eignatjónið, sem kaup- mennirnir ihafa orðið fvrir, vinnutapið, sem verkafólkið hefir orðið að bolo — já, aOt eigna tjónið, som stríðið rnikla olli þióðrinum og alt það tap vrði þverfandi í samanburði við eigna tióu bað. sem bjóðir og einstaklingar hafa Tiiðið o<r l-tíða við. að misbrúka tímann. Og nú þegar þörfin er svo undur brvn til þes.s. að hagnvta sér sem best iþær auðsupp- sprettur. sem þióðimar eiva völ á, til bess að ná. iafnvæginu eftir aðkast bað, sem bjóðunum, bæði stó’ um og smáum, hefir borið að höndum, bá er eins og fólki. sem meiri og minni hluta a>pi sinnar. evðir til bess, sem á vestur-íslens'kri mátj er kadað að “drepa tímiann”. sé ait af að fiötóa — fólki. sem stefnulaust. meiningarlaust og án áforma lætur nautnalífið ‘bera sig áfram, eins lengi og Tangt og mögulegleikar þess levfa.. lEn það er eíkki aðí eíns um efnalegt tap, sem ihér er um að ræða — ekki að eins um það efnalega tan, sem komast hefði mátt há, ef tifninn hefði verið, eða væri hagkvæmllega not- aður. > lEin eina.sta stund, sem til einskis er evtt, er nm alTa eilífð töpuð, og enginn maður getur nokkurn tlíma bætt sér eða öðrum það tap. Menn geta reyntj að bæta fvrir það brot með því, að leggja meira á sig einhvern annan tima. en menn geta aldraii lifað upp aftur þá tíð. sem þeir einu sinni hafa sóað. Vé.r segium. elkki. að menn eigi alt, af að bræla baki brotnu fvrir fiármunum, þvn þess þurfa menn ekki. En vér segjum, að menn æt.tu að gæta tímans betur en þeir gera nú. Vér segium, að engin einasta stund í lífi manna ætti að fara til ónvtis. Menn ættu og menn verða, ef ekki á illa að fara. að hagnýta sér hverja einustn stund Tífs- ins til gagns. á einhvem hátt, annað hvort til j Tncam'legra vinnu, andlegrar upphyggingar, eða heilbrigra og uppbyggilegra leikja. A f allri óráðvendni manna, er sú verst og skaðlegust, nð eyfia tímamsm til einslfis. -------o------- Fjárhagsfræðin í Heimsknnglu. Með afbrigðum er bún einkenniTeg f.jár- málagreinin í síðustu Heimskriniglu, með fyr- irsögninni: “IHveriu eru menn að fagna?” Er þar verið að ræða um gengismun á eana- dis'kum og en.skum peningum, og fögnuð manna yfir því, að cauadisku peningarnir skuli vera orðnir jafn verðmiiklir og Bandaríkja peningar, eða verð meiri og hætir þöfnndur greinarinnar, sem að s.jálfsögðu er annarhvor ritstjórinn, við: “Fögnuður þessi ber það með sér, að menn eiga dálítið enn ólært, að því er gengismun peninga snertir”. Á verðfalli peninga er oft dáilítið erfitt að átta sig, fyrir fólk yfirleitt, því það er ekki æfinlega að hið viðtekna verzlunar lög- mál ræður verðfallinu að fullu. En þegar svo er, þá er dæmið fremur einfalt, því þá byggist ihann á sama grundvelli og segjnm lántraust manns við banka, en það vex eða minkar eftir því hve miklar eignir mannsins eru og oft eftir því, í hvaða ásigkomulagi þær eignir eru, sem. maðurinn hefir undir ihendi. Segjum að maður í ár hafi að hjóða $50,000 virði af skuldlausum ei'gnum, sem tryggingu fyrir láni, þá. mundu bankar telja hjættulaust að lána ’honum alt að $7,500 eða 15%. Nú skyldi maðurinn þurfa að veðsetja eign sína á. komandi ári fyrir $25.000 og koma svo til bankans við árslok og fá l!án hjá ihonum að nýju, þá mundi hann ekki fá $7,500, heldur í mesta Tagi $3,750, og af hverju? Af því, að gerigi eigna hans hefir á árinu fallið um' 50%. Við 'þetta áttu Canadamenn að stríða í við- skiftum sínum við Bandaríkjamenn, og eins og menn muna, þá féll gjaldimiðill 'þeirra til- finnanlega á peningamarkaði Bandaríkjanna, og ástæðan fvrir því, var sú, að Canadamenn keyptu þá svo miklu meira af Bandaríkjamönn- um, en þeir seldu þeim, eða með öðrum orðum, tóku til Táns hjói þeim, svo að eignagerigi rík- isins féll í verði að áliti Bandaríkjamanna, þeg- ar þeir tóku með í reikningin, kiostnað þann og skuldir þær, eða lán sem Canada þjóðin hafði orðið að taka sér á herðar í ísambandi við stríðið. En .svo breyttist þetta, Canadamenn hættn að skulda Bandaríkjamönnum eins mi'kið, eða fóru að selja þeim eins mikið eða meira. en þéir kcyyitu og gengi eigna þeira hækkaði í verði nnz igjaldmiðillinn eanadiski varð ekki að eins jafn hár þeim Bandaríska, iheldur hærri osr getum vér með engu móti séð annað, en að það .sé réttlátt gleðiefni hverjum eanadiskum bor'a-ara. sem nokkuð hugsar um þessi miál eða skilur í þeim. Svo snýr Heimskringla sér að gengis- muninum á eanadiskum og enskum peningum, og trúum vér vart, að nokknr verði fróðari um það mál, eftir að hafa lesið skýringar rit- stjóranna á því, os.s er ómögulegt að sjá ann- að en þar snúi alt öfugt, og minnir oss sterk- lega á það, sem strákur einn heima á IsTandi savði einu sinni, þegar hann var gestkomandi á næsta bæ, við hann .semi hann átti iheima á, oe: var spurður hvort hann segði nokkuð í fréttu.m “Já”, svaraði strákur, “hún Klaufa er borin og kálfurinn kom á afturfótunum.” Heimskringla segih, að frá 1, seftember 1921 og til ágústmáuaðaraloka 1922, hafi vörur ver- ið fluttar frá Ganada og til Bretlands er numið hafa 313,223,918. en á sama tíma hafi bresk- ar vörur, sem riámu $124,061,105 verið fluttar inn til Canada, og með þeirn gengi.smun, sem nú sé á milli canadiskra og enskra peninga. sem sé 48 œnts á hverju pundi sterlings í hag Canada, þá hafi Canada tapað 48 centum á hverju sterlingspunds virði af vörum, sem til Cauada fluttust, og að á $277,104,103 virði af landþrinaðarvöru, sem á þessu tímabili voru seldar frá Canada og til Englands, bafi Cana- damenn tapað 25,000,000. Þetta er hin furðulegasta fínansfræði, sem vér ihöfum í Oanga tíð séð. - Siannlei'kurinn er sá, að frá voru sjónar- miði, þá er ekkert vit í henni — ekkert nema algjört skilningsleysi á þessu máli. ÍHvemig áttu Canadamenn að tapa $25, 000,000 á þessari verzlun ? Englendingar keyptu þessar vörur á markaðsverði hér í Can- >ada og horguðu fyrir hana í dolI\rum, eða með pundum, sem búið var að skifta í dollara og kom þvf Oanadamönnum ekkert við, hvort að pundið var í háu eða lágu verði. Englend- ingar urðu að leggja fram nógu mörg pund til þess, að þevar 'búið var að skifta þeim í doll- ara eftir því gengi, sem á puradinu þá var, að. þau nægðu til þess að þorga alla upphæðina. Aftu’- eru vörur *þær sem Oanada menn kaupa á Englandi, keyptar fyrir enska peninga og borgað fyrir þær með enskum gialdmiðli, svo ef vangverð pundsins hefir verið þetta miklu lægra en gangverð dollarsins, sem Heimskringla segir, þá urðu Canadamenn að græða bæði á að selja sína vöru til Englend- inga, og kaupa ensku vöruua að þeim. En það voru Englendingar einir, sem töpuðu í báðuin tilfellunum. --------o—------- A bak við tjöldin. Við höfum heyrt allmikið um leiðtoga Nationalistanua Tymesku, Mustapha Kemél Pasha undan farandi, um hinn glæsilega sig- ur, sem haun vann, ekki að eins vfir Grikkj- um, heldur líka, ef ekki beinlínis þá óbeinlínis, yfir Elvrópu þjóðunum, og það er víst lítið efamál, að sagan geymirnafn hans um óíkomn- ar aldir og nienn lesa um afreksvei'k ‘hans með aðdá«n. Þetta er ekkert undarlegt, þvert á móti, náttúrlegt, og það sem við hefir gengist frá fyrstu tíð, að þeir sem1 fyrir rás viðburðanna eru við riðnir einhverja stór viðburði, að vér ekki séJgjum, séu aðal þátttakendur þeirra, hlióta heiðurinn eða vanlheiðurinn af Iþví hvern- ig fæir ráðast, þó þeir í raun og sannleika eigi hann ekki. Mennirnir eru allir veikir, og jafnvel sá sterkasti þeirra ]>arf stuðning og uppörfun við verkefni lífsins, hvort þau heldur em stór eða smá, og eíkki síst þau stóni, og þó mikil- menu heimsins skipi öndvegisbekk sögunnar, þá hafa þeir sjaldan unnið sigrana einir, ein- hver huliri þönd, sem falin hefir verið á. bak við tjöldin og máske er falin þar enn, hefir stutt þá og á eins mikið í sigrum þeirra og sjálfir þeir og istundum meira, 1 sambandi við Kemal Pasha, mann þann, sem mest umtal hefir vakið nú upp á síðkastið, kernur það nú upp úr kafinu, að hann á mest, eða máske að öllu leyti sigur sinn ungri og fagurri konu að þakka — skáldkonunni Halid Edib Hanoum. Eftir að Nationalistarnir voru komnir til Angora og Kemal Pas'ha hafði sett bar upp stjórn, var framtíð hans og stjórn- ar. á svo veikum fæti, að henni var búið við falli, og Kemal Pasha að falla í gleymskunnar dé* iÞá var það, sem þessi kona braust í gegn- um varðlið sa.mbandsmanna að nóttu til, og koimst vfir Dardanélla sundið' og til Asíu og létti ekki ferð sinni fyr en hún kom á fund Kemal Pasba í Angora. Eftir komu hennar ti<l A^ngora var eins O'g vonin eudur fæddiist í brjósti Kemal Pasha osr manna hams, Hún hafði áhrif á fjölda af Tyrkjum í Konstantimopel, svo þeir að dæmi hennar fóru til Angora og vígðu sig huesjón- um Nationallistanna. Hún eggjaði Kemal Pasha og lið hans óspart til þess, að leggja ti'I orusitu á móti Grikkjum. Siálf fór hún og til vígvallar og barðist við hlið landa sinna og þótti ganea mjög hraustlega fram. En hún var þar ekki lenigi' Iþví Kemal Pasha gjörði hana bæði að liðsforingja og mentamálaráð- herra í stjórn sinni. og tók hún þær stöður og heldur þeirri .síðar töldu enu. En þó hún hvrfi frá vígstöðvunum, snéri ihún samt ekki balki við hermönnunum, sem hún hafði barist með ; ihúu gerði alt sem hún gat, til bess að hjáJpa þeim særðiu og sjúku, og var bað beldur ekki neitt uvtt frá hennar hendi, bVí í gegnurn stríðið mikla hafði hún verið þekt, undir nafninu: Florence Nightingale Tyrkja. iHalid Edib iHanoum, er 32 ára að aldri. Hún er forkunnar fögur, augun hvöss og tindrandi, málrámurinn þýður en ákveðinn og fljúgandi er hún gáfuð. iHún var fvrsta innlenda konan, sem gekk á háskóla. Bandarfkjamanna í Oonstantínopel, og gerði það þvert ofan í þjóðven ju og í banni Soldáfnisins. En henni varð það1 ofraun og varð að hætta skólagöngunni, þó hún héldi áfram saimbandi við hiáskólau og yrði að balda námi sínu áfram í leyni. Sextán ;ira gömul skrifaði hún sína fyrstu bók. hljóðar hún1 um kvennabúr og kvenn skýl- ur og sýðan hefir hún haldið ósleitilega á- fram að berjast fyrir réttarbótum, og rétti tvrkneskra kvenna. Halid Edib Hanoum er gift Tyrkneskum lækni, að nafni Halid Bay. --------o-------- UNDIR BERU LOFTI. Um miðnótt máninn glóði á maí blómin fríð; og Elskan hugði’ eg alsæll—þá, mundi’ eilífa vara tíð. Nú glóir miðnótt gaddi, greftruð er Elskan blíð. Nú þykir mér indæilla öllu það, að örstutt lífs er tíð. J. R. Þakkarávarp. til vinar míns John G. IJolm, New York. (Aths.)—Eg hefi reynt með góðu að kom- ast í miðilssamband við Mr. ÍHolm í gegnum G. B. B. í Minneota, en ekki tekist enn sem komið er, svo mér datt í hug að reyna þessa aðferð, ef ske kynni að hún kæmi að tilætluðum motum. (tslands Bobby Bums). Mér förlast andans flugið og fótur stirðnar minn. Vó höndin haldi um pennann Es: hugmynd enga finn,| “En ef eg valur væri” pá vildi eg sjá þann mann, iSiem skrifaði um mig skrutaið I “iSkandi-húvíann.” Að hlaða á mig hóflausp skjalli |Er hættulegt ólþarfa spaug Og kalla mig skáld, það er kvefsni, Að kveða upp þann stirðnaðá draug. Og hver sem að iðkar þá Ihrekki, Er hispurslaust dæmdur í baun. Eg held að eg hlífði ’onum ekkil — lEg held að eg dræpi þann mann. K. N. TJitm bersyndugi. (Ritdómur). Lestur þenu'a læt, eg mér nú duga Ixikið hefi eg við þann “Bersynduga”. Hver sem vill, má háðung slíkri hrása, En heimskari aldrei sá eg “kvennabósa”. Víst hefir enginn vitað nokkura landa, Vitlausari skrifa sögu-fjaiida. Las eg þar í langa synda-rollu, Sem lieikin var af fífli og biðukollu. K. N. Ja, því ekki það. Flesta kitlar orð í eyra, Ff eitthvað mergjað finst, Þvn vill ekki þjóðin heyra pá sem ljúga minst. GRAIN COMMISSION MERCHANTS Mombers of Winnlpeg Grain Members of Winnipeg Grain Exchange and Produce Clearing Ass’n. NorthWest CommissionCo. Ltd Bankers: UNINON BANK OF CANADA BONDED LICENSED 216 GRAIN EXCHANGE WINNIPEG, MAN. Islenzkir hveitikaupmenn Islenzleir bændur, sem hafa korn tll sölu, œttu aO skrlfa okkur sem allra fyrst, hvort heldur sem vera vill d islenzku eOa ensku. Vér stönd- um betur aO vigi en margir aOrir aO greiOa götu yOar i þessum efnum. Ástœðurnar fyrir því að hugur íslenzkra bænda hnegist til Canada. 17. Kafli. Vér höfum nú með nokkrum orðum drepið á helstu megin at- riðin er draga huga fólks til Vest- ur-fylkjanna fjögra, Manitoba, Saskatchewan, Alberta og British Columbia. En í þessari grein verður leitast við að skýra afstöðu canadiskra stjórnarvalda til fólksflutninga inn í landið, ásamt helstu fyrirmælum laga, lútandi að innflutningi fólks. Canada fagnar af að sjálf- sögðu innflutningi allra góðra manna og kvenna, er ihingað koma í þeim ásetningi einum og 'bvggja upp þetta volduga land, og ibæta þar með sín eigin kjör. pó ber þess að gæta, að frekari fólks- straum, en atvinnuskilyrði og kringumstæður landsins leyfa, kýs stjórnin ekki. 'Grein þessi er ritin í þeim höf- uð tilgangi, að skýra einis ljóst og frekast má verða skilyrði, er lög- gjöfin setur í sambandi við inn- flutninga, svo að enginn renni blint í sjóinn, selji til dæmis eignir sínar og flytji ihingað, áð- ur en hann er nokkurn veginn sannfærður, að geta unað sér hér og vanist hinum mismunandi staðháttum. Á undanförnum ár- um, hefir það eigi sjaldan borið ■við, að fólk hefir orðið að hverfa heim aftur frá ströndum þessa lands, sökum þess að það full- nægði eigi, á einn eða annan 'hátt, fyrirmælum innflutningslag- anna. Hefir slíkt, eins og liggur í augum uppi, iðuglega orðið hin- um væntanlega innflytjanda til stórkostlegs tjóns. Alt því um líkt, eý nauðsynlegt að fyrir- byggja. Ekki er andi innflutningslag- anna sá, að gera væntanlegum innflytendum, erfiðara fyrir en nauðsyn ber til. En íhitt er vert að athuga, að afar áríðandi er, að fólk, sem víðast út um heim viti og skilji eins greinilega og fram- ast má vera öll þau ihelstu laga- ákvæði, er hamla fólksflutning- um inn í landið. Með því að innfluitningaráðuneyti samibands- stjórnarinnar, ihefir enga um- boðeskrifstofu 'á íslandi, geta þeir er afla vilja sér frekari upplýs- inga um Canada, skrifað Canad- ian Department of Immigration and Colonization, Ottawa, eða ritstjóra þessa bla&s. Enn- fremur má leita upplýsinga til Mr. J. Obed ISmith, Superintend- enf, of Emigration for Canada, 1 Regent Street, London, iS. W. I. England. Innflutningslögin canadisku, banna fólki því landsvist, er kem- ur undir eftirgreinda liði: — 1- — Fáráðlingar, geðveikt eða brjálað fólk, eða sem þjáðst hef- ir af þeim sjúkdómum einhvern tíma á æfinni. 2. — Berklaveikt fólk, eða fólk sem þjáð er af öðrum útbreiðslu- sjúkdómum. 3. — Fólk, sem gerst hefir sekt um isiðferðisbrot, þar á meðal glæpi. 4. — Betlarar og aðrir slæp- ingjar, sem líklegir eru til þess, að verða þjóðfélaginu tö byrði. 5. ■— Æsingamenn, er kunnir eru að því, að vilja kollvarpa reglubundu stjórnarfyrinkomu- lagi. 6. — Fólk frá pýskalandi, Ausiturríki, Ungverjalandi, Bulga- ríu og Tyrklandi. 7. — Fólk, sem gert hefir ver- ið landrækt úr Canada, eða bann- að landgönguleyfi áður. 8. — Fólk, sem eigi kemur 'beina leið frá föðurlandi síiju, eða öðru því landi, er jþað síð- ast hefir notið borgararéttinda. (Nokkrar undantekningar eru þó stundum veittar frá ‘ákvæðum þessum, ef snúið er sér til inn- flutninga umlboðsmann® Canada- stjórnar — Canadian Government Emigration Agent). 9. — ólæst fólk. (Ákveðin skyldmenni eru þó undanþegin, samkvæmt laga fyrirmælum og má fá allar upplýsingar í því sambandi, hjá innflutningaum- boðsmönnum hinnar canadisku stjórnar). 10. — Heyrnarlaust og sjón- laust fólk, eða líkamlega vanheilt að öðru leyti. Vissai:. undan- þágur geta þó fengist í 'þessu sambandi, með því að snúa sér til umboðsmanna innflytjenda- skrifstofunnar. Fyrirmæli No. 6, 8, 9 og 10, ná ekki til ferðafóTks, er að eins kemur til stuttrar dvalar. Miklum hægðarauka veldur það, ef innflytjendur merkja all- an farangur, annan en þann, er þeir ekki beint þurfa að nota á ferðinni, með orðunum: “Not Wanted on Voyage”. Annan farangur skal merkja: “Wanted on Voyage”, og skal hann að eins bundinn við allra nauðsynlegustu hluti. Farangur, sem ekki kemst fyrir í algengum ferðakoffortum, ætti að vera látinn í sterka timbur- kassa, er auðveldlega má opna, til þess að tolliþjónum veitist að þeim greiður aðgangur. Skal lckið meðal annars aldrei vera neglt á 'slíka kassa. Eftir að innflytjendur 'koma til canadisikra hafnstaða, er farang- ri þeirra samstundis skotið á lsnd. Eftir að hlutaðeigandi hefir fengið afgreiðslu hjá um- boðsmanni innflutingiftga og keypt járnbrautarfarseðil, fer hann til vörubússins, tog verður látinn þekkja farangur sinn, er síðan er merktur á ný ihans fulla nafni. Er hyggilegra að framvísa fnrseðlinum um leið. Fær inn- flytjandi því næst seðil með farangursnúmerinu á, og þarf engar áihyggjur frekar, því far- angurinn kemur isamtímis honum til áfangastaðarins. Sérhver farþegi fyrsta og ann- ars farrýmis, má hafa ókeypis í fari sínu varning, er nemur 20 cuibic fetum, en farþegjar á þriðja farrými að eins 10 cubic fet. ' n Innflytjendur mega flytja með sér ókeypis í fari sínu, sam- distr/butor 1 413 Portage Ave., Winnipeá, Man. | íslendingar! pér þurfið ekki að vera í vandræðum j með að byrgja yður upp með fisk. Vér höfum ávalt á tak- j teinum hvaða tegund sem vera skal af allskonar fiski, svo j sem laxi, heilagfiski, reyktri ísu, þorski, hvítfiski, gullaug- , um og fleiru. Einnig innflutta saltaða síld frá Noregi. Harðfiskur hefir lengi þótt herramannsréttur. Nú j höfum vér fengið af honum nægar byrgðir beint frá Noregi.— í Góðar vörur, lipur afgreiðsla, Sanngjarnt verð. HALLDÓRSS0N og EINARSSON ! 413 Portage Avenue. Phone A 6742.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.