Lögberg - 06.03.1924, Síða 1

Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
Athugið nýja staðinn.
KENNEDY 8LDG. 317 Portage Ave. Mót Eaton
öobcro.
35. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 6. MARZ 1924
NUMER 10
Canada.
Sambandsþingið í Ottawa kom
saman fimtudaginn/hinn 28. f.m.
og var sett með venjul. viðhöfn
af landistjóranum lávarði Byng of
Vimy.—'Hætisræðan var fjölskrúð-
ug af löggjafarnýungum, er til
þjóðþrifa ihorfa og var henni tek
ið 'með hinum mesta fögnuði af
stuðningsmönnum stjórnarinnar,
sem og ibændaflokksmönnum. Kvað
leiðtogi iþess flokks, Mr. Robert
Fork frá Brandon það vera sér og
flokksbræðrum sínum hið mesta
ánægjuefni hve mikill gaumur
væri gefinn kröfum Vesturlands-
ins í stjórnarboðskapnum og sagð-
ist geta fullvissað stjórnina um,
að ihana mundi ekki skorta fylgi
af ihálfu bœndaflokksins, eins
lengi og hún héldi fra’m til streitu
uieginmálum þeim, er hásætisræð-
an hefði inni að halda.
Meginatriði hásætisræðunnar
eru þessi:
Að draga svo úr útgjöldum, að
tekjuhalli á fjárlögunum falli úr
sögunni.
Að ihefjast handa nú tþegar og
reyna að lækka skatta eins og
framast má verða.
Að knýja fram lækkun flutn-
^gsgjalda innanlands, sem og að
lækkuð flutningsgjöld lá korni
búpeningi frá Canada til Breb-
lands.
þá er og mælt með breytingu á
oankalöggjöfinni í þá átt, að
sparifé einstakra manna og félaga
ver6i m-eð öllu trygt. Einnig er
pvi ]ýst yfir að stjórnin muni
eggja fyrir þingið frumvarp til
aga um hlutfallskosningar. Gert
er °K ráð fyrir 'stórkostlegri lækk-
un verndartolla, einkum að því er
akuryrkjuáihöldum viðvíkur.
Sagt er, að leiðtogi íhaldsflokks-
ms, Rt. Hon. Arthur Meighen muni
bera fram breytingartillögu við
hásætisræðuna, er í sér feli van-
traustsyfírlýsingu til stjórnarinn-
ar í sambandi við Home banka
farganið, sem og út af tillögum
hennar 1 sambandi við lækkun
verðtollanna. ólíklegt þykir með
öllu að 'breytingartillaga Meigh-
■ens nái fram að ganga, með því
að mikill meirihluti bændaflokks-
þingmannanna mun vafalaust
verða henni andvígur en veita
stjórninni lítt skiftan, ef ekki ó-
skiftan stuðning.
unni, sem leið, flestir með það
fyrir augum, að taka sér bólfestu
í Vestur-Canada.
í fyrri viku lést !hér í borginni
Thomas W.~Taylor fyrrum fylk-
isþingmaður í Manito'ba og borg-
arstjóri í Winnipeg, hinn mesti
dugnaðarmaður.
Bretland.
Bandaríkin.
Senator Lenroot, Republican
frá Pensylvania, forseti nefndar
þeirrar í efri málstofu jWasihing-
ton þingsins, er með höndum hef-
ir rannsókn Teapot Dome olíu-
hneykslisins mikla, flutti nýlega
þingræðu, þar sem hann lýsti því
yfir að eins og málinu nú væri
ko’rnið bæri þinginu brýn skylda
til þess að rannsaka gerðir stjórn-
arinnar í heild sinni, eigi aðeins
með tilliti til olíunámaréttind-
anna heldur og í sambandi við
athafnir 'hennar, hvað önnur mál
áhrærir. Kvað meðal annars
leika orð á því, að ekki væri alt
með feldu, að því er snerti leigu
og sölu stjórnarlandeigna á
Florida og víðar.
Síðastliðinn laugardag lést að
Guelpíh, Ont., sanatoP Valentirie
Ratz, er átt ihefir sæti í efri mál-
stofunni síðan 1909. Var hann
einn af dyggustu stuðningsmönn-
um Sir Wilfrid Laurier’s og þjóð-
kunnur áhrifamaður innan vé-
banda frjálslynda flokksins. Hinn
látni senator var fæddur að St.
Jacobs í \Vaterloo héraðinu hinn
12. dag nóvembermánaðar árið
1S48. Lauk hann barnaskólanámi
við Pinelhill skólann, en tók að því
loknu að stunda timburverslun, er
'hann síðar rak í stórum stíl um
langt áraskeið. Hann kvongaðist
13. fóbrúar, 1872. Mr. Ratz var
fyrst kosinn á samibandsþingið
1896 og endurkosinn 1900 og 1904.
Hinn 19. janúar 1909, hlaut hann
senatorsútnefningu. Hann lætur
®ftir sig ekkju og fjögur börn.
S
Oeorge H. Fielding, sem gengt
hefir lögregludó’marastarfi í Hali-
ax síðastliðin þrjátíu ár, hefir
faKt af sér embætti. Hann er bróð-
lr Rt. Hon. W. S. Fielding fjár-
ttuJaráðgjafa sambandsstjórnar-
mnar.
Síðastliðinn laugardag fanst
rthur Friend, sjötíu og fjögra
ara gamall bóndi, örendur um 80
nulur norðvestur af North Battle-
erd, Sask.,,Er fullyrt að hann
uni hafa drýgt sjálfsmorð.
a.TyeÍr af raðgjöfum stjórnarinn-
ar i SaskatcW þeir ,Hon. J.
G Gard^ner og Hon P M uhrich>
y kisritan, bera fram tillögu til
sWunyíínar’ 6r 8ér felur á-
ar nrr, . s1f.mbancJ'Sstjórnarinn-
að lækka verndartolla.
Stjórnarformaður British Col-
umbmfylkis, Oliver, ^efir krafist
hess af 'sambandsstjórninni, að
ln sfopí við fyrstu hentugleika
mann úr því fylki i framkvæmdar
stjorn þjóðeignabrautanna 1
Canadian National Rallways.
, !Fflir. rom ,upp 1 bænum Sarnia
1 0ntariofylkinu 'hinn 29. f. m er
orsakaði $30.000 tjón. Sar'nia
harðvoruverslunin Varð fyrir
mestu tapinu.
Fimm hundruð innflytjendur
frá bresku eyjunum og Norður-
löndum komu til Motreal í vik-
Daugherty dómsmálaráðgjafi
Bandaríkjanna hefir enn á ný
þverneitað að láta af embættl,
þrátt fyrir samhljóða áskorun
Senatsins í þá átt og mjög svo al-
mennar og háværar raddir frá
þjóðinni í heild sinni.
'Sagt er að William J. Burns
forstjóri leynilögregluliðs þess,
er dómsmálaráðuneytið hefir í
þjónustu sinni, muni eitthvað vera
viðriðinn olíU'hneyksliismálin og að
honum muni iþá og þegar verða
stefnt til 'þess að mæta fyrir
rannsóuínarnefnd Senatsins.
Senator Hiram Johnson, Repub-
lican frá California, heldur enn
uppi látlausum árásum á Cool-
idge forseta og stjórn hans. Tel-
ur hann stjórnina ihafa gersam-
leg tapað trausti þjóðarinnar og
að Republicanar eigi sér ekki við-
reisnarvon, nema því aðeins, að
hreinsað sé tafarlaust til og nú-
verandi stjórn verði steypt af stóli
við næstu kosningar. Johnson er
einn þeirra mörgu, er um þessar
mundir berst fyrir útnefningu til
forseta.
i
Senator Wheeler ber fram til-
lögu til þingsályktunar, er fram á
það fer, að skipuð verði sérstök
þingnefnd í þeim tilgangi að rann-
saka allar athfnir dómsmálaráðu-
neytisins frá því að núverandi
dómsmálaráðgjafi kom til valda.
Fulltrúasamböndum milli Hond-
uras og Bandaríkjanna er slitið.
Ástæðan sú, að þing hins fyr-
nefnda ríkis gat eigi komið sér
saman um grundvallarlaga breyt-
ingar í iþá átt, er Bandaríkja-
stjórn taldi frumskilyrði fyrir
sa'múð og friðsamlegri samvinnu
á sviði verslunarinnar og stjórn-
málanna.
Nýútkomnar skýrslur sýna að
Rauðakross félög Bandaríkjanna
telja 3,471,000 meðlimi.
Ríkisþingið í Maryland, hefir
felt fjárveitinguna til eftirlits
með framkvæmd vínbannslaganna
þar í ríkinu, með 72 atkvæðum
gegn 39.
Fræðimenn frá þjóðminjasafn-
inu brezka og safni háskól-
ans í Philadelphia, hafa fundið að
Tel el Obeid í Babýloníu, fjórar
mílur frá Úr, byggingu eina, sem
sögð er að vera elsta standandi
bygging í heimi. Er hún talin að
vera yfir sex þúsund ára gðmul.
Henry P. Fletcher fyrrum sendi-
herra í Belgíu hefir verið skip-
aður sendiherra Bandarí'kjastjórn-
ar á ítalíu í stað Richard Wash-
burn Child, sem nýlega hefir lát-
ið af embætti.
Ipeir Henry T. Rainey neðri
málstofuþingmaður frá Illinois
og senator Harrison frá Missi-
sippi bera fram tillögu til þings-
ályktunar, er fram á það fer, að
skipuð verði sérstök þingnefnd til
þess að rannsaka alla starfrækslu
fjármálaráðuneytisins.
Fullyrt er nú, að aðalrimman um
forsetaútnefningu af hálfu Demo-
krataflokksins muni verða háð
milli þeirra William McAdoos og
A1 Smit'h ríkisstjóra í New York.
Ra'misay MadDonald, stjórnar-
formaður Breta, lýsti nýlega yfir
því í þingræðu, að svo gæti far-
ið, að í náinni framtíð yrði kvatt
til alþjóðaþings, með það fyrir
augum, að takmarka vopnabúnað
eins og framast sé unt. Að svo
stöddu kvað hann Bretland þó eigi
vilja mundu takast á hendur slíka
þingkvaðning, 'með íþví að málið
væri um þetta leyti í höndum
pjóðbandalagsins. En eftir að
tillögur 'þess yrðu iheyrinkunnar,
væri fátt líklegra en það, að
stefnt yrði saman alþjóðaþingi til
þess að hrinda vopnatakmörkun-
ar tilraunum enn lengra áleiðis.
Arthur Henderson, innanríkis-
ráðgjafi MacDonald stjórnarinn-
ar, sigraði við aukakosninguna í
Burnley, með miklum atkvæða-
mun. Hlaut ihann 24,571 atkvæði,
en keppinautur hans, Harold E. J.
Camps, er bauð sig fram af hálfu
íhaldsmanna, fékk 17,534 atkvæði.
Þingsæti þetta losnaði við fráfall
Dan. Irvings, verkaflokksþing-
manns, er lézt í janúar’mánuði
síðastliðnum.
Heilbrigðisráðuneytið hefir lýst
yfir því, að verð á insúlin, hinu
nýja meðali Dr. Bantings, hafi
verið lækkað til helminga. Yerð-
ur það nú selt á sex shillings og
átta pence .
'Fjármálaráðgjafi Breta, íhefir
lýst yfir þvi, að stjórnin ætli sér
ekki að hrófla hið allra minsta
við samningum þeim, er fyrver-
andi yfirráðgjafi 'Baldwin gerði
við Bandaríkjastjórn um greiðslu
á skuldum Breta við Bandaríkin.
Ástæðan til þeirrar yfirlýsingar
fjármála ráðgjafans var sú, að
raddir höfðu komið fra'm í þing-
inu, er töldu samninga þessa lítt
viðunandi og vildu fá þeim
breytt, ef þess væri nokkur kostur.
Lávarður Bledisloe, einn nafn-
kunnasti akuryrkjufræðingur á
Bretlandi, og þó víðar væri leitað,
hefir heitið MacDonald' stjórn-
inni öllum þeim stuðningi, er hann
framast geti í té látið.
f
Tala atvinnulauss fólks á Bret-
landi, var við síðustu mánaðamót
1,250,200.
Látinn er Sir John Charles
Bell, fyrrum borgarstjóri í Lund-
únum, rúmlega áttræður að aldri.
Rev. Duncan Cameron, heldur
því fram, að innan fimtíu ára
verði írski þjóðflokkurinn kominn
í meiri hluta á Skotlandi. Eins
og nú standi sakir, séu um sjö
hundruð þúsundir íra á svæðinu
milli Greenock á vestursti-öndinni
og Dundee á austurströndinni, sem
og í Clydedalnum.
:< :< :< :< :< :< :< :< :< :< :< :< :< :< :< :< :< :< «:< « :< >< ><
5l§lÉS!S!ISl@ll8IBllSBl[@lS§ilSS!HISiSISI|KlglBl[><I><l8lfe
Stefnumarkið.
Líkt isem Iblys, er logar,
líkt sem stjarna á kveldi,
ihátt skal mark vort hefja,
Ihuga'—ritað eldi,
markið: máli, sögum,
menning fornri’ ei gleyma;
ættar-fjársjóð andans
öldum nýjum geyma.
Margt á fé í fórum
fóstran búin snævi,
gull, se'm görpum reyndist
igiftudrjúgt um æfi;
margar lífsins lindir;
ljóða-perlur dýrstar;
helgi- og hetju sagnir;
hreystimyndir skýrstar.
Hallgríms hjartatónar,
hlýja’, er sorgir buga;
vizka Njáls og víðsýn
vekja sofinn ihuga.
Gréttir gleymiist eigi;
Gunnars allir minnast;
rausnar-æðri en Unnur
engar konur finnast.
Slíkar mærar myndir
manna sannra’ og kvenna
fræðin gömlu geyma;
göfgi ungum kenna.
Vekja vonir hæstar,
vizku, þrá og hreysti;
finst í fornum sögu'm
falinn margur neiisti.
Nú skal ættararfsins,
andans vizku-linda,
geyma vel og gæta;
glys ei láta’ oss blinda.
Sviknu gjaldi ei seljum
sagnagullið bjarta;
oft það vermdi áður
íslending um hjarta.
tugsaldur. Hann hafði búið mörg
ár á Laxamýri, mesta höfuðbóli í
Suður-Þingeyjarsýslu, fyrst móti
föður sínum, en síðar móti Jóhan-
nesi bróður sínum. Bjó hann stór-
búi og var þjóðkunnur að gestrisni
Hlutur okkar—íslands—
eigi skyldi minstur,
þá er lífs að lokum
lýsir dagur hinztur.
Geymum ættar-arfsins;
auðgum Vínlandis teenning:
hreysti. dáð og drengskap,
dygða fornri þrenning.
Richard Beck.
JIBJ KiaS'i'K’WIH’IHKB »I58SÉ a B'KOPXlglS B it 'K-’glS'g
-------—-—RiHuHllHS^KHallgaiKlBIBlBIHHia
Samningum Dana og Norð-
manna um Grænlandsmálið er nú
lokið. Halda báðir aðiljar fast við
stefnu ,sína í ölhrm meginatriðum
Samningurinn hefir ekki verið
birtur enn þá.
Símað er frá Kaupm.höfn, að
'Grænlandssamninganefnd Dana
og Norðmanna leggi það til, að
stjórnir ríkjanna geri milli sín
uppsegjanlegan samning, án þess
að falla frá nokrrum grundvallar
réttarkröfum, en til þess að eins
að koma í veg fyrir ágreining
milli Dana og Norðmanna á Græn-
landi, þar sem slíkt að öðrum kosti
gæti kcmið til. Hafa fulltrúarnir
í sameiningu gert uppkast að samn
ingi viðvíkjandi vísindalegurir iðk-
unum og annari starfsemi á Aust-
ur-Grænlandi. Verður þetta upp-
kast væntanlega lagt fyrir þing
beggja landanna mjög bráðlega.
Akureyri 30. janúar.
Járnvarinn timburskúr, er smá-
verzlun var rekin í, brann á Ólafs-.
firði á fimtudagskvöldið var. í
honum voru vörur, sem vátrygð-
ar voru (ásamt skúrnum?) fyrir
tíu þúsund krónur og hafði trygg-
ingin nýlega verið hækkuð að
'mun. Enginn þykistlhafa verið í
búðinni seinnihluta dagsins, sem
skúrinn brann. pykir bruninn
grunsamlegur og er rannsókn
hafin, til þess að komast að því,
hvort kveikt hafi verið í skúrnum
af ásettu ráði.
ísafirði 30. jan.
Heilbrigðismáílanefnd borgar-
stjórnarinnar í Edinburgh á Skot-
landi, hefir lagt til, að 'bygð verði
á næsta ári fimtán hundr. þriggja
og fjögra berbergja íbúðarhús þar
í borginni. Telur nefndin heilsu
fjölda fólks stafa tjón af þröngu byrja.
og óviistlegu húsrými.
Stúdent einn skaut nýlega á
forsætisráðgjafann í Albaníu, Zo-
gul, og særði hann lítillega. Lög-
reglan tók stúdent þenna þegar
fastan. Er mælt að hann muni
hafa gert tilraun þessa, að til-
stuðlan nokkurra herfoirngja, er
ryðja vildu stjórnarformanninum
úr vegi.
Angel Arreola, einn hinn fræg-
asti leynilögreglumaður, er Mexi-
co nokkru sinni hefir eignast, var
skotinn til bana í danssal einum,
síðastliðinn mánudag. Ekki hef-
ir enn orðið uppvíst, hver að verk-
inu var valdur.
Fregnir frá Riga láta þess get-
ið að stjórn Rússlands hafi látið
taka fasta allmarga nafnkunna
mentamenn, prófessora, rithöf-
unda og dómara, og sakað þá u'm
landráðatilraunir gegn hinu rúss-
neska lýðveldi. Yfirheyrslur í
iMesta stórviðri var hér um slóð-
ir í fyrrakVöld og fyrrinótt. Hafa
'skemdir orðið á bátum og húsum
víðsvegar um Vestfirði. prír mót-
orbátar sukku, sinn í hverjum
staðnum Álftafirði, ísafirði og
Súgandafirði.
Langmestar hafa ske'mdirnar
orðið í Súgandafirði. par fauk
íbúðarhús með öllum innanstokks-
munum í sjóinn, en fólkið bjarg-
aðist með naumindum niður í
kjallarann. Samkomuhús Súgfirð-
inga fauk af grunni, en hefir eigi
brotnað nema lítið. Fjós og ihey-
hlaða fauk þar einnig, en gripir
og tveir menn, sem þar voru inni,
sluppu við 'meiðsli. Skaðinn er
"rðið hefir í Súgandafirði einum
er talinn að nema 30....40 þúsund
krónum.
lægum stöðum, en um 20' frá ísa-
firði. Sunnlensku bátarnir eru
flestir 10—15 smálestir að stærð,
en Vestfjarðabátarnir 301—40
smál.
Aflinn var tregur í fyrstu, en
hefir verið góður síðustu viku.
Þeir bátar, sem byrjuðu fyrst, eru
búnir að fá 70—80 skippund af
þorski.
Frá Keflavík ganga um 10 bát-
ar og úr Njarðvíkum 2 eða 3.
Frú Sigríður Ottesen, hér í bæn-
um hefir orðið fyrir þeirri sáru
sorg að 'missa dóttur sína. Elsu
Ástu Ottesen að eins 26 ára gamla.
Hún andaðist á Öresunds Hospital
í Danmörku síðastl. nýársdag Og
var jarðsett í Bispebjærg kirkju-
garði þann 7. þessa mánaðar. Ásta
sál. var fríð sýnum og vel gáfuð en
naut sín miður sökum heilsubilun-
ar hin síðustu þrjú ár æfinnar. —
Þetta er þriðji ástvinamissirinn, er
ekkjufrú Sigríður Ottesen verður
fyrir síðan árið 1918 og er þvi
þungur harmur að henni kveðinn.
P. P.
Til Rómaborgar fóru í vetur þeir
bræðurnir Magnús sýslumaður
og séra Ríkhard Torfasynir. peir
fóru og um Holland, Belgíu, Frakk
land, Sviss og pýzkaland. Magn-
ús sýslumaður kom heim á Botn-
iu, en séra Rjkhard mun nú vera
á heimleið.
Á sumum istöðum vestan lands,
eru tófur aldar í eyjum eða hólm-
um. Nú kemur sú fregn þaðan, að
pest hafi komið upp í refahjörð-
unum og hafi iþær strádrepist í
hólma á Ófeigsfirði o-g í Grí'msey
á Steingrímsfirði. í Vigur voru
eitthvað 30 tófur í haust, en tal-
ið er, að þær hafi allar drepist,
nema ein eða tvær.
Ekki vita menn glögglega, hvað
orðið hefir dýrunum að bana, en
helst ætla menn að það sé ein-
hver .sjúkdómur svipaður hunda-
pest. 1 vor hafði hundapest geis-
að um Vestfjörðu. og hefir sum-
um flogið í hug, að refarnir kunni
að hafa tekið hana en ekki eru
það nema ágiskanir. En fullyrt er
að tófurnar hafi ekki drepist af
eitri.
Fregnir frá írlandi telja ástand-
ið í ihinum vestlægari bygðarlög-
um, vera alt annað en glæsilegt.
Land'búnaðurinn sé þar í hinni
mestu niðurmíðslu og atvinnu-
leysi sverfi mjög að almenningi.
A. A. Purcell, verkaflokksþing-
maður í brezka þinginu fyrir Co-
ventry kjördæmið, hefir verið
kjörinn forseti hinna sameinuðu
verkamannafélaga á Bretlandi.
W. M. Adamison, verkaflokks-
þingmaður, flytur frumvarp til
laga þess efnis, að konum á Bret-
landi verði veitt nákvæmlega hin
sömu pólitisku réttindi og karl-
Inflúenza hefir gert nokkuð
víða vart við sig undanfarna daga
hér í bænum. Fyrstu sjúkdómstil
fellin sáu læknar á laugadaginn
og sunnudaginn var. Eftir þeim
upplýsingum, sem héraðslæknir-
inn gaf FB í gærkvöldi, eru þau
hús nú 12—15, þar sem margir
hafa lagst af heimilisfólkinu, en
víða íhefir einn og einn maður
veikst á heimili, án þess að fleiri
hafi orðið veikir enn sem komið
er. Vei'kin legst í meðallagi þungt
á fólk. ómögulegt er að segja,
hvort veikin hefir borist 'hingað
með aðkomufólki í þetta sinn, eða
hvort hún stafar frá smitun, sem
leynst hefir í bænum undanfarið.
Stykkishólmi 23. jan.
Asahláka hefir verið hér í dag
og í gær, en ekki hafa neinar
'skemdir orðið af því, svo kunnugt
sé.
Á sunnudaginn reru bátar hér
og öfluðu dável, einn þeirra fékk
500 af fiski. En mjög sjaldan hef-
ir gefið hér á sjó undanfarið.
Vík í Mýrdal 23. jan.
■ir togari “Amrunbank”,
frá Geestemunde istrandaði í Ör
æfum 15. janúar. Fregnir þær, er
borist hafa af strandinu eru
mjög óljósar, en sennilega hefir
einn maður af skips'höfninni
druknað. iMjög lítil líkindi eru til
að skipið náist út aftur. Skipverj-
ar verða fluttir til -Hornfjarðar
og sendir heim þaðan.
Óvenjulega miklir vatnavextir
eru í öllum ám hér nærlendis og
vatnsflóð hafa gert skemdir á
nokkrum bæjum í Mýrdalnum.
Embættispróf í lögfræði hófst
á háskólanum á þriðjudaginn og
máli þessu eru í þann veginn að er skriflega hlutanum lokið á
laugardagmn kemur. Þessir 6 stu-
dentar ganga undir prófið:Ás-
geir Guðmundsson frá Nesi, Björn
Árnason frá Görðum, Grétar Ó.
Fells, Hermann Jónasson, Páll
Magnússon frá Vallanesi og Þór-
hallur Sæ'mundsson.
Dr. Leopold Hoesch, hefir ver-
ið skipaður sendiherra Þjóðverja
á Frakklandi.
Flotamálastjórn Japana hefir
opinlberlega tilkynt, að hún hafi
látið eyðileggja nokkur herskip,
samkvæmt fyrirmælum afvopnun
arstefnunnar í Washington.
Sagt er, að uppreistinni Mexico
sé í þann veginn að verða lokið.
Hefir Obregon forseti sýnt frá-
bæran dugnað í iþví að kæfa hana
niður og koma á friði í landinu.
'Heilbrigðismálaskrifstofa pjóð-
bandalagsins hefir nýlega gefið
út skýrslu, er sýnir, að árlega eru
menn nú njóta. Að þær öðlist framleiddar tvö þúsund og fimm
kosningarrétt og kjörgengi, er þærj bundruð smálestir af ópíum um-
fram það, er nota þarf til visinda-
legra rannsókna.
Stykkishólmi. 26. jan.
Býsna vörulítið er orðið hér í
Stykkishólmi, enda hefir engin
fferð fallið hingað frá Reykjavík
síðan 26 nóvem'ber í haust. Vant
ar hér algjörlega bæði sykur og
steinolíu. Una Snæfellingar illa
samgönguleysinu, sem þeir eiga
við að ibúa nú, enda voru þeir
betru vanir áður. Menn bíða því
komu Gullfoss hingað næst með
óþreyju.
“Barðinn, eign Jóns Guðmunds
sonar veitingamanns, fer héðan
suður í kvöld. Verður hann gerð-
ur út frá Reykjavík á komandi
vertíð.
Bessastöðum, 25. janúar
hafi náð tuttugu og eins árs aldri
í stað þrjátíu ára takmarksins,
sem nú á sér stað.
Hvaðanœfa.
Tyrkneska þingið hefir við at-
kvæðagreiðslu fallist á, að vísa
Abdul Medjid Effendi kalífa frá
völdum og leggja niður kalífa-
stólinn að fullu og öllu. Er með
þessu hrundið í framkvæ'md al-
gerðum aðskilnaði ríkis og kirkju
á Tyrklandi.
Látinn er fyrir nokkru hugvits-
maðurinn Eiffel, sem Eiffelturn-
inn er kendur við, 91 árs gamall.
Frá Islandi.
Egill Sigurjónsson óðalsbóndi á
Laxamýri andaðist að heimili sínu
í gærmorgun, kerminn hátt á sex-
iStykkishólmi 22. jan.
Afbragðstíð hefir verið hér við
Breiðafjörð sunnanverðan það
sem af er vetrinum. Hefir sauð-
fénaður og hro^s óviða komið í
íhús og mjög lítið verið gefið.
Útræði er hér ekkert um þess-
ar mundir, enda hefir ekki gefið
á sjó í langna tíma.
Sandgerði 22. jan.
Á yfirstandandi vertíð, sem
hófst upp úr nýárinu, stunda veiði
skap 3Gl40 bátar héðan og úr ná-
1 ofsaveðrinu í fyrirnótt fauk
hlaða með áföstu hesthúsi, 16
álna löng. Voru undirstöðuvegg-
ir steyptir en á þeim veggir úr
timbri og járni á, 6 álnir á hæð.
Járnveggirnir voru ekki festir
niður ií steypuna og hefir hlaðan
ásamt heshúsinu lyfst upp í heilu
lagi þegar vindurinn komst inn í
hana og fokið rúmlega húslengd-
ina, fallið síðan niður og brotnað
í spón, nema hlöðuþakið, sem er j
nokkurnvegin heilt. Hlaðan hefir
tekist hálf á loft, því heyið í henni
sem tók upp á móts við veggja-
hæðina er að sjá ósnortið og
hefir lítið af því fokið.
Hestur vrk' <í heshúsinu og var
bundinn á bás. Hefir kengurinn,
sem háls'bandið var fest í, dregist
út, er húsið fauk og stóð hestur-
inn eftir óskaddaður að iþví er séð
verður. Aftur á móti drapst hrútur,
sem var í húsinu.
Miðey. 25 janúar.
Ekki hefir frést til neinna
skemda hér nærlendis af stormin-
um í fyrrinótt. En í Vík í Mýrdal
kvað mikið vatnsflóð hafa komið
og tekið af nokkrar smábrýr.
fallið til jarðrækta og fénaðar-
uppeldis. Varð hann fyrst að
fara Ihéðan til Kaupmannahafnar
og þaðan á Grænlandsfari einu
til Grænlands. Skipið gekk fyrir
gufuafli og seglum og var 450
smálestir að stærð. Tók ferðin til
Grænlands 12 daga en heimferð-
in 16 daga.
Þegar til Grænlands kom, fekk
Sigurður vélabát til umráða. Hon-
um stýrði Grænlendingur og ann-
ar var vélstjóri. Ræðumaður
dvaldist hálfan mánuð í Græn-
landi. Fór hann um nær alla hina
fornu Austurbygð. Julianehaab
er stærsta þorp á Grænlandi. par
eru um 400 íbúar. pangað kom
ræðumaður fyrst og síðan til
Fredrikshaab; 'þar eru 2C0 íbúar
og mestur útflutningsstaður á
fiski í landinu.
Um leið og fyrirlesturinn var
fluttur voru sýndar um 50 skugga-
myndir og jafnhliða skýrt frá
landslagi, staðháttu'm og lifnað-
ariháttum.
Landslag kvað ræðumaður
meira líkjast Noregi en íslandi.
Bergtegundir: Bneis, granít, og
sandsteinn. iFjöllin oftast kúpu-
vaxin, lítið undirlendi, varla nokk-
ur blettur steinlaus. í Austurbygð
er landið mjög vogskorið. Fyrir
ströndinn óteljandi eyjar. Firðirn-
ir mjóir og krókóttir. Jurtagróð-
urinn fremur kyrkingslegur. pó
er allmikill runnagróður, grávíðir
og birki, þar sem skjól er, er
krækiberjalyng á eyjunum og þar
sem áveðra er. Innan um þennan
runnagróður er svo blandað vall-
lendiisgróðri og blómum. Bithag-
ar eru ágætir. Hafís liggur fyrir
utan strendur Suður-Grænlands
fram í ágústmánuð og veldur
kulda og hráslaga eins og á ystu
útskögum íslands. En þó liggur
Austurbygð á sama, breiddarstigi
sem Kristjania og Stokkhólmur.
— Inni í fjörðum er hlýrra, líkt
og á Akureyri. Bygð hinni fornu
íslendinga lá öll inni í fjörðum,
en skrælingjabygðin er mest á
nesjum og eyjum, því að þar er
betra til veiðifanga.
íslenzka féð þrífst ágætlega á
Grænlandi. Þangað fóru 170 kind-
ur fyrir svo sem 15 árum, flestar
úr iSkagafirði Nú eru þær um
1400. í húsi þarf féð að vera frá
jólum til apríl loka. Þó er því oft
beitt á þessu tímabili. Með því að
lítið er um hey, hefir það verið
alið að nokkru Ieyti , á þurkuðum
víði, þara, mosa, og loðnu, sem
veidd er á sumrum, þurkuð og
geymd til vetrarins. Dilkskrokkar
vega að meðaltali um 23 kíló.
Þetta er mest að iþakka ágætum
isumarhögum.
Flest féð er á stjórnarbúinu,
en skrælingjar einga kost á að
fá nokkrar kindur (5*—10) til
eignar og umsjónar og hafa su*m-
ur þeirra þegið þær. En illa var
þeim við féð í fyrstu og höfðu
jafnvel skotið það. Sendu þeir
dönsku stjórninni áskorun um að
islátra allri hjörðinni, sögðu, sem
satt var, að féð æti lyngið og
eyddi fyrir þeim eldsneyti, og
höfðu megna ótrú á þessu bjarg-
ráðafyrirtæki í upphafi,— hugðu
meðal annars að féð mundi fæ*a
burtu refi(!) En nú eru þeir
farnir að isætta sig við féð.
Margt sagði ræðumaður um
lifnaðarháttu skrælingja, og um
stjórn og fyrirkomulag verslunar-
málanna. Kvað iskrælingja vera
greinda, haga og .hugvitssama og
að ýmsu leyti aljvel mentaða. En
mjög eru hugmyndir þeirra ýmsar
og menning frábrugðin því, sem
gerist meðal Norðurlandajþjóða.
Aðsókn var svo mikil að fyrir-
lestrinum, að fjöldi manna varð
frá að hverfa. Munu þeir og marg-
ir aðrir vænta þess, að ræðumað-
ur flytji þetta fróðlega erindi aft-
ur áður en langt um líður.
í vikunni sem leið flutti Sigurð-
ur Sigurðsson forseti Búnaðarfé-
lagsins fyrirlestur um Grænland
og för sína þangað eins og áður
hefir verið getið um hér d blaðinu.
Hefir fréttarritari Vísis ritað
nokkur atriði úr fyrirlestrinum og
birtast þau hér.
Ræðumaður sagði fyrst frá til-
gangi ferðarinnar til Grænlands.
Var hún ger að tilhlutun dönsku
stjórnarinnar til þess að sendimað-
ur kynti sér, hversu landið væri
Stykkiishólmi. 29 jan.
í gær um kl 2 síðdegis gerði
hér ofsaveður, sem stóð til kl. 9 í
grrrkveld. Var það miklu meira en
veðrið í síðustu viku. í ,veðrinu
fauk hlaða, sem Guðmundur lækn-
ir átti og fór hún í spón, en hey
fauk ekki til muna, 'þvi netjum
var komið á það. Ýmislegt laust
fauk einnig og girðingar töskuð-
ust víða.
Vélbáturinn Barði, sem lagt
hafði af stað frir nokkrum dögum
til Reyikjavíkur en snúið aftur, var
farinn af stað héðan aftur í gær-
morgun nokkrur fyrir veðrið.
Vita menn ekki hvernig honum
hefir reitt af. Tveir bátar reru
einnig héðan til fiskjar í gær-
morgun, en hvorugur þeirra er
kominn aftur. Vona menn að þeír
hafi komist til Bjarneyjar og
legið þar af sér veðrið.
Á Sandi reru margir bátar í
gærmorgun, en gátu forðað sér í
höfn áður en versta óveðrið skall
á. Um skemdir af óveðrinu á
Sandi eða í Ólafsvík hefir ekkert
frést, því síminn út á nesið hefir
slitnað í gær og er ekki kominn í
lag enn þá.
(Eftir Víisi.)
I