Lögberg - 14.08.1924, Side 2

Bls. 2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 14. ÁGÚ1ST. 1924.
Asthma gerði ekki
framar vart við sig
Eftir að farið var að nota ávaxta
lyfið fræga, Fruit-a-tives.
Lesið þetta bréf frá Mrs. J. M.
Pennington, Box 58 Kingsbury,
Que.
“ÁriS 1919 veiktist eg af asthma
og þjáðist svo mjög, að því veröur
ekki me'ð oröum lýst, hve mikiö eg
tók út yfir veturinn. Fékk oft svo
harðar hóstahviður, að mér lá við
köfnun. Læknirinn kvaðst ekkert
geta gert fyrir mig.
Um voriö 1920 tók eg aö nota
“Fruit-a-tives’’ og fór mér svo að
segja strax að létta og hefi ekki
fengið hósta síðan 7. maí það ár.
Þaö er ósegjanlega mikill mun-
ur á því, aö ganga til hvílu með
fulla vissu um væran svefn, eða á-
hyggjur út af þvi, aö hrökkva má-
ske upp þá og þegar við lítt þol-
andi hósta. Eg tek eina “Fruit-a-
tives’’ töflu á hverju kveldi og
kenni mér ekki framar meins.’’
250 og 50C. askjan, hjá öllum
lyfsölum, eða póstfrítt frá “Fruit-
a-tives” Limited, Ottawa, Ont.
Fornleifafundurinn
í gröf Tut-enkh-amons.
Eftir T. George Allen.
II.
Fundur grafarinnar.
Að nútiðar menn skyldu nokk-
urn tíma augum líta það, sem að
líkindum er sá sami hervagn, var
að eins óljós von, eöa draumur,
sem ólíklegt var að mundi rætast
þar til 26. nóvember 1922, þegar
að Howard Carter leit fyrst aug-
um herbergið, er var fyrir framan
sal þann, er lík Tutenkhamons
konungs hvíldi í.
Biban-el-Muluk dalurinn, sem
liggur fyrir vestan Thebessléttuna,
er stórkostlegur og hrikalegur, þar
sem stórgerðar jarðbyltingar hafa
átt sér stað. Síðan á átjánda kon-
ungatímabilinu Tiafði Jjað verið
siður manna, að flytja þangaö lík
hinna látnu konunga og 'búa þeim
grafir i hinum stórgrýttu hlíðum
þess dals. Grafir þær voru gjörð-
ar á þann hátt, að löng göng voru
fyrsT grafin inn í hlíðina. Við enda
þeirra voru salir gjörðir, einn eða
fleiri, sem vera skyldu óhult hvílu-
rúm þeirra.
Þegar Howard Carter hóf starf
sitt í þessum dal árið 1917, fyrir
tilmæli Carnarvon lávarðar, var
mönnum kunnugt um sextíu af
gröfum þessum, og kom þeim, sem
eftir þeim höfðu grafið, saman
um, að þar væri ekki um fleiri
grafir að ræða. En þó að lík Ik-
hnatons konungs hefði fundist í
sérstakri þró, og grafir þeirra Eye
og Harmhafs, sem ríktu næstu ár
á eftir Tutenkhamon, þá hafði
gröf Tutenkahmons sjálfs ekki
íqndist.
Málmþynnurnar með bardaga-
myndunum, dúkurinn frá sjötta
ríkisári Tutenkhamons, og ýmsir
aðrir munir, sem fundist höfðu frá
hans tið, höfðu allir fundist um
miðbik dalsins. Það var því þar,
sem ensku leitarmennirnir báru
niður og tóku til að hreinsa í
burtu grjótið, sem fallið hafði úr
hömrum dalsins, og hrúgur þær af
sandi og leir, er fornfræðingar
þeir, sem áður höfðu grafið þarna
í jörðu, höfðu skilið eftir. En það
var ekki fyr en eftir sex missiri —
1922—, þegar allir voru orðnir
vonlausir um árangur, að síðasta
atrennan leiddi í ljós grafar-
munnann.
Yfir gröfina, ofan á sand og
grjót, sem fallið hafði yfir hana,
höfðu hús verkamanna þeirra, er
gjörðu gröf Ramsi VI., og þar er
rétt hjá, verið bygð, auðsjáanlega
til þess að villa ræningjum sjónar,
sem gjörðu sér það að atvinnu að
ræna konungagrafirnar, og voru
einkum athafnamiklir við þá iðn
á tíð tuttugustu konungaættarinn-
ar, og eru til sagnir um það frá
tíð Ramsi 19. og að gröf Tutenk-
hamons hafi farið fram hjá þeim
pú gerir enga til-
raun út I bláinn
með því að nota
itment viS Eczema
og öBrum húðsjúkdSmum. PaS
grœðir undir eins alt þesskonar. Ein
aekja til reynsiu at Dr. Chase 3 Oint-
ment send fri gegn 2c írimerki, ef
nafn þessa blaðs er nefnt. 60c. askj-
an f öllum lyfjabúðum, eða frá Ed-
wutneon, M/ites & Co.. L/td., Toronto.
FCZEMA
Dr. Chase’s Oi
sýna innsigli konungsins sjálfs á
grafarmunnanum. En þetta graf-
arrán átti sér einnig stað á tíð 18.
konungsættarinnar, sem sézt á því,
að sum af innsiglunum, sem voru
fyrir grafarmunnanum, höfðu ver-
ið brotin, auðsjáanlega strax eftir
að hann hafði verið innsiglaður í
fyrstu, eða strax eftir jarðarför-
ina, og er ekki ólíklegt, að það hafi
verið einhverjir af þeim mönnum,
sem vi ð grafargjörðina og greftr-
anina voru. Því freistingin hefir
hlotið að vera ægilega mikil, að
snerta ekki við þeim feikna auði,
sém þar var í gröf lagður.
Það var ekki fyr en búið var að
brjóta veggina, sem bæði voru að
innan og utan við grafar opið, að
Mr. Carter gat gjört sér hugmynd
um hinn stórkostlega fund, sem
þar beið hans og sem gerði hann
alveg orðlausan við fyrstu sýn.
Munir logagyltir og settir dýr-
indis steinum og fagurlega gerðir,
voru i hrúgum um alt herbergið:
legubekkir, hervagnar, kistlar, stól-
ar, myndastyttur, vopn, alabast-
urs ker og jafnvel blómkransar,
sem þar höfðu verið lagðir þegar
Tutenkhamon var grafinn. Þrír
stórir legubekkir stóðu með fram
veggnum, sem var fjærstur dyrun-
um. Umgjörð þeirra eða viðar-
verk var meistaralega vel skorið út
með dýramyndum. Á jíeim voru
ljóns-, kýr- og nykur-höfuð, sem
virðast eiga að tákna gyðjurnar
þrjár: Sekmet, Hlathor og Töeris.
Undir legubekknum með nykur-
höfðinu, eða Töeris legubekknum,
stóð hallar stóll fagurlega gjörð-
ur í ljónsliki—í sama stíl og legu-
bekkur sá, er ljónsmyndina bar,
bilið á milli stálfótanna, sem hefi.
verið klætt með plötum úr skír..
gulli og á það stimplað imynd sam-
eining efri og neðri héraða Egypta-
lands. Bakið sjálft höfðu grafar-
þjófar rifið í burtu úr stólnum, en
efri hluti hans hélt sér að öðru
leyti, og var hann lagður gulli og
settur gimsteinum, sem sýnir hina
meistaralegu list Egyptanna. Brík-
ur stólsins eru gerðar í líking
höggorms þess, sem var ímynd
valds egypzku konunganna, með
vængjum, sem á er letrað nafn
“konungs efri og neðri héraða
Egyptalands”; að framan við stól-
inn er gullrendur kassi, sem að-
eins geymir hið upprunalega nafn
Tutenkhamons konungs. Utan á
loki kassans eru fjórir krýndir
höggormar, haganlega gerðir og
gullrendir. Yfir stólbakinu eru
lotosblóm þvert yfir og neðan til á
þeirri mynd eru ipappírsjurtir og
yfir blómum jurtarinnar eru fugl-
ar á flugi. Yfir uppistöndurum
eða fótum stólsins þremur eru nöfn
h'nna fyrri guða, herra efri og
neðri héraða Egyptalands. Nebke-
prure fnafn hásætisins), Sonur Re
‘Tutenkhamon) og nafn drotning-
ar hans, Enkhosenpaaton.
Dásamlegast af allri prýði stóls-
ins er framhliðin á. bakinu. Auk
mislits glers, postulíns og dýrra
steina, sem hún er alsett, er mynd
af hinum konunglegu klæðum úr
silfri, sem nú er farin að upplitast,
og gjörir heildaráhrifin enn til-
komumeiri í augum vor Vestur-
álfumanna. Konungurinn situr
þar í súlnagöngum, sem sýnd eru
á veggsvölum með hvelfdu þaki
yfir, og drotning hans, ríkiserfing-
inn og uppáhald þjóðarinnar. Kona
blíð, yfirlætislaus og ástrík, drotn-
ing hinna suðlægu og norðlægu
héraða; kona landanna tveggja,
Enkhosnamaan, sem lifir um alla
eilifð, er við hlið hans. í gegn um
op á grunni þeim, sem höggorms-
myndin er á, fyrir ofan höfuðin á
konungshjónunum, glitrar hinn
máttugi Aton-diskur og enda geisl-
arnir, sem frá honum stafa, í
mannshöndum, sem íhMda i nas-
irnar á konungshjónunum, og á
það að tákna merki lífsins. í slíkri
mynd hafði Ikhnaton imyndað sér
guð sinn og föður, og við hlið sól-
ardisksins er altari guðsins sjálfs,
eins og það og hann var tilbeðið á
síðustu ríkisárum Ikhnatons: “Lifi
sólin, herra himinsins, á ferð sinni
um geiminn, í sínu eldlega nafni,
sem oss berst frá sólardiskinum.”
Þessi stóll er því áreiðanlega frá
Tell-el-Amerana og búinn til á
meðan að hugsjónir Ikhnatons réðu
hugsanastefnu manna, því Aton-
hugsjóninni er gjört þar hærra und-
ir höfði heldur en Amon stefn-
unni, sem síðar náði yfirráðum
í hornlnu vlnstra megin við
dyrnar, var hrúga af hervögnum,
sem höfðu verið teknir i sundur,
sem voru einnig þaktir með gull-
þynnum með allslags myndum á.
Einn þeirra sýnir að utan geymslu-
skrin konungsins, með Amon mynd
nafns hans á. En að innan Núbíu
og Asíu fangana, þar sem þeir eru
bundnir við ímynd eða eftirlíking
af hinu sameinaða egypzka riki, og
Tutenkhamon sjálfan í ljónslíki,
þar sem hann treður þessa óvini
sína undir fótum sér, og langar
raðir af föngum krjúpa fyrir
valdi hans.
Núbíufangarnir eru bundnir með
suðurlanda liljum, en Asímennirn-
ir með pappírs reyrstönguin úr
hinum norðlægu löndum.
Kjálkar hervagnsins eru tveir
og er höfuð guðsins Bes skorið á
enda þeirra; ber guðinn kórónu á
höfði og út úr honum lafir rauð
tungan.
Auk þess, sem nú er getið, var í
þessu herbergi á meðal annars
nokkurs konar skápur með hólf-
um, alsettur undursamlegum smá-
myndum. Kista, með skrautklæð-
um; ljósastjakar, þeir elztu, sem
þektir eru. Alabasturs ker, með
frábærlega vel skornum myndum á-
samt smáborðum og smámunir,
sem'vart verður tölu á komið.
Verk það, sem fyrir hendi var,
að greiða úr allri þeirri flækju,
sem þarna var lögð upp í liendurn-
urnar á leitarmönnunum, var ekki
lítil. Að safna því saman, sem
saman átti; ná heildarmynd af því,
sem skemt hafði verið af grafar-
ræningjum; semja skrá yfir hlut-
ina og ártöl að svo miklu leyti,
sem þeir gáfu hugmynd um þau,
var afarmikið verk, og til þess að
komast fram úr því, þurftum við
að fá marga og æfða hjálparmenn,
og er ekki gott að segja, hvað mörg
ár slíkt tekur, áður því er til fulln-
ustu lokið.
Sem dæmi upp á víðtæka vís-
indalega samvinnu, má sjá »if sam-
tökum þeim, sem á greiðlegan hátt
voru látin í té í þessu sambandi.
Egypzka deild Metropolitan lista-
safnsins sendi þá A. C. Mace forn-
fræðing, Mr. Burton myndasmið og
dráttlistarmennina Mr. Hall og Mr.
Hauser, efnafræðinginn Mr. Luc-
as, og svo voru þeir Dr. Gardiner
og prófessor Breasted , sem að lík-
indum standa fremstir á meðal
Englendinga og Ameríkumanna að
þekkingu í fornfræði Egypta.
Hið' yfirnáttúrlega skraut, sem
i þessu herbergi fanst, var að eins
sýnishorn af því, sem beið manna
i gröfinni sjálfri. Á veggnum sem
fjærstur er, lítið eitt til vinstri
handar, voru dyr. í gegn um þær
hafði skarð verið brotið neðst, sem
opið var, og herbergið, sem þær
lágu inn í, er fult af ýmsum mun-
um, sem ræningjar hafa auðsjáan-
lega fært úr lagi, en ekki hefir enn
unnist tími til að athuga, hvað þar
er inni. Á veggnum til hægri eru
aðrar dyr innsiglaðar, og sýna þær
að þar hefir einnig verið brotist
inn. Þó höfðu þeir, sem það hafa
gert, hlaðið upp í skarðið aftur og
innsiglað. Beggja megin við þess-
ar dyr stóð líkneski konungsins í
fullri stærð; var höfuðbúningurinn
á því gyltur og búningur skraut-
legur. Carnarvon lávarður var við-
staddur, þegar dyr þær voru opnað-
ar 16. febrúar 1923. Þar fyrir
innan bar að líta mörg logagylt
ölturu, sem var mönnum sönnun
þess, að legstaður Tutenkhamons
konungs var að síðustu fundinn,
því dyr þær, sem úr því herbergi
lágu, voru innsiglaðar með innsigli
Tutenkhamons konungs óbrotnu.
Úr grafarþrónni sjálfri eða sal
þeim, sem lík konungsins hvíldi í,
voru enn einar dyr, inn í sal, sem
er fullur af allskonar skrautmun-
um, og voru þær á framvegg her-
bergisins, sem gerir fjórða salinn,
er geymir dýrgripi frá ríkistíð hins
látna konungs, en eklcert af þeim
hefir enn verið rannsakað, að und-
anteknum þeim, sem í fyrsta saln-
um voru, fordyrinu, sem teknir
voru þaðan i burtu sama missirið
og þeir fundust.
(Frh.)
—------0------
Frá Gimli.
Bréf til hr. Hálfdáns Sigmunds-
sonar við íslendingafljót.
Kæri vinur!
Einmitt núna fyrir svo sem
þremur mínútum er eg kominn inn
og upp í herbergið mitt. Eg sat hér
úti á neðri svölunum fyrir fram-
an húsið hjá mörgum fleiri af
hinum körlunum^ hver okkar öðr-
um meiri og vitandi meira en hinn,
töluðum um daginn og veginn,
hitt og þetta, rán og istuld um all-
an heim, ógn og skelfingar^ al-
iheimsstríð og allheimsfrið^ og
hvernig best mundi haga að Ihafa
það alt saman, ef tekið væri nú
duglega í taumana og sagt eins
og kletturinn segir við hafið:
“hingað og ekki lengra. Hér -skulu
þínar háöldur brotna, og þínar
stoltu bylgjur leggja sig.”— Og
eftir að okkur kom saman um það;
hvernig beist væri að kippa ó-
stjórninni í ]ag, fóru hinir gömlu
mennirnir smátt og smátt að tín-
ast inn, hver eftir annan, þar til
að eg sat einn eftir. Þá fór eg að
horfa út á vatnið. Það ibreiddi sig
sjálft fyrir augu mín sem mér
ekki datt í hug að láta aftur, því
eg elska ljósið meira en myrlkrið.
Á vatninu voru tveir Ibátar á ferð
fram og aftur? líklega með fólk,
sem ihefir verið að reyna að
skemta sér. Leita að einhverju,
sem Iþað andlega þráði} leita að þv i
sem ekki er til, og elta það, sem
aldrei verður náð. — Það að horfa
út á vatnið (Wpeg. vatn) vaktl at-
hygli mína? eða minti mig á hið
ógurlega og afarlhátignarlega ver-
aldahhaf með öllu því óútmálan-
lega í sér yfir og undir. — En
upp frá þessari ihugsan minni
vakti mig snögg og mikilfengleg
rigningardemlba, og sýndi mér enn
meiri mikilleik, dýrð og stórveldi.
Það voru hin allavega löguðu
bólstruðu hvítu ský} sem opunðu
dyrnar og sýndu hina ljóisbláu og
unaðsfögru Iheiðríkju, sem mlnti
á hið stórkostlegasta af öllu. “Ei-
lífð tbláa í endalausum geymi”. En
svo lækkaði hugur minn von ibráð-
ar flugið við lítinn og fagran
blett, (hérað) sem eg var nýkom-
inn frá úr ferðalagi eftir viku-
dvöl þar, og sem eg frá fornu fari
þekti svo vel, og hefir jafnan
síðan verið mér kær. Þessi staður
eða pósthérað, íhét áður á ensku
máli Icelandic River (íslenska
fljótið) en nú Riverton, eftir að
járnbrautarstöðin kom þar. —iNú
kom eg þangað eins og þú velst
nálægt 20. júlí eftir að hafa ekkl
komið þar í 6 ár, var heimili þitt
eitt af Ihinum mörgu og mér kæru
heimilum þar. En aldrei hefi eg
fyr en nú} sent þér kvitteringu
fyrir síðustu góðu og alúðlegu
viðtökur, (eins og feg jafnan i
gamla daga átti þar að fagna).—
Bjálkahúisið þitt gamla, Isem þú,
og þið öll nutuð svo margra glaðra
og góðra stunda í var horfið.
Heils'a konu þinnar horfin, fót-
spor hennar utan ihúss og innan
eikki lengur til og sponhljóð henn-
ar sem áður oft hafði í svo mörgu
að snúast, ekkj heyranlegt. Hún
sat í nýlega húisdnu ykkar, á rúm-
inu sínu uppi á lofti} og þar varð
eg að heilsa henni og kveðja hana,
lokkarnir á höfði þínu voru nokk-
uð færri og gisnari,en þegar eg
sá þig síðast áður, og andtökin við
og við} nokkuð dýpri en áður. —•
Þetta er gangur lífsins kæri minn.
Eftir að Elli gamla hefir farið um
veginn með vagninn sinn. Eins og
Þorsteinn Erlingsson segir með
vsu til vinar síns Gríms Thomsen,
er þá var farinn að gerast gaml-
aður og hvítur fyrir hærum:
“Elli gamla fer um frón,
fala marga gripi lætur,
höfuðóra, svikna sjón,
sálarkröm og valtar fætur.”i—
i
Eg sá börnin ykíkar tvö, (áður
smá) en nú uppkomin og búandi,
eigandi kaffikönnu og kaffiketil
og margt, margt fleira, sem að
gestrisni lýtur alúð og örlætl.
Heilsaðu þeim ásamt konu þinní,
sem ávalt var mér svo gestrisin og
góð.
Svo bið eg alla viúi mína þar
norður við Fljótið Icelandic River,
sem þetta bréf lesa — 'bæði þá,
sem eg kom til, og eins hina, mörgu
góðu, gömlu vini mína, sem eg l
þetta sinn hafði ekki hentugleika
til að heimsækja — að taka einn-
ig til sín velvildarhug minn og
kveðju mína. —
í gamla daga töluðum við oft &
meðal annars um andlega ihluti} en
mintumst ekkert á neitt slfikt nú
síðast, því œtla eg nú ofurlítið að
salla á þig í þessu bréfi og það
er svona: “Guð er algóður alistað-
ar nálægur, alvitur, alt skapandi,
öllu hjálpandi og alt verndandi. —
Ekkert leyndarmál er til, alt verð-
ur augljóst, ekkert er hægt að
hylja. Enginn getur umflúið af-
leiðingar þess, sem rangt er gjört.
Og alstaðar mætir ihið réttgjörða
og góða manninum, hvar sem
hann er} og fer} ihann getur ekki
heldur umflúið það. — Hvernlg
væri að segja: “Bústu við þvi
góða, isvo það illa skaði þig ekki.”
Ef ætlar að fara að hallast á
klárnum hið mótdræga að
verða þyngra, en hið ákjósanlega,
þá veist þú sem gamall og góður
lestamaður heiman frá íslandi}
hvernig fara skal að: fara af baki
taka í léttari Ibaggann og láta
sitja rétt á klárnum. Besta ráðið
til þesis, er að muna þessa setn-
ingu:
“Það er meira komið undir 'þvl,
hvernig maðurinn tekur þvl, isem
honum mætir} heldur en hinu,
'hvað í sannleika mætir honum.—
Og svo þessi setning: “Guð getur
atl, sem hann vill, en vill það að-
eins, sem hann sér okkur börnum
sínum fyrir bestu.’
Þetta er nú held eg orðið lengra
bréf en eg skrifa vanalega.
Vertu svo blessaður og sæll.
þinn einlægur^
J. Brjem.
Eg set þetta bréf í folaðið, ekkl
af því að eg sé montinn af því að
hafa skrifað það, Sem í því stend-
ur. — Langt frá því, Iheldur af því
ef að einhverjir vinir mínir hefðu
gaman af því að lesa það, og vildu
þá um leið vera svo góðviljaðir, að
tileinka sér frá mér vinsamlega,
eittlhvað úr því. Því anda manns-
ins er fovorki markaður tími né
rúm, og getur með sömu hlýlegu
tökum tekið yfir tvo vini, eins
og einn} og tíu eins og tvo, þar er
glögt dæmi móðirin og foörnin, þð
það ekki eigi við mig
Gimli 5. águst 1924. J. Briem.
City Dairy Rjómaverð
Gengur í gildi nú þegar og helst þangað til auglýst verður
annað nýtt. Rjómaverð vort er þannig:
Kaffirjómi...., 3Ócents pundiS B. F.
Sérstakur rjómi .. .. 34 cents pundið B. F.
,No. 1..........32 cents pundið B. F.
No. 2 ..,......29 cents pundið B. F.
Þetta verð F.O.B. sendistöðvar.
Tryggiö yður skjótan ágóöa og lipra afgreiðslu.
Sendið rjómann til
City Dairy Ltd., Winnipeg
Frá íslandi.
Akureyri 2. júlí
Læknar álíta að um 50 tilfelli
af mænusótt hafi komið fyrir í
Akureyrarhéraði síðan veikin fór
fyrst að gera vart við sig í vor
og fram að þessu. Af þeim er
þriðjungur alvarleg tilfelli, en 9
manns hafa dáiðu'T Svarfaðardal,
Ólafsfirði, iSiglufirði og Höfða-
hverfi hefir veikin gert vart við
sig og eru nokkur alvarleg tilfelli
á öllum stöðunum. Tvö börn hafa
dáið á Siglufirði.
Útgerðamannafélagið hér hefir
isamþykt kauptakta yfir síldarver-
tíðina því nær samhljóða taxta
Sjómannafélags Reykjavíkur fyrir
síldarfiski á mótorskipum.
Fiskáfli hefir verið fremur
tregur undanfarið, enda er hörg-
ull á nýrri foeitu. Hákarlaskip
hafa aflað heldur illa.
/Hér er stöðug kuldatíð.
ISeyðiisfirði 4. júlí.
Þýska togarann Skagerak frá
Gestemunde rak upp á sker und-
an Austurfoorni í gær í miklli
þoku. Menn fojörguðuist á skips-
foátnum að Hvalsnesi og eru nú
komnir til Eskifjarðar.
Lýsisbræðslulhús Stangelands
brann fyrir nokkru. Brann talávert
af lýsistunnu’m.
Vorið héfir verið hið erfiðasta
til sveita. Eir veðrátta óvenju kðld
og mikill grasbrestur fyrirsjáan-
legur. I.
Frá Danmörku.
(Eftir Vísi.)
Ríkisþinginu danska var slitiÖ
29. júni.
Doktor Nielsen segist ætla að
rannsaka'' og gera uppdrátt af
Vatnajökli, einkum svæÖunum
norðan hans og sunnan, ásamt
Pálma Hannessyni.
Warming foyggingameistari hef-
ir gert uppdrætti aÖ hinni stóru til-
raunastöð í lifeðlisfræði, sem
Rockefeller stofnunin bauð í vor
að stofna í Kaupmannahöfn og
leggja rekstursfé til, og hafa þeir
veriö sendir til New York til sam-
þyktar. Húsasamstæða þessi verS-
ur fjórlyft og er þar fyrirlestrar-
salur, fimm rannsóknarstofur, bóka
safnsstofur og íbúöir handa pró-
fessorunum August Krogh, sem
sæmdur var verölaunum Nobels,
og V. Henriques. Stofnunin verð-
ur bak við Ríkisspítalann og hefir
K.hafnarborg gefið lóð undir hana
og verður þar umhverfis skemti-
garður með tjörnum fyrir sjávar-
fisk og stöðuvatna, skúrar fyrir
dýr þau, sem stofnunin gerir til-
raunir á o.s.frv.
Föstudaginn 4. júlí söfnuðust
saman á Ræbild Bakken mörg þús-
und manns með danska Ameríku-
menn og söngvara þeirra, til þess
a« halda hátíðlegan þjóðminning-
ardag Bandaríkjanna. Ræður héldu
sendíherra Bandaríkja Dr. Prince
og Clan kammerherra, sem er for-
maSur Dansk-ameriska félagsins,
og ýmsir merkir Vestur-Danir.
Söngvar voru sungnir og bezti
rómur gerður að þeim. Coolidge
forseti sendi samkomunni kveðju
sina simleiðis.
Amerísku ferðamenu-
irnir.
Um þá farast Visi 9. júlí orð á
þessa leið meðal annars:
Skipið Franconia, sem hingað
kom á fimtudagskveldiö, fór héöan
kl. 9 síðdegis á laugardag.
Kveldið sem skipið kom, fóru
fáir á land aðrir en forvígismenn
fararinnar, til þess að gera ráðstaf-
anir út af undirbúningi í þá tvo
daga, sem skipið átti að standa hér
við. Föstudgsmorguninn fóru því
nær hundraö farþegar til Þing-
valla og kl. 4 sama dag fór annar
jafnstór hópur. Á lugardagsmorg-
uninn fóru sextíu og fimm ffar-
þegar, svo að alls hafa yfir tvö
hundruð farþegar fariö til Þing-
valla. Allir þeir, sem til Þingvalla
fóru, létu hið bezta yfir ferðinni,
enda mun í þetta skifti móttakan
á Þingvöllum liafa verið betur und-
irbúin en undanfarin ár, vegna
þess, að valdir menn voru til þess
að sýna farþegum staðinn og skýra
fyrir þeim sögu hans. Auk þess
hafði ‘Hekla’ látið prenta sérsták-
ar leiöbeiningar handa farþegum,
um Þingvelli, svo að þeir gætu bet-
ur áttaö sig á staðnum.
Þessa vaxandi þátttöku í Þing-
vallaferðum má að ýmsu leyti víst
þakka þvi, hversu mikiö þeir far-
þegar, sem áöur hafa verið á skip-
inu, höfðu látið af komu sinni
þangað og þeirri einkennilegu nátt-
úrufegurS, sem þar var að sjá.
Enda höfðu fjöldamargir af far-
þegunum orö á þvi, að þeir hefSu
oft heyrt þessa staðar getið áöur
en þeir lögðu af stað i ferðina. Til
Þingvalla komust færri en vildu
fyrsta daginn, sem stafaði af því,
aö ekki er hægt að taka á móti nema
áttatíu manns í einu, vegna þess,
hvað húsrými er þar lítið, og er
það mikill skaSi, þegar svona
stendur á, en allir lofuðu mjög þær
viStökur, sem þeir fengu þar.
Auk þess, sem farþegarnir fóru
til Þingvalla, lituðust þeir um hér
í bænum og nágrenninu. Fyrsta
daginn hafSi iferSamannáféíagið
10 bifreiðar, sem ekkert gerðu ann-
aS en að aka farþegum milli bæj-
arins og þvottalauganna, og fór
þar hver sem vildi án endurgjalds.
Margir fóru inn að ElliÖaám og
suöur í Háfnarfjörð. Hér í bæn-
um fóru farþegarnir á söfnin og
iönsýningarnar og var nú sem fyr
aS flestum þeirra þótti mest koma
til safns Einars Jónssonar, og sætti
furðu hversu margir þektu hann
að nafni. Var þaö fyrsta verk
margra, er þeir komu í land, að
spyrja leiðsögumennina, hvar safn
Einars væri.
Feröamannafél. Ameriska gerir
ráö fyrir að koma hingað næsta ár
og veita farþegunum kost á, aS sjá
hér meira en í þetta skifti. Mun
ákveöið vera, aS nokkrir hópar
fari austur á Kamba og að Reykj-
um í ölfusi. Einnig til Hafnar-
fjarSar og ef til vill lengra suður.
Leiðrétting við frétt
úr Hornafirði.
Herra ritstjóri Lögbergs!
Viljið þér gjöra svo vel og ljá
eftirfylgjandi línum rúm í ySar
heiðraSa blaði?
í Lögbergi frá 17. júlí er grein
meS fyrirsögn: “Frá íslandi” og
undirskrifuð “HornfirSingur” —
Vörður.
Af því þar er farið í aðra heims-
álfu til aö sverta velmetinn mann
heima á íslandi og vitnað í tíma-
bil, sem mér er mikiS kunnugra um
en greinarhöf., þá ætla eg að leyfa
mér aS fara nokkrum orðum um
blaðagrein þes^a.
Fyrsta part greinarinnar hefi eg
ekkert við aö athuga. Greinarhöf.
lýsir Þórh. Daníelssyni rétt, þar
sem hann segir, að hann sé atorku-
samur dugnaðarmaSur og njóti
trausts almennings. Þórh. á það
hrós skilið, og er þar að auki hinn
bezti drengur, sem þó ekki altaf er
samfara dugnaði verzlunarmanna.
Við annan og þriöja prtinn hefi
eg ýmislegt að athuga. Greinarhöf.
segir, að Þorleifur alþingismaöur
Jónsson sé “áhugalaus um öll fé-
lagsmál”, og kveöi lítiö að honum
i stjórn kaupfélags Hornfirðinga.
Þó ekki sé eg kunnugur í Horna-
firöi í seinni tíð, þá á eg bágt með
að trúa þessu. I fyrsta lagi er hann
aflþingismaður í sínu kjördæmi og
hefir verið endurkosinn hvaS eftir
annaö. Geta héraðsbúar sýnt hon-
um meiri virðingu eSa tiltrú? I
öðru lagi var hann, þegar eg þekti
til, hreppstjóri í Nesjahreppi og
hafði yfir höfuö á hendi flestöll
ábyrgðarstörf héraðsins. Hafi
Þorleifur sýnt tregSu við stofnun
kaupfélagsins, þá mun það frekar
hafa verið gætni og hygni hins
þroskaða manns, heldur en hitt, aö
hann hafi verið málefninu mót-
fallinn. Eg þekti Þorleif um ell-
efú ár og var honum nákunnugur;
töluðum viS oft um samvinnustefn-
una, sem þá var í byrjun, og var
þ ðavátal txe ins 7890$.. ETA T
það ávalt hans skoSun og okkar
beggja, að það væri takmarkiö, sem
stefna bæri að i viðskiftalífinu.
Danir, sem eru eina þjóðin í heim-
inum, sem hægt er aS segja aS geti
sýnt verulegan árangur í þeirri
grein, hafa verið að reyna fyrir sér
í 60 ár, svo þaö er engum láandi, þó
hann vilji fara varlega með það
alvörumál. Greinarhöf. hefir rangt
fyrir sér, er hann hyggur sam-
vinnustefnuna sérstaklega málefni
hinna yngri manna. Ekkert er
fjarstæSara. Ef' ígreinarhöf. vill
gjöra fyrirspurn t. d. í Danmörku,
þá kemst hann að því, að þaS eru
mest paút hinir svokölluðu eldri
menn, sem standa og hafa staSið
undir þeim félagsskap.
Sléttufylkin þrjú hér í Canada
hafa nú meðhöndum hveitisölu
samvinnu, stjórn er kosin í hverju
fylki og að svo miklu leyti sem mér
er kunnugt, er enginn ungur mað-
ur i stjórninni. — Greinarhöf. seg-
ir: “Það er eölilegt aö hann ('Þor-
leifur) ætti erfitt með að yfirgefa
kaupmannsverzlijinina á HornafirSi,
þar sem hann hafði verið stuön-
ingsmaöur hennar í tíð Tuliníusar
og eins eftir að Þórh. Daníelsson
varð eigandi hennar.”—
í þessu er ekki eitt satt orð. Eg
var bókhaldari viö þessa verzlun,
fyrst hjá Oífo Tulinius, síðan hjá
Þórh. þegar hann stjórnaði verzl-
uninni fyrir Thor E. Tulinius, og
síðast eftir aö Þórh. Danielsson
varð eigandi* hennar, eða hér um
bil nár alls. Mér er því kunnugra
en flestum öðrum hvað gjörSist
viS þá verzlun. Þorleifur Jónsson
var ekki frekar stuðningsmaður
hennar heldur en aðrir viSskifta-
menn, og þar eð hún var eina verzl-
unin á stóru svæði, var ekki í ann-
að hús aS venda. Menn voru nauð-
beygðir til aö verzla þar, hvort
þeim líkaði betur eða ver; Þorleif-
ur haföi þar sömu kjör og aSrir
viðskiftamenn.
Af þvi að sýslumaSurinn, sem
þá var, Guðl. Guðmundsson, var
einnig alþingismaSur, var Þorleif-
ur settur sýslum. í fjarveru hans,
kom því oft til kauptúnsins í em-
bættiserindum: tollheimtu o. fl.
Var hann ávalt góður gestur, þvi
hann er greindur og skemtilegur.
Þar að auki strang-heiðarlegur og
framúr skarandi prúSmenni í allri
framkomu. Sá, sem þetta ritar,
þekkir marga af beztu núlifandi
mönnum á íslandi, og hikar ekki
við aS skipa Þorleifi alþingismanni
Jónssyni á bekk með þeim, hvenær
sem vera skail.
Það er sorglegt, að til skuli vera
menn, sem fara meS loginn óhróð-
ur um landa sína í útlent blaS, og
foágt á eg með að trúa því, aö
Hornfirðingur hafi skrifað grein-
ina. Hornfirðingar voru, þegar eg
þekti þá og eru, er eg viss um, enn
einarðir og djarfir menn, og al-
gjörlega ólíkt þeim, aS vega að
mönnum á bak; eg dæmi hér engr
an sleggjudóm, því þau eru ekki
mörg heimilin milli Skeiðarársands
og Lónsheiði, sem eg ekki hefi
komið á og þekki því hugarfar
fólksins í Hornafirði.
ÞaS eru menn í öllum þjóSfé
lögum og sveitafélögum, sem eru
annaS hvort: of heimskir, latir eða
eigingjarnir, eða alt þetta samlagt,
þeir hafa hvorki vilja eða hæfileika
til að iláta neitt gott af sér leiða til
almenningsþarfa. Þeim er mein-
illa við þá menn, sem verja meiri
part æfi sinnar landi sínu og þjóS
til gagns; þeir reyna aS eyðileggja
öll velferðarmál og gjöra sem mest-
an glundroða, því með því eina
móti geta þeir sýnst eitthvaö. Þess-
ir menn eru fúaraftarnir í þjóSfé-
lagsbyggingunni. Maöurinn, sem
greinina skrifar, segir, aö kaupfé-
lagsskapurinn “grípi inn í tilfinn-
ingalíf manna.” Nú vita allir, aö
verzlunarmál er ekki tilfinninga-
mál, er þaS ekki í eðli sínu og get-
ur aldrei orðið um annað að tala
þar en “cold facts”; en það er hægt
aö gjöra það að æsingamáli, og
það er þaS sem maöurinn er aS
reyna.
Fyrst eg er farinn að skrifa
Homfirðingum á annaö borð, ætla
eg að nota þetta tækifæri til að
þakka þeim fyrir gamalt og gott og
árna þeim hamingju meS Kaupfé-
lagið, en jafnframt óska, að þeir
láti ekki þar við lenda, heldur meö
tíö og tíma hafi sinn eigin sam-
vinnubanka, fSmjörbú, ^punavélat
og fleira. Svo aS eins og Horna-
fjöröur er eitthvert fegursta hérað
landsins frá náttúrunnar hendi,
eins verði það og hiö lífvænleg-
asta. En varið ykkur á fúaröft-
unum!
21. júli 1924.
Carl O. Steinsen.
Shell Lake, Sask.