Lögberg - 16.10.1924, Blaðsíða 5

LÖGjSERG, FIMTUl)AGINN ] 6. OKTÓRER, 1924.
I
. Oi™
PÍONKY BACK
cJ,<affi32iGU33PvC»
KOBIN HOOD FLOUR IS CUARANTCEO TO CIVC VOU
etTTCR SATISf ACTION THAN ANT OTHCR fLOURMIUCO
IN CANAOA TOUR OEALER IS AUTHORHCO TO REfUNO
TME FULL RURCHASE PRlCC WITH A 10 PM CtNT PEH
ALTT ACOCD If AFTCR TWO BAKINCS TOU ARC NOT
THOROUCHLT SATISnCO WITH ThC fLOUR ANO WILl
RCTURN THC UNUSCO PORTION TO HIM
ROBIN HOOD MILLS. LIMITED f
255252

Rofeín Hood
Flour
Losar yður við “hœttu
spilið” í bökun eftir
forskrift.
Ábyrgðarskjal er í hverjum 24 pd■
cða stœrri poka.
Robin Hood Mills Ltd
MGOSE JAW CALGARY
skoðunar, að sjálfsagt sé að full-
gera Hudsonsflóabrautina, en
hann kveðst ekki hafa mikla trú á
að hún beri sig. Þar skiftast með
okkur vegir. Eg hefi traust, en
hann vantraust á flestu því, er
landi þessu viðkemur. Eg trúi þvi.
að Hudsonsflóabrautin borgi sig
vel og verði að ómetanlegu gagni.
Eg vil ekki undir nokkrum kring-
umstæðum, að hún verði höfð að
pólitískum fótibolta í þinginu, en
slíkt er eg einmitt hræddur um að
ýrði ofan á, ef farið væri fram á
fjárveitingu til að Ijúka við íhana
nú þegar.”
verið gert hvað ofan í annað eins
og meðferð járnbrautarfrumvarps-
ins sannar best.”
gang þess, þótt ibændaflokksþing-
mennirnir hefðu einnig að visu
hætt mega treyista því að sannleik-
urinn yrði leiddur í ljóis og úr
misfellunum ibætt, væri á annað
borð um misfellur að ræða.
Hudsonsflóabrautin.
Tilgangur ferðarinnar um Vestur-
landið.
Mr. King kvað sér vera það full-
ljóst, að Vesturlandið bæri fyrir
brjósti mörg áhugamál, er þörfn-
uðust stjórnarstuðnings. Hann
sagðist feginn hefði viljað ljá
þeim öllum lið í einu, en hinu
mætti jafnframt ekki gleyma, að
Auis-tufylkin hefðu einnig mörg
viðfangsefni , er hrinda þyrfti I
framkvæmd. Fjárhag þjóðarinnar
væri þannig farið, að stjórnin yrði
að gæta alilrar hugsanlegrar var-
úðar í samibandi við útgjöldin. Til-
gangur sinn með ferðinni um Vest-
urlandið væri aðallega sá, að kynn-
ast með eigin augum, ástæðum
fólks og vandamálum, til þess að
stjórnin gæti á sínum tíma gengið
örugg til verks, með fulla þekk-
ingu á hinum einstöku málum og
hrundið þeim í framkvæmd eftfr
því sem kringumstæður leyfðu.
Heilbrigð gagnrýni væri ávalt holl
en það sem stjórninni riði mest á
væri samúð iþjóðarinnar yfirleitt,
samstiltir istrengir í þjónustu sam-
eiginlegs starfs. iSkilningur og
traust væru hyrningarstelnar
sannarlegs velfarnaðar.
í sambandi* við þjóðskuldina,
sem að miklu leyti stafaði frá
stríðinu, sýndi Mr. King fram á
með Ijósum rökum, hve stjórninni
hefði tekist að lækka hana mikið
á þeim stutta tíma, isem hún hefðl
verið við völd. í lok fyrsta ársins,
befði þjóðskuldin lækkað um fim-
tíu miiljónir dala og að á síðasta
þingi hefði stjórnin skilað fjárlög-
unum með þrjátíu miljón dala
tekjuafgangi, og væri það í fyrsta
sinn á tíu €rum, að ekki hefði ver-
ið um tekjuhalla að ræða, .svo
miljónum ákifti. Þá væri hitt engu
síður eftirtektarvert, 'hve fjárhag-
ur þjóðeignakerfisins *—Canadian
National Railwayis, hefði breyst til
hins betra. Áður (hefðu brautirnar
tapað stórfé á ári hverju, en nú
væri um drjúgan tekjuafgang að
ræða. Á seinustu tveimur árum
hefðu tekjurnar að frád'regnum
reksturskostnaði, numið yfir tutt-
ugu miljónum.
Endurskipun efri málstofunnar.
Með það fyrir augum, hverri ut-
reið að frumvarpið um járnbraut-
aarálmurnar sætti í efri málstof-
unni, kvað Mr. King það deginum
iljósara, að endurskipunar væri
þöjrf, eins fljótt og því frekast yrði fyrirtækjum í framkvæmd í einu,
viðkomið. “Sé þess nokkur kostur,, Iheldur verður hún að fikra sig
mælti Mr. King, “öð fá breytt J áfram fet fyrir fet, eftir því sem
gruindvallarlögum þeirrar deildar,
þá erum vér istaðráðnir í að gera
svo. Breytinguna hugsa eg mér
evipaða þeirri, er vald lávarða-
deildarinnar á Englandi var brotið
á bak aftur. Stjórnin er þeirrar
skoðunar, að efri málstofunnar sé
þörf, en með breyttu fyrirkomu-
lagi aðeins. Slíkri stofnun má
ekki líðast að virða þjóðarwiljann
að vettugi, en það hefir, því miður
Heinrich Erkes.
heitir þýzkur Islandsvinur, og er 1
hann háskólabókavörður í Köln.
Um hann skrifar hr. Bogi Th. Mel-
sted í Lögréttu 29. júní síðsatliðinn
það sem hér fer á eftir:
“Margir íslendingar kannast viS
Heinrich Erkes. Hann hefir ferð-
ast sex sinnum um ísland, oftar enl
nokkur þýzkur vísindamaður eða |
fræðimaður. Hann hefir farið !
viða um landið, einkum um Norð-
ur og Suðurland, og um óbygðir
landsins. Hann hefir farið um
Sprengisand og kannað Dyngju-
fjöll og Ódáðahraun og ritað um
þau. Nú í sumar ætlar Erkes í sjö-
unda sinn til íslands og fer hann
5. júlí frá Kaupmannahöfn með
GullfosSi til Rvikur. Þaðan ætlar
han austur í Rangárvallasýslu, upp
á Heklu, ef veður verður bjart, en
annars er ferðinni heitið upp í
fjöll og óbygðir norður af Rangár-
vallasýslu og Hreppunum og Eyst-
Þá ætlar hann norð-
Dodds nýrnapillur oru besta
nýrnameðalið. Lækna og gigt 'bak-
verk, ihjartabilun, þvagteppu og
önnur veikindi, sem stafa frá nýr-
unum. — Dodd’s Kidney Pills
kosta 50c askjan eða sex öskjur
fyrir $2.50, og fást hjá öllu'm iyf-
sölum eða frá The Dodd’s Medi-
cine Company, Toronto, Canada.
Þá fór Mr. King nokkrum orð-
um um Crow’s Nest samningana og ri-Tungunni7
innleiðslu flutningsgjaldataxtans! ur Kjöl, og viil kynna sér fjöil og
að nýju. Kvaðst hann hafa per-|dali milli Skagafjarðar og Eyja-
sónulega verið flutningsmaður! fjarðar. Hann langar til að ganga
þess máls á þingi. Mætti því þakka 1 ^PP a \ indheimajökul, því að
sér og flokk sínum aðallega fram-
þangað segir hann að engir ferða-
menn hafi komið. Jökullinn er
brattur mjög og erfiður uppgöngu.
. 1 Howell hinn enski varð frá að
agt þy goðan stuðning. Raddir ]lverfa þar
sem hann leitaði upp-
allháværar hefðu konuð fram umjgöngu á hann. En vera má, að
það, að ójöfnuður nokkúr ætti sér, döns.ku landmælingamennirnir hafi
stað milli Austur- og Vestur-fylkj- j komið upp á Vindheimajökul. Þeir
anna, hvað flutningsgjöldin á-jklifra upp á hvert fja.ll, er land-
hrærði. Væri það mál nú í ihöndum1 maölingarnar krefjast þess.
járnbrautarráðsin'3 og myndi ló- j Ef tíminn og ferðapeningarnir
leyfa, ætlar Erkes víðar um Norð-
urland; einnig langar hann að
bregða sér norður í Kolbeinsey, ef
veðuþ leyfir. Þangað hefir eng-
inn vísindamaður komið. Hann
hefir safnað öllu, sem um eyna er
ritað, og vill nú leigja mótorbát, ef
í isambandi við Hudsonsflóa gæftir eru góðar, til þess að kom-
brautina, komist Mr. King þannig ast þangað.
að orði: “Mér er ljóst, að fjölda 1 Enginn þýzkur maður mun hafa
fólks í Vesturlandinu er kappsmát I keypt svo margar ísl. bækur sem
að fá Hudsonsflóabrautinni -lokið Erkes, nema ef til vill prófessor
sem allra fyrst. Eg hefi „skýrt aðlK'°nrad Maurer. Þo safnaði hann
nokkru fynr yður fjarhagsastand- H|ium; né íslenzkum bókum og
ið og orðugleika þá, sem stjornln bækHngum j öllum greinum, eins
a við að stríða í því tilliti, þegar!og grþes gerir. Maurer keypti
farið er fram á stórar fjárveit- i bækur til þess að nota þær við
ingar á þingi. Það er altaf verið j rannsóknir sínar um sögu Islands,
að vinna að foraut þessari. Síðasta j en Erkes er bókavinur og bóka-
þing veitti til þess allmikið fé, að j safnari; er hann einstaklega vel
gera við brautina. Var þess og:a® sér í íslenzkri bókfræði. llann
brýn þörf. Afstaða stjórnarinnar a ker fjórðu hverja bók, er
er ekýr og ákveðin. Hún fer ekki j ut k°m a ^olum’ en v?r,V,f 1
í -Jl E„ M ^l A 5M Sr
verjandi, að gefa yður loforð um. hefir f ir nokkru gefið eða látið
eitthvað, sem litlar eða engar líkur þaö safn fá ait hið íslenzka bóka-
væru til að hægt væri að efna.
Eg gæti undir engum kringum-
stæðum lofað því, að fé yrði veitt
tii brautarinnar, og verkinu lbkið
tafarlaust. Eg óttast að frumvarp
í þá átt gæti isætt ,svo mikilli mót-
spyrnu í þinginu, að það beinlíniis
gæti isipilt fyrir framgangi málsins
í framtíðinni. Mi-g grunar að slfkt
frumvarp, jafnvel þó það kynni
að fijóta í gegnum neðri málstor-
una mundi stranda í þeirri efri,
eins og hún nú er skipuð. Eg trúi
!því að Hudsonsflóabrautin sé þjóð-
nytjafyrirtæki, sem hrinda beri í
framkvæmd og verða muni norður-
héruðunum til blessunar og opna
nýjar auðsuppisprettur. En eins og
fjárhag þjóðarinnar er farið, er
ekki unt að hrinda öllum nytja-
gjaldþolið leyfir. Vér höfum á-
kveðið, að láta leggja allmargar
aukalínur út frá meginbrautum
þjóðeignakerfisins, þar sem foygðir
eru þegar teknar upp. Er slíkt að
voru áliti 'óhjákvæmilegt. Og eg
held, að tæpast verði með sanni
sagt, að Vesturlandið Ihafi werið
haft útundan, hvað fjárveitingar
til járnbrautarfyrirtækja snertir.
Mr. Meighen isegist vera þeirrar
safn sitt, svo aS hægt verði fyrir
þá, er vilja, að fræðast þar vi8 há-
skólann um ísland. Sjálfur hefir
Erkes nú á hinum síðari árum
haldið fyrirlestra í háskólanum í
Köln um ísland, íslenzkar bók-
mentir eða eitthvert íslenzkt efni,
og nú í vetur hefir hann i huga að
lýsa landi og þjóðfélagi voru yfir-
leitt. Er vonandi að hann gefi út
béTk um ísland áður en langt um
líður; ef hún næði útbreiðslu, gæti
hún gert íslandi gagn, því að hún
mun verða rituð með góðum hug
til landsins og Erkes þekkir það
vel. Annars er það leiðinlegt, að
ýms hin beztu rit, sem rituð hafa
verið á þýzku um ísland, svo sem
hin ágætu rit Konrads Maurers,
hafa svo að segja engri útbreiðslu
náð. Eg kom i fyrra í háskóla-
safnið í Giessen og spurði þar eft-
ir helztu ritum Maurers um Island,
en þau voru þar eigi til. Þá spurði
eg eftir “Island’ ’eftir Paul Herr-
mann, er kom út í hinu handhjega
fræðiritasafni “Aus Natur und
Geisteswelt’; hugði eg, að hún
mundi vera þar, af því að safn
þetta er alkunnugt um Þýzkaland,
en hún var þar eigi heldur.
Erkes hefir nú í fjögpr ár verið
þingmaður fyrir Köln-Aachen í
prússneska landsþinginu. Hann er
fjölhæfur maður, verkséður, víð-
förull og víðsýnn. Hann hefir í
mörg ár verið kaupmaður, en varð
að láta af kaupskap, er heims-
ófriðurinn hófst. Kom honum þá
að gagni, að hann hafði gefið sig
að vísindum.
Erkes er mjög vel að sér i tungu-
málum og hefir gefið út góðan
leiðarvísir í íslenzku handa Þjóð-
verjum. Hann hefir lengi borið
hlýjan hug til Islands, og var einn
af þeim þremur mönnum, sem áttu
fyrstu upptökin að þýzka íslands-
vinafélaginu. Hinir voru þeir dr.
Cahnheim í Dresden og Þorvaldur
Thoroddsen. Þótt félag þetta hafi
eigi orðið *það, sem stofnendur
þess gerðu sér von tim, hefir það
þó unnið töluvert gagn.
Erkes er maður látláus, viðfeld-
inn í umgengni og ræðinn og
skemtilegur.”
------o-------
Meðferð Sovietstjórnar-
innar á Georgíubúum.
Um mál þetta farast Mr. H. W.
Nevinson nýlega þannig orð í blað-
inu London Times:
“Hinn 7. júní 1920 undirskrifaði
sovíetstjórnin samning við Georgíu,
þar sem þjóðinni er veitt fullveldi
og Rússar lofa þvi hátíðlega, að
blanda sér ekki framar inn í heima-
mál hennar. Sama ár veittu banda-
þjóðirnar stjórn Georgíu bráða-
birgða viðurkenningu, en i janúar-
mánuði 1921, veitti sendiherraráð-
ið henni fullkomna viðurkenningu
samkvæmt lögum. Þrátt fyrir
þetta réðust Rússar inn í landið
hinn 11. febrúar sama ár, án þess
þó aji hafa áður lýst yfir ófriði og
komu öllum að óvörum. Síðan hef-
ir óstjórnar-svipan rússneska dun-
ið á Georgiubúum, og leiðandi
mennirnir hafa ýmist verið kvald-
ir á hinn viðbjóðslegasta hátt, eða
skotnir niður án dóms og laga.
Georgia er fagurt og auðugt land,
en nú hefir hermdarverka hnefinn
rússneskibreytt því á stórum svæð-
um i flag. Mér er persónulega
kunnugt um, að ástand Georgíu-
búa var í mörgu tilliti aumkunar-
vert á dögum keisarastjórnarinnar,
en það var gullvægt, borið saman
við núverandi ásigkomulag. Þessi
frækna þjóð, sem ekkert hefir til
saka unnið, annað en það, ef sök
skyldi kallast, að berjast fyrir
helgum persónuréttindum, er högg-
in niður sem hráviði af skrílshöfð-
ingjum Rússa, öldungis átölu-
laust, að þvi er bezt verður séð, af
stórveldunum, sumum hverjum, er
hæst veifa mannréttindafánanum.”
T a 1 s í m i ð /
KOL 662 COKE
-- V 1 D U R —
Thos. Jackson & Sons
TVÖ ÞÚSUND PUND AF ÁNÆGJU.
Meðal gegn tæringu
fundið.
Frá Parísarborg koma þær frétt-
ir, að Dr. Albert Calmette, aðstoð-
ar formaður Pasteur stofnunarinn-
ar þar í borg, sé búinn að finna
bólusetningar-efni (róaccine), sem
geri menn ómóttækilega fyrir tær-
ingu, og hafa fréttir þær vakið af-
ar mikla efti(rtekt hjá öllu fólki, en
ekki sízt hjá læknastéttinni.
Aðferð sinni lýsir Dr. Álbert á
fundi félagsins French Academy of
Medicine, á þann hátt, að hann
hafi tekið lifandi tæringarfrumlur
úr nautgripum, og gætt allrar var-
úðar, að þær kæmust ekki í nokkurt
samband við neitt eða neinn, sem
frí var frá veikinni. Þegar þess-
um frumlum er sprautað inn í dýr,
sem enga aðkend höfðu fengið af
veikinni, “þá eru þau með öllu ó-
móttækileg fyrir veikina,” segir
Dr. Albert. Slík dýr geta tekið á
móti tæringar frumlum (bacilli) án
þess að þær séu þeim hættulegar,
sem áreiðanlega veikja skepnuna,
ef hún hefir ekki áður verið bólu-
sett.
Skepnur þær, sem bólusettar eru,
geta umgengist aðrar, sem tæring-
in hefir gagntekið, án þess að vera
í minstu hættu með að fá veikina,
ef þær eru bólusettar á ári hverju”
segir þessi læknir.
Um þessa frumlu, sem nefnd
hefir “B.C.G.”, var eftirfylgjandi
frétt send til blaðsins New York
Times frá París:
“Það er frum-skilyrði i sam-
bandi við menn eins og skepnur,
að þeir séu fríir frá veikinni, áður
en þeir eru bólusettir, og enn sem
komið er hefir meðal þetta reynst
ábyggjandi í sambandi við ungviði
að eins.
Eftir að prófessor Calmette hafði
athugað þessi efni í rannsó'knar-
stofu sinni, reyndi hann bóluefnið
á kálfum, sem tæringarveikar kýr
höfðu átt, og voru þeir bólusettir
15 dögum eftir að þeir fæddust með
þessu “B.C.G.” bóluefni, og svo
bólusettir árlega. Alls var þessi
tilraun gerð á hundrað og tuttugu
kálfum og eru þeir allir vel friskir
nú í dag. Sömu áhrif hafði þetta
bóluefni á apa, sem því var spraut-
að inn í, og segir Dr. Calmette, að
það verki á menn á sama hátt. Til-
raunir, sem gerðar hafa verið með
þetta í Kindja í Suður Ameríku,
þar sem Pasteur stofnunin hefir
stórkostlegt apabú, hafa sannað
þetta ómótmælanlega.
Næst tók prófessor Calmette að
bólusetja börn með leyfi foreldra
þeirra, og hefir nú bólusett 247, og
varð engu þeirra meint við- bólu-
setninguna. Eftir þrjá mánuði,
sýndu nálega öil þessi börn, að þau
voru óhult fyrir veikinni, þrátt fyr-
ir það, að mörg þeirr^i voru látin
vera á stöðum, sem nefndir mundu
vera sóttkveikjubæli. Nú er verið
að gera þessar tilraunir á ungbörn-
um i Parísarborg.
Þó það sé fjarri prófessor Calm-
ette að kveikja neinar tálvonir i
brjóstum manna, þá talaði hann um
þessa hugmynd, sem tilraunir hans
höfðu leitt í ljós, með sannlei'ks-
afli og staðfastri von, og benti á,
að þessar tilraunir væru enn í
bernsku. Hann tók og fram, að
bóluefni þetta verði bara veikinni
og hefði áhrif þá að eins, er menn
væru með öllu fríir frá veikinni.”
----------------o------
Heilbrigðistíðindi.
Mænusóttin vikuna 31. ágúst til
6. september. Á Vesturlandi 1
sjúklingur í Bolungarvík og hann
dáinn. Á Norðurlandi: 1 Blönduós-
héraði eitt vægt tilfelli, án lam-
ana; í Sauðárkrókshéraði mörg
“abortiv” tilfelli, einn sjúklingur
lamaðist og dó. Annars engin
mænnsótt neinstaðar á landinu
þessa viku, nema ef vera skyldi eitt
vægt tilfelli í Reykjavík — það
talið vafasamt. En óhætt er að
segja, að mænusóttin er nú greini-
lega í rénun. Þess var getið 'síðast
að á annað hundrað manns muni
vera á lífi með lamanir eftir mænu
sóttina. Ef mjög lítið kveður að
lömununum geta þær batnað að-
gerðalaust. En sé um miklar lam-
anir að ræða ,er brýn þörf á góðri
læknishjálp, og þá aðallega nudd-»
aðgerðum og rafmagnsaðgerðum.
Margir af þeasum sjúklingum
þurfa að vera undir læknis hendi
svo misserum skiftir. Má þá jafn-
an búast við miklum bata, eða þvi
sem næst. Læknaiþingið í sumar
skoraði á stjórnina að veita fé til
bjálpar þessum aumingjum. —
Stjórnin Ihefir beitið fé í þessar
þarfir, til að borga lækningar-
kostnað þeirra, sem ekki liggja á
sjúkrahúsum, alt að 2 krónum a
dag, handa Ihverjum þurfandi sjúk-
ling. En efnalitlir sjúklingar, sem
þurfa að fara á ;Sjúkrahús, njóta
að 'sjálísögðu góðs af lðgum nr. 6T,
1921, þ. e. legukostnaður þeirra
verður ekki talinn sveitarstyrkur.
Eg veit að sumir eru hræddir
við þetta lamaða fólk, þora ekki að
taka það, á heimili sín. Sú hræðsla
er ástæðulaus, það sýnir okkur
reynsla í vor og sumar. Slíkir sjúk-
lingar hafa t .d. verið teknir á
isjúkrahús bæði í Rvík og á Akur-
eyri og búið með öðrum sjúkling-
um og ekkert mein orðið að. En
þess ber að geta og gæta, að þeir
þurfa ekki að koma til lækningar
með lamanirnar fyr en 1—2 mán-
uðum eftir upphaf veikinnar.
Mislingarnir standa í stað, að
heita má, breiðaist ekki út hvorkl
á Vestur-, Norður- eða Austur-
landi, eru nú “mjög óvíða” í Borg-
arfirði. 1 Reykjavík sáu læknar 32
nýja sjúklinga og er það ekki mik-
ið í jafn stórum bæ.
Barnaveiiki. Engir nýir sjúkiing-
ar í Reykjavík. Hinsvegar 'ber þar
talvert á ihálsbólgu. Hvergi ann-
arstaðar er getið um bairnaveiki.
Taugaveiki hefir komið upp á
einum bæ í Rangárhéraði.
9. sept. 1924. G. B.
Morgunblaðið.
CAKES
Frá Islandi.
Auistan úr Mýrdal ktomu hingað
í fyrrakvöld þeir ólafur Halldórs-
son verslunarmaður í Vík og Ólaf-
ur Kjartansison kennari. Sögðu
þeir mikið hey úti í Mýrdal þegar
þeir fóru, því þurklaust hafði verið
frá því um thöfuðdag. Einnig
slæmt austan Mýrdalssands. En
nú er þurkur þar eystra, og lagast
því fyrir mönnum.
Dómkirkjuprestsemfoættið. Eftir
því sem menn foest vita, hefir <eng-
inn sótt enn þá um annað prests-
embættið við Dómkirkjuna. Virð-
ist mönnum það all-undarlegt. —
Umsóknarfrösturinn rennur út um
mánaðamótin næstu; og vitanlega
geta margir isótt enn. En merkilegt
er það, að ekki skuli Ihafa heyrst
um neinn, sem ætli að sækja.
s-----------:
g Sem staðist hef-
g ir reynsluna nú
| yfir 5o ár
3
\
Á Akureyri lést 9. þessa mán-
aðar Þóra Jochumsdóttir frá Skóg-
um, 83 ára gömul. Var hún næst
yngst þeirra Skóga-systkina, sem
nú eru öll dáin. Hún var ógift og
daldi á Iheimili bróður síns, séra
Matthíasar heitins, f/lest hans hjú-
skaparár.
iMorgunbl. 9. sept.
------o------
Columbus og tsland.
Það er gömul trú, að Columbus
hafi komið til Islands með ens'kri
duggu og haft héðan sögur af Vín-
landi hinu góða — segir “Tíminn”
í Rvík 13. sept. tíðastliðinn. Seg-
ir sagan. að hann hafi dvalið á
Snæfellsnesi. Ókunnugt er mér
um uppruna þessarar frásögu, en
ekkert er líklegra en að Columbus
hafi haft einhverjar sagnir af sigl-
ingum íslendinga og Grænlendinga
til forna. Siglingamenn landa-
fundatimabilsins sigldu að jafnaði
eftir gömlum sögnum, sem oft voru
sambland af æfintýri og æfagam-
alli sögu. Fornar sögur af gleymd-
um löndum í vestri hafa styrkt Col-
umbus í þeirri trú, að komast mætti
til Indlands, ef siglt væri í vestur.
Hann var óbreyttur sjómðaur, og
hefir ekki látið sér nægja að sigla
eftir tilgátum einum um hnatt-
myndun jarðarinnar, heldur haft
eitthvað fleira við að styðjast. En
ilt mun vera að finna rök þau, er
hann studdi vonir sínar við, því að
landafundamenn héldu héldu jafn-
an leyndu öllu því, er þeir komust
á snoðir um og ætluðu sér að nota,
eins og uppfundningamenn nútim-
ans. Lesið hefi eg sögu eftir fróð-
an mann, hollenzkan, er segir, að
Columbus muni hafa komið til ís-
lands, ef trúa megi hans eigin orð-
orðum, en ókunnugt er mér, hvar
þau orð hans er að finna, eða hvern
veg þau hljóða. En — bætir hinn
fróði maður við, sem að því er
virðist er betur að sér í sögu en
landafræði, — líklega hefir hann
aldrei komist lengra en til Færeyja,
því þar er svo kalt á vetrum, að
hverjum manni er vorkunn þó
hann haldi að hann sé kominn til
íslands! Munu flestir íslendingar
trúa betur eigin orðum Columbus-
ar, en leiðréttingu þessa lærða
manns.
Nýlega hefir fundist í skjölum
þjóðbókasafnsins í Parjs merkilegt
kort, sem mun vera gert einhvern-
tíma á árunum 1488 til 1492.
Góðrarvonarhöfði, sem fanst 1488,
er þar með, en Ameríka ekki, en
hana fann Columbus 1492, eins og
kunnugt er. De la Ronciere, yfir-
bqkavörður, leiðir að því sterk rök,
að kort þetta sé gert eftir fyrirsögn
Columbusar, ef til vill af Bartholo-
meusi bróður hans, og hafi Colum-
bus látið gera kortið í tilefni af
fyrirætlunum sínum og notað það
á hinni mi'klu landafundaferð sinni.
Á þessu korti er Island betur gert
en á öllum öðrum samtíðarkortum,
er Þorv. Thoroddsen nefnir í
landafræðissögu sinni. Það snýr
að vísu ekki rétt, Reykjanes geng-
ur til suðurs, en suðurströndin í
norðaustur. En sú skekkja er á
öllum kortöm, sem gerð eru af
Norðurlöndum eftir að notkun
áttavitans bófst , en áður en segul-
skekkjan var fundin. En það
merkilega er, að vesturströndin frá
Snæfellsnesi og kafli af suður-
ströndinni virðist vera gert eftir
fyrirsögn kunnugs manns. Annars
er lítið vit í fjörðum og nesjum
annars staðar á landinu og er 'kort-
ið að því leyti líkt þeim kortum,
er Þ. Th. getur um frá 15. öld og
byrjun 16. aldar. Þó er Snæfells-
nes bezt gert og má heita hárrétt.
Kemur þetta einkennilega vel heim
við sagnirnar um íslandsför Col-
umbusar. Engin nöfn eru á kost-
inu. En þrjú hús eru þar dregin
upp, þar af tvær kirkjur, sem vafa-
laust tákna biskupsdæmin. Það
kort, sem hér er farið eftir, er
prentað í London News, 26. apríl
1924. Er það svo lítið og alt letur
svo óskýrt, að ekki er hægt að
rannsaka það til fulls. En vafa-
laust má af þessu korti ganga úr
skugga um, hvað satt er í sögnun-
um um íslandsför Columbusar, ef
það reynist rétt, sem fullyrt er, að
kortið sé gert eftir hans fyrirsögn.
Þykir þetta hinn merkilegasti fund-
ur og væri þess vert að vera nán-
ar rannsakað með tilliti til íslands.
VERID UM JÖLIN 0G NÝÁRIÐ I
GAMLA LANDINU
SJERSIAKAR LESTIR
WINNIPEG TIL SKIPSHLIDAR, HALIFAX
FYRSTA IÆST fcr frá W'iimipcg kl. 10 fli., 4.
Descmber, tll að ná sambaiKli vlð S.S. Regina 7.
IÝesember til Glasgow, Belfast og Giverpool.
ÖNNITR I.ITST fer fra Winnlpeg kl. 10 f.ll. 5.
I>cs., til aS ná sambamli við S.S. Aiulania 8. I>es., til
PljTiiouth, Cherbourg, og I.ondon, og S.S. Siltumia
pRIf>JA IÆST fer frá Winnipeg kl. 10 f.h. 8.
I>es. til að ná Siimlharali við S.S. Pittsburg og S.S.
Ordnna 11. Des. til Cherbourg. Southnmptou. og
Hamburg.
FJÓRBA I.BST fer frsl Winni|K‘g kl. 10 f.lu 11.
Des. tll að ná sajnbandi við S.S. Camimiia 14. Des
til QueensUmai og Iivcrpool, og S.S. Canada 14.
8. I>cs. til Glasgow. Des. til Glasgow, Belfast og Iáverpool.
SERSTAKIR SVKFNVAGNAlt FRÁ VANCOUVKR, EDMONTON, CALGARY, SASKATOON og RF.GINA TKNGJAST f WINNIPBG Vlr> OFANNKFNDAR I.KSTIR
Sérstakir nútíma ferðitmanna svefnvagnttr Kdmonton, Calgary, Saskatoon, Reglna, 0 S.S. Athenia, 21. Nóv. frá Montreal til Glasgow. S.S. United States 4. Des. frá Halifax til Christian- sand. Kristjanlu og Kaupmannahafnar. vcrða í lestinni alia leið frá Vaneonver, g Winnipeg, til að ná sambandi við skipin S.S. Doric 22. N6v. frá Montreal til Liverpool. S.S. Stockholm, 4. Des. frá Halifax tll Gauta- borgat I SvíþJðS.
Sérhver umboðsmaður Canadian Natiomil brautannit mun með án;egju velta yður allar npplí’Hingar og
aðstoð við að semja ferðaáietlun, útvega svefnklefa og önnur pægindi.
BOOK KOW