Lögberg - 25.12.1924, Page 1

pað era ekki tveir mánuðir til jóla, svo þér jettuð
vissulega að fara að liugsa um að láta taka niynd
af yður til að senda heim.
W. W. KOBSON
fEIíCR GÓÐAK MYNDIR AÐ 317 PORTAGE AVE.
úabcnj
#
PROVINCp
THEATRE
pessa viku
‘The Last Man on Earth*
Na'stu viku:
the;fire patrol
37. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 23. DESEMBER 1924
NUMER 52
Helztu heims-fréttir
Canada.
skamms í Grand Forks-
wóod kjördæminu.
-Green-
Rt. Hon. W. L. iMacKenzie King, jjQn j ^ Ro'hb, innflutnings-
stjórnarformaður Canada, varð málará.ðg-ja.fi sambandsstjórnar
fimtugur hinn 17. þ. m. Bárust
honum 'við það tækifæri ógrynni af
heilaáskaskeytum víðsvegar að.
Mr. King var fæddur í ,bænum
Kittíhener í Ontario-fylki, þann
17. dag desember mánaðar árið
1874.
* • •
Uppvíst hefir nýlega orðið um
stórkostleg fjár.svik hér í borg-
inni. Félagið The Hurst Music
Pulbliishers of Canada, Limited, er
farið á hlöfuðið, framkyæmdar-
stjórinn Mr. Hearst, strokinn, en
tap hluthafa, er metið á $600,000.
Er mælt að margir hluthafar, þar
á meðal fimm konur, tapi sínum
síðasta skilding. A. W. Snider frá
Wawanesa átti $70,000 í félaginu,
T. J. McCarty $40,000 og bóndi
einn að Hartney, Han., $20,000
Bannsókn í málinu er í aðsigi.
* * •
Smbandsþingið í Ottawa kemur
saman fimtudaginn þann 5. febr.
næstkomandi. Af mikilvægum mál-
um, sem fullyrt er að það muni
taka til meðferðar, er deilan út af
Crow’s Nest flutningsgjaldataxt-
anum og stjórnarskrárbreyting, er
fram á það fer, að takmarka valds-
svið efri málstofunnar.
* * *
Nýlega er látinn hér í borginni,
einn af merkustu fésýslumönnum
Vesturlandsins, Samúel P. Clarke,
einn af stofnendum Winnipeg
Grain Exchange.
* * *
W. A. Amos, ihefir verið endur-
kósinn forseti sameinuðu bænda-
félaganna í Ontario. Til skrifara
var kjörinn Harold Currie frá
Strathroy.
* * *
Látinn er fyrir skömmu hér 1
borginni, Dr. George McKenzle
Bowman, fyrrum leiðtogi íhalds-
flokksins í Saskatchewan fylkinu.
* •. *
Um sextán hundruð Mennonítar,
er fyrir nokkru fluttu burt úr
Saskatcihewan fylki, eru nú komnír
þangað aftur til sinna fyrri Ibýla.
* # *
Fylkisþinginu í Manitoba hefir
verið stefnt til funda þann 15.
janúar næstkomandi.
innar, hefir lýst yfir því að á
næstk. ári muni fyltja inn til Can-
ada, þrjú þúsund fjölskyldur frá
bresku eyjunum og taka hér upp
landbúnað.
# * *
Félög kornyrkjumanna í Sask-
atchewan — United Grain Grow-
ers, hafa ákveðið að halda ársþing
sitt í Regina, dagana 27. 28. og 29.
janúar næstkomandi.
• • •
Hon. F. M. Black, fjármálaráð-
gjafi Bratíken-stjórnarinnar I
Manitoba, hefir sagt af sér em-
bætti frá 1. janúar næstkomandi
að telja. Tekst hann þá á hendur
varaforsetasýplan við sporbrauta-
félagið Winnipeg Electric Railway
Sæti sínu í fylkiþinginu heldur
Mr. Black þó eftir sem áður. Búist
er við að Mr. Bracken muni gegna
fjármálaráðgjafa embættinu fyrst
um sinn.
* * *
Námuafurðir British Oolumbia
fylkis, á ári því sem nú er sVo að
segja liðið, eru metnar á förutiu
og fimm miljónir dala.
* * 0 *
Hæsti réttur Breta, hefir vísað
frá áfrýjan Lords Day félagsskap-
arins í Canada í sambandi við
fólksflutningalestir á sunnudög-
um milli Winnipeg og sumarbú-
staðanna við vötnjn. Er því þar
með viðurkent að' lög Manito'ba-
þingsins í þestsu efni, sé fullgild.
Lögberg óskar öllum Islending-
um Farsæls og Góðs Nýárs
Eignir þær, er Sir Percy Scott
lét eftir ®ig, nema hundrað tutt-
ugu og níu þúsundum sterlings-
punda.
* * *
Sir George William Buchanan,
fyrrum sendilherra Breta í Róm og
Pétursiborg, er nýlátinn að heimili
sínu í Lundúnum.
* * *
Frank Hodges, einn af fyrver-
andi ráðgjöfum Mac Donald Stjórn
arinnar breku, hefir nú ttíkið upp
aftur sína fyrri iðn, sem námu-
graftar maður. ___
* * * '
George Bretakonungur hefir
gengist inn á, að opna hinar nýju
skrifstofur Canadastjórnar á Tra-
falgar Square, hinn 29. júni næst-
komandi.
* * *
Nýlátinn er í Lundúnum Sir
William Ingram, sonur stofnanda
blaðsins The Illustrated London
News.
Bandaríkin.
Senator Boraih frá Idáho, hefir
verið kosinn forseti nefndar þeirr-
ar í efri málstofunni, er um utan-
ríkiismálin fjallar, í stað Henry’s
Cábot Lodge, sem látinn er fyrir
skömmu.
• i* •
«
Yfir-eftirlifsmaður vínbanns-
laganna í Bandaríkjunum, Haynes
hefir í iskýrslu sinni til stjórnar-
innar lýst yfir því, að á síðast-
liðnu fjárhagsári hafi 68,162 menn
verið teknir fastir fyrir bannlaga-
brot.
Sameinuðu bændafélögin
Landlbúnaðarafurðir Bandarlkj-
I anna á yfirstandandi ári, hafa
Manitoba, hafa ákveðið að halda
ársþing sitt í Brandon dagana 6.
7. 8. og 9. janúar næstkomandl.
• • •
Fylkisþinginu í Briti&h Oolumbia
var slitið síðastliðinn föstudag,
eftir sjö vikna setu. Þótt Oliver-
stjórnin væri í minni hluta á þingi,
reyndu engir úr andstöðuflokknum
að bregða fyrir hana fæti.
* * •
Frá því í marz-mánuði síðast-
liðnum, hafa tíu þúsund innflytj-
endur tekið sér bólfestu í Alberta-
fylkinu.
* * *
Lucien Cannön, einn af Quebec
þingmönnum frjálslynda flokksins
í sambandsþinginu, flutti nýlega
ræðu í Montreal, þar sem hann
lýsti yfir þeirri skoðun sinni, að
lífsnauðsynlegt væri að frjáls-
lyndi flokkurinn og bændaflokkur-
inn rynnu saman í eitt. Enda væri
numið $11,500,000,000 eftir nýút-
komnum hagskýrslum að dæma.
* • •
Hermálaráðgjafinn Wilbur, hef-
ir lagt fyrir þingið frumvarp til
laga um það mikla aukning sjð-
flotans, að hann jafnist á við flot-
ann breska.
* * *
Neðri mál-stofu þingmaður John
L. Cable frá -Ohio, ber fram frum-
varp til laga, er fram á það fer,
að í því falli að enginn frambjóð-
andi til forsetatignarinnar nái
nægilegum meirihluta í Electoral
College, að afstöðnum kosningum,
skuli utanríkisráðgjafinn verða
sjálfkjörinn forseti.
* • *
William Green frá Olhio, hefir
verið kosinn forseti sameinuðu
verkamannafélaganna í Banda-
ríkjunum — American Federation
of Labor í stað Samúels heitins
Hvaðanœfa.
Þótt síðustu kosningar á Þýska-
landi félli lýðveldissinnum í vil, þá
eru -stjórnmálin samt sem áður í
því öngþveiti að til vandræða horf-
ir. Marx kanzlara hefir reynist ó-
kleift að mynda nýtt ráðuneyti og
Stresemann hefir þverneitað að
gera nokkra slíka tilraun. Hefír
Kbert forseti -beðið Marx að vera
við völd fram yfir nýárið, þar til
samkomulagstilraunir milli hinna
einstöku flokka, verði hafnar að
nýju.
* * *
Herriot stjórnarformaður Frakka
hefir legið all-alvarlega veikur
undanfarna daga, en er nú sagður
á góðum batavegi.
* * *
Áætlað er að fjárveitingin til
hermálanna á Frakklandi fyrir
næ'stkomandi ár, muni nema $248
000,000.
* * *
-Stjórnin í Rúmeníu hefir ákveð-
ið að láta flytja 100,000 útlendinga
burt úr landinu, sökum æsinga-
tilrauna.
ýmislegt, sem bendir til þess, að
hið háa verð á ullinni haldist á-
fram um nokkurn tíma.
Síðustu 5 árin fyrir ófriðinn,
var ullarframleiðslan að meðal-
tali í öllum heiminum, 3200 miljón
pund (ensk). Árið 1923 náði fram-
ieiðslan aðeins 2454 miljón pund-
um. Síðustu árin ihefir sauðfjár-
ræktin í heiminum rýrnað mjög. 1
Ástralíu einni, þar sem aðalat-
vinnu-vegur landsm. er sauðfjár-
rækt, hefir sauðfénu síðan 1911,
fækkað um 15 milj. Yfir allan
heiminn reiknast mönnum til að
rýrnunin nemi nálega 90 mi-ljón-
um -síðan 1913. Þetta er stórkostleg
rýrnun og hlýtur öllum að -vera
ljóst, að hún hefir mjög mikil á-
hrif á ullarfrámleiðsluna.
Síðan ófriðnum lauk, hefir ull-
ar framleiðslan aldrei getað full-
nægt neysluþörfinni. Árið 1923
var neysluþörfin 2890 miljón pund,
en fi'amleiðsla ullar það sama ár
naði aðein-s 2454 miljón pundum.
En þar sem þá var til mikill forði
af eldri ull, var tekið af h-onum
til þess, að fylla upp í skarðið.
En nú eru þessi gömlu forðabúr
tæmd. Nú verður ekki gripið til
þeirra framar, þegar ullarfram-
leiðslan fullriægir ekki neysluþörf-
inni.
Það eru engin undur, þótt menn
horfi nokkuð áhygjufullir móti
framtiðinni, ef ullarskorturinn
ætlar að -verða ti-lfinnanlegur. Iðn-
aðarborgunum -stóru, er þetta hið
mesta áhyggjuefni. Og alt kapp
en nú lagt á það í iðnaðarlöndun-
um, að auka sauðfjárræktina sem
mest, þar sem skiiyröiif til -þess
eru fy-rir hendi, svo sem í nýlend-
um Bretlands og Frakklandis. Ár-
angurinn hefir þegar orðið mikill,
en þó engan veginn svo mikill, að
hann hafi létt af mönnum áhyggj-
um, vegna fyrirsjáanlegs u-llar-
skorts í framtíðinni.
það sem á milli -bæri, lítið annað j Gompers. Mr. Green -starfaði lengi
en nafnið tómt. Enn fremur taldi framan af æfinni í kolanámum í
hann það vera lífsskilyrði fyrir Ohio-ríkinu. Hann hefir tekið
sannri þjóðariheill, að ' rígurinn ! mikinn þát í stjórnmálum á Ihlið
milli Au-stur- og Vesturlandsins Demokrata og átt sæti í efri mál-
yrði kveðinn niður sem allra fyrst,
þjóðin mætti ekki við margskift-
ingu.
* * *
Stewart Dobbs, ýfirumsjónar-
maður atvinnumálaskrifstofunnar
í Canada, hefir lýst yfir því, að í
Toronto-Jborg séu um þessar mund-
ir 15CO menn, er hvergi eigi vísan
næturstað og ekkert hafi til að
leg-gja sér til munns, annað en það
er góðhjartað fólk láti af mörkum
öðruhvoru. Hefir Mr. Dobbs ritað
Hilte borgarstjóra alvarlegt bréf,
þar sem hann krefst þess að bæj-
anstjórnin hlaupi nú þegar undir
bagga og veiti auðnuleysingjum
þes.sum ásjá.
* * *
Dr. Charles M. Kingston, hefir
verið útnefndu-r sem
stofu Olhio-þingsins um all-langt
skeið. Þykir hann í hvívetna hinn
mætasti maður.
* • •
Mrs. Calvin Coolidge, kona
Bandaríkjaforsetans, hefir verið
gerð að heiðursdoktor í lögum við
Boston háskólann.
* • •
Allfl hefir Henry Ford þrjátíu
og sex þúsundir manna í þjónustu.
Jólagjafir hans til starfsfólks síns
að þess sinni, nema $2,000,000.
Bretland.
Rt. Hon. Ram-say Mac Donald,
fyrrum stjórnarformaður Breta,
er nýlagður af stað til Jamaica,
þingmanns! þar sem hann ráðgerir að dvelja
efni ía'hldsflokksins við aukakosn-! sér til hressingar, þangað til þing
ingu þá til fylkisþingsins í British kemur saman í öndverðum fe'brú-
Columbia, sem fram fer innan armánuði næstkomandi.
Ullarframleiðslan.
Ullarverðið hefir hækkað mjög
mikið í seinni tíð. Við ullarsöluna
í Englandi í september s. 1. varð
eftirspurn mjög mikil, og verðið
var 10—15% hærra en tvo mán-
uðina á undan. Þessi hækkun á
verði ullarinnar stafar eflaust af
því, að alt bendir til þess, að al-
mennur ullarskortur sé að verða 1
heiminum. Ullarframleiðslan næg-
ir ekki nærri Ihanda neytendum.
Það, sem einkum hélt ullarverð-
inu niðri, var það, að enskt félag,
Bawra (Briti-sh-Australian Wool
Realization Association), hafði
feiknaistóran “lager” af ull. Var
! það ull, sem en-ska stjórnin réði
yfir, og var safn frá ófriðarárun-
um, en þetta félag keyptí ullina af
stjórninni.
Birgðir þessar voru -svo miklar,
að menn bjuggust við, að það tækl
10—2C1 ár að selja þær upp, þvi
ætlast var til, að hin nýja fram-
leiðsla hver-s áns gengi fyrir á
markaðinum, og fyrst þegar hún
þryti, væri gripið til gömlu birgð-
anna. Ýmsir voru áhyggjufullir
yfir þessum stórkostlegu birgðum,
og tðldu, að þær mundu gjöreyði-
leggja markaðinn á næ-stu árum.
Meðal annars kom sú rödd fram,
að birgðir þessar yrðu brendar á
báli, og ýmsar fleiri bollalegging-
ar komu fram, er sýndu að menn
óttuðust þennan lStórkostlega ull-
arforða.
Þó varð ekkert úr þessum fram-
kvæmdum, og n-ú þarf þessi ullar-
forði ekki lengur að vera álhyggju-
efni manna, því svo er komið, að
hann er þrötinn með ö-llu. Síðasti
Iballinn var seldur 2. maí í vor, og
þótti þá mikið kraftaverk hafa
-skeð. Og einmitt þetta, að þessi
geysimikli forði skyldi iseljast
isvona fljótt, sýnir ibest, hve mikill
hörgull er á ull nú í heiminum. Og
eftir að þessi forði var seldur, fór
ullarverðið að stíga, og það er
ræða gegn Bolshevikum og á því
bar, þar vissu menn að Boris Sav-
inkov stóð á bak við. Hann var
lifið og sálin i Komilov, Krasnov,
og Alekseyev uppreisunum.
Hann var í fylgd með Krasnov,
þegar hann ætlaði að taka Petro-
grad. Þegar það mishepnaðist, þá
flúði hann til suðurhéraða Rúss-
lands og gekk þar i lið með Kale-
din gegn Bolshevikimönnum.
Árið 1918 fór hann i dulargerfi
og undir fölsku nafni til Moscow
og sameinaði þar þá, sern mótfalln-
ir voru Bolsheviki stjórninni, i eina
heild. Þaðan fór hann til Ukraine
og myndaði þar félag, sem nefnt
var Sameinaða varnarfélagiö .Svo
var hann viðriðinn uppreisn þeirra
Yudenich, Denekin og Wrangels,
og það var ekki einasta, að hann
væri aðal driffjöðrin i sókn þess-
ara manna á hendur Bolsheviki-
stjórninni, heldur var hann lika
aðal milliliðurinn á milli þeirra og
annara þjóða, sem hann var að
reyna að vinna til fulltingis herferð-
unum gegn Bolshevikingum, og í
því varð honum allmikið ágengt,
bæði með að útvega fé, samhygð
og annað, sem gat orðið honum til
gagnS í sókn sinni gegn Bolsihe-
viki stjórninni.
Þegar að maður hugsar um,
hvað þessi eini maður gat komið
til leiðar á ekki lengri tíma en hér
var urn að ræða, þá gengur næst-
um fram af manni, og í öllum
þessum gjörðum hans gætti hann
aldrei eigin hagsmuna að minstu.
Alt sitt vit, alt sitt afl, allan sinn
mikla dugnað og úrræði. helgaði
hann þjóð sinni.
Honum var frá uppahfi ljóst, að
hann sjálfur segir, að Bolsheviki
stjórnarfarið yrði skammlíft og
hefði skaðleg áhrif, en þó svall
honum það einkum i sinni, að þing-
ræði þjóðarinnar var af þeim fót-
um troðið, og það var honum sár-
ara en alt annað, og því sagði hann
Bolsheviki stjórninni vægðarlaust
stríð á hendur.
Bolsheviki stjórninni var kunn-
ugt alt um athafnir Savinkov og
vissi, að hún átti þar við að etja ó-
vin, sem var henni hættulegri en
allir aðrir, og hún gerði alt, sem
hún gat, til þess að hafa hendur í
hári hans, en hann slapp alt af í
gegn um hendur þeirra eins og
sleipur áll, hvaða -brögðum, sem þeir
beittu til þess að ná honum. Svo
var það, að Moscow og Leningrad
blöðin fluttu eftirfylgjandi fregn
29. ágúst 1924:
“I ríkisumdæmi Soviet stjórnar-
innar á Rússlandi, var Boris Vic-
torovich Savinkov skæðasti, óvinur
verkalýðsins á Rússlandi og fólks-
stjórnarinnar, tekinn fastur af
leynilögreglunni 20. þ.m. Hafði
hann komið til landsins undir
fölsku nafni, V. T. Stephanov, og
fölsuðu vegabréfi.
Það var ekki látið drgaast lengi,
að vfirheyra Savinkov. 23. ágúst
var hann leiddur fram fyrir rétt-
inn og formleg ákæra lögð fram á
hendur honurn. Svo liðu sjötíu og
tvær klukkustundir, eins og ákveð-
ið er með lögum, unz yfirheyrslan
sjálf hófst. Hún stóð yfir í tvo
daga, þann 27. og 28. ágúst, og
auðséð var á öllu, að stjórnin hafði
búið svo um hnútana, að þessi erki-
óvinur, skyldi ekki ganga henni úr
höndum.
Dómararnir, scnt mál hans rann-
sökuðu, voru þrír: Ulrich, Kamer-
on og Kusnireck. Þegar yfir-
heyrslunni var lokið, og áður en
dómur var. kveðinn upp, buðu dóm-
ararnir Savinkov að taka til máls.
Þáði hann það, og mælti á þessa
leið:
“Á eg að segja ýkkur frá, hvað
það var, serrt sneri hug mínum gegn
ykkur í fyrstu? Það var hún syst-
ir mín. Eg átti systur, sem var
eldri en eg, og hún var gift her-
foringja. Maðurinn hennar og
tengdabróðir minn var sá eini í
setuliðinu í Petragrad, sem neitaði
að skjóta á ’ verkalýðinn, þegar
hann gjörði aðsúg að vetrarhöllinnt
9. janúar 1905. Já, hann var sá
I
Hátíða-samkomur
í Fyrstu lútersku kirkju.
1. Á jólanótt, kl. 7:30— Konsert yngri deilda sunnudagsskólans
og jólatré.
2. Á jóladaginn, kl. 11 f.h., hátíðar-guðsþjónusta (islenzk.J
3. á sunnud. milli jóla og nýárs:—
(a) kl. 11 f.h., guðsþjónusta (enskj.
(b) kl. 7 e.h.—Konsert eldri deilda sd.skólans.
4. Á gamlárs-kvöld, kl. 11 ^30,—Áramóta-samkoma.
5. Á nýársdag, kl. 11 f.h., Guðsþjónusta (islenzk).
þessi liðsforingi—maðurinn hennar
systur minnar. Fyrsta daginn, sem
þið sátuð að völdum, þá skutuð þið
hann. Þar á eftir skutuð þið hana
systur mína. Eg segi ykkur satt,
að öll þau ár, sem eg hefi barist á
móti ykkur, þá hefir sá verknaður
aldrei komið í huga mér né heldur
hafa athafnir mínar stjórnast af
hefndarhug fyrir þau ægilegu rang-
indi, sem þá voru framin og fyrir
hörmungar þær, sem eg hefi orðið
að líða i því sambandi. En sá
verknaður hefir orðið að hyldýpis-
hafi á milli mín og yðar—'botnleys-
is gjá, sem frá sálfræðilegu sjónar-
miði var óhugsanlegt fyrir mig að
komast yfir og til yðar, því eg varð
að ganga yfir lík þeirra beggja,
svo eg snerist á móti ykkur.
“Hlustið á sögu lífs míns, og þá
máske skiljið þið mig betur. Eg
veit, hvert dómsákvæði yðar er, og
eg er ekki hræddur við dauðann.. ..
Faðir minn var byltingamaður.
Bróðir minn lét lífið i Síberíu fyrir
þátttöku í byltingafélagsskap
ætti að gjöra alheimi það ljóst, að
ofsóknir á hendur yðar af minni
hálfu væru á enda. En áður en eg
gerði það, þá fanst mér að eg yrði
að kynnast ykkur—kynnast (Bol-
sheviki stjórninni) og sjá sjálfur,
hvernig að hún færi að ráði sínu.
Eg vildi sjá með mínum eigin aug-
um, að þjóðin hefði snúið við blað-
inu og veitt ykkur fylgi sitt og
traust, svo eg réði við mig að fara
til Rússlands, hvað svo sem fyrir
kæmi.”
Dauðadómur var kveðinn upp yfir
Savinkov, en sökuml þátttöku hans
í uppreisnarmálum Rússa, var þeim
dómi breytt i tíu ára fangelsisvist.
------o------
Frá Islandi.
Fyrir iskö-mmu andaðist að Staf-
felli í Fellum, húsfreyjan Guð-
björg Guðmund'sdóttir, varð bráð-
kvödd.
Símað er frá Þór&höfn ,að eldur
1 byltingateiagsskap. Og sé uppi í sömu stöðvum og í fyrra.
þegar eg var 18 ára, var eg kominn | Frá Vopnafirði sáu-st tveir blossar
í fyrrakvðl-d. í gær var öskufall
á Austfjörðum.
Hrói Höttur Rússa.
Flestar þjóðir eiga sögur um
menn, sem voru hvorttveggja il
senn, hetjur, sem vöktu aðdáun og
virðingu, og fyltu menn ótta og
skelfing, svo sem Hrói Höttur á
Englandi, Svarti Donald á Skot-
landi og Jessie James í Ameríku.
En þessir menn allir tilheyra lið-
inni tíð og athafnir þeirra og ein-
kenni berast til manna í þjóðsögum
og munnmælum, eða þá i gegn um
sögur þjóða þeirra, sem þeir lifðu
hjá.
Rússar eru þeim mun betur sett-
ir, að Hirói Höttur þeirra er lif-
andi og með fullu fjöri, og at-
hafnir hans og hreystiverk eru
fersk og lifandi í minni þjóðar-
innar.
Boris Savinkov er á meðal hinna
lifenda og situr í fangelsi i föður-
lahdi sínu fyrir athafnir, sem að-
allega hafa verið framdar á síðast
liðnum tíu árum.
Fæddur og uppalinn á Rússlandi
naut hnan mentunar á ungdómsár-
um sínum. En hann var einn
þeirra manna, sem brann af frels-
isþrá, þegar í æsku, sem fyrir inn
an tvítugsaldur varð að svellandi
ástríðu í lifi hans. Hann hataði
hina þröngu kosti, er þjóðin rúss
neska varð að sæta af hendi keis
aravaldsins og gekk því ungur
mjög í hið svoneínda byltingafé
lag, sem að margir af yngri menta
mönnum þjóðarinnar og sumir af
þektustu mentamönnum Rússa voru
í um það leyti. En í þeim félags-
skap bar meirá á honum en flestum
öðrum, því hann var stórhuga og
stór-gáfaður, og gerðist hann svo
umsvifamikill í athöfnum sínum
gegn keisarastjóniinni, að hann var
sínar, þegar hann var átján ára að
hneptur í fangelsi fyrir ofsóknir
aldri, og varð þá hljótt um hann
og athafnir hans um tíma.
Þegar stjórnarbyltingin varð, fór
harln aftur að láta á sér bera, og
var einn í Kerensky ráðuneytinu.
En þegar Bolshevikar náðu völd-
unum undir sig á Rússlandi í nóv.
1917, snerist Savinkov á móti þeim
og hefir síðan verið þeirra skæð-
asti óvinur. Spor hans liggja út
og norður um alt það mikla land, eini, sem gegndi ekki, þegar honum
og hvar sem um samtök var að var sagt að skjóta á verkafólkið,
1 íangelsi fyrir sömu stefnu. Eg
var ungur, mjög ungur, þegar eg
gjörðist þátttakandi í byltingamál-
um. Hvernig stendur þá á því, að
eg sit nú á sakamanna bekk fyrir
það, að beriast á móti yður?
“Það var ekki kommúnista stefna
ykkar, sem mér var verst við. Eg
gjörðist fjandmaður ykkar fyrir
alt aðrar ástæður. Það var afnám
þingræðisins, sem reið baggamun-
inn hjá mér. Ykkur virðist máske
fásinna af mér, að tala nú um
þingræði. En það var árið 1917,
sem þessir atburðir gerðust. Alla
mína æfi fram að þeim tíma,
dreymdi mig að eins um eitt—von-
aðist eftir einu, löggjafarþingi.
Timinn hefir nú sýnt, að þið gerð-
uð rétt í að afnema það, svo eg
þurkaði þá ástæðu út úr huga mín-
um.
“Annað, sem eg hafði á móti
ykkur, var Brest-Litovsk sáttmál-
inn—friðarsamningurinn, sem þið
skrifuðuð þar undir. Eg hefi sagt
ykkur, að á stríðsárunum þá átti
eg heima á Frakklandi, og hafðij
drukkið inn i mig striðshugsun
Erakka. Sérstakur friðarsamning-
ur fanst mér þá vera óhugsanlegur
og að Rússar hlyti að hafa ilt af
honum.
“Það, sem síðan hefir á dagana
drifið, hefir sýnt, að þið sáuð þar
betur fram á veginn en eg.
“Þriðja ástæðan var, sem frá
mínu sjónarmiði var mjög þýðing-
armikil ástæða til þess að berjast á
móti ykkur. Það var sú hugmynd,
þó röng væri, sem aldrei hvarf mér
úr huga: “Bolshevikimenn taka
valdið í sínar hendur um tima, en
svo myndi stjórnleysis alda velta
sér yfir þjóðina—þeir væru að eins
að greiða keisaravaldinu veg, —
keisaravaldinu andstyggilega, sem
eg hefi gefið alt mitt lif til þess að
berjast á móti. Mér fanst það
mundi aftur ná yfirráðum, og að
fetrúarbyltingin yrði að engu
gerð. En mér missást aftur. Það
er hinu mikla starfi ykkar að
þakka, að keisaravaldið rís hér
aldrei við aftur.
“í fjórða lagi hafði eg það á
móti ykkur, og sem gekk eins og
rauður þráður í gegn um mót-
spyrnu mína gegn ykkur í öll þessi
ár, og eg hélt, að þið hélduð völd-
um í landinu án vilja, fólksins, og
að því leyti sem þér ekki færuð
með vald þjóðarinnar samkvæmt
viíja meiri hluta hennar, þá
fann eg það skyldu mína, að berj-
ast á móti ykkur. Eg hætti að
hugsa um ykkur (Bolshevikistjóm-
inaj, en beindi hugsaninni að sjálf-
Vísir 20 nóv.
Ingiibjörg Árnadóttir andaðist
að heimili sínu hér á Seyðisfirði
mánudagskvöldið 13. iþ. m. Bana-
mein -var afleiðing af hjartaslagi,
er hún Ihafði fengið fyrir fullum
3 mánuðum, og legið rúmföst
síðan.
Snemma í fyrra mánuði andaðist
úr lungnabólgu að iheimili sínu
Litla Sandfelli í Skriðdal, bóndinn
Jón Runólfsson -oddiviti og sýslu-
nefndarmaður, hinn mesti sóma-
og merikismaður. Var ihann um
sextugt. Hænir 25. okt.
Ur bænum.
Einar H. 'Kvaran fyrrum rit-
stjóri Lögbergs Iheilsaði upp á oss
á fimtudaginn var og var hinn
hre&sasti eftir ferðina. Þau hjón
lögðu af stað frá Kaupmannahöfn
6. þ. m. og fengu góða ferð alla
leið, þó sjór væri nokkuð úfinn eina
og við mátti -búast um þetta leyti
árs og komu -hér á miðvikudags-
kveld' þann 17.
Mr. Kvaran var alúðlegur og ræö-
inn eins og hann á að sér og þó nú
séu no-kkuð mörg ár liðin síðan að
hann var hér vestra þá fanst oss
að vér værum að heilsa upp á
Vestur-líslend.ing. Satt að segja
finst oss að Einar H. Kvaran hafl
alt af verið Vestur-lslemíingur frá
því að vér þektum hann fyrst. Á
verði stóð hann hér vestra gegn
öllum árásum sem á Vestur-ís-
lendinga voru gerðar úr hvaða átt
sem þær komu og fyriri honum
skreið smásálarihátturinn og lítil-
menskan á meðal sjálfra okfkar l
fylgsni sín. Heima tók hann alt
af svari þeirra og var -þeim ávalt
vinveittur. Fréttir sagði Mr. Kvar-
an fáar að heiman sem hér verða
greindar nema vellíðan fóliks og
óvanalega mikið góðæri. Einnig
sagði hann látinn Guðmund Magn-
ússon lækni í Reykjavík og lækna-
skólakennara og að banamein
hans hefði verið hjartabilun. Þau
hjón Kvaran og frú hans dvelja
hér vestra hjá syni sínum og
tengdadóttur, séra Ragnari Kvar-
an og frú hans að 796 Banning str.
——— o-------------------
Á föstudagskveldið var kviknaði
í kassaverkstæði Sófoníusar Thor-
kelssonar að 1336 Soruce -st. hér
í borginni og skemdist byggingin
dálítið ásamt tveimur vélum. En
Sófoníus lét það ekki á sig fá og
bætti fljótt það gem skemst hafði
um mér—aÖ athöfnum mínum og Svo að verkstæði
sókn á hendur ykkar. Eg sat í her-
berginu mínu og hugsatSi um þetta.
Mér faust, að ef rússneska þjó$in
fylgdi ykkur atS málum, atS þá ætti
eg atS sjá að méi—fanst, að eg
hans
var aftur farið a5 vinna fult verk
á þriðjudaginn var svo hann getur
afgreitt allar pantanir viðskifta-
manna sinna og tekið á móti nýj-
um.