Lögberg - 21.05.1925, Qupperneq 4

Bb. 4
lOtíBERG, P fMTUDAtílNN 21. MAÍ 1925.
3£ogbn*g
Gefið út hvem Fimtudag af The Col-
ambia Press, Ltd., (Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
Tslaimari N-6327 oí. N-6328
JÓN J. BILDFELL, Editor
Utanáakrift til bláðaina:
Tlii COlUNIBIá PRESS, Ltd., Box 317t, Wtnnlpeg, Ran-
Utanáskrift ritstjórana:
fcO'TOR LOOBEKC, Box 3171 Winnlpeg, K)án.
The "Lögberg” ls printed and publiehed by
Tne Columbia Preae, Limited. in the Columbia
Building, 695 Sargent Ave, Winnipeg, Manitoba.
Tímarnir bre) tast og menn
irnir með.
Stórkostlegustu auðsuppsprettur mann-
imna eru tvær: Framleiðsla og tími
Til framleiðslunnar hafa menn alt af litið
sem undirstöðu undir allri vellíðan, og velmeg-
an, og er það að líkjiidum rétt, að minsta kosti
að því er hinar ytri kringumstæður mannanna
snertir. En framleiðslan var erfið og út-
heimti mikla áreynslu fram eftir öllum árum,
og gjörir enn í sumum tilféllum, en aðstaða
manna gagnvart framleiðslunni hefir breyzt
feikilega mikið í seinni tíð.
Aður fyrri voru verkefnin mörg, eins og
þau eru nú. En í öllum tilfellum var það vit
og verklagni framleiðendanna, sem þá varð að
afla auðsins úr forðabúri náttúrunnar.
1 hinu daglega verki og viðfangsefnum
þeirrar tíðar, mættúst viðfangsefni og vit og
vinnuþrek þeirra, sem, við þau stríddu. Hiu
löngu og erfiðu dagsverk þreyttu verkamenn-
ina, en þau þroskuðu þá á sama tíma. Verka-
maðurinn eða framleiðandinn, sem vér hér
nefnum, fann andlega nautn í því að glíma við
viðfangsefnin og vinna sigur á erfiðleikun-
um. trtsjón hans víkkaði og úrræðin fjölguðu
sökum þess, að hann var í persónulegu, lifandi
sam’oandi við verkefni sín.
Þannig héldu menn áfram að framleiða
og vinna sín Iöngu dagsverk, ár fram af ári og
öld eftir öld, og undu .þá glaðari við sitt, en
menn gjöra nú.
Svo kom öld ví^indanná, verkfræðinganna,
vélafræðinganna, stóriðnaðarfyrirtækjanna og
hagfræðinganna. Hvert einasta verk, sem
gjðrast áttj í sambiandi vi,ð þau, dregið upp á
blað, ög svo par öfan á sagt fyrir nm, jhversu
verkið skyldi fhamkvæmt, í stórn og smáu—öll
frumleg hugsun framleiðendanna tekin í burtu
og lögð í hendur verkfræðinganna. Verka-
mennirnir á Örstuttum tíma sViftir hinu lif-
andi sambandi við verk sín og gjörðir að þjón-
um dauðra véla, sem að fræðimennirnir og
stóriÖnaðurinn stóðu á. bak við, er engan áhuga
höfðu lengur á verkinu, anha en þann, að fá
kaup sitt borgað á langardögum
Breytingu þessari 'hafa allir fagnað og
nefna hana framfarirnar miklu, því við
véla framleiðslu í stað handa, hefir framleiðsl-
an magnast og margfaldast og þá líka auður-
inn meÖ, og yfir hverju er þá að kvarta?
Það er ef til vill helzt til snemt, að svara
þeirri spumingu enn sem komið er, en benda
má þó á yfirvofandi hættu, sem af þessari
breytingu hlýtur að stafa, ef ekki er vel með
farið.
Samhliða þessari breytingu kemur fram
önnur breyting í þjóðfélaginu, sem, þó hún ef
til vill eigi ekki rót sína að rekja að öllu leyti
til þessarar umræddu breytingar, þá er ekki
minsti vafi í vorum huga á því, að hún stendur
að nokkru leyti í sambandi við hana En það
er hin ákveðna krafa verkafólksins yfirleitt
nm styttan vinnutíma
Verkalýðnrinn hefir auðsjáanlega ekki
fundið til neins taps við komu vélanna og hinn-
ar auknu framleiðslu þeirra £>að hafa eigend- ,
ur vélanna og hinnar auknu framleiðslu ekki
heldur gjört, eða ef þeir hafa gjört það, þá er
það í tiltölulega fáum tilfellum.1 i stað þess
hefir verkalýðurinn yfirleitt -viljað færa sér
auknu framleiðsluna í.nyt, með því að krefjast
étyttri vinnutíma og hærra kaupgjalds—fá
meiri tíma til lystisemda og meira fé til þess
að njóta þeirra.
Hugur verkalýðsins hefir nú.mjög snúist
frá því, að leysa af hendi vel og frúlega unnið
dagsverk, fyrir vel úti látíh daglann, en að
hinu, að fá sem mest fyrir sent minsta vinnn.
Fyrir þessa stefnu, skal verkalýðurinn
ekki sérstaklegg ávíttnr, þó stefna sú hljóti að
leiða til óhamingju fyr eða síðar, fyrir þá ein-
földu ástæðu, að hann er ekki sá eini flokkur
mannfélagsins, setn þetta gjörir nú. Mannfé-
lagsflokkarnir gjörá það allir, þó heiðarlegar
undantekningar, að því er ein^taklinga snertir,
eigi sér stað. Það eru allir mannfélagsflokkar
nú, sem sækjast eftir fé og makindum, og ber
því ekki að lasta einn fremur en annan.
En segjum svo, að véla framleiðslan verði
nóg til þess að nægja þörfum manna að því er
til lífs framfærslu kémur, og að allir fengju
að njóta hennar. Hvað ætla nlenn þá að gjöra
við tímann, þessa dýrmætustu innstæðu, sem
mennirnir eiga?
Hugvitsmennirnir og vísindamennirnir
hafa lagt fólki marga dægradvölina upp í
hendumar, svo sem málvélaraar, radíóana,
bifreiðarnar, flugvélarnar, hljóðfæri, sem hug-
vitsmennirnir hafa gjört svo úr garði, að mað-
ur getur hlustað á hljómföll þeirra áíi þess að
nokkur mannleg hönd snerti þau. Ætla menn
að eyða tímanum undir áhrifum kaldrg vél-
anna, án þess að frá þeim sjálfum komi nokk-
ur áreynsla eða afltog, sem geti þroskað þá og
lyft þeim út og upp yfir hljóm kaldra og líf-
lausra véla.
Aðal mótbáran á móti hreyíimynda hús-
unum er sú, að fólkið, sem á myudir þær, sem
þar eru sýndar horfir, á ekkert ítak í myndun-
um. Það tekur að eins á móti því, sem krafta-
verkafólkið í Hollywood réttir að því, án þess
að leggja minstu vitund á sig.
Spursmálin, sem mennimir verða að ráða
fram úr, hafa verið og. eru mörg, en eitt það
vandamesta af framtíðarspursmálum mann-
kynsins, er það, hvernig fólk eigi að fara að
því, að eyða hinum sí-vaxandi tíma, sem það
krefst og er að fá meira og meira af, til um-
ráða fyrir sjálft sig, svo að það mannskemmi
sig ekki við eyðslu hans, eða stofni þroska
þeim, sem það hefir náð, í beinan voða
Auðurinn í MacUgaskar.
Það er langt síðan að menn heyrðu Mada-
gaskar nefnda. Oss er sagt í landafræðinni,
að það sé eyja, er liggi í Indverska hafinu í
suðaustur frá Afríku; að hún sé 995 mílur á
lengd og um 250 mílur á breidd; og oss var líka
sagt, að þar byggju villimenn, sem “Malag-
asy” nefndust; að pólverskur maður, að nafni
Diogo Diaz hafi fundiÖ eyju þessa hina miklu
í ágústmánuði árið 1500; að hún hafi tilheyrt
Portugalsmönnum, Bretum og Frökkum, og
að hún sé nú frönsk nýlenda. Ibúatalan þar
er nálega þrír-fjórðu úr miljón, og af þeirri
tölu eru um 11 þúsundir Evrópufólk.
En það er ekkert af þessu, sem vakið hefir
eftirtekt manna á Madagaskar, heldur sýnis-
horn hinna mörgu og margbreytilegu auðs-
uppsprettu linda eyjarinnar, er fyrir augu
manna báru á sýningunni í Tananarivo.
Þa Svar ekki fyr en árið 1892 aÖ hershöfð-
ingi Galliéni, með aðstoÖ Joffre, lagði eyjuua
undir Frakka, og var þá lítið um mannvirki eða
nýtízku fram farir að ræða á eynni. Árið 1896
nam verzlun eyjarbúa 17 miljón frönkum, en
árið 1920, undir stjórn þeirra M. Augagneur
og M. Garbet, sem þar er nú landstjóri, hafði
verzlun eyjarskeggja aukist upp í 500 miljónir
franka á ári; og má af því ráða, hvað mikið er
um verÖmætar vörur þar að ræða. Auk þess-
arar auknu verzlunar höfðu Frakkar gjört og
látið gjöra feiknin öll af opinberum verkum,
svo sem hafnvirkjum, sjúkrahúsum, opinber-
um byggingum o.s.frv., og hefir þeð verið alt
gjört af Madagaskarbúum, án þess að leita til
aniiara ‘eftir peningalegum styrk.
Þegr stríðið síðasta brauzt út í Evrópu,
sehdu Míidagaskarmenn 45 þúsund vígra her-
manna til þess að berjast með Frökkum, gáfu
heimaþjóðinni miljón á miljón ofan í pening-
um, auk mesta kynsturs af vörum, bæði unnum
og óunnum.
Að austanverðu er eyjan skógivaxin;
liggja þau skógarbelti til uorðurs og suÖurs,
og er þar að finna sumar af hinum verðmæt-
ustu viðartegundum. Jarðargróður á. þeim parti
parti eyjunnar er fjarska mikill og á sama
stigi og í hitabeltinu.
Að vestanverðu á eynni er vöxtur strjálli
og kemur það til af því, aÖ þar er regnfall ekki
eins mikið og að austan. Á milli skógarbelt-
anna að austan og vestan, er mikið af opnu
sléttlendi, sem liggur mishátt, og er þar hið
bezta akuryrkjuland, enda hafa eyjarskeggjar
stundað akuryrkju í langa tíð, en sérstaklega
eru það þó hrísgrjóp,, sem þeir hafa framleitt.
ASferð þeirra við akuryrkjuna er nokkuð gam-
aldagsleg. Þeir planta hrísgrjónunum í lang-
ar raðir, stinga jörðina upp með járnspöðum
með löngu skafti, og sá svo í. Þegar að upp-
- skeratíð kemur, slá þeir hrísgrjónin og binda
í knippi, þreskja síðan kornið úr stráinu með
því að slá bindunum við steina, er þeir bafa
á gólfunum í húsum þeim, er þeir þreskja í, og
gjörir kvenfólkið mest af þeirri vinnu.
1 Madagaskar er mikið af námum — olíu-
námum, gullnámum, járn og kolanámum. Bret-
ar eiga mest af gullnámunum, en Frakkar olíu-
námurnar, sem víða hafa fundist á eynni. Þar
er og blý og ótal fleiri málmar, svo sem silfur,
^°Par °S “nickel ”. Radíum hefir fundist þar
í jörðu nýlega, í ríkari mæli en annars stað-
ar. Auður sá, sem í námum þessum er falinn,
lofar miklu um framfarir þar á eynni. Þó
eru þar enn ótaldar auðsuppsprettur, þar á
meðal sú auÖugasta, en það eru steinanám-
urnar, sem þar hafa fundist.
Madagaskar er auðugasta af dýrum stein-
um allra landa þeirra, sem þekt eru. Af stein-
um þessum hafa fundist og eru alt af að finn-
ast fleiri verðmætar tegundir, en í nokkru öðru
landi. Á meðal steinategunda þeirra, sem al-
gengar eru, eru beryl-steinar- garnet, orthas,
topaz, ameþyst og tourmaline. Steinar þessir
hafa fundist víða á eynni, og menn eru alt af
að finna nýjar steinnámur; lofar sú auðsupp-
spretta miklu, ekki sízt þar sem slíkir námar
eru mjög að ganga til þurðar í Brazilíu og á
Indlandi, en eftirsókn fólks eftir slíknm
skrautgripum fer alt af vaxandi, og þarf því
sízt að óttast, að þeir falli í verði.
Auk hrísgrjónanna rækta Madagaskarbú-
ar mikið af maís, baunum, hnetum, sykurreyr,
cocoa, vanilla, tóbaki, togleðri og silki.
Arið 1921 ræktuðu Madagaskarmenn helm-
ing^inn af vanilla forða heimsins. Þeir rækta
á ári hverju hnetur á 25,000 ekrum lands, baun-
ir á 70,000 ekrum, og maís á 250,000 ekrum.
Madagaskarmenn leggja mikla stund á
kvikfjárrækt, og ganga hjarðir nauta og sauða
þar úti alt árið„ því loftslag er þar milt—frýs
einstaka sinnum á nóttum, þar sem kaldast er á
hálendi eyjunnar. Madagaskarbúar eiga 10
miljónir nautgripa og selja árlega 250 þúsund-
ir til nautakaupmanna og niðursuðustofnana
þar í landi og annara staöa.
Saufjárrækt hafa þeir allmikla, en fé
þeirra er rýrt og óbætt. Einnig hafa þeir
nokkra svínarækt, og stórar hjarðir strúts-
fugla. Hestar voru fluttir inn til eyjarinnar
árið 1815 og eru þar nú um fimm þúsundir
hrossa.
T I L
J6NS SKÁLDS RUNÓLFSSONAR.
Þú hefir mengi letrað ljóð,
líkt og drengir fleiri.
Þau eru fengur,—þrumuhljóð,
þó að enginn heyri.
Leiftrin hljóðu listaþrá
lýsa’ er hróður varðar.
Minna ljóðin ljúfar á
lindir móðurjarðar,
sem að hjala hljótt og blítt
heima’ í valaranni,
oft er svala þóttu þýtt
þyrstum smalamanni.
Þínar líÖa ljóðæðar
léttar, blíðugjamar.
Ekki síÖur ágætar
eru þýðingaraar.
Þorskabítur.
Vinsamleg andmœli.
“Samkomulags tilraunir” heitir all-löng ritgerð,
er hr. Ragnar E. Kvaran birtir í “Heimskringlu” 15.
apríl síðastliðinn. Ræðir hann Iþar um og mælir meb
þeirri tillögu séra Alberts Kristjánssonar, að allir
yestur-lslendingar taki höndum saman og starfi aS
kirkjumálum sínum í einu allsherjar sambandi, hvað
sem trúarskoðunum þeirra líSi.
BæSi uppástutngumaður og greinarhöf. líta, að
mér virðist, svo á, aö mismunur trúaratriða aðal-
kirkjuflokkanna hér, sé svo smávægilegur, að slík
samvinna með þeim ætti að geta tekist og átt mikila
framtíS og glæsilega. Svo björt yrði þá framtíðin,
segja þeir, A K. og R. E. K., að ekkert eifi yrði sjá-
anlegt, ekki handarstærð af úlfúðarskýjum þeim, er
siglt hafa hraðbyri um andalegan himin Vestur-
íslendinga á undanförnum árum, þar stafaöi sól í
heiði nótt og nýtan dag.
Fjarri sé það mér, að gera tilraun til að skjóta
á eða kasta grjóti að þessum krystals-kastala, og enn
ver sæti á mér, ólærðum og litt-skrifandi almúga-
manni, að fara aö þrátta við tvo skólagengna guð-
fræðinga um þessi efni. Segi þeir, aS mismunur trú-
arstefnanna -sé svo smávægilegur, að jafna megi “í
bróðerni”, þá ættu þeir að vita, hvað þeir eru að
syngja.
Uppástungumaðurinnj Aíibert Kristjánsson, er,
sem kunnugt er, margra ára þjónandi prestur Únit-
aranna vestur-íslenzku, og' getur þvi djarft um talað,
að þvi er viðkemur trúarhugsjónum kirkjuflokks sins,
sem hann telur nú svo likar lúterskum sið og öðrum
“þröngsýnum” kristindómi, að samvinna ætti að
geta tekist.
Þótt þetta sé nokkuð á annan veg, en eg, og víst
allmargir aðrir lúterskir menn, höfum skilið afstöðu
nefndra flokka, eftir hart nær hálfrar aldar kynni
af þeim hér, þá hæfir ekki að bera brigður á ummæli
prestsins, A. K., um hinar náskyldu trúarstefnur Ún-
itaranna og þeirra lútersku.
Þó einhver kynni nú að efa orð séra A. K. um
téðan skyldleika trúarskoðanna, þá ætti þó vitnis-
burður stuðningsmannsins, hr. Ragnars E. Kvaran,
að taka af öllu tvímæli i þessu efni. Honum ætti
vissulega að vera kunnar andastefnur beggja flokk-
anna, hins lúterskra og þess er Únítarastefnunni fylgir.
Hann er sem sé guðfræða-kandídat frá lúterska há-
skóljnum í Reykjavík, en nú andlegur leiðtogi og um-
ferSar-prédikari Únitaranna hér vestra og þeirra ann-
ara, er kirkjulegt samfélag hafa með þeim. Augljóst
er því, að stuðningsmaSurinn stendur enn hetur að
vigi, en séra A. K., þar sem honum eru báðar stefn-
urnar jafn-kunnar.
Nú vita báðir þessir menn ofur vel — annar að
minsta kosti—, að lífæðar og hjartablöð vestur-
íslenzkrar kirkju—lúterska kirkjufélagsins, með öðr-
um orðum—, eru hin sömu þann dag í dag og þær
hafa veriS frá byrjun kirkjulega starfsins í Vestur-
heimi, eða um síðastliðna hálfa öld. Þó virðast mér
sem þeir vilji koma fólki til að trú því, aS það sé smá-
atriði ein, er aðskilji flokk þann er þeir leiða, frá
þeim, er innan vébanda kirkjufélagsins lúterska held-
ur sig. Sé þetta í raun og sannleika svo, þá er það
vissulega gleðiefni.
Það er enda mikill gleði- og vonarblær yfir rit-
gerS hr. Ragnars E. Kvaran, þeirri er varð mér orsök
til andmælanna og nefnd er í upphafi þessara athug-
ana. HeiðraSur höf. virðist sérstaklega gleðjast yfir
stráum nokkrum, er hann þykist hafa komið auga á
í “óheilla”-mörkinni kirkjulegu hér hjá oss, Þetta hafa
orSið 'honum slikir undra-njólar, að undir skugga
þeirra hyggur hann að allar hjarSir geti hjúfrað sig.
Til þess nú að flýta fyrir því, aS allir komist í skjól-
ið það, er víst greinin um “samkomluags tilraunir”
rituS. ,
Hvort rökfærsla heiðraðs greinarhöf. nái til
gangi hans, flýti fyrir samkomulaginu, um það
mikill efi í minum huga. Sannast aS segja finst mér
greinin bera nokkurn keim af ádeilu gegn þeim, er
öSrum augum lita á málið en höf., fremur en friðar-
blæ, er með þýSleik sínum hefði mátt verða til þess
að létta samkomulags-leiSina.
Til þess nú að finna þessari skoðun minni stað,
vil eg í bróðerni benda á ein þrjú atriði í grein hr. R.
E. K., sem mér virðast þurfa skýringar við, áður en
þau geti skoðast sem veigamikil rök til þess aS til
samkomulágs gæti dregið meS skoðanabræðrum hans
og oss hinum hér vestra, sem hópað höfum oss undir
merki Iúterskrar kirkju.
ÞEIR SEM ÞURFA'_
LUMBER
KAUPI HANN AF
The Empire Sash& DoorCo.
Limited
Office: 6th Floor Bank ofHamilton Chambers
Yard: HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
VERÐ og GŒÐI x ALVEG FYRIRTAK
Það fyrsta, sem þér þurfið að gera á borgunardeginum.
er að leggja eitthvað inn í sparisjóðsbókina. Peningar yðar
reynast hollasti vinurinn er þér veikist, eða tapið atvinnu —
ef þér hafið sparað þá.
‘Sá tími kemur fyrir alla, að tekjur þeirra minka og starfs-
mátturinn þverrar. Aðeins eitt getur þá komið í staðinn fyrir
núverandi hæfileika til að afla tekna — og það eru peningar
þeir, sem þér áður og nú hafið sparað.
Biðjið um bæklinginn," The Measure of your Income,” hann
mun koma að góðu haldi.
The Rp\^al Bank
of Cartada
Eyrsta staðhæfing heiðraðs
gerinarhöf. um kirkjulegt starf
Vestur-íslendinga í liðinni tíð, er
sú, að því hafi fylgt “óheill —frá
öndverðu.”
Þetta þykja mér stóryrði mikil,
xg óhæfileg í munni manns, sem
fiiðar-orð ætti að hera manna á
miilli. Slíkum “stóradómi” finsit
mér ósæmilegt að taka við án
andmæla, og það frá tiltölulega ó-
kunnugum manni. Vildi eg helzt
mega ímynda mér, að orð þessi
hafi hrotið úr penna hr. R. E. K.
fremur í ógáti, en af ásettu ráði.
Hvernig veit nú greinar-höf. um
“óheill” þessa? Vissulega ekki af
cigin reynd, til þess er dvöl hans
htr alt of stutt. Eða slær hann
jæssu út í annara oröa stað? Sé
svo, þá vil eg nú í bróðerni trúa
honum fyrir því, að í þeim frá-
s;.gnar-vef er uppistaða, sem ekki
er spunnin úr skíru gulli sannleik-
ans, né er ívafið úr hreinu silfri.
Og eg þori að fullyrða, að hefði
br R. E. K. litast um af óháðum
sjónarhóli áður en hann reit grein
sina, myndi hann ekki hafa felt
slíkan “stóradóm”, sem þenna yf-
ir kirkjulega starfinu hér.
Ekki aö eins er þetta slag í and-
lit núlifandi leiðtogum kikjumál-
anna hér hjá oss, held einnig — og
það miklu fremur — áfellisorð
gegn látnum og göfugum foringj-
um, er starfið báru á herðum sér
um heilan mannsaldur, alt frá fyrátu
frumhýlingsárunum hér vestra.
Eg þykist þess fullviss, að1 hefði
greinarhöf. af eigin þátttöku, um
iengri eða skemmri tíma, kynst
kirkjulega starfinu hér og leiösögn
þeirri er þar réði, þá myndi hann
ekki hraöa sér um of til kirkjulegr-
ar samvinnu viö menn, sem jafn-
ósönn dómsorð léti sér um munn
fara og þau, er hér ræðir um. Þá
myndi hann, eins og vér hinir (hér
leyfi eg mér að tala í fleirtöluý,
sem margfaldrar iblessunar—hæði
félagslega og sem einstaklingaú-
höfum notið af kirkjumála starf-
inu, ekki vilja ganga inn á, að
“óheill” hafi verið þar mest áber-
andi afleiöingin.
Finst nú ’hr. R. E. K., er hann
litast um hér vestra og lætur sjón
dvelja við hinn sýnilega árangur
kirkjulega starfsins, aö honurn
megi helzt lýsa með áðurgreindri
slaðhæfing? Og vilji heiðraður,
greinarhöf. komast að hugarþeli
einstáklinganna, sem starfsins hafa
notið og í því tekið meiri eöa minni
þatt, þá gæti hann reynt að tala viö
þá um þetta i bróðerni, og sjá svo
hvert svarið yrði. Á sliku finst
mér fremur mætti byggja ef dæm.i
skal, því það er ávalt betra “að
vita rétt en hyggja rangt.” Það
veit eg að heiðraöur greinarhöf.
muni undirskrifa.
Sumum kann nú að finnast, ið
eg hafi verið ó*þarflega orðmarg-
ur um þetta atriði í grein hr. R. E.
K. En mér finst þetta alvarlegasta
staðhæfingin í gein hans—sleggju-
dómur, eins og áður er tekið fram.
Enda hefir greinarhöf. sjálfur
auðsjáanlega fundið til þess, aö hér
væri hann að ganga full-langt, og
hætir því viö óheilla-yfirlýsinguna
þessu á eftir þankastriki—“jafn-
mikilli atorku og góðvilja og þó
hefir verið beitt við þau af ýmsum
mætum mönnum.” En frá mínu
sjónarmiði getur sú viðhót þýtt
alt og ekkert.
Þá eru fordæmin, sem greinar-
höf. færir fram því til sönnunar,
að menn meö ólíkum trúarskoð-
unum geti hæglega búið saman
i sátt og friði innan vébanda
sömu kirkjudeildar. Annaö dæmiS
er tilfært héðan úr Canada, en hitt
frá Þýzkalandi. En bæði finnast
mér athugaverð, söku.m þess, að
þar er ekki nema hálfsögð sagan,
eða þeim kastað fram skýringa-
laust, og jafnvel gefið í skyn, að
á báöum stöðunum gangi alt hið
kirkjulega starf fyrir sér í sátt og
samlyndi.
Þess ber aö geta, finst mér, að
þótt hinar þrjár kirkjudeildir*,
Meþodistar, Presbýterar og Con-
gregazíónalistar, sem nú eru að
mynda “United Church of Can-
ada”, allar standi á sama grund-
vellinum: trúnni á þríeinan guð
og friðþægingunni fyrir Jesúm
Krist, þá er þegar hafin mikil
mótspyrna, í hópi Presbýtera að
minsta kosti, gegn því, að láta
Sambandið svelgja sig. Hversu
sterk þau mótstöðu-samtök verða,
er enn ekki full-ljóst, en í þeim
hópi eru margir mætir og áhrifa-
miklir menn, lærðir jafnt sem
leikir.
Þá má og hins geta, að “United
Church of Canada” mun eiga að-
ullega rót sína aö rekja til fjár-
málalegra ástæðna. Um trúar-
grundvöllinn var ekki að þrátta,
sem var og er hinn sámi hjá öllum
flokkunum, sem áöur segir.
Þar sem nú alt ööru vísi stendur
á 'hjá oss, að því er mér hefir
skilist af opinberum stefnuskrám
aðal-kirkjuflokkanna íslenzku hér,
finst mér þetta canadiska for-
dæmi heiöraðs greinarhöf. alls
engin sönnun fyrir því, að Lúters-
trúarmenn og Únítarar gætu
komið sér saman í stóru kirkjunni,
sem þeir A. K. og R. E. K. ætla aö
byggja yfir oss. Því miður. —
Auka-atriðin gætu flokkarnir að
sjálfsögöu komist að samningum
um, en á meðan þeir standa á önd-
verðum tneiöi hvað snertir sjálft
hjartáblað trúarinnar, er sam-
komulags-tal orðmælgi ein. Og-
að hér sé um grundvallarlegan mis-
mun aö ræða, við það er bezt að
kannast hreinskilnislega—koma til
dyranna eins og maður er klædd-
ur, og reyna ekki að hylja sig í
þokuslæðum óákveöinna orða, sem
þýtt geta bæði já og nei.
Kristin trú er of helgur dómur
til þess að leika með hana eins og
fótbolti væri. Jafnvel þó að slik-
ur boltaleikur endaði með hinum
marg-dáða allsherjar friöi með oss
Vestur-íslendingum, og vér gætum
svo bygt yfir oss öfluga Elliotts-
kirkju, þá helgaöi tilgangurinn ekki
meðaliö. — Þessa aðferð gétum
vér heldur ekki lært af sambands-
starfi kirknanna í Canada, því það
er bygt úr öðrum viðum, eins og
eg drap á áður. En hitt getum vér
lært af samborgurum vorum hér,
þaö, aö vinna að öðrum velferðar-
málum lands og lýðs, án þess að
spyrja hver annan um trúarskoð-
anir og önnur einkamál einstak-
linga eða flokka.
Um fyrirmyndina þýzku, sem