Lögberg - 20.08.1925, Qupperneq 5

1
LÖGBERG FIMTUDAGINN,
20.ÁGÚST. 1925.
Bla. 5
,hve mikils vert það er fyrir þá, að
gefa því sem alvarlegastan gaum,
að hafa vöru sína einis góða og
kostur er á. Á bestu tegund rjóma
(Table cream) og súrum rjóma
(númer 2) er munur verðsins
$1.40 til $1.60 á einum átta gallóna
dúnk. Þessi munur á verði, bygg-
ist á því, að sala á smjöri er þeim
mun betri á heimsmarkaðinum,
sem rjóminn er betri, sem smjörið
er gert úr. Og til þess að draga
atyiygli að því hve bændur í Can-
ada eiga enn eftir að læra í þessu
efni, skal bent á það, að smjör
héðan frá Canada, er 8'—14 cents
lægra hvert pund, heldur en smjör
frá Ástralíu og Danmörku er í
Englandi, sem stendur, og þó er
ekki annað smjör héðan sent til
Englands, en það sem búið er til
úr besta ósúrum rjóma (Table and
special cream).
Hér um bil allur rjómi er góður
í fyrstu, að undanskildu bragði þvi
er af illgresi stafar. Hraustar kýr
sem hreina fæðu og vatn fá, og í
hreinum loftgóðum fjósum eru,
framleiða góða mjólk vanalega.
Ef nauðsynlegs hreinlætis er gætt.
þegar mjólkað er, og réttum að-
ferðum fylgt, þar til rjóminn er
kominn til smjörgerðarhúsanna.
ættu bændur í þessu fylki að geta
fengið hæsta verð fyrir rjóma
sinn. Rjóminn spillist vanalega
fyrir óhönduglega meðferð á hon_
um, sem með litlum eða engum
kostnaði væri hægt að koma í veg
fyrir.
Sparið gegn 4%
1 yðar eigin sparistofnun,
inniög yðar draga 4% í vöxtu
og eru trygð af Manitoba-
fylki. Þér getið lagt inn og
dregið út peninga alla virka
daga milli klukkan 9 og 6,
en á laugardögum til klukkan
eitt, eða þér getið gert banka-
viðskifti yðar með pósti.
Byrja má reikning
með $1.00-—fylkisábyrgð
Province of Manitoba
Savings Office
Cor. Garry St. og Notre Dame
Ave. — 984 Main Street,
WINNIPEG
Útibú I Brandon og Port. la Prairie.
‘ ‘ Stofnuð til að glæða sparn-
að og vinna að almennings
heill.”
Manitoba, Saskatchewan og Al-
berta fylki hafa með lögum ákveð-
ið að rjómi skuli vera flokkaður
(graded) þannig eftir gæðum:
Table cream — Þessi tegund
rjóma verður að vera hæf til
notkunar á borð og vera ósúr.
bragðgóð og ófrosin. Sýra má ekki
vera meiri í honum en einn fimti
partur úr einum af hundraði
(.20%).
Special grade — Verður að vera
ósúr rjómi á bragð og hreinn að
öllu leyti og hæfur til að gera á-
gætt smjör úr. Sýra í honum má
vera einum þriðja meiri en í borð-
rjóma eða .30%.
First grade — eða númer eitt.
súr rjómi, verður að vera hreinn,
jafn og!bragðgóður, þó sýra í hon-
um megi vera 60% eða helmingi
meiri en í Special grade af rjóma.
Second grade — eða súr rjómi
númer 2. Það er rjómi sá, er slæm_
ur er á bragð, af óhreinindum
ýmsum, eða sem flór- eða fötu-
eða málm- eða myglu keim hefir
og óhæfur er að gera nema lélega
tegund smjörs úr.
Off grade — er rjómi sá nefnd-
ur, sem lítt verður notjaður til
smjörgerðar, vegna íbeisks bragðs
af steinolíu, gasolíu, illgresi, lauk
eða því um líku.
Úr hverri þessari tegund af
rjóma er gerð sérstök tegund
smjörs í öllum stærri mjörgerðar
húsum. Að flokka rjómann þann-
ig, var eina ráðið til þess að fá
útlendan markað fyrir ismjörið. Og
ef sá útlendi markaður hefði ekki
fengist hefði helmingur allra
bænda, er rjóma selja, orðið að
hætta þeirri framleiðslu. Það er
því ekki einungis 9 cents á hverju
smjörfitupundi, sem bóndinn
græðir, sem besíu tegund rjóma
eru á mjólkurílátunum, veldur það
málmbragði í mjólkinni; slík ílát
ætti ekki að nota.
7. ) Skiljið mjólkina svo fljótt
sem unt er eftir að hún er mjólk-
uð og meðan hún er volg og ný.
8. ) Hafið hreint í kringum skil-
vinduna og þvoið hana vandlega
í hver skifti, sem hún er notuð.
9. ) Hafið rjóman svo þykkan að
hann hafi 35% af smjörfitu í sér.
Þunnur rjómi isúrnar fljótt.
10. ) Mjólkurílát skal þvo úr volgu
vatni með dálitlu af þvottadufti í,
notið aldrei sápu. Notið og bursta
en ekki tuskur. Þvoið úr óskólpuðu
vatni síðast og látið ílátin þorna
móti sól.
11. ) Eftir að mjólkin er skilin, er
best að geyma hana í lokuðu íláti
þar til að hún hefir kólnað niður
í 50° eða minna á Fahrenheit.
Heitari en það ætti ekki að hella
henni í dunkinn, sem hún er send
í til rjómafélaganna. í hvert skifti
sem rjóma er bætt í dunkinn, ætti
að hræra hann vel saman.
12. ) Látið aldrei heitan rjóma
saman við kaldan. Geymið hann
fyrst í kæli-íláti, sem síðar skal
minst á.
13. ) Sendið rjómann eins fljótt
og unt er — tvisvar, eða ef hægt
er þrisvar í viku. Því eldri sem
rjóminn er, því óferskari er hann
á bragð.
14. ) Látið rjóma aldrei frjósa.
15. ) Þegar heitt er 1 veðri, ætti
að binda rakan poka utan um
dunkinn á leiðinni til smjörgerð-
r.r hússins.
16. ) Hreinlæti og jafn hiti ráða
mestu um það hve rjómi geymist
lengi ósúr.
Kæling rjóma.
Kæling rjómans er mikilverð-
héldi rjómanum jafnköldum í 50°
á F„ sem er það ákjósanlegasta.
Smjörfita í rjóma.
Margir spyrja hv^rnig á því
standi að rjómi sé ekki ávalt jafn
smjörfitumikill. Þegar kýrnar
hafa sama haga, skilvindunni snú-
ið eins og skrúfan í henni, sem
smjörfitumagninu veldur, er ekki
snert, á margur erfitt með að
skilin, að það nemur 3—4% á
smjörfitumagninu.
4.) Ef við tökum 100 pund af
mjólk með 3ja punda smjörfitu-
magni og setjum skilvindu skrúf-
una svo að hún gefur 12 pund af
rjóma en 88 af undanrenningu, er
smjörfitumagn þess rjóma 25%.
En ef mjólkin skildi nú breytast og
smjörfitumagn hennar verða 4%,
þá breytist smjörfitumagn rjóm-
skilja breytingu þá, sem oft er á!ans einnig og verður 33%, þó
smjörfitumagninu í rjómanum. s'kilvinduskrúfan hafi ekki verið
framleiðir fram yfir það sem sájasta atriðið í sambandi við að
fær er númer 2 rjóma hefir, held-! framleiða góðan rjóma. Undir eins
ur er hann að byggja upp þessa( og rjóminn er skilinn, er ákjósan-
mikilsverðu iðnaðargrein í land-' ]egt að láta hann í ílát. sem í köldu
inu og tryggja framtíð hennar. I vatni stendur. Rjómann þarf að
kæla sem fyrst, en ekki með ís,
Helztu skilyrði fyrir því að hægt
sé að framleiða góðan rjóma.
heldur vatni. Ef vel væri, ætt.i að
hafa mælir við hendina til að vita
1. ) Að mjólka kýrnar þar semjhvað kælingunni líður. Þegar
hreint er í kringum þær, svo ó- rjóminn eT um 50° á F. eða minna,
hreinindi komist ekki í mjólkina ! má hella honum úr kæli-ílátinu í
2. ) Að kýrnar hafi nóg af hreinu dunkinn. Og ekki má þá gleyma
vatni að drekka
3. ) Látið kýrnar ávalt hafa nægi-
legt salt.
4. )Gefið kúnum hvorki óhreint
hey né fóðurbætir.
5. ) Lítið vandlega eftir, að júfrin
séu hrein þegar mjólkað er.
að hræra hann. Margir, hafa nú
vatnsstokk, sem settur er í sam-
band við pumpuna í vatnsbólinu,
og geyma þar bæði dunkinn og
kæliílátið. Það er mjög hentugt,
því þá er hægt að ganga að pump_
unni og skifta um vatn í stokkn-
6.) Notið góð ílát. Ef ryðblettir um mjög fyrirhafnarlítið. Það
Þetta er að mörgu leyti eðlilegt
En þegar á allar ástæðurnar er
litið, sem þessum mun á smjörfitu
valda, er hitt meiri furða, að smjör
fitumagnið skuli nokkru sinni vera
eins í rjómanum. Orsakirnar eru
þessar:
1. ) Hraði á snúningi skilvind-
uhnar. Því meiri sem hraði skil-
vindunnar er, því 'betur verkar
miðflótta-aflið, sem er undirstaða
þess, að rjóminn aðskilst frá und_
anrenningunni. Undanrenningin
rennur hraðara, ef hart er snúið
úr skilvindunni. Afleiðingin er sú,
að minna af henni er í rjómanum
og rjóminn verður smjörfitumeiri
og þykkri. Á hverri skilvindu stend
ur hraðinn, sem á að snúa henni
eftir. trt frá því ætti ekki að
breyta. Ef snúningshraðinn er 6
snúningum of lítill á mínútu,
minkar smjörfitumagn rjómans
um 6%. Og sama hlutfallið er ef
of hratt er snúið. En eins og allir
vita er erfitt eða nær ómögúlegt
að snúa skilvindu með hendinni
með svo jöfnum hraða sem ætti
að vera. Og hvernig getur þá
smjörfitumagn rjómans verið
jafnt?
2. ) Mjólkin í skilvinduskálinni
verður einnig að renna jafnt, ef
smjörfitumagn á ekki að breytast.
En nú gerir það það ekki. Reynsl-
an sýnir að því meira sem er í
skálinni, því hraðar rennur mjálk-
in í skilvinduna, því veldur þrýst-
ingur. Kúlan, sem á að tempra
renslið, gerir það ekki eins ná-
kvæmlega og vera ber. Haf því
skálina aldrei nema rúmlega hálf-
fylta af mjólk.
3. ) Þá snertir hiti mjólkurinnar
mjög smjörfitumagnið. Sé mjólkin
ekki 85—90° á F. þegar hún er
skilin tapast mikið af smjörfit-
unni í undanrenninguna. Haust
og vetra á þetta sér stað, þrátt
fyrir alla varkárni. Er þá best að
yla mjólkina aftur áður en hún
er skilin. Eins og nú er farið með
mjólk vanalega, er breyting hitans
á henni evo mikil þegar hún er
snert og öllu öðru sé eins hagað
og áður. Nú þarf ekki nema að
koma skúr úr lofti til þess að hagi
kýrinnar breytist og smjörfitan
minki i mjólkinni, eða að kýrin
geldist vegna þess hve langt er
liðið frá burði, þá eykst smjör-
fitan. Breytingin sem þetta alt
veldur á smjörfitumagni rjómans,
er oft ótrúlega mikil.
5.) Einnig breytir það smjörfitu-
magni í rjóma, hve mikið af vatn_
inu, sem í skilvinduna er helt, þeg-
ar búið er að skilja, rennur sam-
an við rjóman.
Hér er ekki nema stuttlega á
það minst, sem þeim mætti að
góðu haldi koma, er rjóma selja.
Ef einhvern fýsti að vita frekar
um einþver atriðin, sem drepið
hefir verið á, er Cfescent félagið
reiðubúið að láta þær upplýsingar
í té.
LAUSAVÍSUR.
Gaman hefi ejf af lausavísunum
sem Lögberg hefir verið að birta.
Margar eru vel kveðnar, en sumar
eru ekki rétt feðraðar. í Lögbergi
frá 23. júlí er vísan: “Misjafnt
heyrist mannaskraf,” eignuð Guð-
rúnu Jónatansdóttur frá Litla-Ár-
skógi, en það er ekki rétt. Vísan
er eftir Guðmund Stefánsson,
Minni-Brekku í Fljótum. 1 sein-
asta Lögbergi er vísan: “Vínið
glaða gerir menn,” sðgð að vera
eftir Björn Friðriksson, sem mun
vera Björn Schram föðurbróðir
Jóiseps Schram, sem er góður hag_
yrðingur og mörgum kunnur hér
vestra. Sú vísa er í Bertholdsrím-
um, sem kveðnar eru af Jóni
iblinda. Næst henni í ríipunum, er
þessi vel gerða vísa:
Það er hlíf í þraut margri,
það er kíf mýkjandi.
það burt drífur þunglyndi,
það er líf og andi.
Þessi vísa var kveðin þegar
Björn heit. ráðherra fór frá völd_
um:
1 ÞUNGLYNDI.
Út í gráðið leiðin lá,
ljósin stráðu veginn,
harmar áður hlóðust á
hjartað báðum megin.
Ó! mig helja heimtir seint
heims en elja þrotin
örlög n)elja af mér leynt
auðnu skelja brotin.
Ein er bót sem aldrei þver
innt á nótum símans,
líf þó hóti hreggi mér
hafs í róti támans.
Þó að élin geysi grá
grimm með helju drögin,
hjálmunveli heldur sá
ihjarta telur slögin.
IJoks mér gæfu leiðin vinst
lífs úr hræfareldi
nær að sævi sígur hinst
sól á æfikveldi..
J. G. G.
Hiklaust gjalda hlýtur þess,
hjörfabaldur tíginn:
Þegar valda veittist sess,
var of aldurhniginn.
Guðm. Stefánsson
Minni-.Brekku.
Þessar vísur voru kveðnar í vor_
harðindum og bjargarskorti.
Sinnið mæðir sorgarfleinn,
sæld og gæði dvínar.
Veit ei klæðakvistur neinn,
kringumstæður mínar.
Innra ró þótt eyði það
um geðs frjóva hreysið,, ,
bætir þó ei böl annað,
bölvað tóbaksleysið.
Hafliði Finnbogason.
Úr Fljótum.
Stúlka bauð manni að koma á
söngsamkomu þar sem hún ætlaði
að syngja einsöng. Hann svaraði
með þessum vísum.:
Misjafnt hljómar músikin,
mínu frónska eyra.
enska sóló-sönginn þinn,
síst eg kýs að heyra.
Syngdu heldur “Sólskríkjan”
sem hann Þorstéinn orti.
Hugur minn þar hlýju fann
hljómlist þó mig skorti.
Sorg ef hýsir sefi minn,
og sældar leynast hótin.
Þá er vísa vel kveðin,
vissust meinabótin.
B. P.
B. P.
Skagfirðingur.
T ~7' Hvaðanæfa.
Fregnir frá Peking hinn 16. þ.
m„ láta þess getið að hinn nafn-
kendi hermájaleiðtogi Manchuríu-
manna Chang Tso Lin, sé
dáinn. Nokkur vafi þyk-
ir þó á því leika, hvort fregnin ®é
sönn.
Fullyrt er að Þýskaland muni
sækja um inngöngu í þjóðbanda-
lagið — League og Nations, á
þingi þess, er hefst í Geneva í
öndverðum septembermánuði næst
komandi.
Prins Eugene Napóleon Nicho-
laus, yngsti bróðir Gústafs Svía-
konungs, er að ryðja sér braut til
heimsfrægðar, sem einn af hinum
allra frumlegustu listmálurum
Norðurálfunnar. Lifir hann afar-
einföldu lífi og gefur sig lítt að
hirðsiðum.
Hl—I—IIH
■ ■■■■■!
■ ■ ■ ■ ■ ■ "■'!'■ W'■"■"■ "■ ■ ■ ■ ■ ■■■"■■■ ' ■:■"■' B'W ■■■■"■■■■■'"■'■"■ ■ ■ ■' ■ ■. ■ ■ ■ "■■"■.'■ ■~i;nB"■• ■"■"■:'!■ "■"'■'■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■
SSSSSSSSSSSSSSSSSSSBS ■■■■■■■■SSSSSSSSSSaSSSSSaSS ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
"■"■'i:ia ■ ■"!■:"
■ ■.:■■"■'■
Hll
IHh
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
FIMTÍU ÁRA LANDNÁMS-MINNINGARHATÍÐ AÐ GIMLI 22. AGÚST 1925
PR0GRAM:
■■■
R9I
Mayor Einar Jónasson
söngstjóri Brynjólfur Thorláksson
Séra B. B. Jónsson, D. D.
■■■
IHH
■■■
*
1. Avarp forseta
2. Söngflokkurinn,
3, Minni Frumherjanna
4, Söngflokkurinn
3. Kvœði til Frumherjanna - - Dr. Sig. Júl. Jóhannesson og Jón Kérnested
6. Söngflokkurinn
7. Minni Canada - Joseph Thorson, Dean of Manitoba Law School
8. Barnakór
9. Kvæði til Canada - - Prof. Skúli Johnson og Dr. Sv. Björnson
1 0 • Lúðrasveit og Barnakór
1 1. Minni Vestur-Islendinga, með kveðju frá stjórn og þjóð Islands
Einar H. Kvaran
12. Söngflokkurinn, - Barnakór og Lúðrasveit
1 3. Minni íslands, með kveðju frá Þjóðrœknisfél. - - Séra Ragnar E. Kvaran
14. Söngflokkurinn
13. Kvæði til Islands - - - - Séra Jónas A. Sigurðsson
16. Barnakór
GOD SAVE THE KING
Juibilee nefndin hefir leigt sérstaka vagnlest af C. P. Ry.
félaginu til að flytja íslendinga frá Winnipeg og Se<lkirk til
Gimli og heim aftur á hátíðisdaginn. Lestin fer frá Winnipeg
kl. 9.15 að morgni og frá Gimli kl. 9.30 að kveldi. — Fargjöld
báðar leiðir eru $1.30 fyrir fullorðna og 65c fyrir börn innan
12 ára. Nefndarmenn í Winnipeg hafa tekið að sér farseðla-
sölu ailla með þessari lest og óska að íslendingar snúi sér til
þeirra sem allra fyrst, svo að allir hafi farseðla áður en þeir
koma á vagnstöðvarnar, laugardaginn 22. þ. m. Nefndin ósk-
ar svo margra* farþega að gjöld þeirra nægi til að borga leigu
lestarinnar. Farseðlarnir verða til sölu á föstudaginn 14.
þ. m. og svo daglega þar til á föstudagskveld 21. þ. m. hjá O.
S. Thorgeirsson 674 Sargent Ave. frá kl. 9 að morgni til kl.
6 að kveldi.
50 ára landnámshátíð að Gimli laugardaginn 22 þ. m.
er nú svo langt til undirbúin, að fullyrða má að gestir dagsins
megi vel við una, er þeir koma þangað. Alt program dagsins
fer fram í skemtigarði bæjarins. Þar vérður nákvæm eftir-
líkjng af því fyrsta húsi, sem <landnemai;nir bygðu er þeir
stigu fyrst á land árið 1875, og með húsgögnum, sem þar voru
sett, svo og eftirlíking af flatbotna döllum þeim, sem frum-
herjarnir ferðuðust í frá Fort Garry til landnámsins. Þessi
sýnishorn eru ætluð til þess að sýna muninn á ferðatækjum
og híbýlum íslendinga fyrir 50 árum við þau sem þeir nú
daglega nota.
Barnaflojckur í sérkennisibúningi syngur í garðinum með_
an á programinu stendur, þau einnig eru eftirlíking land-
námsbarnanna, að uppeldi, efnahag og mentaskilyrðum undan-
teknum.
Nefndin, sem fyrir hátíð þessari stendur óskar hérmeð að
allir þeir karlar og konur, sem í landnáminu voru 1875 sæki
hátíð þessa og^ skoði sig þar sem heiðursgesti dagsins. Þeir
eru nú svo dreifðir um land þetta að heimilisföng þeirra eru
* nefndinni ókunn og því ekki hægt að senda þeim formleg boðs.
bréf. Eru því beðnir að taka tilmæli þessi, sem formlegt boðs-
bréf á hátíðina. Við komu lestarinnar til Gimli hefst skrúð-
ganga frá vagnstöðinni um götur bæjarins út í skemtigarðinn.
■■■
■■■
!|l
*5B«
■■■
■■■
■■■
■ ■■
■■■
lii
|H|
líl
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
IM
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
■■■
llliHI
lt!l!Bii!«
■ ■ I
ll«H>!!ll
■tHli'IHIHiH
■ ■ ■ Et
■ ■■■■'■
■ ■ ■ ■ ■.■
■ ■ ■
lill!H!|!«
lllll'IIIHI!!!l
!"'■ '■"!■'!"■"'«
!■■■■!
!!!■!
■ ""B
■;>!■
■ ■:■:■'■■
'ISil'JH "■ ■■""■■!' ■ ■'"■" ■ ■ ■ ;■ ■ ■■■■■■■ B 1 ■' ■ '■ 1 ■
s *fmm m b '■■■■■■■■■■■■EiEa'■■■■■
uSiAiwmi'B ■■■■■■■■■■■■■■■&■■■■■■