Lögberg - 13.05.1926, Blaðsíða 1

pROVINCF
1 THEATRE ^
ÞESSA VIKU
Fred Thomson og undrahesturinn
í myndaleiknum
“THE TOUGH GUY”
mynd fyrir alla fjölí’kylduna
öilef
R O V IN C
THEATRE
NÆSTU VIKU
E
Peter B. Kyne’s í
“RUSTLING FOR CUPID”
ásamt George O’Brien og Anita Stewart
39. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 13. MAÍ 1926
I!
NÚMER 19
Canada.
Hjálpræðisherinn ætlar að
byggja tvær stórbyggingar í Win-
nipeg 1 sumar; önnur þeirra 'er
skóli, sem gert er ráð fyrir að
ar á hverju ári og gengur vel, og
þær gefa góðan arð. Byggingar
þær, sem notaðar voru áður fyrir
sýninguna í Winnipeg, eru nú
flestar eyðilagðar og sýningar-
svæðið gamla í norðvestur-hluta
•kosti $150,000, en hin er viðbót borgarinnar, þykir heldur ekki
við Grace spítalann fyrir $100,000. , hentugt. Það sem því þarf til að
* * * koma aftur á árlegri sýningu í
Alt af berast fréttir frá norður-
héruðum Manitoba fylkis um, að
þar hafi gull og aðrir málmar
fundist á nýjum og áður óþektum
stöðum. Nú síðst er sagt, að gull
hafi fundist við Birch Lake, en
það er 70 mílur norðvestur frá
Red Lake. Er það vatn miklu
stærra en landabréfið sýnir. Gera
menn sér nú vonir um, að þar sé
mikið gull í jörðu.
* * #
Það litur ekki út fyrir, að það
sé enn áreiðanlegt að haldið verði
áfrm með Hudsonsflóa brautina
á þessu ári. Það er að minsta
kosti víst, að mikill hluti ihalds-
þingmannanna, og þeir eru marg-
ir á þinginu í Ottawa, gera það
sem þeir geta til að hefta fram-
Winnipeg, er fyrst og fremst hent-
ugt svæði fyrir hana og í annan
stað nægilegir peningar til bygg-
inga og annara umbóta, sem gera
þarf á sýningarsvæðinu; er búist
við að til þess þurfi $744,000.
Árið 1924 voru miklar ráða-
gerðir um það, að byrja'aftur á
sýningunni. Var þá talað um, að
hafa hana í River Park og taka
þann stað á leigu í 20 ár af Stræt-
isbrauta félaginu. Komst þettta
svo langt þá, að almenn atkvæða-
greiðsla fór fram um málið. En
þetta sýningarmál var þá felt og
hefir lítið verið vi ðþað átt síðan.
Nú hafa nokkrir menn og félög
í Winnipeg tekið sig saman um að
hrinda þessu máli á stað aftur og
gera þeir ráð fyrir, að nú gangi
| betur og sýning verði haldn í Win-
Samkvæmt því, sem Marcus1
Kavanaugh dómari í Chicago
skýrir frá, þá er það að eins 1 af
hverjum 110 þeirra, er morð
fremja af yfirlögðu ráði í Banda-1
ríkjunum, sem dauðahegningu
sæta.
* * *
Félag háskólakennara í Banda-
ríkjunum (Associatiön of Univer-
sity Professors) lætur þá skoðun
sína í Ijós í blaði, sem það félag
gefur út, að fótboltaleikirnir við
háskólana þurfi að taka miklum
umbótum frá því sem nú er, því
eins og stendur leiði þeir til
drykkjuskapar, veðmála og óráð-
vendni.
* * *
The Union Oil Company of Cal-
ifornia varð í síðastliðnum mán-
uði fyrir tjóni af eldsvoða, sem
talið er að nemi $9,000,000, en
eidsábyrgðin var $7,765,000. Hér
um bil átta og hálf miljón olíu-
tunnur brunnu í þessum eldsvoða
og mangt annað verðmæti, sem
sem félaginu tilheyrði.
Verkfallið á Englandi.
gang þess máls. Eins og kunnugt nipeg ^ Qg gy0 árlgga úr því
er, ætlar stjornm $3,000,000 til __________
þessa verks á þessu ári, og er sú [
upphæð í fjárlaga frumvarpi
stjórnarinnar, en ekki í sérstöku
laga frumvarpi, eins og þó er sið-
ur til, þegar um slíkar f járv^iting-
Bretland.
Fjárupphæð sú, sem stjórnin á
Bretlandi býst við að eyða á þessu
fjárhagsári, nemur 812,062,000
sterlingspundum, Samkvæmt fjár-
lagafrumvarpi því, sem Winston
Churchill fjármálaráðherra hefir
lagt fyrir þingið. Tekjurnar eru
þar á móti áætlaðar 813,477,000
sterlingspund, og verður tekjuaf-
gangur þá 1,415,000.
Bandaríkin.
Allir kannast við matsöluhúsin,
ar er að ræða. Þetta var gert vegna sem kend eru við Child. Blaðið
þess að óttast var að efri málstofan “New York Sun’’ skýrir frá því,,
myndi fella þessa fjárveitingu, ef a® nú standi til að gera nokkrar
hún kæmi fram í sérstöku frum- umbætur á þeim og hefir því ekki
varpi. Hins vegar hefir það jafn- verið neitað af hlutaðeigendum. Elzta konan á -FrakWandi, Au-
an viðgengist, og er sá siður kom- , Hingað til ,hafa hlutaðeigeindur | gustiné Touzet> heI.ir látið skera
inn frá Bretlandi, að efri málstof- þessara matsöluhúsa eða greiða- hár aitt e-ns hinar gtúlkurnar.
an hefði það eitt við fjárlögin að soluhusa (restaurants) haldið því1
Hvaðanœfa.
gera, að samþykkja þau, eða þá
að neita þeim samþykkis. En að
efri málstofan breyti fjárlaga-
frumvarpinu frá því sem það
kemur frá neðri málstofunni, sam-
þykki suma liði en felli aðra, það
hefir aldrei komið til mála. En nú
er talið líklegt, að meiri íhalds-
manna í efri málstofunni muni
taka sig saman um það, fella þessa
fjárveitingu til Hudsonsflóa
brautarinnar, þó þeir þar með
brjóti vanalegar þingreglur og
venjur, og sýnir það, að þeim er
áhugamál að koma í veg fyrir að
þessi járnbraut sé bygð. Þessar
fréttir eru samt, enn sem komið
er lítið annað en tilgátur, tölu-
vert sennilegar tilgátur þó. En
vel getur verið, að ráðagerðir
þessar verði að litlu áðair en
lýkur.
* « •
Talsíma sambandi hefir nú ver-
ið komið á milli Fort William og
Winnipeg, og var það opnað á
miðvikudagskveldið í vikunni sem
leið. Voru þeir þá í Fort William
Webb borgarstjóri í Winnipeg og
J. E. Lowry, ráðsmaður -talsíma-
kerfis Manitoba. Töluðu þeir við
John Bracken stjórnarformann ‘og
R. W. Craig dómsmála ráðherra,
og sem einnig er talsíma ráðherra,
en sem báðir voru í Winnipeg.
Gekk það ljómandi vel. Webb
borgarstjóri flutti stutta ræðu í
Fort William við þetta tækifæri,
og taldi hann þar þetta mesta
framfarasporið í sögu þess bæj-
ar, síðan C.P.R. félagið lagði
þangað fyrst járnbraut.
* * *
R. R. Farrow, aðstoðar tollmála-
ráðherra, hefir sagt af sér em-
bætti sínu. Er álitið, að það standi
í einhverju sambandi við rann-
sókn þá, sem nú stendur yfir við-
víkjandi tollsvikum. Engar sakir
hafa þó verið bornar á Mr. Farrow
er glæpsamlegar séu.
# # *
Hveitisáning í sléttufylkjunum
þremur er nú að mestu lokið og er
það einum 10 dögum fyr en árið
sem leið. Sáning annara kornteg-
unda er og vel á veg komin, og út-
l'.tið víðast gott enn sem komið er.
þó hafa stormar og þurkar verið
svo miklir á eintsöku stað, að fræ-
ið hefir fokið úr ökrum og hefir
þar orðið að sá í annað sinn.
* * •
Síðan 1914, eða í tólf ár, hefir
engin almenn iðnsýning verið höfð
í Winnipeg og er hann sá eini af
hinum stærri bæjum í Vestur-
Canada, sem enga slíka sýningu
hefir. Er þó Winnipeg, eins og
kunnugt er, stærstur og fjölmenn-
astur allra bæja í Canada vestan
stórvatnanna. Bæirnir Calgary,
Edmonton og Regina hafa sýning-
fram, að hvíti liturinn táknaði
hreinlætið, sem ríkti á þessum
stöðum, en þeir eru allg 109, en
hinar hvítklæddu unj£u stúlkur,
sem þar ganga um beina, 3,500.
Nú á að nota græna litinn líka,
jafnframt hinum hvíta, og þykir
sú tilbreyting til mikillar prýði
bæði hvað snertir veitingasalina
og klæðnað stúlknanna. Þykir því
fé vel varið, sem til þess gengur,
að gera veitingasalina sem allra
smekklegasta og eins búning
stúlknanna sem ganga um beina.
Þá líður gestunum betur, og þeir
verða ánægðari.
* * *
Hinn 29. apríl voru samningar
um skuldagreiðslu Frakka til
Bandaríkjamanna undirskrifaðir
að hlutaðeigandi embættismönn-
um þessara tveggja þjóða. Fjár-
upphæð sú, sem Frakkar eiga að
greiða Bandaríkjamönnum, nem-
ur alls $6,847,674,104, og er þar
með talinn höfuðstóll og rentur.
Frökkum eru gefin 62 ár til að
greiða þessa feikna stóru skuld,
sem þó er ekki nema hér um bi!
helmingur af því, sem Frakkar í
raun og veru skulda Bandaríkja-
mönnum. Þegar Bandaríkjamenn
semja við aðrar þjóðir um greiðslu
á stríðslánunum miklu, fara þeir
eftir því hvað hinir geta borgað.
Hún segir, að það ættu allar kon-
ur að gera, sem njóta vilji lífsins
Gamla konan er nú 103 ára og er
við góða heilsu, og segir að sér
líði betur og betur með hverjum
deginum. Þegar hún var áttræð,
var heilsan ekki góð og læknar
\ j héldu að hún ætti ekki langt eftir,
en nú líður henni ágætlega.
í síðasta blaði var sagt frá, að
verkfall mikið var hafið á Bret-
landi hinn 1. þ. m., af þeim, sem
að kolaiðnaði vinna, en það er um
miljón manna. Lengi hafði verið
reynt að koma á samkomulagi
milli eigenda og verkamanna og
virðist svo, sem stjórnin hafi lagt
sig fram um að koma þar á 'am-
komulagi. En þegar hið almenna
verkfall var hafið, þrem dögum
síðar, neitaði stjófnin algerlega
að taka nokkurn þátt í sáttátil-
raunum við verkfallsmenn, fyr en
bið almenna verkfall sé látið
hætta, eða verkamannaleiðtogarn-
ir afturkalli það. Stjórnin lýsir
þá yfir því, að landið sé “í hættu
statt” (state of emergency), sem
þýðir það, að stjórnarformanni er
fengið meira vald í hendur, held-
ur en hann annars hefir, eða vana-
lega notar. Gerði stjórnin þegar
í stað ýmsar ráðstafanir til þess
að her og floti væri við hendina,
ef til verulegra óeirða eða upp-
reisnar kæmi. Hefir herinn síð-
an verið notaður lítillega til lög-
gæzlu í London og fleiri borgum,
þar sem lögreglan, sem hefir ver-
iö mjög aukin og hefir ekki verið
verður ekki annað sagt, en þetta
mikla verkfall hafi, enn sem kom-
ið er, verið friðsamlegra heldur
en margir höfðu búist við.
Eins og liggur í augum uppi,
er verkfall þetta til stórtjóns fyr-
ir iðnað og verzlun þjóðarinnar.
Hjá því getur ekki farið. Er því
ekki undarlegt, að flestir vilji sjá
það taka enda sem fyrst. En sum-
ir merkustu menn þjóðarinnar
telja heldur litlar líkur til, að svo
geti orðið. Er hinn nafnkunni
stjórnmálamaður Breta, Lloyd
George, einn af þeim. Rita hann
um málið í “Manitoba Free Press
á laugardaginn var, og telur hann
það mjög tvísýnt, að þetta geti
lagast í bráðina, meðal annars og
konnske sérstaklega vegna þess að
hér sé ekki að eins um hagsmuni
manna að ræða, sem oftast megi
semja um, heldur um virðingu
þeirra og metnað. Stjórnin hafi
lýst yfir því, að hún tæki engan
þátt í samkomulags tilraunum,
meðan hið almeiyia verkfall stæði
yfir. En verkamanna leiðtogum
raundi hins vegar veitast örðugt,
að brjóta svo odd af oflæti sínu,
að afturkalla verkfallið, án þess
að komast að einhverjum samn-
fær um að halda reglu. Engar I ingum,, er þeir og félagar þeirra
verulegar óeirðir hafa enn átt sér ! gætu álitið viðunanlega. Við það
stað, en töluverðar skærur þó á J mundu þeir tapa trausti og virð-
nokkrum stöðum milli verkfalls- ingu verkamannafélaganna, en á
manna og vina þeirra annars veg- því sé vald þeirra bygt. Það geti
ar og lögreglunnar hins vegar. því vel verið, að verkfallið haldi
áfram dag eftir dag og viku eftir
Maúntjón hefir þó ekki af þeim
orðið némá lítið eitt, og þeir, sem
teknir hafa verið fastir, eru að-
eins fáir. Eignatjón hafa skær-
ur þessar hins vegar valdið'tölu-
verðu. Sérstaklega hefir verið
brotið mikið af rúðum með stein-
kasti, sem verkfallsmenn virðast
nota heldur freklega, og svo ým-
iskonar flutningsfæri, sem reynt
c r að nota í stað sporvagna og
járnbrautalesta. fEn yfirleitt
stað samboðinn tilganginum. En
samt væri engan veginn óhugs-
andi, að óbeini arðurinn gæti orð-
ið að einhverju liði, því hlutað-
eigandi stofnun er nú allmiklu
víðar kunn, en áður var, meðal
jjóðflokka þeirra, er vér búum
með í landi þessu. Sýndi fram-
kvæmdarstjóri Manitoba talsíma-
kerfisins stjórnarnefnd skólans þá
velvild, að láta víðvarpa hljómleik-
unum, svo áheyrendur hafa orðið
mörgum sinnum fleiri, en sýnileg-
ir voru í kirkjunni.
Þegar blaðið er að
fara í pressuna berst sú
fregn að verkfallinu á
Englandi sé lokið.
viku, þangað til eitthvert alveg
sérstakt atvik komi fyrir, sem geri
enda á því. — Endar Lloyd George
grein sína með því, að láta í ljós
þs von sína, að þær afar ískyggi-
legu horfur, sem nú vofi yfir
Bretlandi, muni vonum fljótar líða
hjá og byggir hann vonir sínar
aðallega á rólyndi Bretans alment
og viturlegura og góðgjörnum ráð-
um þingsins.
Allar tilraunir til að semja frið
milli Frakka og Spánverja annars
vegar, en Abd-el-Krim og hans fé-
Iaga hins vegar, hafa algerlega
farið út um þúfur. Sátu fulltrú-
ar þeirra á fundi all-lengi til að
reyna að koma sér saman um frið-
arskilmála, en úr því varð ekkert,
svo ófriðurinn í Morocco heldur
áfram eins og áður. Abd-El-Krim
hefir algerlega neiiað, að ganga
að friðarskilmálum þeim, sem
Frakkar og Spánverjar hafa fram
að bjóða.
Bræðrafélag söðlasmiðanna í
Berlín hefir komið sér saman um
að líta á Friedrich Eberts, sem
góðan og gildan meðlim bræðra-
félagsins. Þeir taka ekkert tillit
til þess, að þessi fyrsti forseti
Þýzkalands er nú löngu dáinn.
Þeir láta það heldur engin áhrif
á sig hafa, að Ebert hafði þau um-
mæli, eftir að hann var orðinn
forseti, að kalla sig söðlasmið;
Bretar borga þeim 78 prct. af I það væri ekki gert við aðra menn,
skuld sinni,
28 prct.
en ítalir að eins
f mánuðinum sem leið voru lið-
in hundrað ár síðan járnbrautar-
félagið New York Central vár
stofnað, en það er sem kunnugt er
eitt með öflugustu járnbrautarfé-
ögum í Bandaríkjunum. Var þessa
hundrað ára afmælis minst af
stjórnendum félagsins með veizlu-
haldi, sem nokkrum heldri mönn-
um þjóðarinnar var boðið að taka
þátt í, svo sem Hadley forseta frá
Yale, William T. Manning biskupi,
R. S. Copeland senator og fleirum;
var forseti Bandaríkjanna einn aí
þeim, en hann gat ekki komið.
Er félag þetta eitt af þeim mörgu
fyrirtækjum þar í landi, sem frá
lítili byrjun hefir vaxið upp og
orðið tröljaukið að stærð og auð-
legð.
* * *
Dr. Edwin C. Dinwiddie segir,
að það væri hörmulegt, ef aftur
væri farið að selja vín og bjór í
Bandaríkjunum, og Pat Murphy,
sem áður var vínsali, segir áð
vínbannið hafi bætt mjög mikið
ástandið í West Virgina og nær-
liggjandi námahéruðum!
* * *
Hinn víðfrægi listamaður, Jos-
eph Pennel}, er nýlega dáinn.
Hann lézt í Brooklyn, sextíu og
sex ára að aldri.
sem kæmust úr lægri stöðu í aðra
hærri, að kenna þá jafnan við
lægri stöðuna. Söðlasmiðirnir
muna það eitt, að þeir ráku Ebert
úr félagi sínu 1919, áf því þeim
þótti hann of íhaldssamur. Nú
vilja þeir bæta fyrir þetta, og lýsa
yfir því, að hann sé góður og
gildur og heiðarlegur söðlasmið-
ur, því þannig sé honum mest
virðing sýnd.
* * •
M. Thouderous, bankastjóri við
þjóðbankaann á Urikklandi, hefir
farið til Lundúna til að semja um
skuld Grikkja við Breta, sem er
yfir nítján miljónir sterlings-
punda.
* * •
Sjö manna nefnd hefir verið að
kynna sér ástandið í Mexico. Eru
í nefnd þeirri Gyðingaprestur og
starfsmenn nokkurra kristinna
kirkjudeilda. Hefir nú nefnd þessi
látið í ljós það álit sitt, að það sé
ekki ofsókn gegn kristnum trúar-
brögðum, sem ráði framkomu Cal-
les forseta gagnvart kirkjunni þar
í landi. Hann vilji bæta hag fólks-
ins,! bæði andlegan og veraldleg-
an. Ræður nefndin Bandaríkja-
mönnum til að láta það mál af-
skiftalaust.
* * «
Frétt frá Moscow hermir, að á-
kafur vöxtur hafi hlaupið á Volga-
vegi sinum og valtíið miklu eigna-
tjóni og orðið 22 manns að bana.
* * * .
Bandaríkjamaðurinn R. E. Byrd,
sjóliðsforingi, hefir flogið til
norðurheimskautsins og orðið
fyrstur allra þeirra, sem þangað
eru að reyna að komast um þessar
mundir. Sá sem með honum var
og flugvélinni stjórnaði, heitir
Floyd Bennett, en flugvélin eða
‘flugan” Josephine Ford. Þetta
var á sunnudaginn var, hinn 9. þ.
m. R. E. Byrd lagði af stað frá
Kigs Bay, 'Spitzbergen, snemmá á
sunnudagsmorguninn og kom aft-
ur eftir nálega 16 klukkustunda
flug og hafði hann þá flogið
nokkrar hringferðir yfir norður-
pólinn dg hafði ferðin hepnast á-
gætlega.
Roald Amundsen var staddur í
Kings Bay, með sína stóru flug-
vél “Norge”, því hann er líka sem
kunnugt er á leið til pólsins, þeg-
ar R. E. Byrd kom norðan af póln-
um. Stóð þá svo á að hann og fé-
lagar Hans voru að borða miðdeg-
isverðinn. En Amundsen yfirgaf
þegar matinn og flýtti sér sem
mest hann mátti til að hitta Byrd
og samfagna honum útaf þeirri
sigurför sem hann hefði farið og
lánast svo vel. Það var svo fjarri
því að Amundsen öfundaði Byrd
ut af því að hafa orðið fyrstur til
að fljúga yfir pólinn, að hann
þvert á móti lét fögnuð sinn í ljös
mjög ákveðið. Tck Byrd eins og
hann væri sonur hans, sem hann
væri að heimta úr helju, faðmaði
hann að sér og kysti hann.
* * •
Á þriðjudaginn var, hinn 11. þ.
m., lagði Roald Amundsen og fé-
lagar hans af stað frá Kings Bay,
Spitzbergen, í loftfarinu “Norge”
áleiðis til norðurpólsins, og er
ferðinni þaðan heitið til Point
Barrow, Alaska. Loftskeyti hafa
borist frá þeim félögum og segja
þau, að “Norge” hafi flogið yfir
pólinn kl. 1 á miðvikudagsmorg-
fljótið. Hafi það flætt út úr far~Aer prentað.
Samkoman í Central Congregation-
al Church.
Síðastliðið þriðjudagskvöld fóru
fram í Central Congregational-
kirkjunni, hljómleikar þeirra
Madame Maria Frankfort og Jean
de Rimanoczy, er skólaráð Jóús
Bjarnasonar skólans hafði efnt
til. Það mun ekki ofmælt, að
sjaldan hafi almenningi hér í borg
gefist kostur á að verða aðnjót-
andi jafn innihaldsríkrar kveld-
stundar, sem þeirrar, er hér *um
ræðir. Hve vönduð söngskráin
var, mun flestu fólki voru ljóst,
með því að hún var birt í báðum
íslenzku blöðunum. En hitt geta
að eins þeir rent grun í, er hljóm-
leikana sóttu og nutu, hve mikils
hinir mistu í, er heima sátu og
fóru ánægjunnar á mis, en þeir
hafa vafalaust verið alt of margir.
Því miður eru ekki tök á því að
minnast hljómleikanna að sinni
eins rækilega og vera ætti, því
blaðið var að heita mátti búið til
prentunar hljómleikakveldið.
Raddbrigði Madame Frankfort
voru svo margbrotin, að undrum
sætti. Það stóð í raun og veru
ö’dungis á sama hvar hún greip
niður, hvort heldur hún söng arí-
una “Oxana with the Mirror” úr
operu Rimsky Korsakoffs, eða hin
dapurlegu og drauiúrænu tónljóð
þeirra Rachmaninoffs og Tschai-
kowsky’s, svo sem “Sorrowful
Romance of a Soldier’s Wife”, eða
“Soon forgotten”, röddin naut sín
ávalt hlutfallslega jafnvel, því
frúin mælti og söng, eins og sá,
er vald hefir. Er sá og grunur
þess, er línur þessar ritar, að þeim
er á hlýddu, muni se'int úr minni
líða tilbeiðsluhrifningin í trioinu
“Plead to their God Brahma” eft-
ir Bemberg, er Madame Frankfort
söng á svo dásamlegan hátt, með
aðstoð Rimanoczy, er handlék fiðl-
una og veitti strengjum hennar
lif. Mrs. J.- B. Coyne lék með á
slaghörpu.
Mr. Rimanoczy var annar
uninn. Veðrið hafi verið gott og i meginaðilji þessara merkilegu
Ólíkir menn.
A. J. Cook heitir aðal-skrifari
verkamanna sambandsins á Bret-
landi, sem að kola iðnaði vinnur.
Hann er athafna mikill og cr
stundum í sinn hóp nefndur
Cook “keisari”. Er hann hreinn
og beinn kommúnisti og fer ekki
dult með þá skoðun sína. Hann
er talinn einn ákafastur og mest-
ur og mestur byltingamaður allra
verkamanna leiðtoga á Bretlandi.
Cook er fæddur í Somerset og
er að eins fertugur að aldri. Þeg-
ar hann var seytján ára gamall,
prédikaði hann í Baptistakirkju í
South Wales. 1 næstum 20 ár
vann hann í kolanámum í Rhond-
da Valley og gekk hann þá á
verkamanna skóla og varð um-
boðsmaður námamanna sambands-
ins. Á stríðsárunum var Cook
tvisvar tekinn fastur og sakaður
um að hafa flutt landráða ræður.
Þangað til hafði hann lítið látið
til sín taka og var litið þektur
meðál annara en félaga sinna.
Árið 1924 var hann kosinn skrif-
ari námamanna sambandsins og
hefir hann síðan stundað það verk
með mestu alúð að útbreiða kenn-
ingar þær, sem kendar eru við
Marx og Lenin og hefir hann síð-
an áttí stöðugum erjum við íhalds
mennina, og einnig við verka-
manna leiðtoga, sem gætnari
þykja og hófsamari.
Þegar sættir komust á um
stundarsakir, í fyrra, þannig að
stjórnin legði
verkfall^var hafið í Hamborg og
Antwerp, fór hann þangað til að
hjálpa verkamönnum, en var tek-
inn fastur og sendur heim. Ben
Tillett hefir lengi verið í bæjar-
stjórn Lundúnaborgar og á þingi
hefir hann setið síðan 1917.
Tillett er einn af sjö verka-
manna leiðtogum frá Englandi,
sem alveg gerðist fráhverfur Sov-
iet stjórninni á Rússlandi eftir
að hafa ferðast um landið. Bæði
vegna þess að hún hefti prentfrelsi
og af ýmsum fleiri ástæðum. Á
stríðsárunum fylgdu þeir Tillett
og Thomas stjórninni óhikað.
Hveitisamlagið.
Sölusamlagið rætt á Bretlandi.
stórfé, svo hann gæti borið sig,
tók Cook þegar að halda því fram,
Það er mikið um það talað á
Englandi nú, að selja afurðir
bændanna sameiginlega, svo til
hagsmuna megi verða fyrir þá, og
er bent á, hve vel það hafi hepn-
ast í Canada, Danmörku og í fleiri
löndum.
Blaðið “Yorkshire Herald”, sem
út er gefið 10. apríl, lætur í ljós
vonbrigði sín út af því, að á fundi
sem East Yorkshire Farmers’ Un-
ion hélt nýlega, hafi Canada
hveitisamlagið ekki verið tekið til
umræðu, eins og þó hafi staðið
til. Blaðið segir meðal annars:
“Á því getur enginn vafi leikið, að
Canada hveitisamlagið hefir vel
gefist. Áður en það tók til starfa.
höfðu bændurnir í Canada ekki
lifibrauð upp úr hveitinu. Nú
senda bændurnir í Manitoba, Sas-
katchewan og Alberta framleiðslu
sína til söludeildar hveitisamlags-
ins, sem selur korn fyrir þá.----
Hér hafa bændurnir í Canada
kolaiðnaðinum j tekið upp þá nýjung, sem vel gæti
orðið til að bæta hag bændanna
hér í landi, ef henni er gaumur
að þegar þessi fjárstyrkur tæki j gefinn, og ætti það að sjálfsögðu
enda, eða 1. mai 1926, þa mundi ^5 vera gert.’
ferðin gengið vel. Eins og kunn
ugt er, eru þeir þrír, sem þessi
heimskauta leiðangur er kendur
við, Amundsen, Normáður; Ells-
worth, Bandaríkjamaður, og No-
bile, ítali. Þegar “Norge” var yfir
pólnum, létu menn þessir fána
þjóða sinna falla niður, fyrst
norska fánann, þá Bandaríkjafán-
ann og síðast hinn ítalska. Nán-
ari fréttir af þessari ferð hafa
enn ekki borist, þegar blað vort
hljómeika. Hann er ungverskur
fiðluleikari, kornungur, en svo
máttugur og fimur í senn, að vel
má ætla, að þess verði eigi langt
að bíða, að hann komist í tölu
þeirra “fáu útvöldu” í ríki listar-
innar.
ArðurJnn af hljómleikum þess-
um átti að ganga til Jóns Bjarna-
sonar skóla. Hvort hann verður
mikill eða lítill, er enn eigi ljóst ;
þaí þó líklegra, að hann verði
fremur smávægilegur, og í engan
England lenda í meiri vandræð-
um út af iðnmálum sínum og
stjórnmálum, heldur en nokkru
sinni fyr í sögu þjóðarinnar. Sagði
hann, að námamenn væru þá þeg-
ar farnir að búa sig undir yfirvof-
andi verkfall með því að afla sér
vistaforða og ögraði hann
stjórninni til að brúka vopn á
verkamenn, þegar verkfall þetta
væri hafið. Hann staðhæfði þá,
að almennar kosningar mundu
fram fara innan eins árs og að
verkamanna flokkurinn mundi þá
vinria sigur.
J. H. Thomas, skrifari járn-
brautamanna sambandsins, er einn
af hinum eldri og íhaldssamari
verkamanna leiðtogum á Bret-
landi. Hann er ættaður frá Wales
og hefir lengi unnið við ýmiskon-
ar járnbrautavinnu, og síðast við
að stjórna gufuvél hjá Great
Western járnbrautarfélaginu. Og
þingmaður er hann og var ný-
lendu ráðherra í verkamanna-
stjórninni, sem J. Ramsay Mac-
Donald var formaður fyrir.
Thomas er gersamlega ólíkur
Cook, enda hafa þeir oft átt í
brösum saman. Áður en verkfall-
ið hófst og leiðtogar verkamann-
anna voru að bera ráð sín saman,
reyndi Thomas að koma í veg
fyrir, að verkfallið væri hafið.
Taldi hann það óráðlegt og verka-
lyðnum ekki fyrir beztu. Cook
gerði lítið úr Thomas og tilögum
hans. Sagði hann væri einn af
þessum kjólklæddu höfðingjum,
sem tæki þátt í kveldboðum heldra
fólksins, eða hafi gert þegar hann
var ráðherra. En sjálfur sagðist
hann vera víkingur, sem berðist
fyrir stétt sína, verkamennina.
Ben Tillett, verkamanna þing-
maður frá North Salford, er vel
þektur sem mikill mælsþumaður.
Hann er fæddur í Bristol á Eng-
landi árið 1859 og vann hann í
ungdæmi sínu við að búa til múr-
steina. Þegar hann var að eins
12 ára gamall vann hann sex mán-
aða tíma á fiskiskútu. Seinna
gekk hann í sjóherinn, en þótti
þar ógildur; ,en fór síðar ýmsar
ferðir með seglskipum.
Hann stofnaði félagsskap með-
al þeirra manna, er ferma og af-
ferma skip. Þeir hafa gert verk-
fall á Englandi 1889 og 1926 og
var Tillett leiðtogi þeirra hvor-
tveggja sinn. Þegar samskonar
Blaðið “Liverpool Post” flytur
hinn 8. apríl sérstaka grein um
það, hvernig ástatt sé í Hollandi.
Tekur greinin það fram, að Hol-
lf nd sé þéttbygðasta land í heimi.
Akuryrkja þar 1 landi er afbragðs-
góð og í nefndri grein í “The
Liverpool Post” er þetta meðal
annars: “Það er samviijnufélags-
skapurinn, sem líklega veldur
mestu um það, hve akuryrkjan á
Hollandi gengur framúr skarandi
vel.------Samvinna er þar víð-
tæk, en nær þó sérstaklega til ak-
uryrkjunnar og alls, sem að henni
ljtur, og þó sérstaklega sölu af-
urðanna. Þar selja bændurnir
ávexti, kartöflur og annan garð-
mat og hvað annað sem þeir fram-
leiða, sameiginlega í hinum ýmsu
héruðum landsins. Þeir selja
uppskeruna við uppboð og eiga
sjálfir vöruhúsin og alt sem þar
tilheyrir. Alifuglarækt fer þar
nú mjög í vöxt, og einnig þar
hcfir samvinna reynst mjög vel.”
Hveitisamlagið í Alberta viður-
kennir U.F.A. sem sitt málgagn.
The “U. F. A.”, sem gefið hefir
verið út í nokkur ár sem málgagn
“United Farmers of Alberta,” er
r.ú einnig gert að málgagni hveiti-
samlagsins í Alberta, Liverpool
hveitisamlagsins, mjólkurbúa sam-
lagsins og alifugla samlagsins.
Vissum hlutum blaðsins verður
hér eftir varið til að ræða mál
þessara félaga og verður undir
þeirra stjórn.
Hveitisamlagið í Alberta er að
gefa út nýja nafnaskrá fyrir hin
Aörgu héruð, sem það nær yf’r-
Það er eftirtektavert, að það þarf
að bæta við listann 50 blaðsíðum
fyrir nöfn þeirra, sem mn hafa
gengið síðan á árinu sem leið.
Með þessum nafnalista er öllum
fólögum sendur kjörseðill, sem
ætlaður er fyrir kosningu full-
trúa til að mæta á ársfundi þessa
félagsskapar. Allir kjörseðlarnir
verða að vera komnir á skrifstofu
Samlagsins í Calgary, ekki síðar
en 21. júní. Seðlarnir verða tald-
ir fyrir 29. júní og svo fljótlega
auglýst hverjir hafi hlotið kosn-
ingu.
Þeim, sem þetta lesa, er boðið
að spyrja hvers er Þeir æskja
hveitisamlaginu viðvikjandi, og
verður þeim spurningum svarað
hér í blaðinu.
\