Lögberg - 23.08.1928, Síða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 23. ÁGÚST 1926.
Bls. 5.
1
I
Í
1
1
i
i
I
£
x
X
Y
s
THE FALL TERM
of the

DOMINION
BUSINESS COLLEGE
COMMENCES
Monday, August 27th
i Dominion Business Gollege
I. Clhe Mall. WlNNIPEG.
Our College is Equipped
To render
i
A Complete Service
'in Business Education.
' Free Employment
Service.
For the benefit of our graduates
and under-graduates, we operate
a free Employment Department,
which registers students who are
qualified for various types of posi-
tions and introduces them to busi-
ness opportunities. There is no
cfharge to the business public nar
to the student for this service.
|
X
INDIVIDUAL INSTRUCTION
IN ALL DEPARTMENTS
JOIN NOW
for the
FALL TERM
DAY AND EVENING CLASSES
Evening Classes
MONDAY AND TIIURSDAY
of each week.
slikt hið sama. Vinur, sem oft
hefir styrkt skólann, en tjáði mér
ástæður sínar þannig, að hann
gæti ekki verið með í þetta sinn,
kom til mín síðar og sagði mér, að
samvizkan leyfði sér ekki að láta
mig fara svo til baka, að hann
gjörði enga úrlaun, sagðist skyldi
gefa skólanum $5 á ári, næstu
fimm árin. Vin minn frá fyrri og
síðari tímum hitti eg við sameig-
inlegu guðsþjónustuna, er presta-
kall . séra Carls hélt seinasta
sunnudaginn, sem eg var í Vatna-
bygðum. Var það óvæntur fögn-
uður, því hann á ekki heima í því
nágrenni. Velvild sína til skól-
ans sýndi hann í orði og verki, og
það hefir ihann gjört áður. Eg
veit, að sumir tóku af litlu til að
styrkja þetta málefni, og eg veit
líka, að margir þeir, sem meira
gáfu og þeir, sem minna gáfu,
gjörðu það af fúsu og glöðu geði.
Einn maður sagði við mig, að eg
væri ekkert “agentslegur”. Það
er víst nokkur sannleikur í því.
Satt að segja kann eg engar að-
ferðir dugnaðarmannanna að ná
út fé. í eitt einasta skífti lenti
eg í deilu við mann, og fékk ekk-
ert hjá honum. Það sýnir, hve
liðléttur fjársöfnunarmaður eg er.
Árangurinn, sem varð af starfl
mínu, er þá ekki mér að þakka,
heldur málefninu, og við það mega
allir vinir skólans vel una.
Fjarlægð skólans frá Saskatche-
wan, dregur að nokkru úr þátt-
töku manna þar. Samt er það nú
orðinn nokkur hópur fólks þaðan,
sem notið hefir* skólans. Stærsta
loforðið, sem eg fékk til skólans
í ferðinni, var frá fyrverandi nem-
anda, sem nú er bóndi í Saskatche-
wan.
f Þingvallabygð flutti eg ekkert
opinbert mál, sendi þangað að eins
boð um komu mína; en þrátt fyrir
miklar annir, var ferðum mínum
þar vel ráðstafað og var það aðal-
le&a undir umsjón Mr. Kambínus-
ar Finnsons.
Gamla vini og .kunningja hitti'
eg mér- til ánægju, og vænt þótti
mér um að eignast nýja kunn-
ingja. Fyrir allan hlýleik mér auð-
sýndan, er eg þakklátur, en minn-
ist þess, að velferð málefnisins er
mér fyrir mestu.
Þegar velgengnin sækir ykkur
heim í haust, gleymið þá ekkí
Jóns Bjarnasonar skóla.
Hjartans þakkir öllum þeim, sem
stráðu blómum á vegferð mína og
málefnisins.
Spurningu bar eg fram í upp-
hafi máls. Eg vona að allir, sem
lesa hið ofanskráða, séu búnir að
ráða í svarið. Það er því endur-
tekning, að segja: reyndin varð
góð. Ferðin var skemtileg sum-
arför.
Blessun drottins hvíli yfir þess-
um bygðum, sem sýndu mér svo
mikinn kærleika.
En ihvað sem mér líður, látið
Jóns Bjarnasonar skóla lifa.
Rúnólfur Marteinssön.
_ TELEPHONE 37

í mótblæstri sínum, að þeir neita
að styrkja hann. Annar hópur
hefir ýmislegt að athuga við skóla-
hugmyndina, en telur samt svo
mikið gott í tilgangi og fram-
kvæmdum þessa máls, að þeir
vilja styxdcja það, að einhverju
leyti. Svo er þriðji hópurinn, sem
ann skólanum og vill ljá honum alt
það lið, sem unt er. Við alt þetta
varð eg var í þessari ferð minni.
í það heila fann eg meiri áhuga,
en eg gjörði mér vonir um, er eg
lagði af stað.
Ein mótbára lifir enn með óbil-
uðum kröftum. Á henni eru ekki
sjáanleg enn sem komið ér hin
minstu ellimörk. Hún er þessi:
hvers vegna iþarf Jóns Bjarnason-
ar skóli almennings styrk? Til
grundvallar liggur sá skilningur,
að skólinn sé eins og verzlunar-
fyrirtæki, sem^beri sig sjálft. Ef
hann ekki gjöri það, sé það vegna
þess, að hann hafi mishepnast.
Þessib menn viðhafa nokkuð sterk
orð um það, að þeir borgi fyrir
sig, hvort heldur þeir kaupi stól
í húsgagnabúðinni eða sendi
drenginn sinn á háskóla (uni-
versity). En er þetta seinna rétt?
Þegar drengurinn kemur þangað,
er af honum krafist, að hann
greiði tiltekið kenslugjald. Borg-
ar það að fullu fyrir nám drengs-
ins yfir veturinn? Nei, þvert á
móti verður ríkið að leggja /há-
ems einn: séra Stefán B. Krist-
insson á Völlum fyrir Eyjafjarð-
arprófastsdæmi (í stað Geirs
vigsjubiskups) og Vígslubisikup
kosinn af prestum og skipaður af
konungi (10. marz þ.á.) Hálfdán
prófastur Guðjónsson á Sauðár-
króki. — Nýjar kirkjur hafa verið
reistar í Hrísey, þar sem aldrei
hefði áður kirkja verið; á Skóga-
strönd (Hólanesi, flutt þaðan frá
Spákonufelli) og á Raufarhöfn
(flutt þangað frá Ásmundarstöð-
um) — allar þrjár úr steinsteypu,
—og fjórða kirkjan væri í smíð-
um á Hjalla í Ölfusi — einnig úr
steinsteypu. Þá hefðu verið gerð
ný prestseturshús í Steinnesi,
Holti undir Eyjafjöllum, Saurbæ
í Eyjafirði og Skútustöðum.
Þessi erindi voru flutt á presta-
stefnunni:
Sig. P. Sívertsen prófessor:
Norðurlandakirkjurnar þrjár og
helztu einkenni þeirra.
Gunnar Árnason frá Æsustöð-
um: Samband presta og safnaða.
Þorsiteinn Briem: Trúarþörf
mannsins. Erindi þetta var flutt
í dómkirkjunni að viðstöddu fjöl-
menni.
Dr. Jón Helgason biskup: Kristi-
leg prédikun, í hverju hún er
fólgin.
Ólafur ólafsson: Kristniboð í
Kina.
Bjarni Jónsson dómkirkjuprest-
ur f.lutti nokkur ávarpsorð til
fundarmanna, og lagði út af orð-
unum: ”Kirkja vors Guðs er gam-
alt hús.” — Mbl.
Canada framtíðarlandið
skólanum til allstóra fjárupphæð,
til að standast reksturskostnað
því að skólagjöld nemenda, ein
nægja alls ekki. Allir skattgreið-
endur fylkisins hjálpa til að
menta nemendurna við ríkishá
skólann. Við aðra skóla kirkj
unnar, er ástandið nákvæmlega
hið sama, nema að féð, sefn þarf
frám yfir nemendagjöld, kemur
sem frjálsar gjafir, en ekki
skylduskattar. Eftir því, sem eg
bezt veit, á skóli vor, í þessu efni,
sammerkt við alla aðra menta-
skóla kirkjunnar i þessari heims-
álfu. Þeir íslendingar, sem hafa
orðið varir við fjársöfnunarmenn
annara kirkjudeilda, vita, að eg er
ekki að vaða reyk. Hver sem er, á
kost á að rannsaka þetta mál og
vita, hvort eg segi satt. Ef til vill
fer þetta atriði smátt og smátt að
skiljast.
Eg fann mikið af drenglyndi og
velvild gagnvart málefninu meðal
fólksins í Saskatchewan. Einn
allra fyrsti maðurinn, sem eg hitti,
er eg kom vestur, áður en eg fór
að minnast á fjársöfnun, sagðist
aldrei hafa styrkt skólann, en
skyldi nú heita á hann í haust, ef
uppskeran hepnaðist. Annar mað-
ur kom til mín ótilkvaddur á ís-
lendingadagshátíðinni og sagði, að
sig langaði til að gjöra eitthvað
til að styrikja skólann, og lét það
heldur ekki dragast. Fleiri gjörðu
Frá prestastefnunni.
Yfirlit yfir störf presta
árið 1927.
Á prestastefnunni gaf biskup
yfirlit úr emb.skýrlsum presta:
Höfðu alls verið fluttar 4,326
messugerðir á landinu öllu (en í
fyrra 4,250), þar af 4,241.af prest-
um þjóðkirkjunnar og kæmu þá
nær 40 embættisgerðir á hvern
þjónandi prest að meðaltali. Tala
altarisgesta hefði orðið samtals
5,858 og væri það gleðileg hækk-
un frá árinu á undan (en þá höfðu
altarisgestir verið alls 5,430). —
Fermd hefðu verið alls 1,943 ung-
menni, þar af 1,781 innan þjóð-
kirkjusafnaða. Kirkjulegar hjóna-
Vígslur höfðu alls verið fram-
kvæmdar 590. Skírðir alls um
2,600 og greftranir um 1,200. — I
sambandi við þessar upplýsingar
vakti séra Þorsteinn Briem máls
á nauðsyn á nýju skýrsluformi, er
gæfi gleggri og fyllri hugmynd um
starf presta í söfnuðunum. Urðu
ýmsir til að styrðja mál háns og
lofaði biskup að taka það til at-
hugunar.
Tala presta þjóðkirkjunnar. Veitt
prestak. og kirkjubyggingar.
í stað 6 presta, sem hurfu úr
prestsþjónustu árið 1927, bættust
aðrir sex í hópinn, svo að tala
sóknarpresta er hin sama og árið
áður, 107, en bæzt hefði við einn
aðstoðarprestur, svo nú væru þeir
þrír og tala presta þjóðkirkjunnar
því samtals 110. óveitt væru nú
5 prestaköll (Þóroddsstaðar, Hof-
teigs, Húsavíkur, Vatnsfjarðar og
Þingvalla), en tvö þeirra mundu á
þessu sumri með vissu verða
veitt (Húsavík og Vatnsfjörður). j
Alls hefðu 13 prestaköll komið
undir veitingu næstliðið fardaga-
ár og að auki spítalaprestsstaðan
í Laugarnesi, sem falin hafi ver-
ið öðrum presti við dómkirkjuna.
Prófastur hefði verið skipaður að- ‘
Fort Churchill, 28. júlí 1928.
Herra ritstjóri Lögbergs!
Eg sendi þér fáeinar línur, til
þess að láta þig vita, og aðra vini
míni, að eg er vel lifandi. Og nú
er eg kominn til þessa Staðar, sem
eg1 hefi þráð að sjá um lengri
tíma, og fékk ágæta ferð frá Port
Nelson hingað. Eg var 24 klukku-
tíma á leiðinni og fékk bezta veð-
ur; vegalengdin á sjó er um 170
milur.
Hér er sannarlega falleg höfn
og Ijómandi gott bæjarstæði. Er
höfnin innilukt að norðvestan með
klettabelti; en að austanverðu er
hár klettgarður, og liggur hann
í norðaustur, en þegar inn fyrir
hann kemur, lokast alt útsýni til
sjávar, og skýlir klettabeltið fyr-
ir öllum norðanveðrum og af norð-
austri. Þegar bátar eru komnir
inn fyrir þetta horn, er eins og
að vera kominn úr stórviðri inn í
hús.
Öllum löndum, sem hér vinna,
lízt vel á sig, og mér finst eg vera
kominn heim til gamla landsins.
Hér er áin krök af hval og sel, og
enginn veit hvað margar tegundir
af fiski eru hér. Eitt er víst, að
mikið er hér af hvítfiski og sjó-
birtingi, mikið af silungi í öllum
ám, og lækjum, og vötn langt frá
sjó eru full af silungi; mikið er
af styrju 40 mílur upp ána og
jafnvel alla leið sex til sjö hundr-
uð mílur inn í landið.
Flestir landarnir komu hingað
á flugvélum og þótti mjög skemti-
leg ferðin; sögðu þeir, að á þess-
um 160 mílum, er þeir flugu yfir,
væri mikið meira af vötnum held-
ur en þurru landi, og sum af þeim
væru töluvert stór.
Enginn hér veit enn hvort hér
nlálægt er þorskur eða heilagfiski,
því aldrei hefir verið lögð lóð.
Það næsta , sem eg hefi komist
viðvíkjandi heilagfiski, er, að það
séu 30 mílur út héðan á grunnmið
þau er lúðan haldi sig á, en eitt
er víst, að í sundunum (Hudson
Straits) er þorskurinn krap-
þéttur og fleiri tegundir fiskjar.
— Svo læt eg þetta duga viðvíkj-
andi veiðinni.
Verkamenn hér munu sem stend-
ur 240, og á leiðinni frá endastöð
brautarinnar um 40. Hér eru
drifi nupp hús, smá og stór, dag-
lega, járnbrautarvélar skrölta fram
á nætur, klettarnir eru sprengdir
í loft upp og moksturs vélar vinna
nótt og dag, og er of langt að
telja alt upp, sem hér er verið að
starfa; ep alt sýnir lifandi fjör
og framfarir.
Nú eru bátarnir að fara síðustu
ferðir sLnar til Port Nelson, og
verður ekki flutt meira í ár. Það
helzta, sem eftir er, er stál-
bryggjan og miljón dollara graftr-
arvélin, og að auki einn bátur uppi
á þuru landi austan við fljótið..
Nú eru flugvélarnar hættar um
tíma; önnur skemdjet dálítið þeg-
ar hún lenti hér síðast, og verða
40 menn að ganga um 70 mílur. —
Öllum drengjunum frá Nýja ís-
landi líður vel, og biðja þeir blað-
ið að færa vinum og foreldrum
sína hjartkæra kveðju. Þeir eru
allir vel frískir og lízt vel á sig.
Loftslag hér er það bezta, sem
þetta land á til, og það er víst, að
fyrir lasið fólk og tæringarveikt
er ómögulega hægt að kjósa sér
betri sumarbústáð til hressingar
og heilbrigðis.
Hingað er von á f jórum stórum
skipum. Eitt frá British Colum-
bia með sex miljón fet af timbri i
bryggju; eitt með kol frá Halifax;
eitt með matvöru og borðvið, og
eitt með graftrarvél, til að grafa
upp höfnina.
Hingað kom maður frá Port
Nelson í gær á smábyttu með
landi fram. Er hann kallaður
Eskimóa Harris; hann er veiði-
maður, og giftist eskimóa konu
fyrir þremur árum, keypti svo aðra
fyrir tveimur árum, og skildu þau
litlu síðar; í fyrra dó konan hans
og áttu þau tvö börn, sem hann
kom fyrir suður í The Pas, en er
nú að fara sjálfur til veiða. —
Sagði hann mér, að æðarfuglinn
hefði verið frekur með strönd-
inni en ekki orðinn fleygur.
Eg sendi til beggja blaðanna
fréttabréf með manni, sem fór til
Winnipeg, og hefi eg ekki séð neitt
| um þau enn þá; býst eg við, að
I hann hafi týnt þeim, ellegar þá
fleygt þeim. Eg býst við að koma
til Winnipeg í býrjun september,
því eg fer norður á Winnipegvatn
í vetur, bg ef eg nem staðar í
Winnipeg, skal eg gefa löndum
mínum upplýsingar viðvíkjandi
ýmsu hér.
Ykkar með vinsemd og kærri
kveðju.
B. Anderson.
hönd vínið, þá færi bannmönnum
óðum að f jölga og málinu að miða
fram á rétta leið. En slíku er
ekki að fagna. Nei, nei. Við bind-
indismenn erum óvirtir með ýmsu
móti og ýmsir þeir, sem þykjast
eiga að ráða lögum og lofum í fé-
lagslífinu, álíta það sýna oddborg-
arahátt og lítilmensku og jafnvel
heimsku, að hafa orð á því, að
menn drekki “fallega” í ýmsum
“parties”, bæði heima hjá sér og
hvar sem er,
Hvernig lítur kirkjan á málið,
á meðal vor íslendinga í Winni-
peg og umhverfinu?
Það er skemtilegt að geta sagt
með sanni, að meiri hluti presta
á meðal Vestur-íslendinga, er
hlyntur víybanni, og meira að
segja margir ákveðnir og áhrifa-
miklir starfsmenn 1 því máli.
Slíkir menn tala löngum um ým'is-
legt, sem miður má fara og leiðir
af vínnautn, og gera sér far um að
hnekkja drykkjuskap þar sem þeir
geta því við komið.
Sumir eru, að eg held, máske eg
hafi rangt fyrir mér,—dálítið rag-
ir að tala um bindindismálið, og
það er ef til vill eðlilegt. Það er
dálítið varhugavert, að ganga í
berhögg við suma þá menn, sem
þykjast eiga rétt á að gera eins oa
þeim sýnist, hvernig sem á stena-
ur, í sambandi við vínnautn eða
hvað annað helzt sem er. Þeir
eiga talsvert undir sér, sumir
hverjir.
Þegar maður hugsar um fram-
tíðina í þessu sambandi, þá dylst
manni ekki, að frá siðferðisfrömuð
um kirkjunnar er helzt hjálpar að
vænta viðvíkjandi; því að hnekkja
vinnautn, sem leiðir svo margt ilt
af sér í ýmsum myndum.
Það verða víst ekki margir bind-
indismenn vondir út af því, að
eg leiði athygli þeirra vað því, að
eg álít ósamræmi í því, að hafa
mjög hátt um þá, sem selja vín
eða drekka mikið, en halda á sama
tíma afarmikið upp á suma þá, sem
beinlínis sýna í orði og verki, að
þeir eru hlyntir vínnautn.
Jóhannes Eiríksson.
WONDBRLAND.
Svo mikið hefir verið vandað til
kvikmyndarinnar “The Last Com-
mand,” áð þar leika aðeins mestu
úrvals leikarar bæði frá Evrópu og
Ameríku, en það er Emil Jennings,
sém skarar fram úr. Hann er vel
þektur af öðrum myndum, sem hann
hefir leikið aðal hlutverkin í,‘svo
sem “The Way of All Flesh” og
“Variety.” Þá má einnig minna á
Evelyn Brent, sem hefir hvað eftir
annað skarað fram úr og sýnt mikla
leiklist, sérstaklega þegar um ein-
hver dularfull efni er að ræða.
Tveir sterkir þættir
í félagslífi íslendinga og bindind-
ismálið.
Það er áreiðanlegt, að vikublöð-
in og kirkjan eru tveir sterkir
þættir í félagslífi, ekki að eins ís-
lendinga, heldur allra þjóða og
í mannfélaginu hvar sem er.
Hvað gera blöðin fyrir bindind-
ismálið hér í Winnipeg og um-
hverfinu?
Blaðið Lögberg hefir tekið það
lítið, sem eg hefi ritað um málið,
en það hefir hvorki verið mikið
né merkilegt, og eg þakka fyrir
góðvildina.
Eg held nú samt, að það megi
fullyrða, að hvorugu blaðinu sé í
raun og veru ant um, að hlynt sé
að bindindismálinu sérstaklega.
Það mætti geta sér til, að útgef-
endum blaðanna sé vel vært, þótl
aldrei heyrðist rödd um slíkt mál,
sem bindindismálið. Það mætti
auðveldlega draga það pf því, að
alderi sést ritstjórnargrein um
slíkt mál. Það er álitið alt of ó-
merkilegt til þess.
Bindindismenn hafa því blöðin,
að minsta kosti á móti sér. Það
má j nærri geta, hvað mikinn
hnekir málið líður við það. Hví-
líkur munur, ef slíkir menn, sem
Dr. 'Sig. Júl. Jóhannesson, næðu
sæti við ritstjórn annars hvors
blaðsins. Þá yrði hlynt að þessu
alvarlega málefni, sem viðkemur
öllum mönnum, ríkum sem fátæk-
um. Og það yrði almenningi bráð
lega ljóst, að málið er miklu al
varlegra en margir hverjir gera
sér grein fyrir. Menn færu smátt
og smátt að sjá, að margt það, sem
hegnt er fyrir, er afleiðing
drykkjuskapar, svo sem: mis-
þyrmingar, morð, slys af ýmsum
tegundum á strætum borga og
bæja, og hvar sem er á víðavangi;
örbyrgð, hjónaskilnaður, ólækn-
andi sjúkdómar og margt fleira.
Það er engum blöðum um það
að fletta, að ef blððin gerðu sitt
ítrasta til þess að skýra málið
ýmsa vegu og sannfæra menn um
hvað heimskulegt er að hafa um
rnmrn
Óviðjafnanlegt öl — minnir á gamla tíma —
framleiðsla brezkra ölgerðar sérfræðinga.
Fæst í öllum löggiltum ölsölustofum, og
stjómar vínsölubúðum.
Ef þér viljið fá ölið sent heim, þá kallið upp
24 841
Brewery Hours, 7 a.m. to 6 p.m.
Macpherson Brewing Limited
WINNIPEG.
.■'1
WILLIAM FOX
fTeserjtr
ThE
ILLGRESI SAGT STRIÐ ÁHENDUR.
Þrálátan óvin þarf þráfaldlega að herja á.
athygli illgresisfræinu nú þegar.
Veitið
Á Rose Leikhúsinu, Mánulag, Þriðjud. og Miðvd. næstu viku.
Ábyrgðin hvílir jafnt á þreskjara sem bónda, að
fyrirbyggja útbreiðslu illgresisfræsins.
Illgresislögin miða að því:
Að( skylda þreskjara til að hreinsa vélar sínar, vagna og önnur
áhöld, áður en flutt er til næsta býlis.
Auglýsingar þessu viðvíkjandi, sem fást ókeypis hjá
skrifurum sveitarfélaga, skulu festar á þreskivélar,
meðan á þreskingu stendur. [flf ]
Bændur—verða að geyma alt það korn, sem inniheldur illgres-
isfræ, í sérstökum byggingum eða geymirum, nema því að
eins, að slíkt fræ hafi áður upprætt verið.
Sé brotið í bág við fyrirmæli þessi, varðar það $5.00 til
$50.00 sekt.
Stærsta tap Saskatchewan bænda í ár, stafar frá illgresi.
Hefjist handa nú þegar.
/
Til frekari upplýsinga fáið Bulletin No. 57, frá
THE FIELD CROPS BRANCH,
Department of Agriculture,
REGINA - - SASK.