Lögberg - 08.08.1929, Blaðsíða 6

Bls. 6.
LÖGBERG FIMTUDAGINN 8. ÁGÚST 1929.
»• . .......*.....
Mánadalurinn
EFTIR
J AC K LON DON.
“Svo hún gat þá klifrast upp í tréð og náð
brúsanum,” sagði Saxon, “þó hún væri gigt-
veik.”
“Nei, það gat hún ekki,” sagði Willi glettn-
islega. “Hún hafði annað ráð. Þegar fólkið
var farið, tók !hún þvottastamp, setti hann und-
ir tréð, sótti svo byssu og skaut á brúsann og
braut hann, og þá liafði 'hún greiðan aðgang að
brennivíninu, því það streymdi ofan í stamp-
inn.”
Saxon var rétt að sofna, þegar hún aftur
heyrði eitthvert hljóð, og nú fanst henni eitt-
hvað vera á gangi rétt skamt frá þeim, og vera
að koma til þeirra.
“Willi!” sagði hún í hálfum hljóðum.
“Já, eg er að hlusta,” sagði hann, og var
auðheyrt, að hann var glaðvakandi.
“Þetta er kannske pardusdvr eða villikött-
ur.”
“Það getur ekki verið; öll villidýr eru hér
alveg útdauð. Hér er ekkert nema friðsamir
bændur. ”
Ofurlítill þytur fór í gegn um skógargrein-
arnar og Shxon fanst sér vera að verða kalt.
Svo þóttist hún heyra jiungt fótatak og svo
varð alt kyrt og henni fanst kyrðin enn óþægi-
legri lieldur en jtetta einkennilega hljóð.
Saxon reyndi sem bezt hún gat, að sofna.
Henni fanst sandurinn alt af vera að verða
harðari og harðari. Hún var búin að fá verki
um sig alla, og það var lajrgt frá því, að henni
liði vel. Hún var revndar búin að útrýma
þeirri hugsun, að þeim stæði hætta af villidýr-
um eða nokkru þess konar, en ekki gat hún los-
að sig við ein'hvern geig, sem að henni sótti.
Enn heyrðu þau eitthvert nýtt hljóð og öðru-
vísi en það, sem þau höfðu heyrt áður. Þeim
fanst stigið mjög þungt til jarðarinnar rétt
skamt frá sér og þau heyrðu, að greinarnar
svignuðu og brotnuðu sumar.
“Ef þetta voni einhver smádýr, sem við
heyrðum til áðan, þá er eg viss um að þetta eru
fílar, sem nú eru á ferðinni,” sagði Willi. “Það
eru stórar skepnur. Hlustaðu bara, þær eru að
koma. ”
Þetta hljóð hætti alt af við og við, og kom
svo aftur, og ávalt var það að færast nær þeim
og alt af að verða greinilegra og skýrara.
Willi settist upp og tók handleggnum utan um
Saxon, sem var sezt upp líka.
“Eg er ekki farinn að sofna dúr,” sagði
hann. “Þarna kemur það aftur. Eg vildi það
væri ekki svona dimt.”
“Þetta gæti verið bjarndýr,” sagði hún og
það var auðheyrt, að henni var ekki farið að
verða um sel.
“Það eru engar smáflugur, það er svo sem
auðvitiað,” sagði Willi.
Willi stóð á fætur, en Saxon greip í hand-
legginn á honum.
“Hvað ætlar þú að gera?” spurði hún.
“0, svo sem ekkert, en eg skal segja þér
eins og er, að mér er farið að leiðast þetta. Eg
verð ekki ánægður, nema eg komist að raun um
bvað jjiað er. Eg ætla bara að skygnast dálítið
um, eg skal fara varlega.”
Svo var dimt, að jjegar hann var kominn
svo langt frá henni, að hún náði ekki til hans,
þá gat hún ekki séð nein deili fyrir honum.
Hljóðið, fótatakið, eða hvað það var, heyrðist
nú ekki lengur, en hún heyrði fótatak Willa
skamt frá sér. Eftir litla stund kom hann aft-
ur og lagðist niður og breiddi ofan á sig.
“Eg hefi líklega fælt burtu þessa skepnu.
Hún heyrir víst betur en eg. Eg fór eins langt
eins og eg gat, en hún hefir líklega heyrt til
mín og haft sig burtu. — Nú dámar mér ekki,
þarna kemur það aftur. ”
Þau setust bæði upp og Saxon 'hélt sér í
Willa.
“Eg get heyrt andardrátt,” hvíslaði hún
svo lágt, að það varla heyrðist.
Þau heyrðu trjálim brotna rétt hjá sér, og
stukku bæði á fætur.
“Þennan skolla þoli eg nú ekki lengur,”
sagði Willi og gerðist nú nokkuð óstiltur.
“Þetta gengur yfir okkur, þegar minst varir.”
“Hvað ætlar þú að gera?” spurði hún með
allmiklum ákafa.
“Eg ætla að liljóða eins hátt og eg mögu-
lega get og vita hvort eg get ekki fælt þetta
burtu.”
Hann sogaði í sig loftið og hljóðaði af öllum
kröftum.
Þetta hepnaðist öllum vonum framar, og
þau heyrðu einhverjar skepnur, sem stigu
þungt til jarðarinnar, hlaupa í allar áttir. Og
þeim til mikils hugarléttis heyrðu þau nú ekki
lengur þetta hljóð, sejn hafði verið að ónáða
þau.
“Hvað heldur þú annars að þetta hafi ver-
ið?” spurði Willi, eftir að þau höfðu bæði þag-
að góða stund. “Piltamir sögðu alt af, að eg
væri ekki hræddur við nokkurn skapaðan hlut,
en mér þykir vænt um að þeir sjá mig ekki núna.
Eg vil ekkert hafa meira við þennan sand að
gera, eg er orðinn leiður á honum. Eg ætla að
kveikja upp eld.”
Honum gekk vel að kveikja eldinn, því hann
hafði nóg af þurrum sprekum, sem liann hafði
tínt saman um kveldið. Loftið var skýjað, en
samt sá haim fáeinar stjömur beint uppi yfir
sér. Hann gaf þeim nákvæmar gætur og hélt
svo af stað.
“Hvert ætlarðu að faraf” kallaði Saxon til
hans.
“Eg er að hugsa um nokkuð,” sagði hann
heldur kæruleysislega og gekk í áttina þaðan
sem liávaðinn hafði komið. Saxon sat uppi og
vafði að sér ábreiðunni og dáðist að því með
sjálfri sér, hve hugaður hann væri. Hann hafði
ekki einu sinni tekið öxina með sér.
Eftir svo sem tíu mínútur kom hann aftur.
“Nú fer mér ekki að standa á sama. Þhss
, verður ekki langt að bíða, að eg fari að hi*æð-
ast skuggann minn. Hvað heldurðu að þetta
hafi veriðf Eg er viss um, að þú gætir aldrei
getið hvað það var. Það' var hópur af hálf-
vöxnum kálfum, og þeir vora enn hræddari en
við,” sagði Willi.
Hann reykti einn vindling og svo lögðust
þau aftur niðnr til að sofa.
“Eg verð dálaglegur bóndi, eða hitt þá
heldur, ” sagði hann, “ef eg er orðinn svo hug-
laus, að eg læt fáeina kálfa- gera mig 'hálfvit-
lausan af hræðslu. Faðir minn, eða faðir þinn,
hefðu e’kki komist það sem þeir komust, hefðu
Jieir verið hræddir við aðra eins meinleysingja
eins og kálfar eru.”
“Þetta er ekki mikið,” .sagði hún. “Þess-
ir kálfar era sjálfsagt eins og kálfar eru vanir
að vera, og eg má segja þér, að við eram rétt
eins fær í hvað sem er, eins og feður okkar og
mæður, og rið erum hraustari og heilsubetri.
Við erum bara alin upp öðra vísi, það er alt og
sumt. Við höfum vanist borgarlífinu alla okk-
aj- æfi og við höfum alt af verið eins og útilok-
uð frá náttúranni. Eftir dálítinnrtíma getum
við sofið úti, rétt eins og feður okkar gátu.”
“Ekki í sandinum, ” sagði Willi hálf ólund-
arlegur. “Við skulum aldrei reyna J>að aftur.
Við höfum lært það nú þegar, að sandurinn er
ekki gott hvílurúm. En nú skulum við reyna
að sofna.”
Nú voru þau laus við alla ’hræðslu, en sand-
urinn var rétt eins ónotalegur eins og hann
hafði verið og þeim varð ekki svefnsamt, enda
leið ekki á löngu þangað til fór að birta, og þá
byrjuðu hanarnir að gala þar rétt skamt frá
þeim. *
Willi fór á fætur og kveikti áftur upp eld-
inn, og Saxon færði sig að eldinum hálf-'skjálf-
andi af kulda. Bæði vora þau þreytuleg og
dapurleg. Alt í einu fór Saxon að skelli hlægja
og fór þá fljótt að glaðna ýfir Willa líka og
hann hló engu minna en hún, og það leit út fvr-
ir, að þau hefðu nú þegar gleymt að þau hefðu
átt illa nótt.
IH. KAPITTJLI.
Það eru fjöratíu mílur frá Oakland til San
José, og Saxon og Willi komust það á þremur
dögum og jmrftu ekki að leggja liart að sér til
þess. Þau áttu ekki tal við marga og engan,
sem hafði eins mikið að segja eins og símamað-
urinn, sem þau hittu fyrsta daginn. Þau hittu
töluvert marga flökkumenn, seip allir bára með
sér ábreiður. Sumir voru á norðurleið, aðrir á
suðurleið. Saxon komst fljótt að því, að það
var sameiginlegt með þeim flestum eða öllum,
að þeir vissu nauðalítið um búskap. Flest vora
'þetta gamlir menn og vei'klulegir og lasburða,
og þeir virtust vita fátt nema helzt eitthvað
viðvíkjandi vinnu, hvar helzt væri tiltök að fá
vinnu, eða hvar hægt hefði verið að fá vinnu
einhvem tíma, en það var alt af einhvers stað-
ar langt í burtu. Það eina, sœi hún fræddist af
þeim um, var það, að á þessum stöðum væri
ekkert nema smábændur, sem næstum aldrei
tækju vinnumenn, og ef þeir tækju einhverja,
J)á væra það áreiðanlega útlendingar, eins og
bændurnir væra sjálfir.
Bændurnir vora langt frá því að vera vin-
, samlegir. Þeir keyrðu fram hjá Willa og Sax-
on, oft með tóma_ vagnana, án þess að láta sér
verða }>að að vegi, að bjóða þeim að koma upp
í vagrnim. Þá sjaldan að Saxon hafði tækifæri
til að spyrja þá einhvers, þá litu þeir til hennar
grarusamlega og hálf illlega og svöruðu oftast
hálfgert út í hött.
“Þetta eru ekki Ameríkumenn, þessir karl-
ar,” hreytti Willi út úr sér. “1 gamla daga
vora allir vinsamlegir hver við annan og
hjálplegir.”
Saxon hugsaði til jjess, sem bróðir heimar
hafði sagt við hana, þegar þau töluðust við
síðast.
“Það er 'hugsunarháttur fólksins, Willi,
hann hefir breyzt. Þar að auki erum við enn
of nærri borginni. Þegar við komum lengra
frá henni, munum við finna, að fólkið verður
vinsamlegra. ’ ’
“Þe&sir karlar era mestu gnitarháleistar, ”
sagði Willi ólundarlega.
“Þeir hafa kannske góða og gilda ástæðu
til þess,” sagði Saxon glaðlega. “Hver veit
nema einhverjir þeirra, sem þú hefir barið, séu
synir þessara manna.”
“Það vildi eg að eg mætti halda að svo
væri,” sagði Willi, “en það er nú líklegast ekki
svo vel. En þó eg ætti tíu þúsund ekrar af
landi og sæi einhvern náunga staulast eftir veg-
inum eins og hvern annan förumann, þá mundi
eg aldrei slá því föstu, að eg væri jæss vegna
meiri og' betri maður en hann.”
Willi spurði eftir vinnu, fyrst svona nokk-
urn veginn hvar sem var, en síðar aðeins á hin-
um stærri býlum. Svarið var æfinlega það
sama, að þar væri enga vinnu að fá. Einstaka
maður sagði honum, að hann þyrfti mann til að
plægja, eftir að færi að rigna. Ofur lítið sá
harrn líka gert að plægingu, þó þurt væri, en
annars leit út fyrir, að ændurnir væru allir að
tbíða eftir einhverju.
“En veiztu nokkuð hvernig á að plægjaf”
spurði Saxon.
“Nei, en eg skil ekki að það sé mikill vandi.
Eg ætla að fá tilsögn í því hjá þeim, sem eg
hitti næst.”
Tækifærið bauðst daginn eftir. Willi klifr-
aði upp á girðingu um lítinn akurblett og horfði
þaðan á gamlan mann, sem plægði hverja um-
ferðina eftir aðra.
“Þetta er auðvelt,” sagði Willi eftir að hafa
horlft á gatmla manninn stundar korn. “Ef
þessi gamli fauskur getur stýrt einum plógi, þá
ætti eg að geta stýrt tveimur..”
“Farðu og reyndu,” sagði Saxon.
“Til hvers er það?”
“Ertu búinn að missa kjarkinn?” spurði
'hún glettnislega, en góðlátlega. “Alt sem þú
þarft að gera, er að biðja hann að lofa þér að
reyna, og liann gerir þá aldrei annað en segja
nei. Eg held þú hafir komist í aðra eins mann-
raun eins og það.”
“Það getur verið, en mér líkar ekki að þessi
fauskur neiti mér um það, setm eg bið hann um,
en það er miklu líklegra að hann geri það.”
“Nei, hann neitar jiér ekki um þetta. Bara
segðu honum, að þig langi til að læra þetta verk
og beiddu hann að lofa þér að fara nokkrar um-
ferðir. Segðu honum, að það kosti hann engin
útlát.”
“Ef hann gerir það ekki, þá verð eg vond-
ur við hann. ’ ’
Saxon hoffði á j>á af girðingunni, en var of
langt burtu til að geta lieyrt hvað þeir sögðu.
Eftir nokkrar mínútur sá hún, að Willi' tók við
taumunum og lagði af stað með hestana, og
gamli maðurinn fylgdi honum, og Saxon sá, að
hann talaði með ákafa og efaðist ekki um, að
nú væri hann að leggja Willa lífsreglurnar. Eft-
ir nokkrar umferðir kom gamli maðurinn til
Saxon og fór að tala við hana.
“Hann hefir plægt áður, }>essi piltur, er það
ekki?”
“Nei, aldrei á æfi sinni, en liann kann að
fara með hesta,” svaraði Saxon.
“Það er auðséð, að hann kann eitthvað að
þessu, og hann mundi ekki verða lengi að
læar,” sagði bóndinn og tók tóbaksplötu upp úr
vasa sínum dg skar af henni vænan bita, sem
hann lét up í sig. “En ekki býst eg við hann
verði svo lengi að þessu, að eg verði afþreyttur
að sitja hér. ”
Það, sem eftir var óplægt, minkaði stöðugt,
en það leit ekki út fyrir að Willi hefði í huga
að liætta, og áhortfendurnir tveir höfðu nóg um
að tala. Saxon spurði hann í þaula og henni
fanst þessi gaímli maður svo undarlega líkur
því, sem símamaðurinn hafði lýst föður sínum.
Willi hélt áfram þangað til akurinn var all-
ur plægður og gamli maðurinn bauð þeim að
vera um nóttina. Hann sagðist hafa þar autt
hús og þar væri eldavél, sem þau gæti notað, og
svo gæti hann gefið þeim nóga mjólk. Meira
að segja, ef Saxon vildi reyna hve góð búkona
hún væri, })á gæti hún reynt að mjólka kúna. .
Saxon gekk ekki eins vel við mjaltimar, eins
og Will-a gekk að plægja, og þegar hann var bú-
inn að hlæja að henni um stund, þá sagði hún
að nú væri bezt fyrir hann að reyna og sjá, hve
vel hann gæti gert; en lionum gekk engu betur.
Saxon hafði þegar tekið eftir mörgu viðvíkj-
andi búskapnum, og hún var ekki lengi að sjá,
að hér var ekki góður búskapur. Hann var æði
gamaldags, alveg eins og húsbóndinn var sjálf-
ur. Hér var engin veraleg jarðrækt; hér var
stórt land, en illa unnið. Alt var á fallanda
fæti. íbúðarhúsið var mjög hrörjegt, og fjós
og önnur útihús engu betri. Framían við húsið
óx illgresið hindranarlaust. Matjurtagarður
var enginn. Aldinagarðurinn var afar illa
hirtur. Avaxtatrén öll skökk og skjæld og
moáavaxin. Saxon komst fljótt að því, að syn-
imir og dætumar vora farin til bæjanna. Ein
dóttir var gift lækni, og önnur var skólakenn-
ari. Einn af sonunum var járnbrautarmaður,
annar byggingameistari og sá þriðji blaðamað-
*ur í San Francisco. Dálítið hjálpuðu systkinin
gamla manninum einstaka sinnum.
“Hvemig lízt þér á búskapinn hérna?”
spurði Saxon, þegar þau voru búin að borða og
Willi var að reykja vindling.”
“Það er ekki á að lítast,” sagði Willi. “Það
er svo sem auðséð, að þessi karl veit lítið um
búskap. Það væri reglulegt gustukaverk, ef
einhver vildi taka þessa hesta, sem hann hefir,
og skjóta þá. Og það væri líklega ágóði fyrir
hann líka, að losna við þá. Eg er viss um, að
svona. hestar sjást ekki hjá útlendingunum, sem
hér búa. Það er ekki bara skemtilegra, heldur
marg-borgar það sig að hafa góða hesta. Gaml-
ir liestar þurfa meira fóður, en ungir hestar, ef
þeir eiga að vera í því ástandi að geta unnið,
og ekki kostar minna að jáma þá. Þar að auki
era þessir hestar af mjög lélegu hestakvni.
Hann er alt af að tapa peningum á þessum
hrossum. Þú ættir að sjá hvernig þeir fara
með hesta, sem vit hafa á þeim.”
Þau sváfu ágætlega um nóttina, en fóru þó
snemma á fætur og bjuggust til ferða.
“Eg héfði gjarnan viljað gefa ykkur vinnu,
svo sem tvo daga,” sagði maðurinn, þegar þau
voru að fara, “en því er. nú miður, að eg get
það ekki. Síðan bömin tfóra, gefur búið ekki
meira af sér heldur en rétt það sem við nauð-
synlegast þurfum gömlu 'hjónin, og stundum
ekki það. Það hafa verið mörg erfið ár nú,
hvert eftir annað, og eiginlega alt af síðan
Grover Cleveland var forseti.”
“Héma ætla eg nú að .staldra við, og hafa
tal af fólkinu, svo framarlega( að hundunum
verði ekki sigað á mig,” sagði Saxon, þegar
þau síðri hluta dagsins komu í námunda við
San José. “Þetta er fallegasta plássið, sem eg
hefi séð enn síðan við lögðum atf stað.”
Willi var ekld mikið að hugsa um jarðrækt,
en hafði hugann aðallega rið að finna land, sem
hentugt væri til þess að ala þar upp hross.
K.AUP1Ð AVALT
LUMBER
hjá
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
Yard Offlce: 6th Floor, Bank of HamiltonChamber*
Ekki liafði hann þó eiginlega neitt á móti því,
að Saxon færi að tala við þetta fólk, en tók því
þó hálf ólundarlega.
“Líttu bara á öll þessi fallegu blóm, sem hér
eru,” sagði Saxon. “Við höfum ’hvergi séð
svona mikið af þeim.”
“Eg sé nú ekki mikið vit í þessari blóma-
rækt *hér úti í sveit,” sagði Willi. “Eg held
bœndunum væri nær að rækta meir af garðmat,
sem Jieir geta étið eða selt, heldur en þessi
blóm, sem e'kkert gagn er að.”
“Eg ætla að tala við þessa konu,” sagði
Saxon og benti á kvenmann, sem hélt á spaða í
liendinni og var eitthvað að gera framan við
dálítið íbúðarhús, sem þar var skamt frá. “Eg
veit ekki hvort hún vill selja mér nokkuð, en
hún getur þá aldrei gert annað en vera önug og
vond. Hún horfir á okkur. Láttu þinn bagga
þai-na lijá mínum og við skulum koma inn fyrir
og tala við hana.”
Willi lagði frá sér bagganna, en hann vildi
heldur 'bíða og eiga ekkert við þessa konu.
Saxon gekk up]i mjóan gangstíg, og yar mikið
af ræktuðum blómum báðu megin við hann.
Tveir menn voru þar eitthvað að gera. Annar
var Kínverji, liinn gamall maður, dökkevgður
og áreiðanlega af útlendu bergi brotinn. Sax-
on sá strax, að hér réði miklu meiri hirtni og
smekkvísi, heldur en vanalega gerðist. Konan
rétti sig upp og horfði á hana. Hún var mið-
aldra, grannvaxin, vel til fara, en J>ó blátt á-
fram. Hún hafði gleraugu og Saxon virtist
hún góðlátleg, en lieldur veikluleg.
“Við }>urfum ekkert í dag,” sagði hún áður
en Saxon komst að með að segja nökkuð, og
brosti góðlátlega.
Saxon sá, að hún liafði haft eitthvað með-
ferðis, þó hún hefði skilið það eftir utan við
girðinguna,.
“Við höfum ekkert að selja,” flýtti Saxon
sér að segja.
“Eg bið fyrirgefningar. Eg hélt þið hefð-
uð eitthvað að selja.”
Nú fanst Saxon konah enn góðlátlegri en
áður og hún beið eftir að Saxon léti u]>pi er-
indið.
“Við erum að hugsa um að fara að búa, og
við erum að gæta okkur áð bújörð; en fyrst af
öllu þurfum við að gera okkur grein fyrir,
hvers konar bújörð okkur er hentugust. Þegar
eg sá þetta fallega pláss, þá fanst mér eg þurfa
að spyrja að svo ótal mörgu. Við vitum ekkert
um búskap. Höfum átt heima í borginni alla
okkar æfi, en eram nú hætt við það og ætlum
að búa úti sveit, }>að sem eftir er æfinnar og
láta okkur líða vel. ”
Konan sýndist verða dálítið forvitnisleg á
svipinn, en hún var engu að síður góðlátleg, eins
og áður.
“En 'hvernig vitið þið, að vkkur muni líða
vel í sveitinni ? ’ ’ spurði hún.
“Það veit eg nú ekki,” sagði Saxon. “En
eg veit hitt, að fátæku fólki getur ekki liðið vel
í bæjunum, þegar alt af er endalaust stríð milli
verkamannanna og vinnuveitendanna. ”
“Þetta er nú góð og gild ástæða, kona góð,
en þér verðið að gæta þess, að það er líka margt
fátækt fólk í sveitunum og þar er líka margt
fólk, sem er óánægt.”