Lögberg - 03.10.1929, Blaðsíða 4

Bls. 4.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 3. OKTÓBER 1929.
Högberg
Gefið út hvem fimtudag af The Col-
umhia Press, Ltd., Cor. Sargent Ave.
og Toronto St., Winnipeg, Man.
Talsímar: 86 327 og 86 328
Einar P. Jónsson, Editor
Utanáskrift blaðsins:
The Columbia Press, Ltd., Box 3172
Winnipeg, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
Editor Lögberg, Box 3172, Winnipeg, Man.
VerS $3.00 um árið. Borgist fyrirfram.
The “Lögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, in the Columbia
Building, 685 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba.
Veður elginn
Það er nú í sjálfu sér engin nýlunda, þótt
ritstjóri Heimskringlu vaði elginn og verði sér
til athlægis, en þó má vel segja, að út yflr taki
allan þjófabálk, vandræðafálm hans í síðasta
blaði. Er þar hvergi, þótt leitað sé með logandi
ljósi, heila brú að finna, ekkert annað en innan-
tóman mikilmensku vaðal, samboðinn þeim
einum, er blindaður er af sjálfsdýrkun og stæri-
læti.
Svo að segja heilli blaðsíðu af dýrasta
rúmi blaðs síns, eyðir ritstjórinn til þess að —
ja, til hvers? Það verður nú víst lengi flestum
hulin ráðgáta. Er engan veginn óhugsandi, að
þar ætti við, það sem Jón Ólafsson einhverju
sinni sagði: “Enginn maður undirstendur”,
því fáir munu vera þeirri skáldskapargáfu
gæddir, að viðlit sé fyrir þá að yrkja nokkurt
vit í slíkan endemis botnleysu vaðal.
Og hver er svo í rauninni tilgangurinn með
öllum vaðlinum? Mál það, sem hér liggur fyr-
ir til umræðu, er afar einfalt. Einlæg og króka-
laus svör við nokkrum spurningum, hefðu orð-
ið fullnægjandi, og vaðallinn þarafleiðandi ó-
þarfur.
Til þess að spara ritstjóranum tíma og rúm,
skulum vé? nú leitast við að setja fram deilu-
efnið í þessari furðulegu ritsmíð hans, í sem
fæstum orðum, og væntum vér þeirrar kurteysi
frá prúðmenninvz, að hann svari blátt áfram og
undanfærslulaust þeim spurningum, sem fram
eru settar í lok þessarar stuttu greinar.
1 vandræðum sínum og dauðans ofboði,
grípur Heimskringluritstjórinn til þeirra ör-
þrifráða, er hann getur undir engum kringum-
stæðum varið lengur agents-fargan heimfarar-
nefndarinnar, að sjóða saman einhverskonár
varnarklausu fyrir hönd Mr. Brackens, gegn
einhverri ímyndaðri ákæru í hans garð.
Vér skulum í fáum orðum athuga muninn á
afstöðu Mr. Brackens og heimfaramefndar
Þjóðræknisfélagsins. í flestum öðrum löndum
Norðurálfunnar, en Islandi, hagar þannig til, að
of lítið er um atvinnu, en of margt af fólki. Það
er því hvorttveggja í senn, bæði velgjömingur
og vinabragð af yfirvöldum þessa lands, að
stuðla að vesturflutningi frá þeim löndum.
Bæði sambandsstjóm Canada, og fylkin líka,
leggja fram árlega stórfé, til innflutninga öflun-
ar, þótt ritstjóri Heimskringlu viti það ekki.
Til dæmis er samvinna milli stjórnanna hér og
stjórnarinnar á Englandi um það, að fólk flytji
þaðan og hingað vestur. Sama er að segja um
ýms önnur lönd Norðurálfunnar, svo sem Noreg
og Svíþjóð. Þetta ætti ritstjóri Heimskringlu
að vita, þó það sé nú reyndar nokkuð margt, er
virðist fara fyrir ofan og neðan garð hjá hon-
um á þessum verstu og síðustu tímum. Um Is-
land er nokkuð öðra máli að gegna. Það er
eina landið, er um þessar mundir hefir sama
sem ekkert af atvinnulevsi að segja, vill enga
útflutninga og þarfnast fleira fóiks. Um þetta
þýðingarmikla atriði, hefir Mr. Bracken senni-
lega verið með öllu ókunnugt. Fjárveitingin
til vesturflutninga-auglýsinga, hefir því í hans
augum ekki verið neitt athugaverð. Sérstak-
lega var það eðlilegt, eftir að heimfararnefnd-
in fullvissaði hann um, að Islendingar vestan-
hafs óskuðu styrksins í einu hljóði. Mr. Brack-
en hefir verið öldungis ókunnugt um, að hér
var í fyrsta lagi verið að blekkja hann og vinna
á bak við Islendinga. Hefir hann trúað nefnd-
inni og haldið að hún segði satt, þegar hún var
að gera samninginn og ganga að öllum skilvrð-
um fyrir hönd allra Islendinga. Enn fremur
vissi hann það ekki þá, að móðgandi gæti verið
fyrir Islendinga heima, að atburður þessi yrði
notaður til vesturflutninga áhrifa. Bezta há-
tíðargjöfin, sem til dæmis England gæti fengið
við samskonar tækifæri, væri það, að hundruð-
um þúsunda veittist kostur á að flytja til Can-
ada. Mr. Bracken hefði því með góðri sam-
vizku getað komið heim til Englands og rétt
Englendingum hægri hendina með vinarkveðju
og heillaósk, og haldið í hinni hendinni aug-
lýsingaskjali, í því skyni, að efla innflutning
hingað til lands frá Englandi. Svona gat hann
auðveldlega haldið, að högum væri háttað á fs-
landi. En þegar hann fær sannar upplýsingar
aniíars staðar að um það, að nefndin hafi blekt
hann, og sé að leiða hann í ógöngur, þá hættir
hann að sjálfsögðu að trúa henni, og vill hvorki
né ætlar að koma til íslands sem vesturflutn-
inga agent, þó hann áður sæi ekki neitt athuga-
vert við það, sökum þess að nefndin blekti hann.
Þess vegna hættir hann við að veita styrkinn og
bjargar þar með heiðri fslandinga frá þeirri
óhæfu, sem að öðrum kosti hefði skeð. En þetta
er ekki heimfararnefnd Þjóðræknisfélagsins að
þakka. Hún hefði vitanlega gint Mr. Bracken
með auglýsingaféð alla- leið á Þingvöll, án þess
að hann vissi annað, en að hann væri að gera
íslendingum vinargreiða, ef honum hefði eigi
borist bendingar úr annari átt, er hann vissi,
að óhætt var að reiða sig á. Eða hvers vegna
ætli hann hafi hætt við að veita auglýsingaféð ?
Auðvitað af þessari ástæðu og engri annari.
Þetta skilja allir, sem skilja vilja. Sannleikur-
inn er sá, að ritstjóri Heimskringlu, er að reyna
að draga athygli fólks frá agents fargani nefnd-
arinnar, með því að beina hugum þess, að ein-
hverri ímyndaðri móðgun gegn Mr. Bracken,
sem aldrei hefir nokkru sinni átt sér stað. Svo
er Mr. Bracken vitanlega sagt frá þessum ægi-
legu árásum og þeirri dæmafáu vöm, er blað
“hans” hafi haldið uppi, — enda ekki nema
eðlilegt, að eitthvað sé til þess gert, að vinna
fyrir þeim styrknum líka. Ekki vantar “við-
skiftasiðferðið,’ þeim megin!
Sökum þess, hve ritstjóra Heimskringlu
sýnist veitast það undur erfitt, að halda sér við
efnið, og fimbulfambar þarafleiðandi út um
alla heima og geima, þá skulum vér nú gera hon-
um vitund hægra fyrir, og draga saman í nokkr-
ar spurningar þann megin-kjama, sem um er
deilt.
1. Vér staðhæfum, að heimfararnefndin
hafi beðið Mr. Bracken um styrk í nafni Þjóð-
ræknisfélagsins. Er það ekki satt?
2. Vér staðhæfum, að Mr. Bracken hafi til-
kynt nefndinni, að slíkan styrk væri ekki unt að
veita. Er það ekki satt?
3. Vér staðhæfum, að Mr. Bracken hafi til-
kvnt nefndinni, að hann væri tilleiðanlegur til
að kaupa $3,000 virði af auglýsingaáhrifum í
sambandi við hátíðina. Er það ekki líka rétt?
4. Vér staðhæfum, að Mr. Bracken hafi tek
ið skýrt og ákveðið fram, að ekki mætti eyða
þessu fé til nokkurs annars, en að auglýsa
Manitoba á Islandi. Er það ekki rétt?
5. Vér staðhæfum, að Mr. Bracken hafi sagt,
að hann væri tilleiðanlegur til að veita þetta
auglýsingafé, af því hann liti svo á, að það mvndi
borga sig. Er það ekki rétt?
6. Oss skilst, að Mr. Bracken hafi gert það
að skilyrði fyrir veitingu auglýsingafjárins, að
hann fengi fullvissu fyrir því, að ekki yrðu
skiftar skoðanir meðal Vestur-fslendinga um
það, að auglýsingastarf í sambandi við þetta
hátíðlega tækifæri yrði skoðað sæmilegt. Er
það ekki rétt?
7. Oss skilst, að heimfararnefndin hafi full-
vissað hann um samhug fslendinga í þessu efni.
Er það ekki rétt?
8. Vér staðhæfum, að heimaýarnefndin hafi
gert þann samning við Mr. Bracken, að nota féð
einungis til þess að auglýsa Manitoba á íslandi.
Er það ekki rétt?
9. Ef þetta er rétt, hvemig ætlaði nefndin
þá að auglýsa? Hverjum ætlaði hún að borga
peningana á fslandi, og fyrir hvað?
10. Er það ekki satt, að Mr. Bracken hafi
hætt við að kaupa umrædd auglýsingaáhrif, jafn-
skjótt og hann komst að því, að nefndin hafði
ekki sagt honum allan sannleikann?
11. Ef það er satt, sýnir það þá ekki, hve
óendanlega miklu hreinskilnari og ærlegri, að
Mr. Bracken var, en heimfaramefndin?
Sjái ritstjóri Heimskringlu sér ekki fært, að
svara spumingum þessum vífilengjulaust, þá
vita allir af hverju það er. Botnleysis stórvrða-
vaðall eins og sá, er birtist í síðasta blaði hans,
getur undir engum kringumstæðum skoðast
drengilegt svar við spurningunum.
Persónuleg níðmæli Heimskringluritstjórans
í vom garð, látum vér oss í léttu rúmi liggja.
Haldi hann að fjaðraskúfar sínir vaxi að ein-
hverju leyti við slíka háttsemi, er honum vitan-
lega ekki of gott að lifa í þeirri trú. Lítilshátt-
ar goluþytur frá einum allra lítilsigldasta leigu-
liða afmönnunarstefnunnar meðal fslendinga í
Vesturvegi, truflar hvorki jafnvægi vort né
sálarfrið.
Öfriðarhorfur
Síðastliðna tvo mánuði, hefir þungbrýn ó-
friðarblika hvílt yfir Manchúríu. Em það
Rússar og Kínverjar, er fylkt hafa liði á landa-
mærunum, og lemt íi skærum nokkram annað
veifið, þótt ekki hafi til stórorastu komið, eða
opinberrar styrjaldar. Þrætueplið er járn-
brautarkerfi í Manchuríu, er Kínverjar vilja
einir ráða yfir, en Rússar þykjast eiga frekara
tilkall til.
Eins og málin samt serri áður nú horfa við,
virðast líkurnar fyrir verulegum ófriði, tals-
vert minni, en út leit fyrir um eitt skeið. Mun
megin-ástæðan vera sú, að Rússunum þyki það
alt annað en fýsilegt, að leggja út í blóðbað að
svo stöddu, og eiga það þar með jafnframt á
hættunni, að Japanar skerist í leikinn, sem
fyllilega má gera ráð fyrir að verða myndi, því
þeir hafa hvað ofan í annað lýst yfir því, að
þeir myndu aldrei láta það viðgangast, að Rúss-
ar legðu undir sig Manchuríu.
tírslit stríðs, sem aðeins yrði háð milli
Rússa og Kínverja, út af fyrir sig, eru nokkum
veginn auðsæ. Hvað vígbúnað áhrærir, standa
Rússar Kínverjum svo óendanlega miklu fram-
ar, að slíkt þolir engan samanurð. Myndi það
ekki taka ‘rauðu hersveitimar ” sérlega langan
tíma, að ná haldi á Manchuríu, yrði þær látnar
einar um hituna. En til þess myndi engan veg-
inn koma, sökum afstöðu Japana, eins og þeg-
ar hefir verið bent á.
Ef til þess kæmi, sem vonandi verður ekki,
að Rússar hyggi á að ná sér niðri á Kínverjum
síðar meir, þá virðist langt um líklegra, að þeir
myndu ráðast inn í Mongólíu, því þótt sam-
göngufæri séu þar harla léleg, og engar jám-
brautir, þá er landið þó alls ekki ófært yfirferð-
ar, vel mönnuðum og vígþyrstum hersveitum.
Afstaða Japana til Manchuríu, er slík, að
Rússar þurfa undir engum kringumstæðum að
gera sér í 'hugarlund, að ná nokkru sinni fulln-
aðar umráðum yfir því landsvæði.
Haust
Haustnæðingurinn svalur og svifgreiður,
sker upp herör og hleður valkesti úr fölnuðum
laufum. Erindi hans verður ebki nema á einn
veg skilið — hann er forboði vetrar.
Fólkið, er sárþráir alt af yl,
áfangastöðvanna leitar til
með einhverjum óvissu-hraða.
Tvísýnis-óttinn úr augum skín
og ýmsir lesa þar forlög sín
í fjúkinu fölnaðra blaða.
Vafalaust hefir oft og einatt mörgum mann-
inum staðið stuggur af aðkomu vetrar, og mis-
jafn verið lagður skilningurinn í tilgang hans.
Hann tekur líka heldur ekki ávalt mjúkum móð-
urhöndum á þeim, sem fátækur er og úrræða-
fár. Þó er það með veturinn eins og sjálfan
dauðann, að báðir eru óhjákvæmilegir megin-
þættir í enduryngingarkeðjunni miklu,
Hér í landi, eins og reyndar svo víða ann-
arsstaðar, er haustið eitt dásamlegasta tímabil
ársins. Þótt skógurinn hafi nú að vísu felt
fjaðrirnar og skift um lit, þá hvílir yfir öllu
dulræn draumró, endurblik yndis og innri
friðar.
I fótspor hugsjónanna
“Á tímum þeim, er vér lifum á, með öllum
þeim feiknahraða, sem daglega á sér stað, svo
að segja á öllum sviðum, kunna ýmsir að hugsa
sem svo, að hugsjónalífinu sé tiltölulega lítill
gaumur gefinn, og má vel vera, að nokkuð sé
til í því.
Ýmsir eru þeir, er syo líta á, að liugsjónirn-
ar séu í eðli sínu svo draumkendar, að þær eigi
í raun og veru í engu sammerkt við staðreynd-
ir og veruleika, og að þess vegna verði þær und-
ir engum kringumstæðum handsamaðar, ef svo
mætti að orði kveða. Og með það fyrir augum,
hvað kröfurnar um þekkingu á hinum efnislegu
sviðum, eru strangar, hyggja margir, að ekki
sé um annað að gera, en fylgja þeim á fremsta
hlunn. En hvað svo sem því líður, þá kemst
enginn langt áleiðis, án þess að hafa einhvern
annan og meiri tilgang að markmiði.
Vafalaust halda ýmsir, að sérhver hugsjón
sé ímvnd fullkomnunarinnar, eða fullkomnunin
sjálf, og þarafleiðandi sé það dauðlegum mönn-
um ofurefli, að klífa þann bratta, er þang-
að leiðir. En sé einhver aftur á móti þeirrar
skoðunar, að mannkynið feti ekki í fótspor hug-
sjónanna, þá fær hann eigi litið málið í réttu
ljósi. Hugsjónirnar lýsa leiðina, og halda á-
fram að gera það, fram í ómælisaldir.
Gjörhugull maður verður skjótt var áhrifa
frá hugsjónaheiminum, í hinu daglega starfs-
lífi mannanna, engu síður en á sviði heimsmál-
anna. Fyrir nokkra tók kirkjusöfuður einn sér
það fyrir hendur, að festa upp eftirgreinda
auglýsingu við þjóðveg, er lá skamt frá kirkj-
unni: “Vér náum ef til vill aldrei hámarki hug-
sjóna vorra, en samt sem áður lýsa þær veg
vorn eins og stjörnumar, og hjálpa oss til að
halda áttunum”. Hvað margir lásu auglýs-
inguna, vitum vér ekki, þótt vér teldum það
nokkurs virði að vita það. Þó væri hitt samt
langtum meira virði að vita, hversu margir
hefðu gróðursett innihald hennar í hjarta sínu.
Ganga má þó mega út frá því, sem nokkurn veg-
inn gefnu, að allmargir hafi fest auglýsinguna
í huga og tileinkað sér það, er hún hafði að
flytja. Það stendur öldungis á sama, í hvaða
átt að litið er, — hugsjónaáhrifin birtast í einu
og öllu. Á þjóðvegum, jafnt sem í borgum, lýsa
hugsjónirnar upp limhverfi manna, og veita
því innilegri svip.
Stundum getur sitthvað það, sem í augum
ýmsra kann að skoðast smáatriði, verið í rauh-
inni óendanlega fögur hugsjón, er varpar frá
sér bjarma út um heim. Jafnvel hálfdrevmd
hugsjón getur oft og einatt, reynst sá vegvísir,
er leiðir í öragga höfn, þegar annað þrýtur.
I ýmsu því, sem fjöldinn ef til vil teíur lítil-
mót.Iegt í dag, getur falist framtíðarhugsjón,
er veitir leiftrandi ljósi inn í líf mannanna.
Það er ástin á því góða, fagra og sanna, er
skraðfegrar umhverfi manns, og flytur oss
lengra og lengra áleiðis að takmarki frekari
fullkomnunar. ”
Ur Christian Science Monitor.
Canada framtíðarlandið
Svo má heita, að sama regla
gildi í Alberta og hinum fylkjum
sambandsins, að hví er útmæling
áhrærir. Var byrjað að mæla frá
landamerkjalínu Bandaríkjanna.
Hin stærri útmældu svæði, er
section, eða fermílur af landi, er
taka yfir 640 ekrur. Sérhvert
township, þannig mælt út, inni-
heldur 36 sections, eða 23,000 ekr-
ur. Spildum þeim, er sections
kallast, er svo aftur skift í fjórð-
unga, eða 160 ekra býli.
Héraðsvegir í fylkinu mega á-
gætir kallast, enda hefir verið til
þeirra varið miklu fé, bæði frá
sveita, sambands og fylkisstjórn-
um.
Fylkið saman stendur af borg-
um, bæjum, þorpum og sveitar-
félögum, er hafa sína eigin fram-
kvæmdarstjórn, að því er heima-
málefni áhrærir. Alls eru sex
borgir í fylkinu. Er þeim stjórn-
að af borgarstjóra og bæjarráðs-
mönnum, kjörnum 4 almennum
kosningum. Þó er stjórnarfyr-
irkomulag borganna sumstaðar
talsvert mismunandi. Sérhverri
borg er stjórnað samkvæ-mt lög-
giltri reglugjörð eða grundvallar-
lögum. — Bæjum er stjórnað af
bæjarstjórn og sex fulltrúum, en
þorpunum stýra oddvitar ásamt
þrem kosnum ráðsmðnnum. —
Lög þau, eða reglugerðir, sem
bæjum og þorpum ber að hegða
sér eftir, nefnast The Town Act
og The Village Act.
Sveitarfélög eru löggilt af
fylkisstjórn, eða stjómardeild
þeirri, er með höndum hefir eft-
irlit með héraðsmálefnum —
Municipal Affairs — samkvæmt
bænatfskrá frá kjósendum, er í
bygðarlaginu eiga dvöl. Sveitar-
félagi er stjórnað af sex þar til
kjörnum ráðsmönnum, og er for-
maður þeirra nefndur sveitarodd-
viti.
Sveitarfélög, sem eru að byggj-
ast en hafa eigi hlotið löggild-
ingu, standa undir beinu eftirliti
fylkisstjórnarinnar.
Eins og í hinum Sléttufylkjun-
um, er að finna í Alberta allar
nútíðar-menningarstofnanir, svo
sem bókasöfn, sjúkrahús, skóla og
kirkjur. Eru barna og .unglinga-
skólar í hverju löggiltu bæjar- eða
sveitarfélagi, svo og gagnfræða-
skólar, kennaraskólar, iðnskólar;
enn fremur landbúnaðar og verzl-
unarskólar, er njóta góðs styrks
frá stjórninni. Skólahéruð má
stofna, þar sem eigi búa færri en
fjórir fast-búsettir gjaldendur, og
eigi færri en átta börn frá fimm
til átta heimilum. Skylt er öllum
foreldrum að láta börn sín sækja
skóla, þar til þau hafa náð fimtán
ára aldri. Heimilað er og sam-
kvæmt lögum að láta reisa íbúð-
arhús handa kennurum á kostnað
hins opinbera, þar sem svo býður
við að horfa, og nauðsynlegt þyk-
ir vera. / ,
Skólahéruðum fer fjölgandi
jafnt og þétt, og er ekkert til
sparað, að koma mentastofnunum
fylkisins í sem allra bezt horf.
Á landbúnaðarskólunum nema
bændaefnin vísindalegar og verk-
legar aðferðir í búnaði, en stúlk-
um er kend hússtjórn og heimilis-
vísindi.
Réttur minnihlutans er trygð-
ur með sérskólum, sem standa
undir eftirliti fylkisstjórnarinn-
ar, enda verður auk hinna sér-
stöku greina, að kenna þar allar
hinar sömu námsgreinir, sem eru
kendar í skólum þeim, sem eru
fylkiseign.
í borgum og bæjum eru gagn-
fræða og kennaraskólar og í sum-
um þorpum einnig. — Mentamála-
deild fylkisstjórnarinnar hefir að-
al umsjón með skólakerfinu, ann-
ast um að fyrirmælum skólalag-
anna sé stranglega framfylgt. —
Þrir kennaraskólar eru í fylkinu:
í Edmonton, í Calgary og í Cam-
rose. Verða öll kennaraefni, lög-
um samkvæmt, að ganga á náms-
skeið, þar sem kend eru undir-
stöðuatriði 1 akuryrkju.
Háskóli í Alberta er í Suður-
Edmonton. Eru þar kendar allar
algengar víisindagreinar, er kraf-
ist er að þeir nemi, er embætti
vilja fá í þjónustu hins opin-
bera.
í fýlkinu eru sex skólar, er það
sérstaka verkefni hafa með hönd-
um, að veita sveitapiltum og
stúlkum tilsögn í grundvallarat-
riðum landbúnaðarins, svo sem
akuryrkju, húsdýrarækt, mjólkur-
meðferð og ostagerð, enn fremur
bókfærslu, er við kemur heimilis-
DODD’S
KIDNEY

í meir en þriðjung aldar hafa
Dodd’s Kidney Pills verið viður-
kendar rétta meðalið við bakverk,
gigt, þvagteppu og mörgum fleiri
sjúkdómum. Fást hjá öllum lyf-
sölum, fyrir 50c. askjan, eða sex
öskjur fyrir $2.50, eða beint frá
The Dodds Medicine Co., Ltd.,
Toronto, ef borgun fylgir.
haldi. Skólar þessir eru í Ver-
million, Olds, Claresholm, Ray-
mond, Gliechen og Youngstown.
Námsskeið fyrir bændur eru
haldin á ári hverju við landbún-
aðarskólana, og fer aðsókn að þeim
mjög vaxandi.
Fyrirlestra hljómleikar
Tryggva Björnssonar.
Við íslendingar höfum meðal
okkar marga menn og konur, sem
leika á píanó, en flestir láta sér
nægja að hafa það sér til ánægju
eða leita sér atvinnu við kenslu.
Það er fáir, sem hafa til nokk-
urra muna gefið opinbera hljóm-
leika, nema Haraldur Sigurðsson,
sem heima á í Kaupmannahöfn.
Vil eg láta ósagt, hvort það staf-
ar af vilja- eða getuleysi, að ís-
lendingar hafa látið það undir
höfuð leggjast. Yfirleitt 'hafa ís-
lendingar meira gaman af sðng
en píanóleik, enda tekur meiri
skilning að njóta píanóleiks til
fullnustu, heldur en söngs. En
vera má, að framvegis verði al-
mennari áhugi að hlusta á góðan
píánóleik, því fjöldi íslendinga
láta börn sin læra píanóleik og
virðist það vera mjög mikið al-
mennara nú en áður var.
Síðastliðið sumar hefir píanó-
í lútersku kirkjunni á Victor str.
ast um íslenzku nýlendurnar í
Canada og Bandaríkjuunum, og
gefið píanóhljómleika ásamt fyr-
irlestrum um tónlist. Kvaðst
hann gera það mest til að auka á-
huga Vestur-íslendinga fyrir feg-
urð hljómlistarinnar. Einnig að
vekja þá til meðvitundar um skerf
þann, er þeim bæri að inna af
hendi sem listamenn framtíðar-
innar bæði austan hafs og vestan.
Einn slíkan hljómleik hafði hann
kvæmlega frá ræðum hans og
þann 10. sept. s. 1. Að skýra ná-
ekki sá eini, sem óskaði að fleiri fs-
píanóleik, væri lengra mál en eg
hefi kost á að skrifa, og verður
hér því aðeins drepið á örfá at-
riði. Það er svo sjaldgæft hér í
landi, að íslendingur ifærist slíkt í
fang, að ðlium listelskum mönn-
um ætti að vera viðleitni hans
gleðiefni. Eg er viss um, að eg er
Brahms, Schuman o. fl. Voru þau
lendingar reyni að ryðja sér braut
sem píanóleikarar, og óska honum
láns og gengis framvegis.
Flest lögin, er hann lék, voru
eftir fræga meistara, Beethoven,
Brahms, Schlman o. fl. Voru þau
öll vel og smekklega valin. Hann
lék ekkert, sem ekki hafði list-
gildii. Hann gerði enga tilraun_
til að villa áheyrendum sjónir
með innantómum glamranda-lög-
um, til að sýna ifingrafimi sína.
Var það sérlega þakkarvert, þar
sem svo margir halda, að sá sé
beztur leikarinn, er fljótast getur
farið með finguma. Leikur hans
var blátt áfram og tilgerðarlaus
og sýndi glögt, að honum var
meira í mun að láta áheyranda
njóta fegurðar laganna, en að
sýna liðleik fingra sinna. Þá er
píanðleikarinn sannur þjónn list-
arinnar, er hann gleymir sjálfum
sér til að tjá áheyrendum sínum
boðskap og fegurð meistaranna.
Og Tryggvi Björnson er einn af
þeim, er ifinna glögt til að svo er.
Mun öllum vinum hans þykja vænt
um, hve leikur hans er nú þrosk-
aðri, en þá er hann.fór héðan fyr'
ir fimm árum síðan, og óska a®
hann haldi áfram að þroskast og
fullkomnast í framtíðinni og kom-
ast sem lengst á þeirri leið, er
hann svo giftusamlega hefir
hafið.
Hann flutti einni tvær stuttar
ræður. Fjallaði fyrri ræðan uin