Lögberg - 12.01.1933, Side 6

RIa fi
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 12. JANÚAR, 1933
Macklin kapteinn
— Endurminningar hcms. —
EFTTR
RICHARD HARDING DAVIS.
• The Café Santos,
Sagua La Grande, Hondaras.
Við sáum land snemma um morgúninn og
sneri skipið jiá upp til strandarinnar. Eg
flýtti mér út að borðstokknum og stóð einn
upp við járngrindina. Þarna sá eg ýrnislegt
af því, sem hugurinn hafði stefnt til og sem
hlaiit að verða bundið við, þau æfinýri, sem
eg átti í vændum. Og þegar ski-pið var ]>arna
á inirsiglingu, j)á urðu tilfinningar mínar
slíkar, að mér fanst kökkur sitja í hálsinum
á mér og augun fyltust tárum. Það virtist
of gott til þess að geta verið veruleiki, að nú
væri eg loksins að því kominn, að lifa því lífi,
sem eg alla æfina hafði verið að búa mig
undir og ætlaði mér að lifa. Nú voru fyrir-
ætlanir mínar, eða öllu heldur draumar mín-
ir, að koma fram. Fram undan mér var draum
ur vona minna, pálmaströndin, mikið af hvít-
um, kölkuðum húsum, bygðum úr leir, og líka
mikið af ógeðslegum kofum. Þarna blöktu
ýmsir útlendir fánar, svo þarna hlutu að vera
konsúlar ýmsra landa. Lengra í burtu risu
fjöllin tíguleg eg eitthvað töfrakend, en sólin
helti brennandi heitum geislum svo að segja
beint niður yfir landið. Við bryggjuna voru
nokkrir hengilmænulegir soldátar í bláum
fötum með gráar húfur. Þetta heita eld-
fjallaland, var landið, sem eg hafði komið til
að frelsa undan ánauð og ofríki. Þessir ves-
aldarlegu, berfættu hermenn, voru mennirn-
ir, sem eg átti að berjast með.
Um sólaruppkomu hafði eg verið búinn
að láta alt, sem eg hafði meðfreðis, í ferða-
tösku mína og spenna ólar utan um hana, og
áður en skipið lenti, hafði eg kvatt alla sam-
fylkdarmennina og beið þess með óþolin-
mæði að komast í land. Eg var eini farþeg-
inn, sem lenti þarna og engar vörur voru
fluttar í land eða um borð. Skipið beið þama
aðeins eftir umboðsmanni félagsins, sem eitt-
hvað þurfti að tala við Leeds skipstjóra, og
meðan þessir tveir menn voru að tala sam-
an, kom tollþjónn og fór að ransaka það sem
í tösku minni var. Eg hafði engar tollskyld-
ar vörur meðferðis, en það hefði vel getað
orðið mér fullerfitt að gera grein fvrir sverði
afa míns, sem eg hafði falið í töskunni. Það
an mann, sem vafalaust var Bandaríkjamað-
jrnrna skamt frá, því þá vissi eg, að þarna
var Bandaríkjakonsúll, og sá þarna líka ung-
an mann, sem vafalaust var aBndaríkjamað-
ur, koma frá konsúlshúsinu og halda til
skipsins. En eg þurfti ekki á neinni hjálp að
halda, því eg hafði falið sverðið svo kænlega,
að tollþjónninn varð ekkert var við það.
Eg var búinn að loka töskunni og var að
kveðja skipverjana á Panama með því að
veifa til þeirra hendinni, þegar ungi maður-
inn frá konsúlshúsinu tók sprett ofan bryggj-
una og hrópaði af öllum mætti.
Gangstíginn af skipinu hafði verið dreginn
upp og skipið var að leggja af stað, en ekki
komið svo langt, að ekki væri vel hægt að tala
við skipverja af bryggjusporðinum.
Ungi maðurinn ruddi sér braut gegnum
mannþyrpinguna og kærði sig ekkert þó hann
gæfi hermnönunum, sem voru í vegi hans,
töhiverð olnbogaskot, en hermennirnir voru
Indíánar og negrar.
Hann kallaði til skipverja, að koma aftur
upp að bryggjunni, og hann kallaði hátt og
hvað eftir annað.
Hann þekti Leeds skipstjóra, þar sem hann
stóð á brúnni og hann gaf honum óspart merki
um að hann þyrfti að tala við hann.
“Hvar er sendingin til mín?” hrópaði
hann. “ Hvar er sendingin til mín ? Þér haf-
ið ekki sent hana í land.”
Leeds skipstjóri tók þessu með mestu still-
ingu. Hann stóð grafkyr, krosslagði liand-
leggina og virtist hafa gaman af jiessum ó-
skapagangi í unga manninum.
“Hvar eru saumavélamar inínar?” spurði
hann með hávaða miklum. Hvar em sauma-
vélaraar, sem eg átti að fá með þessu skipi?”
“Saumavélar, Mr. Aiken?” sagði skip-
stjórinn. “Eg skildi saumavélarnar yðar eft-
ir í New Orleans.”
“Hvað emð þér að segja?” hrópaði ungi
maðurinn. “Þér skilduð þær eftir?”
“Eg sá þær seinast á bryggju félagsins,
sem adlaði að senda þær,” sagði skipstjórinn
stillilega. Þær eru víst hjá embættismönnum
stjórnarinnar nú, Mr. Aiken. Það voru ein-
hverjir, sem sögðu að þetta væm alls ekki
saumavélar. Þeir sögðu að þér væruð að
vinna fyrir Laguerre.”
Skipið færðlst smátt og smátt fjær. Ungi
maðurinnjétti út hendurnar rétt eins og hann
ælaði að grípa í skipið og halda því föstu.
Btilling hans fór alveg út um þúfur.
“Hvernig vogið þér yður að gera þetta?”
lirópaði hann. Eg er kaupmaður og hefi öll
rétindi til að verzla með hvað sem er, og eg
er Bandaríkja konsúll! ”
Skipstjórinn hló og rétti upp hendina, svo
sem til að kveðja þennan unga ákafamann.
“Það getur vel verið,” hrópaði hann, en
þetta skip 'tekur engan flutning fyrir Lagu-
erre hershöfðingja og heldur ekki fyrir yð-
ur.” Svo kalaði hann liárri röddu og mér
fanst hann vera að tala við mig, og hann var
töluvert háðslegur á svipinn: “Segið þér
honum fyrir mig, að ef hann vilji endilega
fá þessar saumavélar, þá sé bezt fyrir hann
/ að fara norður og stela þeim, eins og hann
stal Nancy Miller frá okkur.”
Hinn ungi maður steytti lmefann af mikilli
reiði, en fékk ekki að gert.
“Bölvaður þorparinn,” öskraði hann.
“Fvrir þetta skuluð }>ér tapa réttindum yðar,
að mega fara með skip. Eg skal sjá um það.”
Skipstjórinn halaði sér fram yfir járnslána
og hann talaði svo liátt að vel heyrðist til
hans, þó hann væri kominn nokkuð undan
landi.
“Hvað ætlið þér svo sem að gera?” hróp-
aði liann. “Þér, sem eruð þjófur og svikari.
Vitið þér livað eg ætla að gera við yður? Eg
skal sjá um að hér eigið þér ekkert friðland
og getið engin viðskifti gert. Það skal verða
komið í kring áður en eg kem hingað aftur.
Eg skal sjá um að þér—” það heyrðist ekki
meira af því, sem hann sagði, en hann hélt
áfram að baða út höndunum lengi eftir þetta.
Ungi maðurinn fann vel, að hann hafði al-
gerlega orðið undir í þessum viðskiftum.
Hann ypti öxlum og blótaði.
“Þér getið farið til fjandans,” sagði hann
og snéri sér við. Hann sá að eg veitti honum
eftirtekt og honum skildist strax að eg væri
eini maðurinh af þeim, sem þaraa voru við-
staddir, sem var líklegur til að geta talað
ensku. Hann leit til mín hálf vandræðalega
og kinkaði kolli.
“Mér er sama um hann,” sagði hann,
“hann getur ekki hrætt mig. ”
Mér fanst þetta eins og nokkurs konar inn-
gangur að því, að hann ætlaði að gera sjálfan
sig og mig kunnuga.
“Þér eruð Bandaríkja konsúll hér?” spurði
eg, og var hann fljótur til að svara þeirri
spurningu játandi.
“Já, eg er það. Hvaðan komið þér?”
“Frá Dodd’s Ferry—í grend við New
York,” svaraði eg. “Eg vildi gjarnan tala
dálítið við yður, þegar þér hafið tíma til
þess.”
“Það er ekkert því til fyrirstöðu,” sagði
hann. “Eg hefi ekkert að gera rétt núna.
Þessi dóni, skipstjórinn,- eyðilagði þau einu
viðskifti, sem eg hafði. Hvar ætlið þér að
halda til ? Það er nú reyndar ekki nðma um
einn stað að gera, hjá Pulido. Hann er viss
með að reka í vður hnífinn ef hann heldur að
þér hafið fimm dali í beltinu yðar, og drykkju-
stofan er hálf undir vatni hvort sem er. Eða
þér getið fengið að sofa í kofanum hjá mér,
ef þér viljið. Eg skal láta yður hafa fæði og
húsnæði fyrir tvo pesos á dag, það er dalur
í ykkar peningum. Ef þér ætlið eitthvað inn
í landið, þá get eg útvegað vður asna og alt
annað, sem þér þurfið, alt frá niðursoðnu
kjöti og upp í heila hersveit yður til fylgdar.
Þér megið reiða yður á, að þeir ræna yður
hvort sem er. Þér megið eins vel láta landa
yðar njóta þess. Eg hata að sjá eitthvað af
Iþessum svínum fá það.”
“Þér getið reynt,” sagði eg og hló.
Þrátt fyrir þetta tal og framkomu, sem mér
vitanlega féll ekki sem best, né heldur fram-
koma mannsins að öðru levti, þá hafði eg
samt gaman af honum, og eg verð að játa, að
eg fann þá býsna sárt til þess, að eg var kom-
inn langt að heiman, og mér þótti vænt um
að hitta Bandaríkjamann, og það mann, sem
ekki var mjög mikið eldri en eg sjálfur. Mér
fanst það líka mjög heppilegt fyrir mig, að eg
skvldi hitta þarna Bandaríkja konsúl.
Hann klappaði saman höndunum og bauð
einum af negrunum sem þarna voru, að bera
töskuna mína upp að konsúlshúsinu. Eg gekk
með konsúlnum upp bryggjuna og innlendu
hermennirnir heilsuðu honum á hermanna
vísu þegar hann gekk fram hjá þeim, sem
sjálfsagt kom til af því, að hann var embættis-
maður Bandaríkjastjórnarinnar. Hann gerði
þeim sömu skil, og satt að segja furðaði eg
mig dálítið á þessari virðingu, sem honum
var sýnd.
“Þetta er vegna þess að pg er konsúll,”
sagði hann og það var ánægju hreim-
ur í röddinni. “Það eru bara átta hvítir menn
í Porto Cortez,” sagði hann, “og við erum
allir konsúlar. ítalski konsúllinn er franskur,
en svo er aftur ítalskur maður konsúll Þjóð-
verja og Breta, en Þjóðverji fyrir Frakka og
Hollendinga. Þér skiljið það, að hver um sig
verður að vera umboðsmaður einhvers annars
lands, heldur en síns eigin lands, því þar er
mönnum kunnugt hvers vegna hann fór það-
an.” Sjálfur hló hann dátt að þessu. Hann
hafði nú sjáanlega gleymt þeim erjum, sem
hann hafði átt í við Leeds skipstjóra, í svip-
inn að minsta kosti. En það sem þeir sögðu
hvor við annan hafði haft sín áhrif á mig. Eg
hafði heyrt Leeds bera það á konsúlinn, að
hann væri í einhverju makki við Laguette
hershöfðingja, og mig grunaði, að þessi flutn-
ingur, sem skipstjórinn vildi ekki flytja,
mundi frekar vera vélabyssur, heldur en
saumavélar. Ef eg hefði hér rétt fyrir mér, þá
var Mr. Aiken, einmitt maðurinn, sem eg
þurfti að finna.
Konsúlshúsið var aðallega bygt úr járn-
þýnnum, ómálað og óálitlegt sem mest mátti
vera og afar heitt í steikjandi sólarhitanum.
Það var bvgt á tréstólpum og stóð það nokk-
uð hátt. Var þetta gert vegna þess, að það
stóð svo nærri sjónum, að um stórstraums
flóð flæddi sjórinn ekki aðeins upp að því,
heldur alveg undir þáð. Þarna var óloft mik-
ið og ekki síður inni en úti.
Aiken byrjaði strax þegar lieim kom, að
sýna mér gestrisni sína. Hann lét töskuna
mína inn í herbergið, sem hann ætlaði mér og
tók upp afar sterka Hondora vindla og flösku
af Jamaica rommi. Méðan liann var að þessu
fór hann aftur að kvarta um skaða sinn út af
því að fá ekki saumavélarnar og talaði nú
afskaplega illa um Leeds skipstjóra, sem hann
ætlaði síðar að ná sér niðri á, og það heldur
óþyrmilega. Það var svo sem ekki mikil fyrir-
staða á því, að hann gæti gert það sem hann
ætlaði og vildi. Af tali hans mátti ráða að
honum væru flestir vegir færir. En þegar
hann var búinn að kveikja í vindlinum og
bragða á víninu, komst hann aftur í gott skap
og fór aftur að tala við mig.
“Jæja þá, ungi maður,” sagði hann mjög
kumpánalega, “hvað er það nú helst, sem þér
liafið við að stríða?”
Eg sagði honum að eg hefði ekki getað gert
við því, að heyra hvað Leeds skipstjóri hefði
sagt við hann, og spurði hann hvort það væri
lögúm gagnstætt að hafa nokkuð saman við
Laguerre hershöfðingja að sælda.
“Það er ekki mikið mark takandi á því,
sem karlinn var að segja,” sagði hann og
horfði á mig rannsakandi augum. “Það eru
til menn, sem mundu varna yður frá því að
hafa nokkurt samband við Laguerre, ef þeir
geta.”
Eg tók eftir því, að hann var töluvert í-
bygginn þegar hann sagði þetta. Hann sat
stundarkorn þegjandi og sötraði vatnsbland-
að rommið og það var eins og hann væri með
augunum að mæla mig allan, andlega og lík-
amlega. Svo brosti hann til mín góðlátlega.
“Við skulum tala saman blátt áfram,”
sagði hann. “Segið þér bara það sem yður
býr í brjósti. Hvað er það, sem þér eruð að
hugsa um? Yður er alveg óhætt að treysta
mér. Þér eruð umboðsmaður fyrir Collins,
eða Winchester vopnafélagið?”
“Nei, það liggur ekki nærri að svo sé,”
sagði eg ákveðið. “Eg er ekki að vinna fyrir
neinn nema sjálfan mig. Eg las í blöðunum
um Laguerre hersröfðingja og hersveit hans
af útlendingum og eg kom hingað til að ganga
í lið með honum og berjast með lionum. Eg
kom ekki til neins annars. Eg er hermaður
og það var altaf ætlast til að og yrði það frá
því eg var lítill drengur. Eg er hermaður og
ekkert nema hermaður,” sagði eg aftur bara
af því, að mér líkáði að heyra þetta sagt. “Eg
heiti Macklin og eg vona það verði einhvern-
tíma vel kunnugt, að eg sé hermaður.”
“Fæddur til að vera hermaður?” sagði
Aiken og virti mig enn fyrir sér. “Hvað
hafið þér eiginlega gert, sem hermaður?”
Eg svaraði hiklaust, að enn hefði eg ekki
verið í neinum bardaga, en eg hefði verið í
þrjú ár á West Point til að búa mig undir
það.
“‘A West Point! Já, einmitt það,” sagði
Aiken og nú fanst mér hann fara að bera
meiri virðingu fyrir mér og þykja meira til
mín koma. Hann var sjálfur ekkert prúð-
menni, eða heldri maður á nokkurn hátt, en
hann var nógu greindur til að sjá og finna,
að eg var eitthvað í þá áttina. Hann fann það
á framkomu minni og heyrði það á því, hvern-
ig eg talaði. Það sem hann sagði næst, benti
þó ekkert í þá átt, að hann vildi tala við mig
eins og heldri mann.”
“En ef þér hafið lært hermensku á West
Point,” spurði hann, “hvernig í skollanum
dettur yður þá í hug, að flækjast inn í aðrar
eins skærur, eins og hér er um að ræða?”
Mér féll þetta ekki vel, en svaraði þó kur-
teislega: “Það er góð og gild ástæða fyrir
])ví. Eftir því sem mér skilst, þá er þessi
Alvorez forseti mesti harðstjóri. Hann stend-
ur á móti öllum framförum. Hér er um nokk-
urskonar frelsisstríð að ræða.”
Eg hefði kannske haldið áfram, ef Aiken
hefði ekki rekið upp skellihlátur, en jafnframt
lét hann báðar fæturnar upp á borðið.
“Verið þér ekki að þessu,” sagði hann í
mjög óþægilegum og móðgandi róm. “Reyn-
ið þér að vera ofurlítið sanngjarn.”
“Sanngjarn? Hvað eigið þér eiginlega
við?” spurði eg og reisti mig töluvert.
“Þér getið ekki búist við að eg trúi því, ”
sagði hann háðslega, “að þér hafið komið alla
leið hingað til að leggja yður í lífshættu og
berjast fyrir einhverju ímynduðu frelsi.”
Það kemur stundum fyrir mig, að mér
hættir við að gera meira úr mér heldúr en
rétt er, en þó mér hafi kannske ekkert annað
verið kent á West Point, þá var mér ])ó að
minsta kosti kent það, að segja satt og þegar
Aiken efaðist um að eg segði satt, þá reis
allur hugurinn gegn honum og mér fanst eg
hafa þar stuðning alls Bandaríkjahersins.
‘ ‘ Það er best fyrir yður að trúa því, að eg
segi yður það eitt sem satt er,” sagð eg og
var nokkuð hvass í máli. “Þér vitið það
kannske ekki, að þér eruð ósvífinn í orði, en
þér eruð það engu að síður. ”
Eg hefi sjaldan séð mann verða meira liissa
heldur en Aiken varð, þegar eg sagði þetta.
Hann opnaði munninn og hann hélt honum
opnum meðan liann með mestu hægð tók fæt-
uma ofan af boi-'ðiim og lét stólinn sinn aftur
standa á fjórum fótum.
“Hamingjan góða,” sagði hann, “þér haf-
ið slæma skapsmuni. Mér datt það ekki í hug
að menn gætu verið svona tiltektasamir.”
“Svo yður skilst, að það sé tiltektasemi, ef
maður sættir sig ekki við að vera álitinn ó-
sannsgull,” sagði eg. “Eg verð að biðja yð-
ur um að láta flytja töskuna mína til
Pulidos. Eg vil ekki vera hjá yður.” Eg stóð
upp og bjóst til að fara út úr herberginu, en
hann rétti út hendina svo sem til að varna mér
frá að fara út og liann tók til máls með tölu-
verðum ákafa.
“Þér megð ekki fara svona með mig. Eg
sagði ekki neitt -sem þér þurfið að láta yður
mislíka svo stórlega. Ef eg gerði það þá þyk-
ir mér það slæmt og eg bið afsökunar.” Hann
kom til mín og rétti mér hendina og þegar eg
tók því dauflega, revndi hann að fá mig til að
setjast aftur á stólinn.
“Þér megið ekki taka til þess, þó eg segi
eitthvað sem eg ætti ekki að segja,” liélt hann
áfram. ‘ ‘ Það er svo langt síðan eg hefi verið
með siðuðum mönnum í Bandaríkjunum, að
eg er búinn að gleyma því hvernig maður á að
haga orðum við kurteisa menn. Við skulum
fá okkur meira í staupinu og byrja svo upp á
nýtt.” Hann virtist svo einlægur og blátt á-
fram að eg fór að fyrirverða mig fyrir hvað
eg hefði verið uppstökkur, jafnvel þótt mér
hefði fundist heiðri míaum nokkuð misboðið,
svo við bvrjuðum aftur að tala saman og
skildum nú hvor annan betur en áður.
Eg sagði honum aftur hversvegna eg hefði
komið og tók hann nú sögu mína góða og gilda
og talaði meira að segja um það sem nokkuð
algerlega eðlilegt og réttmætt í alla staði, að
eg gengi í lið með Laguerre. Þegar eg var
búinn að segja honum frá þessum fyrirætl-
unum mínum, sagði hann: “Yður þykir það
kannske ekki trúlegt, rétt sem stendur, en eg
held samt að óhætt sé að segja, að þér hafið
hitt á eina manninn, sem getur hjálpað yður.
Ef þér hefðuð farið til einhvers annars, þá er
ekkert líklegra, en þér hefðuð lent í tugthús-
inu. ” Hann leit um öxl sér til dyranna, leit
einkennilega til mín og gekk svo á tánum út
úr húsinu og hljóp alt í kring um það. Mér
þótti gaman að þessu, sem líklega hefir verið
af því, að mér fanst eitthvað dularfult við
það. Nú fanst mér eg loksins vera kominn í
einhver æfintýri og eitthvað verulega hættu-
legar kringumstæður. Eg saup á glasinu
mínu og þóttist vera öruggur, en í raun og
veru skorti nú töluvert á að svo væri.
“Þér getið aldrei verið of varkárir,” sagði
Aiken um leið og hann kom inn aftur og sett-
ist niður. “Auðvitað er þetta alt ekki nema
dálítill gamanleikur, en ef þá' grunar, að þér
séuð að vinna á moti þeim, þá eru þeir svo
sem vissir að snúa honum upp í sorgarleik,
hvað yður snertir, og það kannske þegar verst
gegnir. Nú skal eg segja yður hveraig eg
komst í þetta, og það var áreiðanlega ekki af
neinni frelsisást. Einn af konsúlunum hérna
heitir Quay og hann og eg höfum rekið hér
nokkurskonar umboðsverzlun í félagi. Fyrir
hér um bil þremur mánuðum þegar Laguérre
var að mynda herdeildina í Bluefields, sendi
Garcia, sem er foringi uþpreisnarmanna,
Quay boð að fara norður í ríki fyrir sig og
kaupa þar tvær vélabyssur og senda þær til
mín í þetta konsúlssetur. Quay fór með næsta
skipi og setti mig sem konsúl í sinn stað, en í
raun og veru hefi eg engan rétt til að sinna
hér nokkrum konsúlsstörfum, ekki frekar en
'Þér hafið. Það var svo til ætlast, að þegar
Laguerretæki þennan hafnarbæ, þá tæklhann
bvssurnar og færði Garcia þær. Laguerre var
í Bluefields, en gat ekki komist í leikinn,
vegna ])ess að hann hafði ekki skip. En svo
þegar Nancy Miller kom þar, þá bara fór
Laguerre tæki þennan hafnarbæ, þá tæki hann
eins og hverjr aðrir gamlir og góðir sjóræn-
ingjar, en ráku skipverja og farþega í land.
Svo miðuðu þeir byssu á vélstjórann og skip-
uðu honum að fara með sig til Porto Cortez.