Lögberg - 26.01.1933, Blaðsíða 2

JtSia. Z
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 26. JANÚAR 1933.
Frá Möðruvöllum
Hörgárdal
Endurminningar og sögubrot frá
“brunabælinu”.
Möðruvellir eru frægir fyrir
alla brunana, sem þar hafa verið,
segir Þorvaldur Thoroddsen í
Ferðabók sinni.
Er mér fyrir barnsminni, er e!g
fyrst heyrði nefnda þessa “frægð”
Möðruva’la. Var það, þegar hinn
KAUPIÐ AVAL.T
LUMBER
hlA
THE EMPIRE SASH & DOOR CO LTD.
HENHY AVE. EAST. - - WINNIPKO. MAK.
Yard Offloe: «th Floor, Bank of Hamllton Cbamben.
með farið um nóttina, sem þeir
komu af Gáseyri, mundi hafa Iagt
upp í þá refla, sem í kórnum
, , _ voru, en sumt niður í skrúðakistu
þjóðkuni fræðimaður, Olafur Da- , . . , , , , ,
, . ... þa, sem þeir luku upp, þvi að þar
víðsson, sat og ritaði frásögn
sína fyrir Akureyrarblaðið “Norð-
urland’ um skólabrunann á Möðru-
völlum í marz 1902. Þá nefndi
hann Möðruvelli “brunabæli”. Á
þeim tima ætlaði eg mér lífstíð-
ardvöl á Möðruvöllum. Var ekki
þótti mest upprás eldsins. Kvaðst
Auðunn biskup ei skyldur að láta
smíða þeim upp klaustur, er af
þeirra vangeymslu hefði til kom-
ið þessi skaði.”
Af þessum ummfælum verður
laust við, að mér rynni kalt vatn Það helz ráðið, að munkarnír hafi
milli skinns og hörunds, er eg
heyrði um þessi örlög á staðnum.
Ári seinna runnu upp fyrir
hugskotssjónum mínum myndir
af Möðruvallabrunum. Þá var ver-
samtímis orðið valdir- að tveim
íkveikjum í klausturkirkjunni,
þar sem þeir kveiktu í reflum
þeim, sem í kórnum voru og í
skrúðakistu, er þeir opnuðu. Fyr
ið að grafa hlöðutóft í hinu forna má nú vera “vangeymslan”
Hér yrði of langt mál að rekja
málareksturinn, er varð út af
endurreisn og yfirstjórn klaust-
ursins. En erkibiskup kvað það
kirkjunnar lö'g, að “klaustur, sem
einu sinni er fúnderað, skyldi um
bæjarstæði. Var brátt komið nið-
ur á brunarústir. Vildu vinnu-
menn fá vitneskju um, hvernig
væru tilkomin þau vegsummerki,
er þeir rótuðu við. Var Ólafur
kallaður til. Hann kom út að
’greftrinum með árbækur Espó- aldur æfi standa> ef en^in for'
líns, og ilas fyrir verkamönnum fö11 meina” úr Þvi tekÍur af
kaflann um klausturbrunann & MöðruvaMastað hefðu runnið til
Möðruvöllum árið 1316, jafnframt Hóla> væri Það Hólabiskups að
því, sem hann mælti svo um, að endurreisa kláustrið.
gæta skyldi varúðar við grört- Árið 1326 var sá dómur upp
inn, ef eitthvað kynni að finnast kveðinn í Möðruvallamálum, að
þarna fornminja. Var því hlýtt, endurreisa skyldi klaustrið. Safn-
eftir því sem eg man. En fátt aði Laurentíus biskup samsumars
fanst, sem hirðandi þótti. Man aaman trésmiðum, og lét gera upp
eg sérstaklega eftir eirketilsbrot- klaustið á Möðruvöllum, fáandi þai
um, miklum, sem hrundu sund- t'1 skrúða og klukkur. Postula-
ur við jarðraskið, og varð ekkert klukkur voru norður fluttar frá
heillegt úr. Hólum, og enn söngmeyjar fimm.
En er lengra sóttist gröfturinn, segir í Laurentíusarsögu.
og dýpra var grafið, fundust leif- Af gmámunum þeim, sem tíndir
ar af grófum klæðnaði, og hafði voru úr fyrnefndum hlöðugreftri á
mest brunnið til ösku. Var auð- Möðruvöllum, telur Matthías Þórð-
séð á því, hvernig pjötlur þessar arson þjóðminjavörður, að klæða-
lágu, að fötin, sem þarna höfðu
brunnið, höfðu legið samanbrot-
in, er brunann bar að.
Þá komu fram tilgátur um, að
hér væri fengin bending um, að
hittst hefði á brunarúst klaust-
ursins, og hér væru leifar úr
fatakistum munkanna á Möðru-
völlum. Fataleifar. þessar fund-
ust í jaðri hlöðutóftarinnar, og
þótti líklegt, að meira hefði fund-
ist af því tagi, ef gröfin hefði
verið víðari.
Klausturbruninn á Möðruvöll-
um árið 1316, hefir verið á vör-L
um manna hin síðari ár í sam-
leifarnar einar séu úr klaustur-
rústunum.
Hitt telur hann að verið hafi
í brunarústum sýslumannsseturs-
ins, er þar brann árið 1712.
Aðfaranótt 7. desember það ár
brunnu hús öll á Möðruvöllum í
Hörgárdal, segir Espólín, nema
kirkjan og tvær skemmur, en ekki
sakaði menn. Misti Lárus Schev-
iitg sýslumaður þar ærins fjár,
því áður var hann hinn auðugasti
maður, en var þó auðugur síðan.
Hefi eg eigi annars staðar fund-
ið nánari frásðgn af bruna þess-
bandi við leikrit Davíðs Stefáns-^ urn’
sonar. Um atburðina eru ekki tii j Amtmannssetur var á Möðru-
nákvæmar frásagnir, það e(g til völlum frá því amtmaður var skip-
veit, nema það sem alkunnugt er. aður norðanlands, Stefán Thórar-
Munkarnir, er komu drukknir frá ensen árið 1783, og fram til ársins
Gásum, kveiktu í klaustrinu, svo 1874.
það brann, ásamt kirkjunni og
hafði sama og éngu verið bjarg-
að.
“Höfðu bræðurnir farið óvar-
lega með ljós”, segir Espólín. En
eftir því, sem ráða má af sögu
Amtmannstofur voru þar tvær
og brunnu báðar.
Hin fyrri brann aðfaranótt 6.
febrúar 1826. Frá þeim atburði
er skýrt í Espólíns árbókum og
fleiri heimildarritum. Þá var þar
Lárentíusar Hólabiskups, hefir amtmaður Grímur Jónsson, en
ógætni þeirra verið á háu stigi. | Baldvin Einarsson amtsskrifari.
Út af klausturbrunanum urðu Segir Espólín að enginn vissi
mikil mál, því Auðunn öiskup fyrir víst, hvað oMi brunanum, en
rauði á Hólum skipaði munkun- amtmaður, frú hans og börn kom-
um á prestvist, og neitaði með ust út fáklædd, sakaði mann engan,
öllu að endurreisa klaustrið. Stóð en fáu var bjargað. Brann mikið
svo í biskupstíð hans. af amtsskjölum, er amtmaður
En 1323 varð Laurentíus Kálfs- heimti síðar af sýslumönnum, og
son biskup að Hólum. Stóð mest miklu meira af hans fjárhlutum.
orraríðin um klaustrið í hans tíð. Gengu þá boðsbréf víða, að bæta
Segir svo m. a. í sögu hans: J honu skaðann, en hvergi mæltist
Það bar tiJ skjótt eftir, sem hann til sjálfur, og gafst honum
Laurentíus var vígður til biskups, | bæði ærið í peningum, um allar
kærði bróðir Ingimundur Skútu-| sýslur norður og austur, nær 200
son upp á Hólastað og Laurentíus dalir í Skagafirði og 1000 da'lir í
biskup, fyrir það upp var gengið Eyjafirði.
kostur á Möðruvöllum, og burt' Gekkst Baldvin Einarsson fyrir
reknir allir bræður, en Hólastað- því, að sýslumenn beitti sér fyrir
ur og biskupinn hafði tekið und- samskotunum.
ir sig allan ávöxt af Möðruvalla- Þá skall hurð nærri hælum, að
stað. Baldvin Einarsson brynni inni.—
Þessari ákæru svaraði svo Laur- Svo segir í æfisögu hans í Tíma-
entíus: “Það er góðum mönnum riti Bókmentafélagsins:
kunnugt, a^ klaustur á Möðru-i Baldvin svaf uppi á lofti, og
völlum var upp gengið, sem e'g vaknaði ekki fyr en ófært var of-
var “electus”, með því að Auðunn an stigann, úr loftinu. Hann tók
biskup gaf bræðrum þær sakir, þá það ráð, að hann braut glugg-
að fyrir óskynsamlega meðferð ann og stökk út um hann, ber-
Ijóss þess, «r þeir höfðu drukknir fættur í nærklæðum einum og
barg þannig 'lífinu. En hann
misti þar allan klæðnað sinn og
bækur.
Skömmu síðar sigldi hann ' til
Kaupmannahafnar til náms.
En rúmlega sex árum síðar
andaðist hann sem kunnugt er, af
brunasárum.
Konungur gaf fé til steinhúss,
er nefnt var “Friðriksgáfa”. Af
“Friðriksgáfu” er til mynd meðal
myndanna úr leiðangri Gaimards.
“Friðriks'gáfu” nafnið varð svo
tungutamt almenningi, að meðan
hús það stóð kom það oft fyrir, að
það fékk yfirhönd yfir nafni
Möðruvalla og var staðurinn þá
nefndur Friðriksgáfa.
Um það hús, “Möðruvallastein-
hús”, er hann nefndi svo, orti
Jónas Hallgrímsson:
Vík hér að vinur,
sem á vegi fer,
og hygg á haglegt smíði;
þannig verður góðum
góðu bætt
vel um-borið böl.
Gleymdar eru rústir,
er ruku fyr, —
öllum sorigleg sjón, —
þars við fjallbrún
ið fagurgjörva
mælir sig mannvirki.
Stattu, steinhús
stólpa heilli!
Þökk sé þeim, er vel að vinnur!
Stattu vel, steinhús
og standi vel
gæfa þíns góða herra!
Hverr er sjón
er sjá þykjijmst?
Mun ei engill
ofan farinn
grandi burt
frá garði snúa?
Einkennilegt þykir manni nú
að bera saman mynd Möðruvalla-
steinhúss, og orðatiltæki þjóð-
skáldsins, þar sem Jónasi finst
svo mikið til um bygginguna, að
honum þykir mannvirkið “mæla
si!g við fjallbrún”, svo lágreist
voru þá íslenzk húsakynni.
Friðriksgáfa var heimili Bjarna
Thorarensen frá 1833—41, síðustu
átta ár æfi hans. Þar, hittust þeir
á vinfundum Jónas Hallgrímsson
og hann, og þangað kom Friðrik
Danaprins til amtmanns og hófst
gleðskapur, er lengi fóru sögur
af í Hörgárdal.
í Friðriksgáfu var síðar Pétur
Havsteen. Þar er fæddur Hann-
es Hafstein.
Næsti stórbruni á Möðruvöllum
var 1865, er kirkjan brann þar.
En getið er um tvo til þrjá smá-
bruna þar á tímabilinu frá því
amtsstofa Gríms brann og fram
að kirkjubruna þessum.
Um kirkjubrunann átti eg tal
við Jón Sveinsson prest o!g lithöf-
und, er hann var hér heima á al-
þingishátíðinni 1930.
Já, skyldi ég ekki muna það,
er kirkjan brann, sagði Jón og
var auðséð að endurminningar
runnu upp fyrir hugskotsjónum
hans, hver af annari.
Kirkjubruninn er ein af fyrstu
glöggu bernskuminningum mín-
um og einhver sú stórfeldasta.
Þetta var á sunnudagsmorgni.
Eg vaknaði í rúmi mínu uppi á
baðstofulofti í !gamla jbænum á
Möðruvöllum við það, að einhver
óvenjulegur ys og umgangur var
niðri í göngunum. Er eg reis upp
sá eg að aldrei þessu vant var
engfn sála í baðstofunni. En ys
og hurðaskelli heyrði eg niðri í
bænum, og hróp og sköll úti fyr-
ir.
Brá eg mér skjótt fram úr rúm-
inu o!g fram að glugganum á bað-
stofunni er sneri fram á hlaðið,
og sá að vesturh'luti kirkjunnar,
er að bænum vissi, stóð í ljósum
loga. Allan tímann stóð eg þarna
agndofa við gluggann, meðan
kirkjan brann.
Síðan heyrði eg mikið um
kirkjubrunann talað.
Einkum man eg eftir umtalinu
um kirkjuvörðinn. Hann kendi sér
um hvernig farið hefði. Honum
lá við örvinglan. Meðan kirkjan
stóð í björtu báli, ætlaði hann að
vaða inn í eldinn. Menn þurftu
að halda honum til þess að hann
færi sér ekki að voða.
Um krkjubrunann segir í göml-
um Norðanfara:
“Árið 1865, sunudagiun 5. marz
brann kirkjan á Möðruvö'’.lum til
kaldra kola, frá því kl. 9—12 um
da!ginn, og varð engu bjargað úr
henni nema skírnarfontinum,
tveim ljósahjálmum og tveim
bekkjum.
Orsök til brennunnar var sú, að
vindofn var í kirkjunni, sem lagt
hafði verið í um morguninn, því
að messa átti, en frost mikið og
landnorðan stórhríð, er sló reykn-
um ofan í ofninn, og inn í kirkj-
una, svo út varð að taka eldinn og
bera burtu, sem var kæfður, en
nálægt hafði verið ílát, méð
nokkrum eldivið, sem flutt vai
fram í suðvesturhorn forkirkj-
unnar, sem menn héldu á eftir,
að í hefði kviknað, því þar og upp
úr turninum varð fyrst vart elds-
uppkomunnar.”
Þessi 'lýsing kemur heim við
frásagnir af kirkjubrunanum, er
eg heyrði í ungdæmi mínu. —
Kirkjuvörðurinn er lagt hafði í
ofninn, en siðan tekið úr honum
glóðina, á að hafa skilið eftir
öskuglóð í öskuskúffu, er hann
hafði sett við hliðina á eldiviðar-
kassa í forkirkjunni.
Sóknarpresturinn, Þórður Jón-
asson, var sá fyrsti, er eldsins
varð var, er hann kom heim á
staðinn til að njpssa. Hann mun
hafa átt heima að Þrastarhóli.
Fólk alt innivið, vegna illveðurs,
en er hann reið í hlaðið, blossaði
eldurinn út úr forkirkjunni.
Sumarið 1930 kom hingað, sem
kunnugt er, með öðrum Vestur-
íslendingum, Friðrik Sveinsson,
bróðir Jóns Sveinssonar prests.
Hann hafði meðferðis mynd af
kirkjubrunanum á Möðruvöllum
1865, er hann gaf þjóðminjasafn-
inu. Er eg sá mynd þessa, taldi
eg áð mörgum gömlum Möðruvell-
ingum myndi þykja gaman að sjá
hana. En um leið og hún yrði
birt, taldi e!g rétt að láta fylgja
frásagnir af Möðruvallabrunan-
um. Er myndin því tilefni þess,
að línur þessar eru ritaðar.
Nú skal vikið'af höfundi mynd-
arinnar af kirkjubrunanum.
í óprentuðu þjóðsagnasafni ól-
afs Davíðssonar er frá því sagt,
að Arngrímum Gíslason málari
hafi eitt sinn verið á ferð vestur
yfir Eyjafjörð. Hann hafi af
firðinum séð eldbjarma mikinn
inn yfir Hörgárdalnum, um það
bil sem hann hugði mið á Möðru-
velli. — Sá hann eldsýn þessa svo
glögt, að hann taldi fullvíst að
staðarhús stæðu í björtu báli.
Hann hélt áfram ferð sinni til
MöðruvaMa, því þangað var ferð-
inni heitið. En er hann sá heim
á staðinn, var þar alt með kyrrum
kjörum og enginn eldsvoði.
En þess var ekki langt að bíða,
að forsýn Arngríms rættist. Því
fám dögum síðar brann ktrkjan,
meðan Arngrímur dvaldi þar.
Og Arngrímur fékk annað er-
indi til Möðruvalla, en það að
teikna mynd þá, sem hér getur.
Því þó ekki sé þess getið í frá-
sögn Norðanfara, að annað bjarg-
aðist úr kirkjunni en fonturinn,
ljósahjálmur og bekkir, þá bjarg-'
aðist einig altaristaflan. Arn-
grímur réðst inn í kirkjuna áður
en eldurinn komst inn í kórinn,
skar hann altaristöfluna úr ramm-
anum og bafði saman vafið lér-*
eftið út með sér.
Forráðamenn kirkjunnar gáfu
Arngrími altaristöflurifrildið. En
með þá mynd, sem fyrirmynd, tók
Arngrímur sig til og málaði alt-
aristöflur í allmargar kirkjur
norðanlands.
Á uppdrættinum af kirkjubrun-
anum hefir Arngrímur sýnt tvo
menn tosa þeim þriðja út um
glugga á ausanverðri kirkjunní.
Er ekki ólíklegt, að hann þar eigi
við þann atburð, er hann sjálfur
réðst inn í kirkjuna á síðustu
stundu, til að ná í altaristöfluna.
Hitt.er að vísu ekki útilokað, að
hér sé átt við viðureignina við
kirkjuvörðinn, er Jón Sveinsson
mundi eftir, þegar hann hamslaus
ætlaði að æða inn í logandi kirkj-
una.
Eftir þessum uppdrætti Arn-
gríms Gíslasonar að dæma, er
ekki annað sýnna, en til sé önur
mynd af þessari kirkju á Möðru-
völlum. Margir kannast við
myndina “En Pige fra Möðruvall-
is”, eftir F. C. Lund, er gefin var
út nálægt 1860, meðal mynda af
ýmiskonar þjóðbúningum. Er
myndin af stúlku í hátíðabúningi,
með skup\u. Af nafni myndar-
innar varð það ekki ráðið með
vissu, hvort hún hefði nokkurt
samband við Möðruvelli í Hörgár-
dal, því að um fleiri Möðruvelli
gat verið að ræða. En oft hefir
mér dottið í hug, að fjallsbrúnin
í baksýn gæti mint á Möðruvalla-
fja.II. En af mynd Arngríms er
það sýnilegt, að kirkjan í baksýn
er Möðruvallakirkja, er brann
865.
Svo segir í Norðanfara, að
kirkja þsssi hafi staðið í 77 ár.
Hafi hinn mikli gthafnamaður,
Stefán Thorarensen amtamaður
staðið fyrir smíði hennar árið
1788. En Pétur amtmaður Hav-
steen hafi að nokkru leyti látið
endurbyggja hana, og prýttt hana
mikið að utan og innan, og reist
turninn.
Pétur amtmaður var ekki heima
er kirkjan brann, var á ferð vest
ur í Húnavatnssýslu.
Skamt vestan við kirkjuna,
norðan við kirkjustíginn, er göm-
ul járnplata yfir leiði. Er plat-
an sprungin um þvert, og var svo
er eg man fyrst eftir. Var mér
sagt, að turn kirkjunnar hafi
hrunið niður á plötu þessa, er
kirkjan brann, og þannig hafi hún
sprúngið. Ætti þetta að hafa
gerst skömmu eftir að bruninn
var orðinn svo magnaður sem á
myndinni sést. Af því hvernig
eldurinn ha'gar sér, má vel geta
sér þess til, að allmikið hafi verið
óbrunnið af turninum, er styrkt-
arstoðir hans hafa látið undan.
En eitthvað hefir Arngrími fund-
ist járnp’atan yfir leiði þessu
koma við sögu, úr því hann sýnir
plötuna á uppdrætti sínum.
Kirkjuna endurbygði Þorsteinn
Daníelsen á Skipalóni. Er skaði
að því, hve samtíðarmenn hans
rituðu lítið um atorku og sérkenni
þess merkismanns. Sú kirkja
stendur enn og er hið vandaðasta
hús. Hafði Danielsen hið mesta
dálæti á þessari, smíði sinni,
gerði sér stundum ferð þangað ti\
þess að líta eftir kirkjunni, og
hringdi þá kirkjuklukkunum sér
til skemtunar
En ekki veit eg hvort hann hef-
ir haft Möðruvallakirkju í huga,
og ætlað að gera samanburð á
stærðarhlutföl’um hennar og Frú-
arkirkju í Kaupmannahöfn, er
hann sællar minningar mældi
Frúarkirkju í einni utanför sinni,
með þeim hætti að eftirtekt vakti.
Sagan segir, að svo hafi borið
til sunnudag einn, er kirkjufólk
streymdi til guðsþjónustu í Frú-
arkirkju, hafi það séð mann einn
feðma kirkjuna endanna á milli.
Hélt fólk, að hér væri kominn trú-
arofstækismaður, er sýna vildi
guðshúsi svo hremmanleg blíðu-
atlot.
En svo var í rauninni ekki.
Þetta var Þorsteinn Danie’sen frá
Skipalóni, þjóðhagasmiður. Hann
var að mæla kirkjuna með hand-
hægri aðferð eins og mældir eru
heystabbar í tóft og þvíumlíkt.
Hann var þjóðlegur maður.
Svo þótti íslandsvininum P.
Feilberg í Söborg. Hann sagði
mér, að Danielsen hefði eitt sinn
heimsótt si!g og komið þangað ríð-
andi. Hann kunni ekki við ferða-
lög með járnbrautum. Hann leigði
sér því tvo stóra ökuhesta í Höfn
og fylgdarmann, að íslenzkum sið
Nuöa-Tone
þýðir betri heilsu, meiri orku, sem aítur
þýíSir meiri dugnaíi. pað styrkir taug-
arnar og vöðvana og önnur líffæri sem
farin eru að bila. Nuga-Tone er fundið
af sérfræðingum I lyfjafræði. pað er
heilsupjafi, sem hefir verið undrunarefni
þúsundanna, þvi það hefir gert hinn
veika sterkan og hraustan. petta ágæta
meðal fæst nú hjá ölium lyfsölum.
þrjátiu daga forði, sem ábyrgð fylgir,
fyrir einn dollar. Fáðu þér flösku af
þessu meðali strax I dag, en vertu viss
um að á miðanum standi NUGA-TONE.
og reið sem leið liggur norður Sjá-
land til Sö’.borg.
Bænir Jónasar Hallgrímssonar í
kvæðinu um að “engill, ofan far-
inn, grandi burt frá garði snúi”—
rættust ekki.
Friðriksgáfa brann í marz án»
1874.
Þeim atburði lýsir séra Friðrik
Berigmann í ferðaminingum sín-
um frá sumrinu 1099, er hann
nefndi “ísland um aldamótin".
Hann kom að Möðruvöllum í
þeirri ferð. í sambandi við þá
komu sína ritaði hann svohljóð-
ndi minningar kafla:
“Margar endurminnigar frá
æsku vöknuðu í huga mínum, þeg-
ar eg var staddur á Möðruvöllum.
Veturinn 1873—74 vorum við
Pálmi Pálsson kennari í Reykja-
vík, þar að læra undir skóla hjá
séra Árna heitnum Jóhannssyni,
sem þá þjónaði Möðruvöllum og
Glæsibæjarbrauðinu og bjó þar
hjá mági sínum Jónasi Gunnlaugs-
sjmi. Eg var í stofunni hjá amt-
mannshjónunum, en Pálmi í bæfl-
um. Á daginn sátum við saman
við lestur í kompu einni frammi
í bænum, sem þiljuð hafði verið
af fyrir okkur, og glímdum við þar
við þá Caesar og gamla Arnesen
frá morgni til kvölds og mátt-
um leita lengi að jafnvel et og
cum. Þess á milli börðum við
saman fótunum, því ekki var hit-
inn meiri en það, að við vorum
kaldir upp að knjám og hefir ef
til vill hvorugur okkar beðið þess
fullar bætur. En ekki létum við
slíkt fyrir brjósti brenna, heldur
'itum á það svo sem hvert annað
sjálfsalgt böl, er latínan hefði 1
för með sér.
En þegar fram á veturinn leið,
vildi það sorglega slys til, að amt-
mannshúsið, ‘Friðriksgáfa’, brann
til kaldra kola, nóttina milli 20.
og 21. mart. Vinnumaðurinn, sem
nýlega var kominn heim úr kaup-
staðarferð, varð einna fyrstur var
við eldinn. En ein vinnukonafi
varð til þess að hlaupa hálf-nakin
út í bæ, til að vekja upp fólk og
fá þar mannhjálp. Eg svaf uppi
á lofti, vaknaði til allrar ham-
ingju sjálfkrafa, því engum hafði
til hugar komið að vekja mig..
Voru það víst brestirnir og brak-
ið í húsinu, sem vöktu mi'g af
fasta svefni. Eg þóttist skilja,
að eitthvað óvanalegt var á ferð-
inni, og hljóp í hendingskasti upp
úr rúminu og út úr herberginu.
En fyrir framan dyrnar var fult
af ógurlegri reykjarsvælu og upp-
gangan öll í ljósum loga, svo ekki
var unt að komast ofan. Eg flýtti
mér inn til Jóns Kristjánssonar
skrifara, sem þar gekk fram og
oftur um gólfið og var að klæða
ig; man eg eftir því, að mér
þótti hann tala nokkuð ljótt. En
eg hafði engin orð við hann, opn-
aði stafngluggann á herberginu,
því eg fann að gólfið brann undir
fótum mér, enda var herbefgið
að fyllast óþolandi reykjarsvælu
— og henti mér út. Eg var á nær-
fötunum , berfættur og berhöfð-
aður. Jón kom á eftir mér, nokk-
urn veginn alklæddur. Við geng-
um austur fyrir húsið. Þar fund-
um við fósturdætur þeirra amt-
mannshjónanna, Guðrúnu Hall og
Kristínu, með hin yngri fóstur-
börn, Kristján Kristjánsson, síð-
ar lækni á Seyðisfirði, og Elínu,
fóstursystur hans — þau voru þá
bæði kornung, einkum Kristján,
— í snjóskaflinum, og hafði yfir-
Víða í Evrópu er orðið of þétt-
býlt. Fólk hefir ekki alnbogarúm
og það er ein ásstæðan til hins
mikla atvinnuleysis. En í Suður-
(Framh. á 7. bls.)
\