Lögberg - 08.06.1933, Síða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 8. JÚNI, 1933.
Bls. 7
Séra Hjörtur J. Leó
(Framh. frá 1. bls.)
af sér vikið, eins og sakir stó'ðu,
bara að hafa sig í gegn.
Ekki var Hjörtur þó alveg ánægð-
ur með þennan tímasparnað. Hann
langaði til að komast á tveimur
vetrum yfir allan fræðalestur
þriggja bekkjanna, sem eftir voru.
Fór hann fram á þetta við háskóla-
ráðið, og hafði víst fulltingi surnra
i þeim hópi; en mentamálagarpur-
inn alkunni, doktor Bryce frá Mani-
toba College vildi ekki heyra slíkt.
SagSi karl, að það mundi verða
reglulegt niðurdrep fyrir menning-
aráhrif og mentalíf háskólans, ef
námsmönnum væri leyft að snara
sér á öðrum eins handahlaupum yfir
skólafræðin. Urðu hans ráð yfir-
sterkari, og Hjörtur mátti sætta sig
við að verja þremur vetrum til
námsins sem eftir var.
Hjörtur byrjaði þá nám sitt um
haustið í öðrum bekk háskóladeild-
ar, eins og til stóð, og innritaðist á
Wesley College, sem var grein af
háskólanum. Wesley var þá nokk-
urs konar miðstöð eða höfuðból ís-
lenZkra námsmanna í Vestur-Can-
ada, og hafði verið, síðan séra Frið-
rik Bergmann tók að sér að kenna
þar íslenzk fræði. Við urðum sam-
bekkingar á W|esley, Hjörtur og eg;
því að mér hafði skilað þetta áfram
á meðan hann var við kenslustörfin.
Tókst nú með okkur ágætur kunn-
ingsskapur af nýju; við lásum oft
saman, það sem báðum heyrði til
af námsgreinum; bjuggum í sama
húsi síðustu árin tvö, og höfðum
flest í samlögum, sem á daginn kom
hjá okkur utan skóla, bæði skemtið
og alvarlegt. Fundum við fljótt, að
hugir okkar höfðu tekið nokkurn
veginn sömu stefnu á árunum, sem
liðin voru, síðan hann var kennari
minn á Gimli.
Ekki áttum við þó samleið við
náinið, nema að litlu leyti, því að
Hjörtur lagði fyrir sig stærðfræði,
en eg hélt mér að fornmálunum. En
latínuna, sem var skyldunámsgrein
í öðrum bekk, lásum viö stundum í
samlögum. Það var fljót-fundið að
Hjörtur var frábærlega vel fallinn
til tungumálanáms og hafði mikla
nautn af þeim lærdómi, jafnvel þótt
hann hefði lengst af lagt annað fyr-
ir sig.
En hér þarf eg að skilgreina.
Tungumál eru þrí-þætt fræði, finst
mér. Fyrst er orðanámið. Enginn
getur komist fljótt eða vel niður í
nokkurri tungu, nema hann sé næm-
ur og minnugur á orðin sjálf. Þessa
sérstöku gáfu hafði Hjörtur þegið í
mjög rikum mæli; eitt af sérkgnn-
um hans var einmitt orðgnóttin, sem
hann hafSi sífelt á takteinum, nærri
því fyrirhafnarlaust. En það er þó
ekki þetta, sem eg á við, þegar eg
segi, að hann hafi verið góður tungu
málamaður. — “Hvað er tungan?
Ætli enginn, orðin tóm séu lifsins
forði,” segir Matthías. Orða-þuln-
ingin ein út af fyrir sig gefur lítið
i aðra hönd, nema safn af nýjum
táknum yfir gamlar hugmyndir.
Annar þáttur er málfræðin. Ein-
stöku menn eru að eðlisfari hæfir
fyrir þá vísindagrein. Þeim er bæði
nautn og einhvers konar uppbygg-
ing, að því er virSist, í iðju þeirri
sem hér heyrir til—að komast yfir
ósköpin öll af beygingum, ættartöl-
um orðstofna, málmyndalýsingum,
málskipunarlögum, og svo framveg-
is; en fyrir allan þorra námsfólks er
sú þekkingartegund í meira lagi
strembin, og varla gróðavænleg,
nema sem inngangur að öðru meira.
í þessari grein var Hjörtur vel hæf-
ur til náms, en ekki sérstakt ofur-
menni, nema mér skjátlist. Eg man
það, að ýmislegt í latínsku málfræð-
inni vafðist nokkuð fyrir honum
þennan fyrsta vetur—sem ekki var
reyndar mót von, eftir sex vikna
hraðlesturinn um sumarið.
En tungumálanám er meira en
þetta tvent, sem nefnt var: orða-
þulning og málfræði. Miklu meira.
Tungan er lífstegund út af fyrir
sig, sprottin beint út úr andlegu lífi
þeirra manna, þeirrar þjóðar, sem
hún heyrir til. Að læra tungumál
einhverrar þjóðar eða kynslóðar, er
eins og maður hlusti á málróm henn-
ar i útvarpi; og meira en það, því að
ef vel er hlustað, þá má heyra þar
einhvern óm, eitthvert bergmál, af
öllu, sem hreyfir sér í því þjóðlífi.
“Oft má af máli þekkja, manninn,
hver helzt hann er,” segir Hallgrím-
ur; og það er jafn satt um þjóðir
og kynslóðir, eins og um einstakl-
inga. Og megingróðinn í þeirri lær-
dómsgrein liggur í því að vakna til
vitundar um þetta—að geta fundið
sannar og lifrænar myndir af einni
þjóð, af háttum hennar lífskjörum,
sögu og svipbrigðum öllum, í sjálfu
málinu. Náin kynni við fjarlægar
þjóðir eða kynslóðir fást ekki með
öðru móti.
Hjörtur var áreiðanlega gæddur
þessari kend á mjög háu stigi. Það
var til dæmis auðfundið, eftir sex
vikna latínulesturinn, að sú tunga
var honum þá þegar eins og lifandi
rödd, en ekki dauður bókstafur;
hann hafði fundið þar lífsmagn eitt-
hvert, sem örvaði hjá honum í-
myndunaraflið. Mun það hafa
hjálpað til, að séreðli latínunnar átti
frábærlega vel við hann. Hjörtur
var hetjudýrkari heilmikill; hann
hafði miklar mætur á flestu, sem
þróttmikið var, en skömm á “fín-
heitum” öllum og tepruskap; og
fyrir þvi var honum sérlega vel við
tvö tungumál: latínu og forn-ís-
lenzku. Mér hefir alt af fundist
þessar tvær tungur vera karlmann-
legustu málin, sem eg hefi nokkuð
fengist við um dagana; og eg held,
að Hjörtur hafi haft eitthvað svip-
að á tilfinningunni. Hann fór oft
með kjarnmikil vísuorð eftir Egil og
önnur forn-skáld, eða kvæði eftir
Matthías, þau sem forn-íslenzkust
eru að anda og búningi, eða mergj-
uð orð, sem kend eru við Gretti,
Skarphéðinn, Ófeig í Skörðum og
aðrar fomhetjur íslenzkar. Og
fljótlega varð honum latínan í svip-
uðu gildi; hann fór að leggja sig
eftir merg málsins þar, eins og i
íslenzkunni.
Á þessurn fyrsta vetri snemma,
vorum við Hjörtur að lesa í bún-
aðarkvæðinu mikla, Georgica, eftir
Virgil skáld. Komum við þar að
lýsingu skáldsins á suðrænum
þrumustormi. Hún var kraftmikil í
rneira lagi; en mér fanst hún hljóta
að vera nokkuð erfið aflestrar fyrir
byrjanda. En Hjörtur var svo hug-
fanginn af skáldskapnum, að það
var eins og hrifningin fleytti honúm
yfir alla örðugleika í sambandi við
málið sjálft. “Ruit arduus aether
(‘hrynur himinn hár’)”, sagði
Hjörtur, “það er kraftur í þessu
hjá gamla Virgil.” Mér virtist hann
fá undir eins miklar mætur á þessu
skáldi; einkenni Virgils áttu vel við
hann; efnið svo hreint og fagurt
æfinlega, og framsetningin svo list-
feng og þróttmikil.
Honum gast ekki nærri eins vel
að Hórazi. Snildinni gat hann varla
neitað ; en honum fanst Rómverjinn
fara nokkuð aftan að siðum í efni
kvæðanna stundum, eins og til dæm-
is í vísuorðunum alkunnu: Nunc est
bibendum, nunc pede libero Puls-
anda tcllus (nú skal drukkið, nú skal
fold slegin frjálsum fæti!”), og
öðrum þaðan af klárgengri. Siða-
vendni Hjartar var söm og áður,
eða meiri jafnvel, heldur en þegar
eg þekti hann fyrst á Gimli. Þótt
hann væri dálítið glettinn x orði
stundum, þá var það einkenni að-
eins á yfirborðinu. Undir niðri var
hann strangur hreinlifismaður bæði
fyrst og síðast. Og sér í lagi var
honum illa við daður, dans og vín-
drykkju. Honum fanst það ganga
guðlasti næst, að nota skáldgáfuna
til að fegra slíka óhæfu.
Hjörtur hafði oi'ð á því við séra
Jón Bjarnason einu sinni, að sér
fyndist Horaz skáld vera fremur
blandinn í siðgæðinu. “Við hverju
var að búast af honum, hundheiðn-
um Epikúrista?” sagði séra Jón.
Þó vissi eg til þess, að séra Jón
sjálfur hafði mætur ekki svo litlar
á smákvæðum Hórazar. Á saur-
blöðum í “Bandalags-kveri,” sem
mér var gefið eftir séra Jón látinn,
eru skrifaðar með hendi hans nokkr-
ar hugleiðingar út af slysinu voða-
lega, þegar gufuskipið Titanic fórst
með mörgum hundruðum manns úti
á Atlfintshafi. Þetta voru víst efni-
viðir í ræðu, sem hann mun hafa
flutt á Bandalagsfundi. í “punkt-
um” þessunx eru tvö eða þrjú erindi
úr kvæðinu Sic te diva, eftir Hóraz
skáld: Illi robur et aes triplex—og
svo framvegis. (Allgóða þýðingu á
kvæði þessu geta menn lesið í ljóð-
um Matthíasar).
En þetta er víst nóg um latínuna.
—Hjörtur kxgði fyrir sig stærð-
fræði sérstaklega, eins og áður var
sagt. Eg var lítt gefinn fyrir þá vís-
indagrein og sagði skilið við hana
svo fljótt senx reglugjörð háskólans
leyfði. Öll sú stærðfræði, sem
Hjörtur hafði til meðferðar síðustu
tvo veturna, var bví algjörlega ofan
við mína þekkingu. Það vissi hann
eins vel og eg. Þó kom það fyrir
hvað eftir annað, þegar hann hafði
unnið sigur á sérstaklega þungu
verkefni, að hann hleypur með
reikningsblöðin inn til min, frá sér
nurninn af sigurfögnuði, eins og
hann hefði fundið gulnáxnu, 6g tek-
ur að útlista fyrir mér alla viður-
eignina og þau hin dásamlegu
stærða-lög, sem honum höfðu birst-
í þeim útreikningi. Og alt af þegar
við vorum úti á gangi okkur til
hressingar, fór hann að skýra fyrir
mér kjarna-atriðin í strembinni
reikningstegund, senx calculus nefn-
ist. Eg auðvitað skildi hvorki upp
né niður í þeim fræðum, og reyndi
ekki að skilja, en það gjörði hvor-
ugum okkar hið allra minsta til.
Mitt interesse við þau tækifæri var
ekki stærðfræðin, heldur maðurinn
sjálfur. Hann var auðsjáanlega
fæddur kennari; var sífelt knúður
til að veita öðrum mönnum “hlut-
deild með sér í öllum gæðum,” á
vegum þekkingarinnar, og gat með
engu móti legið á mentun sinni eins
og ormur á gulli. Engan mann hefi
eg þekt, sem hafði nokkurs staðar
nærri því eins sterka hneigð í þessa
átt, eins og Hjörtur.
Margar ágætar gleðistundir átt-
um við í samlögum þessa þrjá vetur,
þó hvorugum væri mikið gefið um
“sport” eða gleðskap námsmanna-
lifsins í skólanum. íslenzkir náms-
menn voru yfirleitt fremur tregir
til að “slá sér út” á þeim sviðum
fyr á árum, eins og eg hefi skýrt
frá áður. Auk þess var Hjörtur
búinn að fást við kenslu og skóla-
stjórn í mörg ár, og honum var orð-
ið tamt að líta á skólalífið frá sjón-
armiði kennarans fremur en nem-
endanna. Hann var auðvitað í góð-
um kunnugleikum við skólabræður
sína; en þótti víst fremur spar á
fylgi sitt, ef eitthvað var á seiði.
En í okkar hópi höfðum við
margt til upplyftingar, Hjörtur, eg
og Jóhann G. Jóhannsson, sem
hafði komið í sambýlið með okkur.
Hjörtur hafði gaman af skáktafli,
tefldi við hvern sem hann náði í, og
var held eg býsna góður skákmað-
ur. Það var einkennilegt við tafl-
mensku Hjartar, að hann gat gjört
sér einhvers konar hressandi gaman-
leik úr íþrótt þessari, svo þögul og
þungbúin sem hún er þó í eðli sínu.
Kosninga rimma mikil stóð yfir
annan veturinn sem við vorum sam-
an. Roblin var að berjast við Liber-
ala. Það tækifæri létum við ekki
ónotað; við sóttum marga fundi og
komum á ýmsar herstöðvar beggja
flokka; og var ekki sparað að nota
röddina, þegar Liberalar virtust
þurfa þess við. Hjörtur réð þeim
ferðum oftast. Hann gat orðið
nokkuð tanhvass i kappræðum um
pólitíkina eins og við ýms önnur
tækifæri; ,en þegar hann tók á orð-
gnóttinni, duttu mér oft i hug um-
mæli Bjarna skálds um Odd lækni
Hjaltalín: “Gadd-hörðum rudda-
stáls reddum Raddar hann, engan
þó skaddar.” — Stundum gengu
kviðlingar eins og gráir kettir um
hús hjá okkur; en ekki var það
“skáldskapur Kolbeinn” nema þá
hjá Hirti. Hann var fljótur að
koma saman smellnum vísum.
Og síðast, en ekki sizt, ber mér
að nxinast á heimsóknir Hjartar til
landa sinna út um bæinn. Hjörtur
átti nxarga kunningja og hafði mjög
mikið gaman af að sækja þá heim.
Oft var hann í þeim ferðum fram
eftir vökunni, og kom þá heim ná-
lægt háttatíma, settist við skólaverk-
ið og las fram á nótt. Stundum fór
eg með honum, einkum þegar við
heimsóttum íslenzku leiðtogana, séra
Friðrik Bergmann og séra Jón
Bjarnason. Séra Friðrik var
skemtilegur heim að sækja. “Log-
andi er þetta skýr maður,” sagði
Hjörtur við mig einu sinni, þegar
við komurn frá honurn. Alt urn það
hneigðust hugir okkar meir og rneir
að séra Jóni og stefnu hans—því að
það var þá orðið augljóst, að þeir
áttu ekki samleið, foringjarnir. Við
konxum heinx til hans nokkuð oft, og
íengum því meiri mætur á honum,
sem við kyntumst honum betur; það
var eitthvað við manninn frábær-
lega heilt og hetjulegt. En sérstak-
lega bárum við lotningu fyrir trúar-
stefnunni — þessari óbilandi trygð
hans'við látlausa kristindómskenn-
ingu nýja testamentisins. Hugir
okkar beggja höfðu stefnt að þessu
nxarki um allmörg ár, i gegn um alls
konar örðugleika. Það var því meira
en skemtun, meira en andleg nautn,
að heimsækja séra Jón og tala við
hann; það var eins og við kæmum
þar að föstu landi eftir útivist langa
og erfiða og mikið sjávarvolk.
Hjörtur var í alvöru farinn að
hugsa til guðfræðináms og kenni-
mannsstöðu þennan síðasta vetur,
sem við vorum í háskólanum. Hann
flutti ræður í kirkju séra Jóns
nokkrum sinnum urn þann vetur og
vorið eftir. Þessar fyrstu stólræður
hans voru mælskar og hrífandi—eg
get vel borið um það, því að hann
las þær allar yfir höfuðmótunum á
mér áðúr en þær voru fluttar í
kirkjunni. En eg býst við að kenn-
ingin hafi þó verið nokkuð viðvan-
ingsleg, því að enginn verður veru-
lega góður kennimaður fyr en með
aldri og reynslu. Og svo vék hann
stundum burt frá gömlum • reglum
að forminu til. Eg man sérstaklega
eftir einni prédikun, sem var kraft-
mikil og háfleyg í meira lagi. Átti
Hjörtur að prédika í kirkju séra
Jóns á sunnudagskvöld, og litlu fyr-
ir messutíma var hann búinn að reka
smiðshöggið á þessa ræðu. Þegar
við vorum albúnir til kirkjuferðar
og áttum ekki eftir nerna fáeinar
mínútur til að ná i siðasta strætis-
vagninn, sem gæti skilað okkur til
kirkjunnar í tæka tið, þá sezt Hjört-
ur alt í einu niður við skrifborð
sitt og fer í ósköpum að blaða í biblí-
unni. “Hvað gengur að ?” spurði eg.
“Eg var næsturn búinn að gleyrna
því,” segir Hjörtur. “Eg þarf að
finna einhvern texta við þessa
ræðu.” — En kenningin hreif, ekki
vantaði það.
Hjörtur útskrifaðist með fyrstu
einkunn vorið 1907 og hlaut verð-
launapening fyrir kunnáttu sína í
stærðfræði. Skildust þá vegir með
okkur um sinn. Eg fór vestur til
Churchbridge, en Hjörtur var urn
tíma norður í Álftavatnsbygð, ef eg
man rétt. Við höfðuin þá ekki sleg-
ið neinu föstu um guðfræðinámið.
En rétt áður en eg lagði af stað til
Winnipeg um haustið, fekk eg
skeyti frá Hirti; hann spyr, hvað eg
ætli fyrir mér, og var á honum að
skilja, að honum fyndist bezt að við
létum eitt yfir báða ganga. Og eftir
tvær eða þrjár vikur vorum við
komnir af stað frá Winnipeg áleið-
is til Chicago, til að lesa guðfræði á
prestaskólanum lúterska í þeirri
borg.
(Meira).
Danir og Sljesvík
Nazistasigurinn 5 Þýskalandi hef-
ir valdið all-mikilli ókyrð í Sljesvík,
| beggja megin dönsk-þýsku landa-
nxæranna. Á minningarhátið í Sljes-
vík h. 24. marz hélt formaður
Schelswig-Hblsteiner-Bunde, dr.
Siewers borgarstjóri í Eckernförde,
ræðu, þar sem hann krafðist þess,
að dönsk-þýsku llandamærunum
verði breytt.—“Þjóðverjar vilja fá
Norður Sljesvík aftur,” sagði borg-
arstjórinn. “Hér i Sljesvík verðum
við fyrst að beita meitlinum, sem á
að sprengja hlekki Versalasamnings-
ins.” I byrjun apríl hélt einn af
Nazistaforingjunum í Sljesvík,
Peperkorn prestur, ræðu og krafð-
ist hann einnig, að dönsk-þýsku
landamærunum verði breytt.
Þarna er ekki eingöngu um að
ræða kröfur borar fram af tveimur
einstökum Þjóðverjunx. Málið er
langt um alvarlegra. Þarna er nefni-
lega urn að ræða víðtæka hreyfingu
í Sljesvík-Holstein, hreyfingu, sem
er studd af stjórnarflokknum (Naz-
ZAM-BUK
Græðir fljðtt og vel
BRUNASÁR og ÖNNUR SÁR
istaflokknum) þar í landi. Og þar
við bætist, að þýska þjóðarbrotið í
Norður-Sljesvík (Suður-Jótlandi)
og fulltrúi þess í danska þinginu,
Schmidt prestur, styður kröfurnar
um breytingar á dönsk-þýsku landa-
mærunum. Schmidt lýsti því nýlega
yfir, að markmið hans sé það, að
Norður-Sljesvík verði aftur samein-
uð Sljesvík-Holstein. Og skömmu
seinna sanxþyktu kjósendur hans á-
lyktun sama efnis. En hvaða leið
ætla íbúarnir í Sljesvík að fara, til
þess að fá framgengt breytingum á
laffdamærunum ? I framannefndri
ræðu skýrði Peperkorn frá áform-
um Sljesvíkurbúa. “Við erum mót-
fallnir bæði stríði og nýju þjóðar-
atkvæði í Norður-Sljesvik,” sagði
Peperkorn. “En sá dagur mun
konxa, þegar íbúarnir í Norður-
Sljesvík neyða stjórnina í Kaup-
mannahöfn til að sernja við stjórn-
ina í Berlin urn breytingar á landa-
mærunum. “Nazisnxinn mun þjóta
eins og elding um alla Norður-
Sljesvík. Að minsta kosti 80 Naz-
istafélög verða stofnuð þar i landi.”
Hugmyndin er sú, að gera íbúana
í Norður-Sljesvík að Nazistum og
skapa þannig alnxennar kröfur rneðal
þeirra um landamærabreytingar og
neyða Dani til að sernja við Þjóð-
verja. Nazistafélög hafa þegar ver-
ið stofnuð í Norður-Sljesvík tíg
þýskir Nazistar í einkennisbúningi
hafa farið hópum sarnan til Norður-
Sljesvíkur.—Af þessunx ástæðunx
hefir danska þingið nýlega samþykt
lög, þar sem meðlimum pólitiskra
félaga er bannað að bera einkennis-
búninga. Bannið bitnar ekki ein-
göngu á Nazistum i Danmörku
heldur líka á ungmennaliði komm-
únista, sósíalista og hægri manna.
Innan þessara flokka hafa upp á
síðkastið verið stofnuð ungmenna-
félög, að meira eða nxinna leyti með
hernaðarlegu fyrirkomulagi.—
Þótt flestir Þjóðverjar í Sljesvík
hugsi sér að þýsk-dönsku landamær-
unum verði breytt á friðsamlegan
hátt, hafa þó heyrst aðrar raddir.
T. d. talar “Nordschleswigsche
Zeitung” um að landanxærin verði
ef til vill flutt áeinni nóttu. Það
hefir verið talað um þann mögu-
leika, að Naz'staliðið kunni að ráð-
ast inn í Norður Sljesvík og leggja
hana undir Þýskaland, eins og póli-
tiskt sjálfboðalið la^ði Wilna undir
Pólland og ítalskt sjálfboðalið lagði
Fiume undir Italiu skömmu eftir
heimsstríðið. Þessi möguleiki liggur
þá vafalaust ekki nærri.
Það leið alllangur tími áður en
stjórnin í Berlín lét í ljós afstöðu
sina til viðburðanna í Sljesvík. En
nú fyrir skömrnu hefir Rosenberg
forstjóri utanríkismálaskrifstofu
Nazista birt yfirlýsingu þess efnis,
að stjórn Nazista standi ekki bak við
kröfurnar um breytingar á dönsk-
þýsku landamærunum. Nazista-
stjórnin óskar yfirleitt samvinnu
milli Norður- og Suður-Germana,
henni er því ant um að sambúðin
milli Þjóðverja og Norðurlanda-
þjóða verði sem best. — Yfirlýs-
ing Rosenbergs hefir vafalaust dreg-
ið úr baráttunni fyrir landamæra-
breytingu í Sljesvík, en þó langt frá
bundið enda á þessa baráttu.
Það vakti gleði alstaðar á Norð-
urlöndum, þegar Danir fengu aftur
ÍNorðurSljesvík að heimsófriðnum
loknum. Gleðin var ekki eingöngu
af því sprottin, að Danir fengu það
senx var danskt, heldur lika af hinu,
að þáverandi stjórn í Danmörku,
stjórn Zahles, var svo forsjál, að
þiggja ekki nxeira, þótt henni stæði
það til boða. Dönsk-þýsku landa-
mærin byggjast á vilja íbúanna í
Sljesvik, vilja, sem látinn var í ljós
við þjóðaratkvæði árið 1920. Um
7 5% atkv. í Norður-Sljesvík voru
þá dönsk, aðeins 25% þýsk. Og við
þingkosningarnar í nóv. í fyrra fékk
þýski flokkurinn í Sljesvík aðeins
13% af atkvæðunum. Yfirgnæfandi
meirihluti íbúanna í Norður-Sljes-
vík er þannig stöðugt dansksinnaö-
ur. K.höfn í apríl 1933.
P.
—Mbls.
Það er ekkert verra
en bakverkur
Konu í Manitoba batnar af Dodd’s
Kidnev Pills.
Mrs. J. Pottinger hefir ávalt
öskjur í húsinu.
Overton, Man., 5. júní (Einka-
skeyti).
“Fyrir fáeinum árum þjáðist eg
af bakverk,” segir Mrs. J. Pottinger,
góðkunn kona sem hér á heima. “Eg
vissi ekki hvað að mér gekk og fór
til ýmsra lækna, en plástrar var það
eina, sem þeir létu mig hafa. Eg
gat aldrei notið góðrar hvíldar. Einu
sinni var eg aö líta í Dodd’s Alma-
nac og réði eg þá við nxig að reyna
Dodd’s Kidney Pills. Eftir að hafa
tekið úr þremur öskjum var mér
batnað og hefi ekki haft bakverk
síðan. Eg hefi ávalt öskjur í hús-
inu.”
Aðrir, sem liðið hafa af bakverk,
segja frá því, að þeim hafi batnað
og þeir hafi losnað við bakverkinn
með þvi að nota Dodd’s Kidney
Pills. Þær styrkja nýruji og halda
þeim í því lagi að þau geti unnið
sitt verk, að hreinsa öll óholl efni úr
blóðinu. Dodd’s Kidney Pills eru
nýrnameðal og hafa aðeins áhrif á
nýrun.
Svaf eins og steinn
Bn þó snýr heilbrigður maður sér t
rúminu alt að 25 sinnum á nóttu.
Rannsóknir svefns og drauma er
alveg ný vísindagrein, sem enginn
veit enn hvað birta muni oss. \
Er það ekki alvanalegt að maður
heyri einhvern segja: “Eg svaf eins
og steinn í nótt”—og á þá við að
hann hafi legið alveg rólegur alla
nóttina, aðeins sofið, sofið?
En þetta er alveg rangt. Menn
sofa oft fast og i einurn blundi alla
nóttina—en þeir liggja ekki kyrrir;
þeir eru altaf að snúa sér og bylta
sér í rúminu, án þess að vita af því.
Þýskir, og þá sérstaklega ame-
rískir vísindamenn, hafa verið að
rannsaka þetta, og þeir hafa komist
að þeirri niðurstööu að heilbrigður
maður snúi sér í rúminu alt að 25
sinnurn á nóttu. Ástæðurnar til
þessa eru taldar margar og mismun-
andi hjá flestum. Það getur stafað
af taugaósyrk, starfsemi heilans,
undirvitund mannsins, eða draum-
lífinu a s. frv.
I háskólanum í Pittsburg í
Bandaríkjum hafa verið gerðar
mjög nákvæmar vísindalegar til-
raunir um það hve oft menn snúi
sér í svefni, án þess að vita af.
Rannsóknirnar voru gerðar á rnörg-
um alheilbrigðum stúdentum við há-
skólann. Þær fóru þannig fram að
“hreyfingateljari” var settur í sam-
band við rúm þeirra, og hann aftur
í samband við myndavél. I hvert
sinn sem maður hreyfði sig í rúm-
inu, taldi “teljarinn” hreyfinguna,
og opnaði um leið fyrir ljósmynda-
vélina, sem tók augnabliksmynd af
manninum, eins og hann þá lá i rúm-
inu. Á þenna hátt mátti sýna þeim,
sem “sofið hafði eins og steinn,”
hve oft hann’ hefði hreyft sig urn
nóttina, og á hvern hátt hann hefði
snúið sér í hvert skifti; það sýndu
ljósmyndirnar.
Eftir að þessar tilraunir fóru
fram er það ljóst að það er engin
sönnun þess, að maður hafi “sofið
eins og steinn” þótt hann vakni í
sömu stellingum og hann var þegar
hann sofnaði. Hann getur hafa snú-
ið sér og bylt sér á alla vegu alla
nóttina, og það er aöeins hending
að hann vaknar í sömu stellingum
og þá hann sofnaði.
Rannsóknir þessar hafa einnig
leitt það í ljós, að mismunandi
vöðvaafl kernur til greina við hverja
hreyfingu í svefninum. Er þetta
skýrt þannig að líkaminn hvílist
aldrei allur í einu rneðan maður sef-
ur, held sé sérstakt vöðvakerfi altaf
“vakandi,” en til þess að öll fái að
hvílast jafnt, verði maður að snúa
sér sitt á hvað. Væri þá um nokk-
urskonar ‘vaktaskifti’ i líkamanum
að ræöa.
—Lesb.