Lögberg - 12.10.1933, Blaðsíða 1

46. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 12. OCT. 1933
NÚMER 41

FRtr SIGRÍÐUR OLSON
er meÖ aðstoð ungfrú Snjólaugar Sigurdson heldur söng-
samkomu í Riverton á þriðjudagskvöldið þann 17. þ. m., til
arðs fyrir lúterska söfnuðinn þar i bænum.
Joseph Walter
Svo sem skýrt var frá í blaðinu síðast, þá er nú að minnast
Joseph Walters látins.
Joseph Walter var fæddur í Prestshvammi i Reykjahverfi í S.
Þingeyjarsýslu 13. apríl 1858. Var því vel hálfáttræður, er hann
lézt. Foreldrar hans voru Sigvaldi Magnússon og Valgerður
Björnsdóttir. Föður sinn misti Joseph þá er hann var tveggja
vetra, og var þá tekinn til fósturs af Hóseasi Björnssyni móður-
bróður sínum og konu hans Guðbjörgu Gísladóitur, er bjuggu í
Jórvík í Breiðdal. Var hann hjá þeim til fullorðins aldurs, eða
þar til hann tvítugur, hélt til Vesturheims, 1878. Nam Joseph
fyrst staðar í landnámi íslendinga i Nova Scotia og dvaldi þar í
þrjú ár. Kvæntist hann þar árið 1879 Ingibjörgu Sigurðardóttur
frá Unastöðum í Víðidal, og fluttust þau hjón skömmu síðar til
Winnipeg.
Til Gardar í N. Dakota fluttu þau hjón 1883 og höfðu nú
búið þar í rétta hálfa öld., Rúnaðist þeim vel og var Joseph um
langt skeið einn mestur búhöldur þeirrar blómlegu bygðar. Var
Joseph löngum athafnamaður um öll héraðsmál. Oddviti sveitar-
innar var hann um langt skeiS, skólaráðsmaður lengi, sóknarnefnd-
armaður mörgum sinnum, sat tiðun*. kirkjuþing, og þingmaður var
hann á ríkisþingi Norður-Dakota árin 1904—1906.
Jyseph og Ingibjörg eignuðust ellefu börn. Eru nú fjögur
þeirra á lífi: Hóseanna Guðbjörg, gift Jóhanni Hall, bónda að
Gardar; Hannes Sigurður, bóndi i sömu bygð; Valgerður Þor-
björg, eiginkona Þorsteins Hallgrímssonar í Argyle-bygð; Jón
Magnús Brandur, bóndi í Dakota.
Lifandi systkini Josephs eru: Halldóra, Karolina, Jóhannes
og Páll, öll í Argyle.
Joseph Walter er áreiðanlega einn þeirra landnámsmanna,
sem trauðla gleymist. Auk þess hver athafnamaður hann var, var
hann þeim mannkostum búinn, sem aldrei gleymast. Drengskapar-
maður var hann í hvívetna, vinafastur og trygglyndur. Raungóður
var hann og svo hjálpsamur, að oftast var fyrst leitað á fund
Josephs, er liðsinnis þurfti við. I minningarorðum yfir moldum
hans var svo að orði komist: “Joseph Walter var á stundum
hrjúfur á yfirborði, en inn við hjarta var hann hreinn og blíður
sem barn.”
Síðasti áfangi æfinnar varð Joseph erfiður. Nær tíu ár var
hann því nær blindur. Var og svo bilaður á heilsu, að hann lá
rúmfastur hin síðari ár og síðast svo hrumur, að hann fékk sér
sjálfum enga björg veitt. En þá var sú likn með þraut, að hans
trygglynda kona naut náðar og krafta til þess að stunda hann með
þeirri nærgætni og þolgæði, sem einungis fáar hetjukonur hafa til
að bera.
Jarðarför Joseph Walters þann 4. þ. m. var afar-fjölmenn
og virðuleg. Voru, auk bygðarmanna, ekki svo fá skyldmenni og
vinir frá Winnipeg og Argyle við útförina.
Sóknarprestur hans, séra Haraldur Sigmar, jarðsöng hann.
Séra Björn B. Jónsson frá Winnipeg tók og þátt í athöfninni.
Sjáumst aftur, Island
/ sumar kom hingað belgiskur
kyikmyndaleiðangur, 4 menn, sem
dvöldu hér nokkrar vikur og fóru
víða um lil að taka kvikmyndir af
landi og þjóð. Myndin verður sýnd
í vetur víðsvegar urn Belgíu innan
þess félagsskapar, setn mennina
sendi og rekur slíka fræðslustarf-
semi í stórum stíl. Tveir þeirra
manna, sem hér voru—forseti fé-
lagsins og framkvœmdarsjtjóri þess
—munu flytja erindi myndinni til
skýringar. Ennfremur verður hún
sýnd í belgiskum skólum og loks
lánuð til útlanda í skiftum við aðrar
slíkar. Höf. eftirfarandi greinar er
einn leiðangursmanna, ungur rithöf-
undur, sem þegar hefir getið sér
góðan orðstír. Mun hann bráðlega
gefa út nýja skáldsógu, sem gerist
á Islandi.
Síðasta kveðja mín til þín, ísland,
hljómar í hjarta mínu sem “sjáumst
aftur^” þrungið gleði og von. Eg
skildi við þig og fletti um leið—
ekki án saknaðar—nýju blaði í bók
míns reikula lífs. En augu min og
sál eru hlaðin endurminningum, líkt
og skip fullfermt erlendum gersem-
um. Og för mín um hið forna land
guðanna fyllir mig kynlegri sælu-
kend ....
Hinn 7. ágúst síðastliðinn, þegar
stóra skipið gráa og hvíta (J. G. fór
héðan með belgiska skipinu “Leo-
poldville”) fór frá Reykjavík, þá
beið eg lengi—lengi— á þiljum uppi
til þess að horfa á þig, ísland, hverfa
rökum sjónum mínum, afmást smátt
og smátt úti við sjóndeildarhring
reginhafsins, líkt og hillingar á
brennandi sandauðnum Afríku. Og
á morgni hverjum, er eg reis úr
rekkju, og á kvöldin, þegar skipið
kvað við af glaumi og gleði og þil-
farið var mannlaust, þá gekk eg aft-
ur í skut til að lauga augu mín í kjöl-
farinu, sem glóði í silfri og smar-
ögðum og bjó huga mínum dýrðlega
braut til þín aftur, ísland.
ísland, kynjaeyja við hið mikla
Norðurheimskaut jarðar, raddir frá
forneskju kölluðu mig til þín með
ómótstæðilegum töfrakrafti. Og
þegar í stað fékk eg ást á þér. Eg
elskaði þig líkt og hafið, hafið ]>ar
sem menn berast ekki á banaspót,
líkt og hina miklu eyðimörk Sahara,
þar sem rósir dafna í gullsandi í
blárri forsælu pálmatrjáa.
Líkt og hafið og eyðimörkina elsk-
aði eg þig, þú ísland með fálkann
hvíta í himinbláum feldi.
Eg er þess viss, að maðurinn og
landið skiftast á dulskeytum. Eg
veit, að ókunnugt land getur á svip-
stundu gripið sál vora, gegnum
skynfæri vor, og náð henni á vald
sitt fyrir fult og alt. Eg veit enn-
fremur, að maðurinn leitar til slíks
lands eins og hann leitar til konu,
knúður af óljósri óbrigðulli eðlis-
hvöt. Og þess vegna hélt eg af
stað til að kynnast þér, ísland, full-
viss þess að verða ekki vonsvikinn.
Eg hafði þegar sótt þig heim
nokkrum sinnum áður með óhefluð-
um sjómönnum frá ættjörð minni,
Flæmingjalandi, sem koma svo langt
að til að varpa netum sínum djúpt í
fiskauðugt haf stranda þinna. Af
stjórnpalli togarans “O. 99 Jeanne”
— (sem brotnaði í fyrra á skerjum
við Skotlandsstrendur)—horfði eg
á þig, ísland, með augum sem
brunnu af þrá. Dimm og drungaleg
ský grúfðu yfir Snæfellsjökli og
virtust háma í sig glampáhdi, æva-
gamla jökulbunguna. Fyrirheitna
land, þú færðist undan, er eg nálg-
aðist, svo að eg varð að gefa þér
þá mynd, sem þú hafðir i draumum
mínum. Og í hvert sinn, er eg hvarf
á burt án þess að stíga á land, þá sá
eg jafnan með sárum trega eftir
síðasta netinu, sem upp var dregið.
En í þetta sinn blés hagstæður byr
í segl mín. Og för mín um hið forna
land guðanna fyllir mig kynlegri
sælukend ....
Þegar eg steig fæti mínum á jörð
þína, ísland, var eg bara nafnlaus
ferðalangur, útlendingur frá suðri
kominn, og þú gast ei vitað, að eg
bar í brjósti mikinn kærleik til þín.
Hinar einföldu, en hjartanlegu við-
tökur, sem biðu mín hjá þér, munu
mér seint úr minni líða. Og mér er
sem hafi eg alt af þekt þá, mennina,
sem veifuðu hönd sinni—lengi—við
burtför mína.
Carl Olsen, Björn Jónsson, Pétur
Gunnarsson, Guðm. Sigmundsson,
Snæbjörn Jónsson og þér, K. Stef-
ánsson, kæri leiðsögumaður og vin-
ur, í ykkur öllum heilsa eg hinum
fögru íbúum Norðursins, þar sem
gestrisnin er enn í hávegum höfð
sem heilög dygð, gestrisnin, sem er
hið æðsta aðalseign frjálsra og ó-
háðra þjóða. f
Fimtugs afmæli
Síðastliðinn laugardag átti Mr. T.
E. Thorsteinsson, bankastjóri við
Royal Bank of Canada, fimtugs af-
mæli. I tilefni af því var hann
heiðraður með samsæti á St. Regis
hótelinu að kveldi afmælisdagsins.
Milli fjörutíu og fimtíu manns
tóku þátt í samsæti þessu, er var i
alla staði hið ánægjulegasta. Veizlu-
stjóri var Mr. Friðrik Bjarnason, og
bauð hann gesti velkomna með all-
itarlegri ræðu, þar sem hann lýsti
sinni margþættu kynningu við heið-
ursgestinn. Kvaddi hann veizlu-
gesti óspart til ræðuhalda, og mun
svo hafa farið að lokum að tala
ræðumanna og veizlugesta, það er
allra þeirra, er samsætið sátu, stæð-
ist nokkurn veginn á. Allar lýstu
ræðurnar, þó stuttar væri, virðingu
og hlýhug til hins prúða heiðurs-
gests. En á milli þeirra skemtu
menn sér við söng, undir forustu
Paul bæjarfulltrúa Bardal.
Dr. B. H. Olson afhenti heiðurs-
gesti, fyrir hönd viðstaddra vina, og
ýmsra annara, er ekki fengu komið
því við að sitja mannamót þetta,
vandað úlnliðsúr til minja um at-
burðinn, er heiðursgestur þakkaði
með viöeigandi hlýyrðum.
Mr. Thorsteinsson hefir gegnt
bankastjóra sýslan við útibú téðs
banka á mótum William og Sher-
brook stræta í tuttugu og þrjú ár,
og mun það ekki ofmælt, að vin-
sældir hans hafi farið vaxandi með
ári hverju; enda má hann óhikað
teljast í röð hinna allra mætustu
Vestur-ísendinga. Auk síns um-
svifamika starfs við bankann, hefir
Mr. Thorsteinsson gefið sér tíma ti!
þess að sinna félagsmálum íslend-
inga hér í borg, bæði sem ötull og ó-
sérhlífinn meðlimur Fyrsta lúterska
safnaðar og á mörgum öðrum svið-
um.
Mr. Thorsteinsson er ættaður úr
Hróarstungu á Fljótsdalshéraði.
Kona hans er Svafa, dóttir Mr. og
Mrs. Olgeir Frederickson, er um
langt skeið bjuggu rausnarbúi í
Argylebygð, en dvelja nú hér i Win-
nipegborg.
Þau Mr. og Mrs. Thorsteinsson
eiga fimm mannvænleg börn.
1.
Og nú hefir ræst hin heita ósk
rnín um að kynnast þér, ísland,
þránni til þín hefir nú verið full-
nægt. Og þegar i stað fékk eg ást
á þér.
Hlustið á:
bjúpu vötnin þín, sem sparsöm
sólin skrýðir bláma ítölsku vatnanna,
tæru vötnin þín, þar sem spegla sig
fannhvítir svanir; víðáttumiklu slétt-
urnar þinar og dalirnir, þakin rauðu,
grænu, svörtu hrauni, þar sem lífið
sigrar í líki örsmárra, dásamlegra
blóma; hreinlæti hýbýla þinna og
lítilmótlegustu sveitabæja; litlu dug-
legu hestarnir þímr; björtu næturn-
ar þínar, litaðar daufum morgun-
roða; aðdáun þin á fortíðinni og
virðingin fyrir fornum þjóðarvenj-
um; iðjusama fólkið þitt; þraut-
seigja þeirra, sem vinna að ræktun
óþjáls jarðvegar; litlu garðarnir þín-
ir, þar sem allskonar blóm, úr öllum
áttum, skapa hrífandi sumar, ennþá
yndislegra en “Vor” Griegs; skært
og hispurslaust augnatillit dætra
þinna; smávöxnu skógarnir þinir,
þar sem toppar hins angandi laufs
strukust við kvið litla hestsins míns ;
firðirnir þinir, þar sem hafið hefir
höggvið margar furðulegar myndir;
ósnertu jöklarnir þínir; fossarnir
þinir, hinir fegurstu í heimi, sem
regnboginn þenur sig yfir eins og
marglit brú; ljóðagerð þín, sem er
undur mannúðleg, þótt alin sé í ó-
frjóvum jarðvegi; þinar dýrðlegu,
breytilegu auðnir, þar sem maðurinn
gengur í hrifningu til móts við hina
síðustu guði, á snævi þöktum f jalla-
tindum, í ríki órofinnar þagnar;
reikulu hjarðirnir þínar; kalda og
þétta regnið þitt, sem þvær burt öll
óhreinindi hnignandi menningar;
alt þetta varð mér kært, ísland, öll
þín glæsta og eyðilega jörð ....
Og það var þetta, sem eg vildi
segja þér.
Hljómþýð nöfn allra þeirra staða,
sem eg kom til, juku mjög á unað
þeirra nýjunga, sem dagur hver bar
í skauti sér. Þau óma enn í eyrum
mér sem töfraþulur, er seiða mig
aftur til þín.......
Víst er það, að meðan eg skrifa,
skilja mig 2000 rastir frá “Ultima
Thule,” þar sem hugur minn reik-
ar í draumi á þessu augnabliki. Mað-
urinn ber með sér óró í hjarta, hvar
sem hann fer, og enginn er sinna
örlaga smiður. En fyr eða síðar
mun eg sjá þig aftur, ísland. í
himinsins óvíga stjörnuher hefi eg
af ráðnum hug valið þá, sem örugg-
ust reynist víðförlum sjómönnum:
Pólstjörnuna.
Og eg hefi trú á stjörnunni minni.
Og nú þegar sé eg í anda litlu
höfnina í Reykjavík, þar sem marg-
ar hendur eru á lofti til að fagna
mér.
En þangað til mun eg vegsama
fegurð þína, ísland, og syngja þér
margfalda dýrð. Þótt rödd mín sé
veik, þá mun hún finna leið að
sumra hjörtum. Þegar skáldið hefir
söng sinn, þá hlustar nó'ttin, og í
nóttunni hlusta útvalin hjörtu.
“Sjáumst aftur, Island.”
Brussel, 14. ágúst, 1933.
José Gers.
Mbl. 12. sept.
Tollhækkun í Italíu
ítalska ríkisstjórnin hefir fallist
á tilskipun um aukning innflutnings-
tolla á varningi frá þeim þjóðum,
sem hafa felt gjaldeyri sinn í verði.
Skemdir
á brúm og vegutn í flóðunum námu
um 50—60 þús. kr. segir vegamála-
stjóri.
Samkvæmt lauslegu yfirliti, er
gert hefir verið, á tjóni því, sem varð
á vegum og brúm í flóðunum um
daginn, er talið, að tjónið hafi alls
numið 50—60 þús. kr. á mannvirkj-
um þessum, segir vegamálastjóri.
Hefir hann skýrt blaðinu frá ýms-
um ráðstöfunum, er gerðar hafa
verið og gerðar verða vegna skemd-
anna.
Á Norðurlandsveginum kvað
mest að brúarskemdunum á Bjarna.
dalsá. Brýr voru þar tvær, sem
kunnugt er. Önnur brúin skeiflaðist
af stöplunum, og sentist á hvolfi
15—20 metra niður eftir ánni, og
grófst þar í aur, en stöplarnir steypt-
ust niður í hyl, sem áin gróf á brú-
arstæðinu. Hin brúin lafir á öðrum
stöplinum. Verður hægt að lyfta
þeim enda, er niður féll, og gera
nýjan stöpul undir þann endann. En
viðbúið er, að lengja þurfi brúna
um leið. Á Litluá hjá Hvammi þarf
að gera nýja brú nokkru lengri en
brúin var, sem tók af í flóðinu.
Er óvíst enn hvort ráðist verður
i þessar brúarsmíðar í haust. Ef
því verður frestað til vors, þarf að
styrkja þær bráðabirgðabrýr, er
gerðar hafa verið á ám.
Jökulsá á Sólheimasandi, gerði
talsverðan usla, eins og kunnugt er.
Fór kvísl úr henni vestur úr far-
veginum fyrir ofan brúna, og fyrir
endann á fyrirstöðugarði þeim, sem
þar er gerður. Rann kvísl þessi inn-
an við garðinn og gróf sig gegnum
vegginn, sem liggur upp á brúna,
rétt vestan við brúarsporðinn.
Auk þess seig einn brúarstöpull-
inn nokkuð. Að athuguðu máli,
J verður auðvelt og kostnaðarlítið, að
| lyfta brúnni, þar sem hún seig með
stöplinum, hækka stöpulinn, og
koma brúnni þannig í samt lag.
Pall er nú verið að setja yfir
skarðið í veginn við brúarsporðinn,
og önnur brúðabirgðarbrú verður
sett á kvísl, sem enn rennur vestur
úr þessari útbrotakvísl úr ánni. Síð-
an verður hlaðið í þessa kvísl, svo
áin falli öll í sinn gamla farveg.
Verða aðgerðir þessar ekki sérlega
kostnaðarsamar.
Vegna reynslu þeirrar, sem nú
fékst, um vatnavexti í Klífanda,
verður Klifandabrúin lengd, Hún
var því nær fullgerð, er hlaupið kom
um daginn. Hún átti að verða 100
metrar á lengd. Brúaropið fyltist
nær alveg, og þó rann helmingur ár-
innar vestan Péturseyjar, meðan á
flóðinu stóð, en eyrarnar allar aust-
an Péturseyjar voru einn vatns-
flaumur austur undir Steigarháls.
Hafursá á að veita í Klifanda.
Skemdi sú á talsvert aðstöðuna til
fyrirhleðslunnar, gerði hana kostn-
aðarsamari. Þó verður haldiý við
fyrra áform i því efni.
Klifandabrúin hangir uppi, þó
einn stauraokinn færi undan brúnni
í flóðinu. Okann rak á land, skamt
eðan við brúna. Hann verður sett-
ur í samt lag á sinn stað aftur.
Bakkakotsáin undir Eyjafjöllum
gróf sig nokkuð inn i veginn vestan
brúarinnar, og er sennilegt að horf-
ið verði að því að lengja brúna
nokkuð, 10—20 metra á lengd.
I flóði þessu breyttust farvegir á
Mýrdalssandi þannig, að alt jökul-
vatnið hefir nú aftur lagast í Múla-
kvisl, en horfið úr Leirá, og Þver-
kvíslum, en þær ár hafa frá því
snemma i sumar tept alla bilaumferð
um austurhluta Mýrdalssands.
Mbl. 16. sept.