Lögberg - 08.02.1934, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 8. FEBRÚAR, 1934
Mrs. Margrét Jónsdóttir Isfjörð
Fædcl 14. marz, 1876—Látin 11. jan. 1934.
“Un þegar fjólan fellur bláa,
fallið það enginn heyra má;
en ilur liorfinn ihnir fyrst
urtabygðin hvers hefir mist.”
(B. Th.)
Hinn birti ljár dauðans er ávalt að verki. Meðal þeirra er
faílið hafa úr hópi vor Islendinga, fyrir atlögu hans, nú þegar
á þessu nýbyrjaða ári, má nefna Margréti heitina Isfjörð, sem
hér skal að nokkru getið. Hún var fædd á Finnastöðum í
Grundarsókn í Eyjafjarðarsýslu. Foreldrar hennar Jón Sig-
urðsson og Rósa Mikkaelsdóttir til heimilis á Skjaldarstöðum
í Öxnadal, í Eyjaf jarðarsýslu. Með móður sinni ólst hún upp
á íslandi, til 13 ára aldurs, en þær fluttu til Vesturheims árið
1888. Bftir að hingað kom og til þess tima að hún giftist, var
Margrét mestmegnis með og á vegum móðursystur sinnar Mar-
grétar Mikkaelsdóttur, er búsett var’i Winnipeg, og sem síðustu
æfiár átti dvöl hjá ísfjörðs-hjónunum, og sem andaðist á heim-
ili þeirra, árið 1927, að mig bezt minnir. — Eina systur átti
Margrét heitin, Jónínu Sigurrósu Arason; er hún búsett á
Gimli, Man.—
Margrét giftist 2. marz, 1904, Þórði ísfjörð, ættuðum úr
ísafjarðarsýslu, af góðum ættum kominn, þar vestra. Þau
byrjuðu búskap og bjuggu jafnan í Fjóni í Minerva-bygðinni,
vestanvert við Gimli, Man. Börn þeirra 6, eru á lífi: Norman
Laurence, kvæntur Katie Stywka, búsettur í Minerva; Gavrose
Margrét, gift Ronald Jones, Gimli* Man.; Gróa, gift Sæberg
Kristjánssyni, Gimli, Man.; Sigrún Björg og Thelma Árný,
ógiftar: Fanny Sigurrós, gift Ólafi Sigurjóni ísfeld, Gimli,
Man.—
Margrét heitin var fríð kona að ásýndum og fíngerð að
eðlisfari. Heilsan var aldrei verulega sterk, og lifsbaráttan því
þeim hjónum erfiðari en ella myndi. Kjör landnemanna—ís-
lenzku bændanna, fyr og síðar, eru erfið og oft lætur nærri að
þau séu ofurefli, einkum ef að heislubrestur og veikindi hindra
framgönguna, eins og oft átti sér stað í reynslu ísfjörðs-hjón-
anna á Fjóni. Störfuðu þau hjón ágætlega saman, sem einn
maður, og þolinmæði og góðvilji einkendi afstöðu þeirra gagn-
vart hvoru öðru i nærri 30 ára samfylgd þeirra á lífsins leið.
Hin látna lét sér af frenlsta megni ant um börnin sin, og
var þeim góð móðir. Einnig tók hún litlu barnabörnin sín sér
að hjarta, og fórnaði veikum kröftum sínum í þarfir þeirra og
þarfir heimilis síns, rrleðan æfidagurinn entist. Mun hún og
þreytt til hvildar gengið hafa, þótt enn væri hún á ágætum aldri,
er andlát hennar bar að höndum. Ýmsan þátt tóku þau hjón í
félagsrftálum Mínerva-bygðarinnar, en einnig i félagsmálum
Gimli-bæjar. Hin látna, ásamt eiginrrtanni og börnum, var
tilheyrandi lúterska söfnuðinum á Gimli, störfuðu þau í þeim
félagsskap af ljúfum hug og frerrtsta megm. Geymir sá er
linur þessar ritar, hugþekkar minningar um samvinnu með þeim
hjónum, á starfsárunum þar. Góðvilji einkendi þau jafnan.
Jarðarförin fór fram þann 15. jan. Séra Jóhann Bjarna-
son, sóknarprestur á Gimli, stjórnaði kveðjuathöfninni og talaði
bæði á heimilinu og í lútersku kirkjunni.
Sá er þetta ritar mælti einnig kveðjuorð. Þrátt fyrir
grimdarfrost og hörkuveður, var magt fólk viðstatt á heimilinu
og fjölmenni í Gimli kirkju; þögul samúð og þátttaka í sorg
þeirra, er mist höfðu ástvin sinn, samfara þakklæti fyrir sam-
fylgd liðins tíma.—
Við sviplegt fráfall Margrétar heitinnar er söknuður meðal
ástvina hennar, er tímans mjúka hönd og endurfundavissan ein
fær bætt. Guð gleðji og styrki þá alla, er syrgja og bera
harm i hjarta, og láti hrygð þeirra hverfa íyrir gleði þeirri,
er guðstraustið eitt fær veitt. — Enda eg svo þessi kveðjuorð
með ljóðbroti eftir Kristján Jónsson skáld:
“Þeir eru sælir, er sýta og gráta,
því sælunnar faðir ei breytir sér einn.
Sælan er eins fyrir syrgjandi’ og káta;
hann sér fyrir öllum; það gleymist ei neinn.”
1. febr. 1934. Sigurður ólafsson.
Úr gömlum dagbókum
Þýðingin eftir séra Sigurð S.
Christoþherson.
Úr dagb. Friðriks í júní 1521.
Marteinn Lúter er horfinp. Eng-
inn veit hvert hann hefir verið flutt-
ur, eða af hverjum, eða hvort hann
er lífs eða liðinn.
Hann yfirgaf Wormsborg með
þeim ásetning að fara til Witten-
berg. Hann vay kominn í grend
við þorpið Mora, og fór að heim-
sækja ömmu sína og önnur skyld-
menni, er bjuggu búum sínum þar
i grendinni. Lúter gisti hjá ömmu
sinni og lagði upp næsta morgun, og
hefir ekki spurst til hans síðan.
Við erum ekki vonlaus, að Lúter
kunni að vera meðal vina, en við
erum samt milli vonar og ótta; ó-
vinir hans eru margir og grimmir
viðureignar, og sjást lítt fyrir með
bardaga aðferð. Var þeim fylli-
lega í hug að gera atlögu að Lúter
i Wormsborg, hefðu þeir þorað.
Láta þeir ekkert ógert til þess að
eyðileggja Lúter.
Hann er bannfærður af páfa;
gerður útlagi af keisaranum; brenni-
merktur sem argasti villutrúarmað-
ur; talinn óverjandi drottinssvikari;
svivirtur að keisarans dómi, og tal-
inn örvita guðlastari; talinn satan
sjálfur í munkahettu. Það eru tal-
in drottinssvik að hýsa Lúter eða
greiða honum nokkurn beina, en
dygð að lífláta hann.
En á hinn bóginn geyma vinir
hans hvers orðs, sem Lúter talaði,
eins og hvern annan helgidóm; eins
og kveðjuorð deyjandi föður.
• Eg vona og bið að Lúter komi
fram áður en langt unl líður. En
sem stendur verð eg að leitast við
að reka það starf, sem mér er feng-
ið í hendur.
Mér eru afhentar bækur og bréf
Lúters, sem eg á að útbreiða og
selja, ekki að eins um alt Þýska-
land, heldur hvar sem eg get. Eg
á að flytja vatn lífsins, það orð,
sem gerir menn frjálsa og svalar
þeim, sem þyrstir eru.
Dimmaskógi í maí 1521.
Eg er búinn að vera á færðinni
vikulangt. Xeiðin liggur eftir eyði-
legum stíg í Dimmaskógi. Eg minn-
ist þess, að eg var hér á ferð með
Lúter fyrir ellefu árum. Við vor-
um að ganga til Rómaborgar. Bár-
um munkakápur og vorum auð-
sveipir þjónar páfa. Að sönnu voru
þá byrjuð umbrot í sálu Lúters, sem
hafa orðið opinber síðan. Við sung-
um á göngunni lofgjörðarsálm
Maríu, móður Drottins. Nú er
þetta alt breytt. —
Eg hélt leiðar minnar með bóka-
bagga minn inn í næsta þorp; mætti
eg gömlum presti, góðlátlegum;
kvaðst hann ekki líklégur að gera
mikil kaup við mig; taldi líklegt að
bækur mínar væru þjóðsögur og
munnmæli; opnaði hann eina bók-
ina, er hann sá nafn Lúters á titil-
blaðinu, brá honum ekki alllítið og
mælti: “Veistu hvaða bækur þú
ert að bjóða til kaups?” Eg kvað
svo vera. “Er þér kunnugt um hætt-
una, sem er því samfara?” hélt
hann áfram. “Eg hefi heyrt að
Lúter sé bannfærður af páfa, og
gerður útlægur af keisaranum.
Vikuna sem leið, kom farandsali
með þá fregn, að hann hefði séð
Lúter andvana, stunginn mörgum
stungum.” “Lifandi var Lúter,”
mælti eg, “fyrir þremur dögum síð-
an, að því er vinir hans sögðu.”
“Lof sé Guði,” mælti munkurinn.
“Þorpsbúar hér standa í mikilli
þakkarskuld við Lúter.”
Eg seldi allmargar bækur innan
þorpsins ; nokkrar skildi eg eftir hjá
hinum gamla presti, sem hýsti mig
með mikilli góðsemi. Hann fylgdi
mér út úr þorpinu. Hann kvaddi
mig og bað mér allrar blessunar, og
lagði mér mörg heilræði, og sneri
aftur með hrygð.
Misjafnar viðtökur biðu mín á
þessu ferðalagi. Flestir tóku mér
vel. Embættismenn, sem vegna
stöðu sinnar, ekki dirfðust að veita
mér viðtöku, liðsintu mér heimulega
á allan hátt. Menn þyrptust til
fundar við mig, og spurðu mig
frétta um Lúter. Komust menn
mikillega við af frásögn minni af
ferð Lúters til Wormsborgar og
annara athafna.
Mest fann eg þó til hinnar til-
beiðsluríku lotningar, er alþýða bar
fyrir nafni Lúters. Kom það fram
í mörgum myndum. Bóndamaður
gamall kallaði á mig með sér inn i
afherbergi heimilis sins; sýndi hann
mér mynd af Lúter með ljósbaug
umhverfis; var tjald dregið fyrir.
Hann benti mér á þilið gagnvart
myndinni; benti mér á aðra mynd
af kastala og mælti: “Lávarður sá,
sem ræður yfir þessum kastala hef-
ir gert mikið á hluta minn og minna;
tveir synir mínir mistu lífið i ófriði,
sem hann var valdur að af eigin-
gjörnum hvötum; veiðimenn hans
eyða akra og engi fyrir mér á veiði-
ferðum sinum; skjóti eg dýr mér
til matar, er það talin fangelsissök.
En nú er veldi þeirra á förum. Eg
leit þann mann í Wormsborg, sem
frelsað getur mig og mína undan
þessu ónauðaroki. Eg heyrði hann
flytja orð sannleikans fyrir keisar-
anum, biskupum og öðrum stór-
mennum. Hann stóð þar frammi
fyrir þeim hugrakkur eins og ljón.
Guð hefir sent mann þennan til þess
að leysa menn úr læðing þjáning-
ar og kúgunar. Hið frelsandi rétt-
læti skal ríkja um síðir, svo menn
fái að njóta frelsis síns.”
Eg komst innilega við af orðum
þessum, og mælti: “Frelsari mann-
anna er kominn fyrir fimtán hundr-
uð árum, vinur minn, en frelsari
réttlætisins hefir ekki enn haldið
innreið sina. Frelsari mannanna
var tekinn af lífi á krossinum, en
lærisveinar hans hafa ekki enn tek-
ið við völdum, heldur liðið miklar
þrengingar til þessa.”
“Guð er þolinmóður,” mælti
bóndinn, “en eg trúi þvi að tið frels-
isins sé í nánd.” Eg er viss um
það, að Lúter kemur til þess að
vitja hefnda fyrir margan órétt
gegn okkur bændum. Það er mælt,
að hann sé kominn af bændafólki,
eins og eg og mínir líkar.”
Frankonia í ágústmán.
Nú er breytt um fyrir mér.
Umhverfi mitt eru fangahúss-
véggir og járngrindur. Get eg séð
gegn um grindurnar, en óvist hve-
nær eg fæ frelsi mitt. Mér kemur
þetta alls ekki óvænt; bjóst fremur
við, að það, meðal annars, myndi
verða afleiðing þess starfs, sem eg
rek, og tel ekki heldur eftir mér að
líða það.
Það var í gærkvöldi, að eg gekk
heim að prestssetri í þessu Frank-
onia þorpi. Þar bjó prestur Rub-
recht að nafni. Dyrnar stóðu opnar
og alt var hljótt. Litli matjurta-
garðurinn virtist í vanrækslu; vafn-
ingsjurtirnar fyrir dyrunum héngu i
lausu lofti.
Smáheimili þetta var sýnilega í
vanrækt. Það hafði verið snoturt
og alt í lagi. Húsgögn voru þakin
ryki, og matarleifar voru á borðinu,
en þó virtist húsið ekki yfirgefið
með öllu. Það lá bók í einni glugga-
kistunni, lögð þar fyrir stuttu. Það
var útlistan Lúters á Faðir-vor. Eg
hafði skilið bók þessa eftir við dyrn-
ar fyrir nokkrum mánuðum.
Eg fekk mér sæti við glugga; sá
! eg þá hvar presturinn var að koma
í hægðúm sínum eftir garðinum.
Hann hafði elst talsvert síðan eg sá
hann síðast. I lann nálgaðist hús-
ið án þess að líta upp; hefir vafa-
laust ekki búist við gestkomu. Þeg-
ar eg stóð upp að heilsa honum,
glaðnaði yfir honum og greip hann
hönd mína með innileik. Þegar
hann sá bókina, sem eg hafði tekið
úr glugganum varð hann alvarlegur,
benti mér til sætis og settist gegnt
mér og mælti:
“Bók þessi kom því til leiðar, sem
hvorki bannmæli eða hótanir hinnar
eldri kenningar gátu gert. Hún
kom því til leiðar, að við erum skil-
in. Hún er búin að yfirgefa mig.”
Þú skildir bók þessa eftir við inn-
ganginn. IIún var að lesa hana eitt
sinn, þegar eg kom heim. Hún
sagði við mig: “Það hefir einhver
ritað bók þesga handa mér; hún lá
opin við innganginn, og þessi orð
blöstu við: “Ef þú finnur til þess
fyrir augliti Guðs, að þú ert fávit-
ur, syndari, með óhreinu hugarfari
og fyrirdæmdur, þá stendur þér
engin hjáp né huggun til boða, nema
í Jesú Kristi einum. Guð hefir ge?t
Krist að vísdómi, réttlæti, helgun
og endurlausn. Kristur er brauð
Guðs—brauð, sem hann vill gefa
börnum sínum. Að trúa á Krist er
að neyta þessa himneska brauðs.
Það gengur Guði til hjarta, þegar
við áköllum hann sem föður. Sá
sem játar, að hann eigi föður í
himnum, kannast við að hann er
munaðarlaus á jörðunni!”
“Við þessi orð komu tárin fram
í augu hennar, er hún mælti: ‘Mér
finst eg vera fordæmd, Rubrecht!
Mér finst eg vera muhaðarlaus,
langt frá heimili mínu. Ef að eins
Guð vildi taka mig í sátt nú þegar.’ ”
Hún bað mig að leita uppi alla
staði í Nýja Testamentinu, þar sem
væri talað um að Kristur hefði dáið
fyrir syndarann. Mér til stór-undr-
unar varð eg þess vís, að það er
hægt að finna þá staði um alt Nýja
Testamentið. Hún las bókina með
miklum áhuga.
Eitt sinn sagði húrt við mig:
‘Rúbrecht, ef Guð er gæskuríkur,
eins og bókin segir, og elskar okkur,
er þá ekki sjálfsagt fyrir okkur að
hlýða boðum hans?’
Eg hafði ekki kjark til að svara
þessari spurningu, því eg skildi vel
við hvað hún átti.
Morguninn eftir þegar eg kom á
fætur, beið morgunmaturinn mín,
alt var sópað og fágað að vanda.
Það var bréfmiði á borðinu með
skrifuðum prentstöfum, sem hún
hefir hlotið að skrifa upp pr bók,
þvi hún kunni ekki að skrifa. Á
miðanum stóð: ‘Vertu sæll. Við
erum megnug að biðja hvort fyrir
öðru. Guð mun vera með okkur og
gefa, að við fáum aftur að sjást í
húsi okkar himneska föður, án þess
að styggja hann.’
Eg hefi séð hana einu sinni, án
þess að hún sæi mig. Hún vinnur
á bændaheimili all-langan veg inni í
skóginum.”
“Hjartað fær umborið miklar
raunir,” mælti eg, “ef samvizkan á-
sakar mann ekki.”
Við féllum á knébeð; bæn okkar
gekk út á það, að vilji Guðs mætti
verða ríkjandi hjá sjálfum okkur og
öðrum.
Eg kvaddi prestinn næsta morg-
un og skildi eftir nokkrar af bókum
Lúters.
I dag lá leið mín um engi nokk-
u,rt, mætti eg þar ungum munk;
hann langaði til að kynnast bókum
mínum og kvaðst fullviss, að þær
myndu seljast innan klaustursins;
gengum við heim að klaustrinu,
beið eg við dyrnar, rrteðan hann
gekk inn; heyrðist brátt háreisti
innan að; áður en mig varði, komu
þrír eða f jórir munkar að innan;
þrifu af mér bókabagga minn og
fóru með mig inn i fangaklefa
klaustursins.
Nú hefi eg gist fangejsi þetta um
hríð. Eg er ekki vonlaus um að
geta sloppið. Það hefir verið hlað-
ið upp i dyr á einum veggnum, er
bogamynduð hleðsla efst í dyrun-j
um, geri eg mér von um að geta los-
að steina þessa, hefir mér nú þeg-
ar orðið talsvert ágengt.
Framh.
Móðir
Lágt sá eg leiði
landnámskonu,
fjarlægt firðinum hennar;
mættu þó margir
muna þá daga
er hlúði’ ’hún að hlynviði ungum
Gleymast oft gjafir
og gefandinn líka,
en valinn á virðingabekkinn
orður sem átti
auðs og valda,
ærlega ynni þó sjaldan.
Mörg er sú móðir,
er minnast ætti;
gleymt hefir guð þeim eigi,
glöð eða grátin
gátur leysti
vona og vandamála.
Mínu í minni
munu geymast
gleðitár margrar móður,
ráðgáta ef rættist
runni í hennar,
svo að varð sólarmegin.
Hvar er i heimi
helgiljómi
móðurástinni meiri;
ef að þú átt þér
ögn af henni,
geymdu og glataðu eigi.
W A.
Hvað er að heyra þetta? Eru
vindlarnir orðnir svona dýrir?
—Já—vissuð þér það ekki fyr?
—Jú-ú—en eg hefi til skamms
tíma verið þjónn á höfðingjasetri.
ZAM-BUK
hreinsar húðina af
Blettum og bólum
Þýskur hagfræðingur hefir komist
að raun um það, að vikan hafi sínar
sveiflur, hvað vinnu manna^snerti.
Til dæmis segir hann, að maður,
sem vinni að því að skrifa á ritvél.
skrifi minst á mánudögum, eftir
það skrifi hann meira og meira, alt
til fimtudags. — Á föstudag fari
honum mikið aftur og á laugardag
sé eins gott fyrir hann að hætta al-
veg kl. 12 á hádegi.
“Jón bað mig aS giftast sér og
gera sig að hámingjusamasta mann-
inum undir sólinni.”
“Og hvort gerðirðu?”
Skoti nokkur var beðinn um að
láta eitthvað af höndum til mun-
aðarleysingjahælis.
Hann sendi börnin sín.
A. : Það stendur hér í blaðinu,
að enskur vísindamaður hafi farið
suður í Afríku til að athuga risa-
vaxna menn.
B. : ÞaS finst mér langsótt. Þegar
eg fer á kvikmyndasýningar koma
þeir æfinlega og setjast fyrir fram-
an mig.
“Sjáðu mamma,” sagði barnið,
sem sá zebradýr í dýragarði, “þama
er hestur i baðfötum.”
Frúin: Þú ættir bara að vita
hvað leiðinlegt er aS vera einn heima
á kvöldin.
Bóndinn: Eg veit það—þessvegna
fer eg að heiman.
INNKÖLLUNAR-MENN LÖGBERGS
Amaranth, Man..................... B. G. Kjartanson
Akra, N. Dakota..................B. S. Thorvardson
Árborg, Man.....................Tryggvi Ingjaldson
Árnes, Man...................................... G. Sölvason
Baldur, Man...........................O. Anderson
Bantry, N. Dakota...............Einar J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash...........................Thorgeir Símonarson
Belmont, Man.....................................O. Anderson
Blaine, Wash...................Thorgeir Símonarson
Bredenbury, Sask........................ S. Loptson
Brown, Man.............................J. S. Gillis
Cavalier, N. Dakota..............B. S. Thorvardson
Churchbridge, Sask......................S. Loptson
Cypress River, Man......................O. Anderson
Dafoe, Sask .......................J. G. Stephanson
Edinburg, N. Dakota...............Jónas S- Bergmann
Elfros, Sask................Goodmundson, Mrs. J. H.
GarCar, N. Dakota.................Jónas S. Bergmann
Gerald, Sask............................C. Paulson
Geysir, Man.....................Tryggvi Ingjaldsson
Gimli, Man...........................F. O. Lyngdal
Glenboro, Man...........................O. Anderson
Hallson, N. Dakota......................J. J. Myres
Hecla, Man.........................Gunnar Tómasson
Hensel, N. Dakota.....................John Norman
Hnausa, Man............................ G. Sölvason
Húsavík, Man...........................G. Sölvason
Ivanhoe, Minn.............................B. Jones
Kandahar, Sask................. J. G. Stephanson
Langruth, Man....................John Valdimarson
Leslie, Sask...........................Jón Ólafson
Lundar, Man............................S. Einarson
Markerville, Alta......................O. Sigurdson
Minneota, Minn.............................B. Jones
Mountain, N. Dakota.....................J. J. Myres
Mozart, Sask...................................Jens Eliason
Oak Point, Man.......................A. J. Skagfeld
Oakview, Man..........................Búi Thorlacius
Otto, Man...............................S. Einarson
Point Roberts, Wash.........J..........S. J. Mýrdal
Red Deer, Alta........................O. Sigurdson
Reykjavik, Man........................Arni Paulson
Riverton, Man..........................G. Sölvason
Seattle, Wash..........................J. J. Middal
Selkirk, Man........................... W. Nordal
Silver Bay, Man.......................Búi Thorlacius
Svold, N. Dakota.................B. S. Thorvardson
Swan River, Man.........................A. J. Vopni
Tantallon, Sask................... J. Kr. Johnson
Upham, N. Dakota................Einar J. Breiðfjörð
Vancouver, B.C.....................Mrs. A. Harvey
Víðir, Man......................Tryggvi Ingjaldsson
Vogar, Man.....................Guðmundur Jónsson
Westbourne, Man..................................Jón Valdimarsson
Winnipeg Beach, Man....................G. Sölvason
Winnipegosis, Man............Finnbogi Hjálmarsson
Wynyard, Sask.....................J. G. Ste'phanson