Lögberg - 02.05.1935, Blaðsíða 3

LÖGBERGr. FIMTUDAGINN 2. MAI, 1935.
Dante tells us (if memory serves
me) that Virgil is the special guide
and mentor of poets in the world
beyond the Styx, — of those who
have fallen short of Paradise
through lack of piety. So you see
what you are in for when, if ever,
you shuffle off. I gather that the
company is fairly distinguished.
But coming back to earth—I
drink your health, and wish you
many more! That comes from the
heart of
yours sincerely,
Bogi Bjarnason.
Úr bréfi frá Judge Grímson, sem
var staddur í Rochester, Minn., þar
sem kona hans var sjúk. Lét hann
þess. getið a8 ef ekki hefÖi þannig
sta'Öið á. hefÖi hann verið viðstadd-
ur og bað aÖ skila sem fylgir til
K. N. á aímælishátíðinni:
“My wife joins me in extending
K. N. our heartiest congratulations
and best wishes for the future. Tell
him he is one poet I can really and
fully understand.”
Þúsundfaldar þakkir til vors kœra
K. N. vestan frá Kyrrahafi.
Þúsund sinnum þökkum þér,
Þúsund, minna en verðugt er;
Þúsund fyrstu þakkirnar
Þúsundist til eilifðar!
F. R. Johnson.
(Einn af fjöldanum)
Mr. K. N. Júlíus, 6. apríl, 1935.
“Hvað er svo glatt sem góðra vina
fundur,
er gleðin skín á vonarhýrri brá”—
Kæri K. N.—
Eg vona að gleðilegt sé þitt 75
afmæli.
Sigrún Northfield,
1011 University Ave.
Rochester, New York.
Grand Forks, N. D.,
6. apríl, 1935.
Herra K. N. Júlíus,
Mountain, N. Dak.
Kæri vin K. N.:—
Mig langar til með öðrum kunn-
ingjum þínum að óska þér til lukku
með 75. afmælið. Mörg eru árin
orðin, sem þú hefir hlotið að ganga
» í gegnum, og vinir þínir gleðjast
með þér, að þú enn sért heill og
frískur. Þú hefir gefið mörgurn
ánægjustund, jafnvel mér þá er þú
ritaðir: “Hér er kaffi og hér er
dans—hér er eg og séra Hans.”
Eg óska þér alls góðs og þess að
þú megir enn lifa mörg ár í góðri
heilsu og góðum skáldskap. Og svo
hugsaðu um að Drottinn elskar þig
og oss alla og vill að vér göngum
hans veg.
Þinn í einlægni,
H. B. Thorgrimscn.
Fjarlægðir og stærðir
himintungla
I byrjun þessarar aldar var þekk-
ing vor um fjarlægðir og stærðir
fastastjarna næsta takmörkuð. Þótt
búið væri að sönnu að ákveða árs-
skekkjur fárra tuga hinna næstu
fastastjarna, þá voru hornfirðir
þeirra svo smáar í mörgum tilfell-
um, að ekki var unt aÖ mæla þær
með neinni vissu, og þeim því eigi
að treysta. Síðustu tuttugu og
fimm árin hafa ráðíð stórum bætur
á þessu. Hver uppgötvunin hefir
rekið aðra. Því stjörnufræðingar
hafa ekki, fremur en aðrir vísinda-
menn, setið auðum höndum, það sem
af er þessari öld. Eigi er unt að
kanna til hlítar bygingu alheimsins,
án þess að þekkja nokkurn veginn
hin réttu fjarlægðarsambönd milli
frumparta hans. Þar til fyrir
skemstu virtist efni þetta næsta tor-
velt úrlausnar. Þar sem fjarlægð-
arsamband þetta og víðáttumæling-
ar himingeimsins mega álítast aðal-
grundvallaratriði stjarnfræðilegra
rannsókna. ætla eg stuttlega að geta
um uppgötvun nýrra firðmælinga-
aðferða og hvað þær hafa leitt í
ljós.
Fjarlægðir stjarna eru mældar á
sama hátt og landmælingamaður
mælir fjallsgnýpu, kirkjuturn eða
annað það, sem eigi verður náð til.
Lárétt grunnlína, er liggur i beinni
stefnu frá því, sem hæðarmál á að
taka af, er nákvæmlega mæld, og
hornin frá báðum endum hennar
hnitmiðuð. Stefnulinur þessar
mynda geira eða þríhyrning, því
báðar stefna nákvæmlega á sama
punkt. Sæi maður báða enda grunn-
línunnar frá þessum punkti — frá
fjallsgnýpunni eða kirkjuturninum,
þá mvnda þeir horn, sem stjörnu-
fræðingar hafa nefnt skekkju (par-
allax) punktsins. Því lengri sem
grunnlinan er, því meiri verður
skekkjan.
Fjarlægðir næstu stjarna eru
þannig ákveðnar. Nægilega löng
grunnlína fæst hér á jörðu til að á-
kveða fjarlægð tungls, sólar og
næstu reikistjarna, sem lengst getur
orðið 7,926 mílur, og er þvermál
jarðar. En jafnvel næstu fasta-
stjörnur eru svo langt i burtu, að
þvermál jarðar verður sem ekkert í
samanburði við f jarlægð þeirra. \Tar
því leitað að lengri grunnlínu, er
nota mætti við slíkar mælingar. Ef
fastastjarna er athuguð með hálfs
árs millibili, verður fjarlægðin milli
athugunarstöðvanna jafn löng þver-
máli jarðbrautarinnar, eða 185,839,-
600 enskar mílur. En þrátt fyrir
þessa geipilegu lengd grunnlinunn:
ar, er ársskekkja næstu fastastjarna
tæplega ein sekúnda í bogamáli. Ein
sekúnda bogamáls tekur yfir jafn-
mikið svæði og tólf þumlunga
hringur í 206,265 feta fjarlægð.
Fáar ársskekkjur fara fram úr 2/10
úr sekúndu, sem táknar þó 96,000,-
000,000 mílna fjarlægð; en flestar
eru þær miklu minni. Vilji maður
WHAT ONE GIRL WORE
BY BETTY BROWNLEE
The pc\st-Easter fashion parade
presents an exciting array of frocks for
dressy occasions. It being essentially a
suit year, even the dressy frocks are
endowed with jackets and other touches,
such as vestee effects, which carry out
the suit idea.
The new frocks which are so appro-
priate for luncheons, teas, cocktail
parties and similar Ci?casions are de-
lightfully soft and flattering, and are
seen principally in taffeta, net and
ehiffon. In these materials, even
though they are cut on sult lines, they
have nothing of the tailleur about
them, but instead are very feminine.
Both the French importations and
the American models, in this type of
frock, place emphasis on the sleeves,
and exagrgerated fullness whether in
full-lengfth or elbo,w-length sleeves is
favored.
Most of the frocks, althougrh cut on
simple lines, have little touches at the
neckline and sleeves and trimmings
which enable the dress to be worn, with
jacket removed.
Today we illustrate a lovelv costume
for dressy c,ccasions. It is one ot the
new two-piece frocks described in black
net. The dress is cut on simple lines and
is trimmed with a white pique neck-
band and bow and matching buttons.
There are little cap sleeves on the dress.
The jacket has the new large sleeves
and the smart tuxedo front. Two patch
pockets on the jacket carry out the
tailored motif.
A Charminp Costume for Dressy Occa-
sions Is This Two-Piece Affair in Black
Net. The Jacket Is Important, With
Its Exaggerated Sleevcs and Tuxedo
Front, Two of the Latest Fashion Notes.
breyta ársskekkju einhverrar stjörnu
í mílnaf jarlægð, þarf ekki annað en
deila ársskekkjunni, sem ávalt er
gefih til kynna í bogamálssekúndum,
í 19,200,000,000,000. En ef árs-
skekkjunni er deilt í töluna 3.26,
verður útkoman fjarlægð stjörnunn-
ar i ljósárum. Til dæmis stjarnan
Proxima Centauri, sem, eins og
nafnið gefur til kynna, er álitin
að vera næst jörðu, og hefir því
stærri ársskekkju en nokkur önnur
fastastjarna; ársskekkja hennar er
0.79 úr sekúndu. Ef vér þvi deil-
um sekúndubrotinu 0.79 í breyti-
tölúna 19,200,000,000,000, verður
útkoman 2,430,379,746,835, sem er
fjarlægð stjórnunnar í enskum míl-
um. Qg sé sama brotinu deilt í
3.26 (3.26/0.79=4.13), verður
kvótinn 4 13/100. Og er þvi fjar-
lægð stjörnunnar rúm fjögur ljós-
ár. Það er tiltölulega skamt síðan
að stjörnufræðingar tóku eftir
Proxima Centauri, því hún er afar-
dauf, að eins þrettándu stærðar. En
það sem mest einkennir stjörnu
þessa er ekki nálægð hennar, held-
ur það, að af öllum þektum stjörn-
um er skærleiki hennar minstur. Til
skamms tíma var Alpha, stjarna í
sama merki (Centaur), og er ein
af björtustu stjörnum suðurhvels-
ins, talin að vera næst jörðu. Árs-
skekkja hennar er 0.75 úr sekúndu.
Er því f jarlægð hennar um 25,000,-
000,000,000 mílur, eða sem svarar
270,000 sinnum lengra frá oss en
sólin, og er því ljós hennar á fimta
ár að komast til jarðarinnar. Þótt
f jarlægðir þessara stjarna séu mikl-
ar, bornar saman við fjarlægðir í
sólkerfi voru, þá ná þær ekki út yfir
hlaðvarpann, þegar þær eru miðaðar
við fjarlægðir yztu stjarna. Þegar
vér töulm um þær sem svo og svo
margar mílur, verða tölurnar svo
háar, að þær merkja litið annað en
óendanlega fjarlægð.
Það er ljósið, sem gerir stjörn-
una sýnilega. Hraði þess er 186,330
mílur á sekúndunni, eða 5,876, 102,-
880,000 mílur um árið. Það er 8
mínútur að komast frá sólu til jarð-
ar, og 4 ár frá næstu stjörnu. Sök-
um þess hvað handhæg hún er, hafa
stjörnufræðingar tekið upp þá að-
ferð, að gefa stjörnufirðir til kynna
með því að telja þær í ljósárum. Og
nú hefir mælingareining þessari
verið gefið einfalt hlutfallsgildi við
ársskekkju stjarnanna. Er þessi
nýja stjarnfræðilega fjarlægðarein-
ing sú, að hún samsvarar einnar
sekúndu ársskekkju, og hefir hlotið
nafnið parsec, sem myndast af
fyrstu stöfum orðanna “parallax”
og “second.” Parsec jafngildir því
206,265 sinnum meðalf jarlægð sólar
frá jörðu; verður þvi hlufallstalan
93,000,000X206,265 _ ^
5,876,102,880,000
eða þrjú og tuttugu og sex hundr-
uðustu ljósár.
Það var ekki fyr en eftir síðustu
aldamótin að stjörnufræðingar fóru
fyrir alvöru að hagnýta ljósmynda-
listina við ársskekkj umælingar.
Mælingarnar eru þannig gerðar, að
með sex mánaða millibili eru fleiri
eða færri ljósmyndir teknar af ein-
um eður öðrum stjörnuklasa, eða
smáþyrpingum. Ljósmyndirnar eru
þannig teknar, að stjörnur þær, sem
mæla á, eru á miðri myndinni. Er
svo staðflutning þeirra eða skekkja
ákvörðuð með því að miÖa þær við
stjörnurnar, sem kunna að vera í
baksýn, og þessvegna f jarlægari. Af
myndum þessum hefir svo tekist,
með afar nákvæmum smámælingar-
tækjum, að ákveða ársskekkju fjöl-
margra starna. Slikar mælingar út-
heirnta sérlega mikla nákvæmni.
Einungis þeir, sem leiknastir eru,
verða varir skekkju, sem er minni en
einn hundraðasti úr sekúndu boga-
máls, og fimm þúsundasti úr sek-
úndu má teljast takmark áreiðan-
legra úrsskekkju-mælinga með þess-
ari aðferð, sem samsvarar sex
hundruð og fimtíu ljósárafjarlægð,
er jafngidir 4,000,000,000,000,000
mílna firð. En þessi firð er hverf-
andi við fjarlægðir meginþorra
stjarnanna. LTm tuttugu hundruð
ársskekkjumælingar hafa nú verið
gerðar, en flestar þeirra þýða lítið
annað en það, að téðar stjörnur eru
í rneira en þrjú hundruð ljósára-
fjarlægð. En mælingar þessar eru
PROFESSIONAL AND BUSINESS CARDS
PHYSICIANS amd SURGEONS
DR. B. J. BRANDSON 216-22 0 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Ofíice tímar 2-3 Heimili 214 WAVERLEY ST. Phone 403 288 Winnipeg, Manitoba DR. J. STEFANSSON 216-220 Medical Arts Bldg. Talsímí 26 688 Stundar augna, eyrna, nef og kverka sjúkdóma.—Er að hitta kl. 2.30 til 5.30 e. h. Heimili: .638 McMILLAN AVE. Talsími 42 691 J Dr. P. H. T. Thorlakson 2 06 Medlcal Arts Bldg Cor. Gr&ham og Kennedy Sta. Phonea 21 212—21 144 Res. 114 GRENFELL BLVD. Phone 62 200

DR. B. H. OLSON Dr. S. J. Johannesson G. W. MAGNUSSON
216-220 Medical Arts Bldg. Nuddlœknlr
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Viðtalstfmi 3—5 e. h. 41 FURBY STREET
Phone 21 834—Office tfmar 4.30-6 Phone 36 137
Heimili: 5 ST. JAMES PLACE 218 Sherburn St.—Sími 30877
Winnipeg, Manitoba Sfmið og semjið um samtalstfma
BARRISTERS, SOLICITORS, ETC.
H. A. BERGMAN, K.C. fslenzkur lögfrœOingur Skrifstofa: Room 811 McArthur Building, Portage Ave. P.O. Box 1656 PHONES 95 052 og 39 043 J. T. THORSON, K.C. tslenzkur lögfrœöingur 801 GREAT WEST PERM. BLD. Phone 92 755 W. J. LINDAL K.C. og BJORN STEFANSSON tslenzkir lögfrœöingar 325 MAIN ST. (ð öðru gólfi) PHONE 97 621 Er að hitta að Gimli fyrsta miðvikud. í hverjum mánuði, og að Lundar fyrsta föstudag

G. S. THORVALDSON E. G. Baldwinson, LL.B.
B.A., LL.B.
fslenzkur lögfrœOingur tslenzkur lögfrœöingur
Skrifst. 702 CONFEDERATION Phone 98 013
LIFE BUILDING
Main St., gegnt City Hall 504 McINTYKE BLK.
Phone 97 024
DRUGGISTS
DENTISTS
Medical Arts Drug Store R. A. McMillan PRESCRIPTIONS Surgical and Sick Room Supplies Phone 23 325 Medical Arts Bldg. Winnipeg, Man. DR. A. V. JOHNSON tsienzkur Tannloeknir 212 CURRY BLDG., WINNIPEG Gegnt pósthúsinu Sfmi 96 210 Heimilis 33 328 Drs. H. R. & H. W. TWEED Tannlœknar 4 06 TORONTO GENERAL TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St. PHONE 26 545 WINNIPEG

Plione Your Orders DR. T. GREENBERG
Roberts Drug Stores Dentist
Limited Hours 10 a. m. to 9 p.m.
PHONES:
Dependable Druggists Office 36 196 Res. 51 455
Proinpt Delivcry- Nine Stores Ste. 4 Norman Apts.
814 Sargent Ave., Winnipeg
BUSINESS CARDS
A. S. BARDAL
848 SHERBROOKE ST.
Selur llkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaSur sá beztl.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrlfstofu talsíml: 86 607
Heimilis talsími: 601 662
HANK’S
HAIRDRESSING P.VRLOR and
BARBER SHOP
3 Doors West of St. Charles Hotel
Expert Operators
We speclalíze ln Permanent Wavtng,
Pinger Waving, Brush Curling and
Beauty Culture.
251 NOTRE DAME AVE.
Phone 25 070
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
601 PARIS BLDG., WINNIPEG
Fasteignasalar. Leigja hús. Út-
vega peningalán og eldsábyrgð af
öllu tœgi.
Phone 94 221
A. C. JOHNSON
907 CONFEDERATION LIFE
BUILDING, WINNIPEG
Annast um fasteignir manna.
Tekur að sér að ávaxta spariíé
fólks. Selur eldsábyrgð og bif-
reiða ábyrgðir. Skriflegum fyrlr-
spurnum svarað samstundis.
Skrifst.s. 96 7 57—Heimas. 33 328
0o*E’s tAJc
* LTD.
28 333
LOWEST RATES IN THE
CITY
Furniture and Piano Moving
C. E. SIMONITE TLD.
DEPENDABLE INSURANCE
SERVICE
Real Estate — Rentals
Phone Office 95 411
806 McArthur Bldg.
HÓTEL 1 WINNIPEG
THE MARLBOROUGH
SMITH STREET, WINNIPEG
"Winnipeg's Down Town Hotel"
220 Rooms with Bath
Banquets, Dances, Conventions,
Jinners and Functlons of ali kinds
Coffee Shoppe
F. J. FAIjIj, Manager
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST., WINNIPEG
Pœgilegur og rólegur bústaður i
miObiki borgarinnar.
Herbergi $.2.00 og þar yflr; með
baðklefa $3.00 og þar yfir.
Ágætar máltíðir 40c—60c
Free Parking for O-uests
SEYMOUR HOTEL
100 Rooms with and without
bath
RATES REASONABLE
Phone 28 411 277 Market St.
C. G. Hutchison, Prop.
PHONE 28 411
CorntoaU Jiotel
Sérstakt verð á viku fyrir námu-
og fiskimenn.
Komið eins og þér eruð klæddir.
J. F. MAHONEY,
framkvæmdarstj.
MAIN & RUPERT WINNIPEQ

It Pays to Ad vertise in th e “Lögben r”
afar þýðingarmiklar. Þær hafa lagt grundvöllinn að þeim mörgu og markverðu framförum, sem stjörnu- fræðin hefir tekið síðustu þrjátiu árin. Þegar vér athugum þá stað- reynd, að með þessari aðferð er mögulegt að reikna út og nákvæm- lega ákveða f jarlægð stjarna, ef árs- skekkja þeirra nemur einum tuttug- asta úr sekúndu eða meira (3.26-4- 0.05=65.2 Ijósár), sézt bezt hve mikilvæg og viðtæk hún er. Ef vér látum oss nægja meðal- f jarlægðir hinna stærri stjörnuþyrp- inga, með því aé rannsaka og athuga hinar svonefndu eiginlegu hreyfing- ar (proper motions), verður komist mikið lengra út í geiminn. Hér er þríhyrningsgrunnlínan ekki þver- mál jarðbrautarinnar, sem er 185,- Eins og áður hefir verið getið hér í blaðinu, andaðist að heimili sinu í \rancouver, British Columbia, fimtudaginn hinn 27. desember síð- astliðinn, hinn valinkunni sæmdar- maður Guðmundur Anderson, 74 Framh. á bls. 7