Lögberg - 20.05.1937, Blaðsíða 2

o
LÖGrBEEG. FIMTUDAGÍNN 20. MAÍ, 1937
Maðurinn, sem vann
frelsisstríÖ Araba
Fornleifafrœðingurinn frá Oxford, sem vari/ti þrekvirkið, sem
Aröbum sjálfiwn var um megn.
Það hefr oft verið endurtekið, að
styrjaldir nútímans séu vélamenning
og ekkert annað. Að það séu pen-
ingar, vélar fallbyssur, sprengjur og
flugvélar, sem ráði úrslitum en
dugnaður einstakra hermanna engu.
Þetta er vitanlega rétt, hvað óbreytta
liðsmenn snertir, þó að þvi verði
ekki neitað, að mikið kemur undir
þeim sem stjórna.
Þó að styrjöldin sé vélavinna, er
ekki loku fyrir það skotið, að ein-
stakir menn geti ráðið úrslitum við-
burða á vígvellinum, en þessa gætir
svo lítið í samanburði við fallbyss-
urnar, hergagnaforðann hráefnin,
hafnbönnin og þvi um líkt. En
þeim mun aðdáunarverðara er það,
að rnenn skuli sýna persónulega
djörfung og snarræði mitt i þessari
rrélaslátrun, þó að þeir viti, að gegn
kúlunni eða sprengjunni megni þeir
ekkert og að þeirra eigin hreysti geti
ekki ráðið úrslitum. Stríð nútknans
er strið gegn óviðráðanlegum öflum,
en ekki stríð manns við inann.
En ein undantekning er til frá
þessari reglu úr heimsstyrjöldinni,
þeim hluta hennar, sem gerðist í ný-
lendunum. Því það var ekki ein-
göngu barist i Evrópu, á kyrstöðu-
vígstöðvum skotgrafanna í austri og
vestri — það var barist í Afríku, í
Kína og ekki sízt í Vestur-Asíu:
Arab'íu, Palestínu og Sýrlandi. Og
þar réð ein einstaklingsdáðin úrslit-
um, þar var vélamenningin ekki á
eins háu stigi og i Evrópu. Þó að
orusturnar um þýzku nýlendurnar i
Afríku og Kína réðu ekki neinum
úrslitum þá gerði styrjöldin í Asíu
það. Þar var veikasti hlekkurinn i
járnfestinni, sem Þjóðverjar og
bandamenn þeirra höfðu girt sig —
á víglinunni um Arabíu, Litlu-Asíu
og Tyrkland var aðstaðan veikust
gegn árásum bandamanna.
I þessum hemaði var það einn
maður, sem sérstaklega kvað mikið
að, auk herforingjanna og stjórn-
málamanna, sem höfðu völdin. Þessi
maður er sennilega sá, sem mest ein-
staklingsþrekvirki hefir unnið í
heimsstyrjöldinni, allra þeirra, sem
börðust á vigvellinum. Það er
Thomas E. Lawrence, Englending-
urinn, sem safnaði Aröbum í eyði-
mörkinni undir sama merkið og
hafði forustu þeirra i frelsisstrið-
inu gegn Tyrkjum. Hann er án
samanburðar merkilegasti og æfin-
týralegtasti maður heimsstyrjaldar-
innar og manni skilst bezt, hve stór-
kostlegt og furðulegt þrekvirki hann
hefir unnið, er maður kynnist að-
stÖðunni, bæði hans eigin og á-
standinu Arabamegin.
Öldum saman höfðu Tyrkir kúg-
að Araba, en þeir voru frelsisþrá-
andi menn og höfðu hvað eftir ann-
að gert uppreisnir. En jafnan höfðu
þær verið bældar niður með harðri
hendi, og höfðu í raun réttri jafnan
verið óvitaverk, því að Arabar voru
sjálfum sér sundurþykkir og kyn-
kvíslirnar voru að staðaldri í blóð-
ugum erjum og gátu ekki sameinast í
frelsishreyfingunni. Engum af for-
ingjum þeirra hafði tekist að sam-
eina þá undir einni stjórn. Menn
hafa líka spurnir af trúarofstæki
Araba, hatri þeirra og fyrirlitningu
á hinum “vantrúuðu” — “kristnu
hundunum” — sem þykja réttdræp-
ir er þeir koma á eyðimerkur Ara-
bíu. Því furðulegra er það, að ung-
um, rauðbirknum Englendingi hálf-
þrítugum, fornfræðingi og bóka-
ormi, ókunnugum manni og kristn-
um skyldi takast að leysa þá þraut,
sem engum sheik Araba hafði tekist:
að fylkja Aröbum til styrjaldar fyrir
frelsi sínu, skipuleggja her þeirra,
tala í þá kjarkinn og æsa þá — og
sigra Tyrki.
Thomas Edward Lawrence var
einrænn og skrítinn undir eins á
barnsaldri. Hann var orðinn læs
f jögra ára gamall og þegar hann var
fimm ára las hann öll blöð og bæk-
ur, sem hann náði til og árinu eftir
byrjaði hann að læra latínu. Hann
hefir verið mikill lestrarhestur alla
sína æfi; það var sagt að hann læsi
stundum io—12 bækur á dag. Og
þó hann læsi fljótt mundi hann ó-
trúlega vel það sem hann las og
gerðist brátt fjölfróður. Hann var
snillingur í tungumálum: auk þess
að hann kunni ágætlega latínu og
grísku, gat hann talað ýms Evrópu-
mál — dönsku skildi hann m. a. vel
á bók — og svo kunni hann 32
arabiskar mállýzkur. Annars var
það sérstaklega matinkynssaga og
fornfræði, sem hann lagði sig eftir
og þessar greinar tók hann fyrir
þegar hann var orðinn stúdent; enn-
fremur lagði hann fyrir sig forna
lierstjórnarfræði—og það kom hon-
um að haldi siðar, því að herstjórn-
arreglur í eyðimörkum Arabíu nú á
dögum eru ekki verulega frábrugðn-
ar þvi, sem var í fornöld og á mið-
öldunum.
Snemma tók Lawrence að fræðast
um sögu Vestur-Asíu sérstaklega;
liann tók þátt í ýmsum-leiðangrum,
sem gerðir voru út til þess að grafa
upp fomrústir í Sýrlandi, Gyðinga-
landi og Mesopotamíu. ' í þessum
ferðum kyntist hann fyrst Araba-
hirðingjunum — bedúínunum. Hann
fór fótgangandi á milli stöðva 'höfð-
ingjanna, naut gestrisni þeirra,
Iærði Nmál þeirra, hlýddi á sögur
þeirra við varðeldana á kvöldin,
reyndi að samlaga sig lífsskoðunum
þeirra, siðum og hugarfari. Og
hann kyntist þessum mönnum betur
en nokkur maður hefir gert á undan
honum, og það var einmitt þetta —
að hann skildi þá, virti þá, umgekst
þá eins og jafningja og tók tillit til
lífsvenja þeirra, sem olli því, að þeir
fólu sig umsjá hans og hlýddu hon-
um sem foringja sínum, þó hann
væri "vantrúaður hundur.”
Þegar heimsstyrjöldin hófst var
Lawrence staddur á Sínai í vísinda-
leiðangri. Honum var hafnað sem
liðstforingjaefni, en þegar Tyrkir
fóru í stríðið 1914 var hann kvaddur
til Egyptalands ásarnt hinum leið-
angursmönnunum, sem ráðunautar
enska herforingjaráðsins þar, sem
vildi nota sér kunnugleika þeirra og
reynslu. Lawrence starfaði um
tíma í landsuppdráttaskrifstofunni í
Kairo, og síðar að gagnnjósnum
fyrir Englendinga. Hann kom þar
að ómetanlegu gagni vegna þekking-
ar sinnar högum Araba og Tyrkja,
en lítilla vinsælda naut hann samt
hjá yfirmönnum sínum. Hann var
ekki hermaður að uppeldi og hafði
það til að vera frakkur og stráks-
legur í svörum, þegar honum of-
bauð fávizka liðsforingjanna um á-
standið austan við Súes. Herfor-
ingjaráðið varð því þeirri stundu
fegnast er Lawrence fékk orlof i
október 1916 til þess að fara í rann-
sóknarferð til Arabíu, þá ferð, sem
varð svo örlagarík bæði honum og
Aröbum. Þessum heragalausa litla
bókaormi og fornfræðagrúskara
átti að auðnast að vinna Englandi
meira gagn, en nokkurn foringj-
anna með einkennissnúrurnar, þarna
í Kairo, gat dreymt um.
í Arabíu höfðu nokkrir kynþættir
gert uppreisn gegn Tyrkjum, undir
stjórn Husseins í Mekka og sona
hans, sem dreymdi um að gerast
frjálst stórveldi í Arabiu, með Dam-
askus sem höfuðtsað. Til þessara
manna, og þá einkum til Feisals
prins, sem var mestur atgerfismað-
ur allra sona Husseins, sneri Lawr-
ence sér. Lawrence hafði fyrst átt
tal við bræður hans, Abdullah og
Ali, en komst fljótt að þeirri niður-
stöðu að báðum væri þeim um megn
að stjórna sjálfstæðisbaráttu Araba.
Þá sneri hann sér til Feisals. “Eg
fann það undir eins,” segir Law-
rence þar sem hann lýsir fyrstu sam-
fundum þeirra Feisals, “að þetta var
sá maður, sem eg var kominn til
Arabíu til að finna, sá foringi sem
var til þess hæfur að ljúka uppreisn
Araba með glæsilegum sigri. Mér
virtist hann mjög hár og grannur i
hvítri silkiskikkjunni og með brúnan
túrban á höfði. Hann leit niður og
svarta skeggið og litlaust andlitið
var eins og gríma. Hann spenti
greipar um rýting sinn.
Eg heilsaði honum. Hann rýmdi
til fyrir mér og settist á klæði sitt
við dyrnar. Þegar augu miín fóru
að venjast dinwnunni sá eg að þarna
sátu margir þöglir menn í litlu her-
berginu og allir störðu á Feisal og
mig. Feisal leit á hendur sér, fing-
urnir voru kreptir um rýtinginn.
I /iks spurði hann mig, hvernig mér
hefði gengið ferðin. Eg mintist á
hitann og hann spurði hve lengi við
hefðum verið á leiðinni frá Ra-
begh; honum þótti við hafa riðið
hart.
“Og þér fellur vel að vera hér
hjá okkur í Wadi Safra?”
“Já — en það er langt frá Dam-
askus!”
Orðin féllu eins og sverð meðal
Arabanna. Það varð ofurlítil ókyrð
í svipinn, svo hljóðnuðu þeir aftur
þarna sem þeir sátu, og héldu niðri
í sér andanum. Suma þeirra dreymdi
ef til vill um sigur i fjarlægri fram-
tíð, aðrir munu hafa komist að
þeirri niðurstöðu, að þeir mundu
verða bældir niður að lokum, eins
og alt af áður.
Loks leit Feisal upp. Hann
brosti og sagði:: “Allah sé lofaður.
Tyrkirnir eru nær okkur en
Damaskus.”
Og nú efndu þessir tveir menn í
saineiningu, arabiski eyðimerkur-
sheikinn og enski vísindamaðurinn,
til einnar merkilegustu herferðar,
sem mannkynssagan kann frá að
segja. Feisal var leiðtoginn, setn
Arabar þektu og treystu, en Law-
rence var heilinn, sem öllu stjórnaði
og þess varð skamt að bíða, að “el-
Aurans,” sem bedúínarnir kölluðu
hann, yrði viðurkendur sem þeirra
eigin maður. Hann gerði alt sem í
hans valdi stóð til þess að samlagast
þeim sem bezt, hann klæddist sams-
konar klæðuin og þeir, hafði alla
þeirra siði, fylgdist með hugsunum
þeirra. Og hann hafði ýmsa per-
sónulega kosti, sem Arabar dáðust
að; iiann var hugdjarfur, hann var
hygginn og athugull, hann var orð-
heldinn og svo hafði hann líka tamið
sér líkamlegar íþróttir, sem Arabar
dáðust mest að honum fyrir; hann
var bráðfimur úlfaldariddari, sem
hékk lengur í hnakknum en flestir
synír eyðimerkurinnar sjálfir, hann
gat hlaupið við hlið úlfaldanum með
byssu í annari hendinni og sveiflað
sér upp í hnakkinn með hinni, hann
gat þolað hita, þorsta og sult dögum
saman, og hann komst af með sára-
lítinn svefn þegar á þurfti að halda.
Þau æfintýri verða ekki talin, sem
Lawrence upplifði meðan hann var
í styrjöldinni með Aröbum og mjög
reyndi þar á herkænsku hans, hæfi-
leikana til þess að hafa aga á hinum
hálfvilta eyðimerkurlýð, sem bæði
var ofstofafullur og kenjóttur,
djörfung hans er hann fór í njósnar-
ferðir bak við vígstöðvar óvinanna
—í þeim ferðum var Lawrence oft
klæddur arabiskum kvenmannsföt-
um, enda var hann lítill vexti. Hon-
um varð sjaldan ráðafátt, hvort
heldur hann þurfti að vinna tyrk-
neska bæðistöð, skera sundur rit-
símaþræði eða að sprengja járn-
brautarteina eða brú í loft upp.
Þessar sprengingar voru eitt af
hættulegustu vopnum Lawrence
gegn Tyrkjum, því að þær komu
glundroða á alla aðdrætti þeirra til
hersins — og sérstaklega voru Arab-
ar hrifnir af því, er honum tókst að
sprengja hermannaflutningalestir
Tyrkja í loft upp. Þeir töldu
sprengiefnin vera galdratæki og
þótti mikið varið í að verða Law-
rence samferða, þegar hann var að
“gróðursetja liljur” meðfram braut-
arteinunum.
í framsókn Allenbys hershöfð-
ingja, er hann tók Jerúsalem og
Damaskus, átti Lawrence og Arabar
hans ekki ómerkan þátt, því að þeir
voru í hægra fylkingararmi hersins,
þar sem ekki mæddi minst á. Og
þessi framsókn, sem dró svo mjög
kjarkinn úr miðveldunum, hefði
aldrei getað orðið, ef ekki hefði
áður verið búið að gera það sem
Lawrence og Arabar höfðu gert.
En undir eins eftir innreiðina í
Damaskus dró I/awrence sig í hlé,
og hafnaði öllum heiðri og virðing-
VEITIR HKEYSTI OG
HUGREKKI ÞEIM SJÚKU
Fólk. sem vegna aldurs, eða annara
orsaka, er lasburða, fær endurnýjaða
heilsu við að nota NUGA-TONE.
NUGA-TONE er tyrirtak fyrir roskið
fólk. Meðalið eykur vinnuþrekið til
muna. Ef þqr eruð gömul eða lasburða,
þú. reynið NUGA-TONE. Innan fárra
daga munið þðr finna til baía.
NUGA TONE fæst í lyfjabúðuin.
Forðist stælingar. Ekkert jafnast á við
NUGA-TONE.
Notið UGA-SOL við stýflu. petta
úrvals hægðalyf. 50c.
armerkjum—það hafði hann reynd-
ar ávalt gert áður, þegar y.frivöldin
ætluðu að festa kross á hann. —
Eftir þetta biðu Arabar árangurs-
laust eftir því, að eftirlætisgoð
þeirra “el-Aurans” kæmi aftur.
Ilonum skaut upp í París eftir að
friðarsamningarnir voru um garð
gengnir og erindið var að tala máli
vina sinna, Arabanna: Það hafði
verið gert ráð fyrir því áður að
stórt, frjálst og sjálfstætt Arabaríki
yrði stofnað, með Damaskus sem
höfuðstað, en með leynisamningum
stórveldanna höifðu örlög Sýrlands,
Palestínu og Transjordaníu verið á-
kveðin, þeim verið skift milli Frakk-
lands og Englands. Þetta voru
Aröbum sár vonbrigði, og Lawrence
ekki síður. Honum fanst það hróp-
leg smán, að loforð þau, sem hann
— og ýmsr aðrir mikilsmetnir Bret-
ar — höfðu gefið, skyldu ekki hald-
in. Hann mótmælti þessu með því
að hafna öllum heiðursmerkjum og
segja af sér öllum virðingarstöðum
— hann hafði m. a. verið skipaður
ofursti — og réðist í flugherinn sem
vélfræðingur, undir nafninu Shaw.
Hann vildi fela sig, hvenfa í fjöld-
anum, vera einn með hugsanir sín-
ar og bækur — og mótorhjólið sitt.
Ekki hafði hann hugsað sér að
skrifa neitt um æfintýri sin í Arabíu
en vinir hans fengu hann til þess. í
■fyrra skiftið var handritinu — sem
hann hafði ekki afrit af — stolið
frá honum; hann hafði lagt töskuna
sem það var í af sér, er hann beið
eftir lest á járnbrautarstöð. Þegar
hann hafði skrifað handritið í annað
sinn, var bókin “Seven Pillars of
Wisdom” prentuð í sjö eintökum,
sem nánustu vinir hans fengu: i
bókaverzlunum var ómögulegt að fá
hana og söluverð þessara sjö ein-
taka var metið á 40,000 krónur hvert
eintak. En nú er bókin til sölu.
Lawrence dó fyrir tveimur árum,
fórst af slysi á mótorhjóli. En fólk
vildi ekki trúa því. Ivawrence var
það, sem Bretar kalla “mystery
man” og áður en hann dó hafði hann
jafnan verið bendlaður við ýmsa
ótrúlegustu hluti. Ef róstur voru í
Afganistan, vandræði í Kina eða
uppþot í Etíópíu, var þess jafnan
getið til 'að Lawrence stæði þar bak
við. Og nú var það spunnið upp, að
Lawrence væri ekki dauður, þetta
væri kænskubragð og Bretar hefðu
logið fregninni, til þess að Law-
rence fengi að vera í friði. Law-
rence var einn þeirra manna —
eins og Kitchener — sem þjóðtrúin
vildi ekki missa, og í sögu Englend-
inga verður hann eflaust skráður
meðal stórmenna, sem Francis
Drake eða Gordon tuttugustu ald-
arinnar.
—Fálkinn, apríl, 1937.
Húsmóðirin á heimili
Marteins Lúther
í hinu stormasama lífi Marteins
Lúthers var einn friðsæll reitur —
heimili hans. Af bréfum þeim hin.
um mörgu, sem hann lét eftir sig,
eru vart nokkur fallegri en þau, er
hann skrifaði konu sinni og börn-
um.
Lúther var 43 ára gamall er hann
fastnaði sér konu. En þó hann væri
orðinn þetta fullorðinn, og þó hann
væri það mikilmenni, sem hann var,
og þó 'hann hefði hina miklu lífsköll-
un sem siðabótarmaður, þá varð
hjónaband hans hið hamingjusam-
asta. Bendir þetta ótvíræðlega til
þess, að kona hans og lífsförunaut-
ur hafi haft þá lund, er gerði samlíf
þeirra ánægjulegt, og kom því til
leiðar, að hinn skapríki maður henn-
ar naut sín innan veggja heimilisins.
Hver var hún? Katharina von
Boraih, fædd í Lippendorf i her-
togadæminu Sachen 29. janúar
1499. Foreldrar hennar voru af fá-
tækum aðalsættum. Hún var ein
A!»*'Ke|b
^GOOD HEALTH“
FOR OÍILY 4< fl DflY
Hundruð Winnipegbúa efla heilsu
sína með því að éta VITA-KELF
töflur, hina nýju málmefna fæðu.
VITA-KELP ber mikinn.árangur
til lækningar taugabilun, gigt,
bakverk, meltingarleysi, ónógri
líkamsþyngd, nýrnaveiklun, svefn-
leysi og mörgum fleiri kvillum,
sem stafa frá skorti málmefna í
líkamanum.
Fáið flösku í dag! Tryggið
heilsu yðar fyrir 2 til 4c á dag.
Fæst í öllum lyfjabúðum eða
póstfrítt hjá
Runion’s Drug Store
541% ELLICE AVE.
Winnipeg
SÍMI 31 355
Verð: 200 töflur ...........íl.50
350 töflur ..$2.25
1000 töflur ..$5.40
dóttir, en átti þrjá bræður, Sex ára
var hún sett í klausturskóla í
Rrehna. En faðir hennar hafði ekki
efni á að kosta skólavist hennar, og
var hún sett í jómfrúklaustur í
Nimbschen, þar sem hún fékk ó-
keypis kenslu. Klaustur þetta fékk
mestar tekjur sínar af aflátssölu. En
þegar kenningar Lúthers komu til
Nimbschen, voru það ekki allfáar
nunnur, sem að'hyltust þær og yfir-
gjífu klaustrið.—
Þær voru g nunnur, sem tóku þá
ákvörðun að flýja úr klaustrinu í
einu, og var Katharina frá Borah
ein meðal þeirra. Kaupmaður einn,
læonard Koppe að nafni, hjálpaði
þeim til að flýja. Hann verslaði við
klaustrið. Hann var kunningi Lúth-
ers. Þetta var á páskadagskvöld.
Fjórum dögum seinna komu þær til
Wittenberg. Því þangað leituðu
þær vitanlega. Þetta var árið 1521.
Á næstu 8 árum flúðu 19 nunnur úr
þessu klaustri. En abbadísin og þær
aðrar, sem eftir voru snerust til
Lútherstrúar. Og árið 1545 var
klaustrið lagt niður.
Lúther reynir að gifta
Katharínu.
Eins og eðlilegt var, kom það á
bak Lúthers, að sjá þessum 9 far-
borða. Óbeinlínis var það honum
að kenna, að þær flúðu. Þetta var
honum ljóst. En eitt er að festa
upp kenningar sinar á kirkjuhurð
og verja þær, og annað að sjá fyrir
9 óráðsettum óreyndum ungum
stúlkum, heimilislausum, atvinnu-
lausum og óvönum öllu öðru en
klausturlifi.
Fyrst sneri Lúther sér til ætt-
fólks þeirra. En það bar engan
árangur. Þá var ekki annað fyrir
hann að gera, en koma þeim á góð
heimili. Katharina frá Borah komst
á heimili hins lærða magisters v.
Reichenbach. Kona hans tók hina
ungu vegalausu stúlku að sér, eins
og þetta væri uppeldisdóttir hennar.
Og Katherina hlýtur að hafa kom-
ist til vegs og álits í heimili Reichen-
bachs hjónanna. Því þegar Krsitján
II. Danakonungur kom landflótta
til Wittenberg, og settist að hjá mál-
aranum Cranach, þá hlýtur hann að
hafa kynst Katharinu, og haft mæt-
ur á henni, því hann gaf henni hring
er hann fór á brott og er sá hringur
til enn.
Á heimili Reichenbachs lærði
Katharina öll hússtörf. Þetta var
henni erfitt í upphafi, því hún kunni
ekkert til eldhúss- eða stofuverka.
En hinar mjúku hendur hennar urðu
að venjast þvotti og eldamensku.
Og lund 'hennar varð að venjast
harðýðgi hins veraldlega lífs.
Það var ekki að undra, þó Lúther
væri hugleikið að hún giftist. Hann
varð því feginn er ungur ríkis-
mannssonur kom í heimsókn til
Reichenbachs. Hann hét Hieroni-
mus Baumgartner.
Hann myndi vera tilvalinn eigin-
maður fyrir Katharinu. Það fór
líka vel á með þeim. Hann var ein-
birni. Er hann að nokkrum vikum
liðnum hvarf heim til sín, bjuggust
allir við því, að hann myndi brátt
koma aftur og sækja sína ungu
brúði. En þetta fór á annan veg.
Foreldrar hans munu hafa þvertek-
ið fyrir þann ráðahag. Og skömmu
síðar dréttist, að hann hefði gengið
að eiga 15 ára gamla stúlku, sem
foreldrar hans völdu honum sjálfir.
Katharina varð svo harmþrungin,
að hún lagðist í rúmið.
Nú reyndi Lúther að ná í annan
mann handa henni, mann, sem virt-
ist vera henni fyllilega samboðinn.
En hún neitaði alveg að giftast hon-
um. Enn eina tilraun gerði hann.
En alt fór á sömu leið. Nú fóru
menn að álíta að Katharina væri
hofmóðug stúlka. Eitt sinn spurði
Reichenbach hana beinlinis að því,
hvort hún ætlaði að hryggbrjóta alla
biðla, hvort hún t. d. gerði svo, ef
prófessorar eða doktorar bæðu
hennar. En hún sagði, að ef Ams-
dorpli prófessor eða doktor Lúther
bæðu sín, þá myndi hún ekki hrygg-
brjóta þá.
Og einn góðan veðurdag spurðist
það út um Wittenberg, að Lúther
ætlaði að giftast strokununnu.
Katharina var á heimili Reichen-
bachs-hjóna þangað til þau giftust,
en brúðkaup sitt héldu þau, eins og
þá var siður, skömmu eftir að þau
opinberuðu trúlofun sína. Fáir
voru í trúlofunarveizlunni, ekki einu
sinni Melanchton, enda var hann
andvígur þessari giftingu.
Aftur á móti var f jöldi boðsgesta
| í brúðkaupinu. Giftingarhringar
^ þeirra hjóna eru til enn. Er hægt
1 að opna hring Lúthers. í hann er
letrað “það sem Guð hefif sameinað,
• skulu mennirnir eigi sundur skilja.”
Hringurinn er skreyttur rúbínstein
og demant, sem táknar ást og trygð-
ir. Hringur Katharinu er með
mynd af frelsaranum á krossinum,
og á honum er rúbín-steinn. Innan
í hringinn er grafið nafn hennar og
brúðkaupsdagur.
/ Agústínusar-klaustrinu.
Lúther stofnaði heimili sitt í
; Ágústinusarklaustri því, sem kjör-
: furstinn hafði látið honum í té til
íbúðar. Þar hafÖí hann verið á
munkaárum sínúm. Þau hjónin
settust að í íbúð príorsins. Þar var
alt mjög óbrotið og iburðarlaust. En
I hvorugt þeirra hafði vanist miklum
1 lífsþægindum í klausturlífinu.
Kjörfurstinn lét þau fá 200 gyll-
ini til þess að koma íbúðinni í lag, og
frá Wittenlærg-ríki fengu þau 100
gyllini í sama tilgangi. Þau fengu
ýmsa silfurmuni í brúðargjöf, bik-
ara og skálar, en flest af því urðu
þau síðar að selja, til þess að stand-
ast ýmsan nauðsynlegan kostnað.
Lúther var nefnilega frábærlega
hjálpsamur, boðinn og búinn til að
styrkja hvern sem var. Til hans
' leituðu landflótta prestar munkar,
| 1
I nunnur, fátækir ættingjar hans, fá-
tækir námsmenn,. ekki einasta frá
, Þýzkalandi, heldur og frá Frakk-
I landi, Sviss, Niðurlöndum og Norð-
, urlöndum.
Fyrsta hjúskaparár þeirra sat
húsfreyjan jafnan inni í skrifstofu
1 Lúthers og spann á rokk. Það var
| míkiíl munur á þeim vistarverum og
I litla klefanum með hálmfletinu. En
| iriilli þess sem hann vann við rit-
storf og hún spann unnu þau úti i
garði sínum, stungu upp, -sáðu og
gróðursettu. Brátt blómgvaðist vel
garður þeirra, blómailminn lagði á
móti þeim er þangað kom og ávaxta-
tegundirnar döfnuðu vel. Næsta ár
skrifaði Lúther einum vini sinum.
“Komdu — og þú verður krýndur
með rósum og liljum.”
Ári eftir brúðkaupið fæddi
Katharina manni sínum son, sem
skírður var á fyrsta degi Jóhannes.
18 mánuðumi seinna fæddist þeim
dóttir, Elízabeth, sem þau mistu
áður en hún varð missirisgömul.
En 6 börn þeirra komust á legg,
3 synir og 3 dætur. En brátt stækk-
aði barnahópurinn, með þvi að þau
tóku fösturbörn, fyrst fjögur syst-
kini, er mist höfðu foreldra sína úr
pestinni. Þótti W|ittenberg-búum
það mikil býsna, er þau tóku öll þessi
börn að sér. En foreldrar þeirra
höfðu verið vinir þeirra. Seinna,
er bróðir Katharínu og mágkona
dóu, tóku þau barn þeirra. Börn
þeirra urðu því alls 11. En í
klaustrinu var líka nægilegt húsrúm.
Bæði höfðu þau hjón góða söng-
rödd, og höfðu 3 börn þeirra erft
söngröddina, þau æfðu með börnum
sínum langa sálma, er börnin síðan
sungu á undan hinum frægu borð-
ræ'ðum Lúthers.