Lögberg - 28.09.1939, Page 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. SEPTEMBER, 1939
I------------XögfeErg-----------------------
GefiB út hvern fimtudag af
THE COLiUMBIA PRESS, IJMITEI)
695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba
Utanáskrift ritstjúrans:
EDITOR LÖGBERG, 695 Sargent Ave.,
Winnipeg, Man.
Editor: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið — Borgist fyrirfram
The “Lögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, 695 Sargent Avenue,
Winnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
Ræða flutt í Ottawa-þinginu um átríðsmálin
9. september, 1939
Eftir Joseph T. Thorson, K.C., M.P.
Þess má geta til skýringar, að Thorson hafði flutt
frumvarp á þinginu þess efnis að Canada lýsti því yfir i
eitt skifti fyrir öll, að það væri fullvalda ríki og réði því
algerlega hvort það færi í stríð eða ekki, þó Bretar ættu
í stríði í Evrópu. Þetta mætti mótspyrnu hjá þeim. sem
svo eru afturhaldssamiT að þeir telja það sjálfsagða skyldu
canadisku þjóðarinnar að fara með Bretum í öll stríð,
hvernig sem þau séu vaxin og hvernig sem á þeim standi.
Með því að Canada hefir nú lýst því yfir að það taki þátt
í þessu stríði,- ekki sökum þess sérstaklega, að Bretar séu
i því heldur sem sjálfstæð þjóð, er alvarlega iáti sig skifta
stórmál, sem öllum þjóðum er viðkomandi, hefir þingið
viðurkent stefnu Thorsons, og er það stórsigur fyrir hann.
—Þýðnndinrt.
♦ * ♦
Eg tel það skyldu mína að taka þátt í þessum umræð-
um sökum sérstakra skoðana, sem eg hefi haldið fram og
látið í ljós við ýms tækifæri, hæði hér í þingsalnum og á
almennum mannfundum, til þess að ekki geti verið skiftar
skoðanir um það hvoru megin fylkingar eg sé í þessu þýð-
ingarmikla máli. Eg álít það ekki miklu máli skifta hver
skoðun mín sé persónulega, en eg þykist þess sannfærður
að eg tali fyrir munn fjölda manna og kvenna í Canada í
þessu máli, og að skoðun þeirra megi ef til vill birtast í
þeirri ræðu, sem eg hugsa mér að flytja.
Frá mínu sjónarmiði getur það ekki verið nokkrum
efa bundið að Canada beri að taka þátt í þessu stríði og
veita aðstoð hinum miklu lýðræðisríkum, Bretlandi og
Frakklandi, á þann hátt sem liðveizla vor má bezt að haldi
koina og á þann fullkomnasta hátt, sem oss er mögulegt.
Allir canadiskir borgarar verða að horfast í augu við þesia
skyldu með heilum hug og fullkominni einbeitni.
Sú skoðun hefir verið allsterk í Canada að vér ættum
ekki að taka þátt í nokkru erlendu stríði og að vér ættum
að halda oss lausum við allar skuldbindingar, sem útlend
mál snerta og til þess gætu orðið að bendla oss við slik
stríð, hvort sem þær skuldbindingar væru beinar eða ó-
beinar. Þeir, sem þessum skoðunum hafa haldið fram,
hafa í einlægni látið sér ant um velferð Canada; í þeirra
augum voru öll önnur mál minna virði en velferð Canada;
hún var þeim fyrir öllu. Eg hefi verið einn þeirra, sem
þessari skoðun fylgja og hefi ekki hikað né hlífst við því
að halda henni fram þegar mér þótti þörf og ástæða til;
eg hefi gert það bæði innan þessa hússi og utan með öllum
þeim krafti, sem eg átti yfir að ráða. Eg taldi þetta skyldu
mína sem canadiskur borgari, með fullkominni og óskiftri
hollustu til lands míns og þjóðar minnar.
Eg óska þess af öllu hjarta að mögulegt væri að vernda
canadisku þjóðina frá þessu stríði; því eg veit hvað stríð
er; eg hefi eigin reynslu fyrir mér í því, og mér stendur
ótti af afleiðingum þess. En eg er orðinn sannfærður um
það að ekki er mögulegt að forða Canada frá þessu striði.
I mínum augum er sá tími þegar kominn að jafnvel þeir
sem sterkastir hafa verið talsmenn einangrunarinnar fyrir
Canada, hljóta að falla frá þeirri skoðun að mögulegt sé að
halda Canada frá þessu striði; því hér eT um það lífsspurs-
mál að ræða, sem Canada getur ekki látið afskiftalaust.
Hinir æstustu samveldissinnar og sterkustu. aðskilnað-
armenn ættu að taka höndum saman í hinni ægilegu bar-
áttu sem nú vofir yfir. Það hefir ekki verið fyrirhafnar-
laust fyrir mig að komast að þessari niðurstöðu, sökum
þess að eg hel'i haldið fram þeirri stefnu, að Canada ætti
í lengstu lög að forðast þátttöku í stríðum. Eg hefi komist
að þessari niðurstöðu eftir langa og itarlega yfirvegun.
Skyldan stjórnar hugsun og athöfn þeirra manna, sem bera
ábyrgð gerða sinna, með járnsterkum höndum. Og þeir
menn, sem ábyrgð sína skilja mega ekki vikja af vegum skyld-
unnar. Það er mín skylda að lýsa yfir hér i þinginu þeirri
niðurstöðu, sem eg hefi komist að, alveg eins og eg hefi
áður lýst yfir skoðunum minum með öllu því hugrekki, sem
eg hefi yfir að ráða.
Á siðasta 'þingi bar eg upp frumvarp viðvíkjandi af-
stöðu Canada á stríðstimum. Það frumvarp hefir verið
misskilið af sumum. Það er ómögulegt að þeir hafi getað
misskilið mig, sem lesið hafa ræðuna, er eg flutti við það
tækifæri. Frumvarpið fór fram á það að Canada lýsti yfir
heimild sinni til þess að á-
kveða sjálft hvort það tæki
þátt í stríði eða ekki. Eg hélt
því fram að ekki einungis
væri það réttur, heldur einnig
væri það skylda canadisku
þjóðarinnar að ákveða þetta
sjálf hvenær sem sá tími
kæmi að það væri nauðsyn-
legt, og að vér mættum ekki
láta það viðgangast að þetta
aðalatriði sjálfstjórnarinnar sé
ákveðið af stjórn. sem ekki er
vor eigin stjórn; stjórn. sem
enga ábyrgð hefir gagnvart
oss og sem vér berum enga
ábyrgð gegn. Getur nokkur
sannur Canadamaður, sem á
sjálfstjórn trúir og heldur því
fram að vér séum frjáls þjóð,
mótmælt því að sá réttur eigi
sér stað eða undið sér undan
þeirri skyldu? Eg stend við
alt það, sem eg staðhæfði við
það tækifæri og það gleður
mig- að stjórn landsins hefir
aðhylst og samþykt grund-
vallaratriðin í frumvarpinu,
sem eg er stoltur af að hafa
borið fram; að stjórnin hefir
aðhylst þau Qinmitt nú í því
vandamáli, sem canadiska
þjóðin horfiSt i augu við.
Háttvirtir þingmenn hljóta
að minnast þess að i ræðunni,
sem eg flutti frumvarpinu til
stuðnings dró eg greinilega
linu milli þess að hafa rétt
til að vera hlutlaus og hins að
ákveða hlutleysi. Eg tók það
skýrt fram að Canada yrði
sjálft að ákveða stefnu sina í
því efni i hvert skifti fyrir
sig þegar þörf gerðist á slíku
ákvæði. Eg hefi svo mikla
trú á canadisku þjóðinni að eg
treysti henni til þess að bregð-
ast ekki skyldu sinni eins og
hún lítur á hana.
f sömu ræðunni leitaðist eg
við að skýra nokkur megin-
atriði; eg lét þá skoðun í ljós
að þyngsta ábyrgðaratriði
hvers einasta leiðtoga landsins
væri það að vernda þjóð sína
frá hinum eyðileggjandi áhrif-
um stríðs eins lengi og það
væri mögulegt, og að verdun
friðarins væri heilög skylda
hans, nema þvi aðeins að eitt-
hvað það sem ennþá væri
meira virði en sjálfur friður-
inn, ætti sér stað.
Samkvæmt minni skoðun er
nú svo komið, að þetta hefir
skeð, og er það óhjákvæmi-
legt fyrir oss að taka því sem
trúir canadiskir borgarar. Og
eg er þess sannfærður að vér
gerum það með óskeikulu
hugrekki. (Framh.)
Klauátrið á
Sínaí
G. E. Eyford þýddi
(Framh.)
Eftir hálftima gang upp
eftir þessum bröttu og ójöfnu
tröppum, fór eg að finna til
að það er býsna erfitt og
þreytandi ferðalag. Á hlett-
um eru tröppurnar eins bratt-
ar eins og brattur stigi, sem
reistur er upp við húshlið, og
svo eru þær ójafnar, að varla
nokkursstaðar eru tvær jafn-
ar að hæð og dýpt.
Þrátt fyrir það, þó þessi
ungi munkur, sem var leið-
sögumaður minn, væri þveng-
rnjór og andlitið litlaust eins
og eltiskinn, var hann þó eins
úthaldsgóður og frár sem
fjallageit. Mér mundi alls
ekki þykja ótrúlegt að hann
gæti hlaupið í einum spretti
frá klaustrinu upp á Jabel
Musa og ofan aftur, án þess
að mæðast.
Eg sá það, að hann var
vanur að hreyfa sig, svo eg
bað hann að segja mér hvern-
ig hann eyddi dögunum í
klaustrinu. Hann sagðist eyða
flestum dögunum eitthvað líkt
og deginum i gær, sem mér
væri kunnugt um. “Eg fer á
fætur kl. hálf fjögur, og er i
kirkjunni tli klukkan hálf sjö,
en í gær mátti eg engan morg-
unmat éta. því það var föstu-
dagur; frá kl. átta til kl. eitt
var eg að sýna þér klaustrið.
Þegar eg skildi við þig kl. eitt,
fékk eg lítilsháttar að eta —
svartar baunir, hrauð og olíu
— því næst sofnaði eg í hálf-
tíma. Kl. 2 fór eg svo með
þér, og við vorum til kl. fimm
að skoða fjallið og umhverfið.
Þegar eg kom heim fékk eg
einn disk af garðávaxta súpu,
og svo fór eg að sofa, þar til
kl. þrjú og hálf í morgun, að
eg för á fætur og var i kirkj-
unni til kl. sjö og hálf, eins
og aðra daga.”
Þessu líkt er munkalífið á
Sínaí. Þeir lifa algjörlega á
jurtafæðu, og það af mjög
skornum skainti. Skyldu-
störfin eru að mestu fólgin í
löngum bænagjörðum og guðs-
þjónustum í kirkjunni. Auk
hinna innvígðu munka eru
sérstakir munkar (leikhræð-
ur) sem matreiða og haka
brauð og því um líkt, en öll
hreingerning, þvottur og ann-
að sem gera þarf af heimilis-
störfum, er unnið sameigin-
lega af leikbræðrum og Bedú-
inunum.
Meðan við vorum að hvíla
okkur og tala saman, tók
Arabinn út úr barmi sér eitt-
hvað, sem liktist að hafa verið
hriar reykjarpípa. Hún var
margbrotin og hundin saman
með mjóum vírspottum; hann
fylti pipuna með einhverju
grænu rusli úr niðurmuldum
mosa, sem Sínaí Bedúinar
reykja í staðinn fyrir tóbak;
því næst tók hann upp hjá
sér ofurlítinn mola af tinnu
og svolítið snypsi af mjúkri
tusku og hélt tuskunni fast
við tinnuna; þvi næst tók
hann úr vasa sinum ofurlitinn
bút af járni og sló skáhalt
með því á tinnuna og blés um
leið á tuskuna, sem byrjaði
strax að sviðna. Þannig
kveikti hann í pípunni sinni,
og honum gekk það eins vel
og var eins fljótur að þvi eins
og hann hefði haft nýtízku
oliukveikjara.
“Hvernig mundi þér líka að
reykja vindlinga,” spurði eg.
Hann svaraði engu, bara glenti
upp skjáinn og fleygði ruslinu
úr pípunni sinni undir eins.
Eg rétti honum tvo vindlinga,
sem hann tróð undir eins i
pípuna sína, kveikti síðan i
með tinnu-eldfærunum sínum
og reykti með mestu ánægju.
Eftir að hafa hvílt okkur
um stund héldum við áfram
upp eftir fjallinu, þar til að
við komum að gljúfri, þar
sem stiginn eða tröppurnar
lágu upp eftir sprungu í fjall-
inu. f þessu gljúfri er litil
stein-kapella helguð Maríu
mey, og er hún lokuð nema
vissa daga ársins. “Þessi sögn
gengur um tilorðning þessarar
kapellu,” sagði munkurinn:
“Það var fyrir æfalöngu síð-
an, að vistalestin frá Egypta-
landi kom ekki eins og til var
ætlast, og hjargarskortur varð
í klaustrinu, og ekki annað
sjáanlegt en að allir munk-
arnir yrðu hungurmorða. Ofan
á það bættist sú plága, að með
öllu varð ólifandi í klaustrinu
fyrir flóm, svo munkarnir
urðu að yfirgefa það, og reyna
að leita sér einhverstaðar
hælis.
f öngum sínum afréðu þeir
að fara pílagrímsferð upp á
fjallið helga. Þegar þeir voru
komnir á þennan stað, sem við
erum á, sáu þeir konu, sem
sat í gljúfrinu, með barn í
kjöltu sér. Hún ávarpaði þá,
og sagði: ‘Snúið aftur til
klaustursins; ykkur er borgið.’
Undrandi og skelkaðir sneru
þeir aftur, en er þeir komu að
klausturmúrnum sjá þeir að
þar stendur klyfjaður úlfaldi
með vistir handa þeim, og er
þeir komu inn í klaustríð,
voru allar flær horfnar.”
Þar sem tröppurnar liggja
upp úr gjánni, liggja þær
undir steinbogá. Það var
einmitt á þeim stað, sem St.
Stephanos sat í lifanda lifi og
prófaði pilagrímana, til að
vera viss um að þeir væru
andlega hæfir til að stíga fæti
sínum upp á hið heilaga fjall,
ef þeir reyndust hæfir til þess,
var þeim vísað að öðru hliði,
þar sem beið þeirra annar
munkur, til að heyra synda-
játningu þeirra ög veita þeim
aflausn.
Þegar upp úr þessu gljúfri
kom, var dálítill pallur eða
sléttur blettur, eini slétti blett-
urinn á allri leiðinni upp á
Sínai-fallið. Á þessum hletti
standa nokkuð mörg cyprus
tré í þéttri hvirfing, eins og
varðmannahópur.
Það er sagt, að þessi tré séu<
500 ára gömul, og myndirnar
af þeim í bók Labordés, sem
gefin var út 1838, sýna að þau
hafa litið alveg eins út fyrir
heilli öld, eins og þau lita út
þann dag í dag.
Frá þessum stalli er leiðin
mun brattari, en pkki að því
skapi erfiðari, því þegar svo
hátt er komið, er loftið svo
svalt og hressandi, að maður
geti teigað það eins og ískalt
vin. Eftir hálftíma klifur frá
cyprus trjánum, stóðum við
á hátindi Jabel Musa.
Ef vera skyldi stórkostlegra
útsýni frá nokkrum stað í
heiminum en af hátindi Sínai,
þá hefi eg ekki séð það, og
hefi eg víða ferðast, og upþ á
mörg há fjöll komið. Það var
ekki ský á lofti, og. eg sá yfir
fleiri hundruð milna svæði,
hina endalausu auðn, sem
skiftist á strýtumynduðum
móbergs-fjöllutn og geysileg-
um sandauðnum, eins langt
og augað eygði. Eg sá, eins
og væri á lituðu landabréfi,
þar sem fjallsaxlirnar höfðu
klofnað í sundur, gegnuni
skurð af hinum fornu jarð-
lögum og jarðmyndun, eins og
hvitar straumrákir, sem vöfð-
ust innan um bergið, og sýndu
hin ýmsu jarðmyndunar tíma-
bil. Á þessu feikna svæði
dauða og allsleysis bar mér
þó fyrir augu örn, sem eg sá
fljúga frá einum fjallstindi
til annars. (Framh.)