Lögberg - 30.07.1942, Síða 9

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 30. JÚLÍ, 1942
9
Eyfjörð
og Skagfjörð
Eftir Kristínu í Watertown.
(Framhald)
Óvinur ræðsi á Jón.
Seinnipart næsta dags fór Jón
að fiska í læknum, hann settist
á stein í fjörunni og lét fiski-
stöngina sína með önglinum út
á vatnið. Þarna kemur einn,
fær sér bita og festist á önglin-
um. Þetta er nú gott; svo kem-
ur annar, þá er hann búinn að
ná tveimur. Nú heyrir hann að
einhver kemur að baki honum
og kallar: Halló, Jónsi strákur
Eyfjörð, hvað ert þú að gera
hér? Halló, Bensi, sagði Jón, þú
sérð hvað eg er að gera; búinn
að nú tveimur fiskum, hvar eru
þeir? spurði Bensi. Hérna und-
ir steininum, sem eg sit á,
sagði Jón. Fáðu mér þá strax,
sagði Bensi, þreif fiskana og
fleygði þeim út á vatnið. Því
gerir þú þetta? sagði Jón, eg
ætlaði að veiða nóg fyrir kvöld-
mat. Þú skalt ekki hafa einn
fisk fyrir kvöldmat, sagði Bensi,
og sló af Jóni húfuna. Það er
ekkert að þessu, sagði Jón, mér
var næstum of heitt á höfðinu.
Svo tók Bensi húfuna og kast-
aði henni út á vatnið. Því gerir
þú þetta? sagði Jón, það er nýja
húfan mín, sem kostaði meir en
dollar. En húfan flaut niður
stóra lækinn og sást ekki fram-
ar. Jóni þótti vont að missa húf-
una. Því lætur þú svona við
mig að ástæðulausu? sagði Jón.
Eg hefi aldrei gert þér nokkuð
á móti. Eg þarf að dusta þig til,
sagði Bensi, svo þú vitir að eg
er meiri maður en þú. Þú ert
líka tveim árum eldri en eg,
sagði Jón. Svo þreif Bensi í
Jón og hristi hann harðlega. Eg
þarf ekki þennan hristing, sagði
Jón, eg er ekkert stirður.
Komdu nú hérna upp að stóra
steininum og stattu þar alveg
kyr, eg þarf að miða á mark
' rétt ofan við höfuðið á þér, eg
fer hvergi, sagði Jón. Ætlarðu
ekki að gegna mér þrjóturinn
þinn, sagði Bensi og þreif í
kyrtukragann hans að aftan og
dróg hann til baka. Jóni varð
ekki um sel, hann fann þrengja
að andrúminu; hann stekkur
upp og losnar við Bensa, snýr
sér við og slær hann rokna
kinnhest; hleypur svo sem fæt-
ur toga heim á leið. Bensa lá
við svima. Þetta högg kom
honum svo óvart; hann áttar
sig bráðlega, hleypur á eftir
Jóni og hendir steini í höfuð
honum svo blóð féll. Jón var
nú kominn upp á brekkuna og
mætir þar Eiríki, en Bensi tek-
ur strykið í áttina heim til sín.
hvað er þetta, barn, sagði Ei-
ríkur, hefirðu meitt þig. Nei,
sagði Jón kjökrandi. Hvað kom
fyrir? sagði Eiríkur. Jón segir
honum nú alla söguna eins og
hún gekk. Þetta skal verða
Engravings Aren'i Made
To Be Looked Ai !
It’s their “printability” that
counts. When the printer
is able to produce a perfect
impression from an original
or a stereo, the engraver
has done his job well. Give
us your next engraving job
and we know you will
agree that “WÉSTERN”
plates “print best.”
honum dýrt spaug, sagði Eirík-
ur; við skulum ganga yfir til
Árna Foss föður hans, eins og
þú lítur út; þetta skal ekki koma
fyrir aftur, Jón minn. Eg vona
það, sagði Jón, eg hefði aldreei
trúað því, að íslenzkur strákur
gæti verið svona afleitur. Því
er nú ver, sagði Eiríkur, það eru
til illmenni í öllum þjóðum, þó
eg viti að íslenzka þjóðin sé sú
bezta yfirleitt. Hér voru þeir
komnir til Árna. Hann var að
höggva við í eldinn á bak við
húsið. Þeir heilsuðust og Eirík-
ur tekur til máls: Eg þykist
ekki vera með það, Árni minn,
að klaga undan nágrönnum
mínum, en samt verð eg að láta
þig vita, hvernig hann sonur
þinn hefir útleikið hann Jón
litla, sem er hjá okkur í sumar.
Hvað er þetta? sagði Árni, hvaða
sonur minn? Hann Bensi, sagði
Jón. Svo varð hann að segja
um viðureign þeirra Bensa.
Þetta er leiðinlegt segir Árni, eg
tek strákinn og lúber hann,
hann á það skilið fyrir þetta at-
hæfi. Farðu, Bjössi, og komdu
með hann hingað, sagði Árni.
Bjössi hljóp alt í kring, en fann
ekki Bensa. Hann hefir skotið
honum undan, hugsaði Jón.
Ekki er eg með því að þú berjir
hann, sagði Eiríkur, en hann
þarf góða ráðning; hann má ekki
éera þetta aftur; það eru þær
skaðabætur, sem eg vil hafa.
Auðvitað, sagði Árni, eg skal
láta hann borga fyrir húfuna og
fiskana og meiðslið, minna má
það ekki vera. Eg er ekki að
heimta nokkra borgun, sagði Jón,
en eg vil ekki að hann sláist upp
á mig aftur fyrir enga sök. Mér
sárnar þetta ósköp mikið, en eg
get ekki að því gert. Eiríkur
fór nú heirti með Jón, og sagði
fólkinu um svaðilfarir hans við
Bensa. Ástu varð svo mikið um
þetta, að hún táraðist og flýtti
sér að þvo sárið á höfðinu á
Jóni, sem til allrar hamingju
var ekki djúpt, en stór flumbr^
Þetta grær fljótlega, sagði Ei-
ríkur. Það er ekki ómenninu
að þakka, sagði Ásta, að fara
svona með saklaust barnið; ekki
kom mér til hugar að hann
Bensi væri þetta varmenni;
hann kemst einhvern tíma und-
ir manna hendur, ef hann held-
ur þessu áfram.
Eg er svo sem alveg með öllu
standandi hlessa, sagði Halldór.
Annar eins þorpari! hann skal
svei mér fá lúskringuna hjá mér
þegar eg næ í hann, eg skal
lumbra á honum með asna-
kjálka.
Daginn eftir kemur Árni með
Bensa keyrandi í vagni. Farðu
nú inn og gerðu nú eins og eg
segi þér, sagði Árni í harðleg-
um róm, ellegar skaltu fá það,
sem eg hét þér í gær.
(Framhald)
Aðalbjörg í Moðrudal
(Ferðasögubrol frá 1860)
Árið 1854 fékk Ameríkumaður
einn, Shaffner ofursti, einka-
leyfi hjá dönsku stjórninni til
þess að leggja sæsíma um Fær-
eyjar, ísland og Grænland. Átti
þetta að verða fyrsta sæsíma-
sambandið milli Evrópu « og
Ameríku. Þetta var á fyrstu
árum sæsímanna. Því það var
ekki fyrri en 1850 að fyrsta
símalínan var lögð yfir Erma-
sund.
En þrátt fyrir þenna undir-
búning undir símalagningu um
“Norðanvert Atlantshaf” var
lagt út í það á árunum 1858 og
1859 að leggja síma beina leið
frá írlandi vestur um haf. Þetta
mistókst alveg. 400,000 sterlings-
pund fóru þar í sjóinn. Og þá
byrjaði Shaffner fyrir alvöru
að athuga nyrðri leiðina.
í ágústmánuði 1860 kom hann
með rannsóknarskipi sínu Fox
til Berufjarðar. Lagði hann af
stað þaðan landveg til Reykja-
víkur, fór fyrst til Akureyrar,
þaðan Eyfirðingaveg og Kjöl
til Reykjavíkur. Með honum
var dr. John Rae, kunnur
ferðamaður, er var fararstjóri á
landferðalaginu, liðsforingi
danskur, Th. Zeilau, er ritað
hefir ferðasögu leiðangurs þessa.
Skipið fór frá Berufirði til
Reykjavíkur og þaðan sigldu
þeir félagar til Grænlands og
Labrador.
Verður eigi fjölyrt um til-
gang ferðarinnar eða þvíum líkt.
Ferðalýsing Th. Zeilau sýnir, að
hann hefir litið með velvilja
og skilningi á ýmislegt er bar
fyrir þá félaga. En hér er lítill
kafli um komu þeirra til Möðru-
dals:
“Við komum um miðaftan-
leytið að Möðrudal, afskektum,
gildum bóndabæ, er virðist ekki
vera settur nákvæmlega rétt á
hinn annars ágæta landsupp-
drátt Björns Gunnlaugssonar.
Bóndinn í Möðrudal heitir
Sigurður Jónsson. Fengum við
hjá honum hinar beztu viðtök-
ui;. Hann er efnamaður, á 6—
800 fjár, auk hesta og nautgripa.
Bæjarhúsin og umgengni' þar
öll ber vott um þau þægindi og
þrifnað sem góður efnahagur
getur til leiðar komið.
Sigurður Jónsson er hár mað-
ur vexti og fríður sýnum. Dótt-
ir hans, 16—18 ára gömul, er
lík föður sínum. Hún er auga-
steinn hans. Það kom greini-
lega í ljós, er hann kynti hana
fyrir okkur. Þetta er líka eðli-
legt, því stúlkan er fríð og
myndarleg stúlka, með norræn-
an ættarsvip, perla á öræfum,
eins og bærinn hennar, Möðru-
dalur.
Bærinn Möðrudalur og gras-
vellirnir í kringum hann eru
eins og ofurlítill heimur út af
fyrir sig, algerlega aðskilinn frá
umheiminum, af öræfum þeim,
er daginn áður höfðu haft svo
dapurleg áhrif á okkur með
ömurleik sínum.
Þegar maður kemur á fjalls-
brúnina austan við Möðrudal,
og augað alt í einu mætir þess-
um græna fjallareit, verður
manni glatt í geði við tilbreyt-
inguna frá gróðurleysinu alt um
kring, svo langt sem augað
eygir, og hér er sjóndeildar-
hringurinn víður. Og það er
hartnær ótrúlegt, hve fljótt
maður flýgur áfram niður
að bænum, sem fyrir fáum
augnablikum virtist vera í óra-
fjarlægð út við sjóndeildar-
hringinn.
4-
Aðalbjörg Sigurðardóttir vakti
undrun okkar og aðdáun. Því
merkilegt er það, hér langt inni
í öræfum, fjarri allri menning
heims, að hitta fólk, sem sjald-
an kemur fyrir túngarð sinn,
en á enga hátt virðist vera ó-
kunnugt um það sem geristi úti
í hinum stóra heimi, fólk, sem
þarna er fætt og uppalið, en
virðist ekki vera nema í hæsta
lagi nokkrum póstferðum á
eftir tímanum.
Ferðamönnum, sem koma á
slíka staði, finst þeir vera
komnir svo langt frá umheim-
inum, að ætla má að sú fjar-
lægð og einangrun hefði sömu
áhrif á fólk, eins og að koma
nokkrar aldir aftur í tímann.
Þeir, sem eigi hafa komið í
Möðrudal, og eigi séð með eigin
augum hið hrikalega umhverfi
og eyðilegu einangrun, geta ekki
gert sér fulla grein fyrir undr-
un okkar að hitta þar fólk, eins
og það sem þar var. Og það
þarf betri rithöfund en mig,
mann, sem betur kann að haga
orðum sínum, til þess að gera
lesandanum fyllilega ljóst hví-
líkt undrunarefni það er.
Ef eg treysti penna mínum,
þá myndi eg reyna að lýsa þess-
ari ungu stúlku í Möðrudal. En
eg voga mér ekki að gera þá
tilraun. Læt mér nægja að
segja að við Shaffner vorum
innilega sammála dr. Rae er
hann sagði: Það er stórmerki-
legt að hitta fólk hér í miðjum
öræfum íslands, og þá einkum
stúlku eins og þessa, sem hér er
alin upp langt utan við það sem
alment er kallað heimsmenning
(civilisation) og ósnortin er af
áhrifum slíkrar menningar. En
hugsum okkur að þessi unga
stúlka kæmi til London, hún
væri þar klædd fegursta tízku
klæðnaði Westend-búa, og hún
kæmi alt í einu óviðbúin inn í
veizluglaum heimsborgarinnar,
eg mundi veðja 10 á móti 1 að
hún myndi ganga þar um ein;-
og hún væri engu öðru vön, og
enginn myndi þar hafa neitt út
á hana að setja, nema þá hvað
fegurð hennar kynni að vekja
öfund.
Við fengum oftar á landferða-
lagi okkar sama umhugsunar og
undrunarefnið. Og þegar við
að kvöldi dags sáum húsbónd
ann taka sér bók í hönd og lesa
úr sögunum fyrir heimafólkið,
köm okkur saman um, að slíkt
sveitauppeldi væri dásamlegt
fjarri umheiminum og menn-
ingunni þar.
4-
Undir slíkum kringumstæðum
freistar það manns að spyrja:
Hvað er í raun og veru “Civi-
lisation?” Hugsum okkur að við
séum staddir í einhverri mið-
stöð heimsmenningarinnar, er
sendir menningargeisla sína út
um öll heimsins lönd, t. d. Lon-
don, og höldum svo þaðan inn í
hina fátæklegu stofu Jens
Christian Jakobsens 1 Straum-
ey, þar sem Shaffner var við
húslestur. Berum saman mið-
stöðina, sól menningarinnar og
Færeyjar, og segið mér svo.
Hver er menningin? Eða tökum
París. Ellegar leitum ekki
langt yfir skamt, tökum t. d.
Kaupmannahöfn, sem öðru nafni
er stundum nefnd Aþena Norð-
urlanda, gerum samanburð á
“Aþenu” þessari og Möðrudal.
En eftir á að hyggja. Lesendur
mínir þekkja ekki Möðrudal af
lélegri lýsing minni, og get eg
ekki verið svo óréttlátur að
krefjast af þeim að þeir geri
samanburðinn.
Samanburðar hugleiðingar
mínar enduðu á þessa leið:
Er það svo, að fátækar, af-
skektar þjóðir geti betur varð-
veitt óbrjáluð og hrein þjóðar-
einkenni sín, og þær séu því
sqrkennilegri, þróttmeiri, hug-
djarfari—þá bið eg þess lengstra
orða að föðurland mitt megi
sem lengst verða fátækt, “fá-
tæka landið skáldsins” og
danska þjóðin varðveitist gegn
drepandi eitri alþjóðamenning-
arinnar.”
4-
Þetta eru hugrenningár hins
danska ferðamanns, sem vökn-
uðu í huga hans sumarið 1860,
er hann hitti Aðalbjörgu í
Möðrudal. En um hana veit eg
ekkert meira en það, sem hér er
sagt. Enda er þetta litla ferða-
sögubrot tekið hér upp af því,
að margar íslenzkar sveitas’túlk-
ur hafa vakið svipaðar tilfinn-
ingar hjá ókunnugum ferða-
mönnum. V. Si.
—(Lesbók Mbl.).
KAUPIÐ ÁVALT
LUMBEC
hjá
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HENRY AVENUE and ARGYLE STREET
Winnipeg, Man. - Phone 95 551
r?°'
<-->n<->n<->o<—rz>oc^z3ocm30crzi>o<rrr3o<->o<: >ocrrDO<->o«c=>o
Hátíðakveðjur í iilefni af Þjóðminningardeginum !
Vér verzlum með allar tegundir kjöts í heildsölu og
smásölu; hvergi betra að verzla. 5
0
City Meat & Sausage Company
611-613 MAIN STREET — SÍMAR 93 064 — 93 065
O
->n<->rw ><•>< ">ru->r><->m 1 — >r><->r><->r><-oc. .. )OC. ._^oc->ocr—>o< >o<. _
ÁRNAÐARKVEÐJUR
TIL ÍSLENDINGA
Á ÞJÓÐMINNINGARDAGINN !
Mesiu framleiðendur af fiskiveiðaáhöldum í Canada
BLUEUOSE
BRAND
Drummondville Cotton
COMPANY, LIMITED
55 ARTHUR STREET, WINNIPEG. MAN.
Sími 21 020
IIUGH L. HANNESSON, framkv.stj.
Βje jHarltaougf)
F. J. FALL, forstjóri
SMITH STREET, WINNIPEG
220 eldtrygg herbergi, með baði
Sérstakar máltíðir fyrir kvenfólk, 35c
Afgreiddar á Mezzanine lofti
Businessmanna máltíðir fyrir 50c; bezt í bænum
Reynið vori Coffee Shop fyrir 40c máliíðir
Vér önnumst um allskonar samkvæmi
Dans fyrir almenning — á laugardagskvöldum
Sími 96 411
!slendingar á sléttunum/
Islendingar í Canada eru góðir borgarar. Þeir sóma sér vel sem
læknar, lögmenn og verzlunarmenn; þeir eru einnig afkastamiklir
og framgjarnir bændur.
Þeir fluttu með sér til Canada áhuga fyrir æðri mentun, frá landi,
þar sem bókmentir hafa náð hámarki sínu. ,
Þeir fluttu einnig til Canada hreinar samvinnuhugsjónir, sem hafa
skipað þeim á bekk með ákveðnustu og hyggnustu stuðningsmönn-
um samvinnufyrirtækjanna hér á sléttunum. Hveitisamlögin meta
mikils þann stuðning og uppörfun, sem! íslenzkir vinir þeirra hafa
veitt þeim frá byrjun og fram á þennan dag.
Canadian Co-operative Wheat Producers Limited
WINNIPEG
C A N A D A
Manitoba Pool Elevators,
Limited
Winnipeg, Man.
Saskatchewan Wheat Pool
Regina, Sask.
Alberta Wheat Pool.
Limited
Calgary, Alta.