Lögberg - 01.06.1944, Side 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. JÍNt 1944
Reykjavíkurblöðin eiga viðtal við Dr.
Sigurgeir Sigurðsson, biskup, nýkom-
inn heim ur ferðalagi um Vesturheim
Ræðismanni íslands í Winnipæg, hr. Gretti L. Jóhannssyni,
bárust seinni part fyrri viku viðtöl þau, er herra biskupinn átti
við Reykjavíkurblöðin, nýkominn heim úr sigurför sinni um
Vesturheim. Dr. Edward Thorlákson, starfsmaður við War
Information skrifstofu Bandaríkjanna, sendi Gretti ræðismanni
urklippur úr blöðunum með viðtölum við biskup, og er Lögberg
báðum þessum mönnum þakklátt fyrir að fá innlegg þessi til
birtingar.
MORGUNBLAÐIÐ
9. MAÍ.
"Vestur-íslendingar eru mér sér-
staklega kærir," segir biskupinn.
Biskup íslands, Dr. Sigurgeir
Sigurðsson, er nú kominn heim
úr för sinni til Vesturheims. En
hann var, sem kunnugt er, full-
trúi íslenzku ríkisstjórnarinnar
á 25 ára afmælishátíð Þjóðrækn-
isfélags Vestur-Islendinga, sem
háð var í febrúar s. 1.
Biskupinn fór vestur í febrúar
byrjun og hefir því dvalið þar
í þrjá mánuði. Eftir að hafa setið
á Þjóðræknisþinginu ferðaðist
hann um Islendingabygðirnar í
Canada og Bandaríkjunum og til
fjölda annara staða, eins og skýrt
hefir verið frá í fréttum blað-
-anna. Á ferð sinni flutti biskup
alls 50 ræður og fyrirlestra á
meðal íslendinga og Ameríku-
manna.
1 gær höfðu blaðamenn tal af
biskupi á heimili hans.
Biskupinn lét mjög vel yfir
ferð sinni. “Viðtökurnar voru
ógleymanlegar,” sagði hann,
“fólkið bar mig á höndum sér,
ekki persónuna, heldur landið,
sem eg var fulltrúi fyrir, og
kirkjuna. Eg mun aldrei gleyma
þeim hlýhug, sem allstaðar var
að finna til íslands og íslenzku
þjóðarinnar.”
Þjóðræknisþingið og
V esiur-í slendingar.
Þjóðræknisþingið, sem haldið
var 21.—23. febrúar, var mjög
fjölsótt og komu margir langa
vegu að til þess að vera þar.
Þingið var hátíðlegt og ríkti þar
sérstaklega sterkur íslenzkur
þjóðlegur blær frá upphafi til
enda. Landarnir vestan hafs
ræddu um ísland og íslenzku
þjóðina af mikilli virðingu og
vináttu. Var ekki hægt að kom-
ast hjá því að veita eftirtekt
þeirri tilfinningu, þeirri heitu
ti'lfinningu, sem landnemaírnir
og niðjar þeirra bera til ætt-
jarðarinnar.
Vestur-íslendingar eru mjög
þakklátir fyrir allan vináttuvott,
sem heimaþjóðin sýnir þeim, fyr
ir hvert smáatriði, sem fyrir þá
er gert. Það er mjög virðingar-
vert, hvað Vestur-íslendingar
tala vel málið. En það er mikl-
um erfiðleikum bundið fyrir þá
að halda því við, því að ensk-
una verða þeir fyrst og fremts
að leggja stund á, þar sem þeir
þurfa að nota það mál í dagleg-
um viðskiftum.
— Mig langaði til þess að segja
margt um Vestur-íslendinga,
sagði Biskup íslands. ennfremur,
eftrA þessa ferð eru þeir mér
sérstaklega kærir. Þeirra heit-
asta ósk er að halda, sem nánustu
sambandi við okkur heima. Á-
huginn á íslandi þverr ekki, þótt
þeim fari fækkandi, sem litið
hafa “gamla landið” augum.
Þjóðræknisdeildunum fjölgar.
Eitt af sameiginlegu áhuga-
málum margra Vestur-íslend-
inga, er að “skreppa heim” að
styrjöldinni lokinni. Þeir vilja
kynnast landinu og þjóðinni, sem
þeir hafa svo miklar mætur á,
nánar.
Biðja að heilsa heim.
Þegar biskup var á samkom-
um með íslendingum, heilsaði
hann upp á hvern einstakan á
eftir. Flestir landarnir vestra, þó
einkum þeir eldri, áttu kunn-
ingja eða frændur heima á Is-
’.apdi, sem þeir þurftu að tala
um, spyrja frétta af og svo síð-
ast en ekki síst skila kveðju til.
Þannig urðu þær nokkuð marg-
ar kveðjurnar, sem biskupinn
var beðinn að flytja hingað
heim. “Mér þykir afar vænt um
að geta skilað þessum kveðjum,
sem eg mun gera munnlega eða
bréflega. Fólkið var svo einstak-
lega vingjarnlegt og þakklátt. Á
hverri járnbrautarstöð, sem eg
kom á, voru altaf einhverjir ís-
lendingar, sem tóku á móti mér.”
íslenzkir síúdentar
veslra.
“Alstaðar þar sem eg kom og
talaði við háskólakennara við
skóla, þar sem íslenzkir stúdent-
ar stunda nám, kom það fram,
hvað íslenzku stúdentarnir væru
duglegir. í Berkeley talaði eg
m. a. við 20 prófessora. Yfirleitt
var viðkvæðið, að íslenzku stú-
dentarnir bæru af”. — Biskup-
inn hitti flesta íslenzku stúdent-
ana, sem nú dvelja vestra. Var
hann t. d. heila kvöldstund með
íslenzku stúdentunum í Berkeley
sem eru 27. “Undantekningarlít-
ið held eg að íslenzku stúdent-
arnir stundi nám sitt af kost-
gæfni, enda er kenslukerfið
þannig að ekki er gott að slá
slöku við.”
Landið sjálft það
merkilegasta.
Biskupinn var spurður að því,
hvað hefði verið það merkileg-
asta, sem hann hefði séð. “Land-
ið sjálft var það merkilegasta,
sem eg sá, hin mikla fjölbreytni
í landslagi, loftslagi og gróðri og
möguleikarnir, sem búa í land-
inu. Skipulagið vakti og sérstak-
lega eftirtekt mína.”
Þjóðin ber hlýhug
til íslands.
“Mér féll ameríska þjóðin
ákaflega vel,” sagði biskup enn-
fremur, “ástæðan er sennilega
mikið sú, hve hlýjan hug hún
ber yfirleitt til Islands. Það er
talað vel um Island og her-
mennirnir, sem dvalið hafa hér á
landi bera landinu yfirleitt góða
sögu. Það kom einnig í ljós að
þjóðin er ekki upp úr því vaxin
að viðurkenna, að hún þarf á
stuðningi og velvilja minstu
lýðræðisþjóðarinnar að halda.”
— Það fyrsta, sem amerísku
blaðamennirnir spurðu um, var
venjulega, hvernig sambandið
væri milli setuliðsins og lands-
manna. — Biskupinn kom þeim
í skilning um að skyndileg koma
mikils herliðs, jafnvel þó það
væri vinveitt, hlyti að valda
mikilli truflun, en yfirleitt gætti
'gagnkvæms skilnings í sambúð-
inni.
Biskup kynti sér eftir föngum
kirkjulíf vestra. Veitti hann því
sérstaka eftirtekt hinu sífelda,
látlausa starfi leikmanna, sem
mikið bæri á.
Áður en biskupinn fór úr New
York flutti hann kveðju orð í
útvarp til bræðraþjóðanna á
Norðurlöndum og var viðstaddur
vígslu biskupsins af Washington,
Dr. Dun.
Biskupinn kvaðst hafa ástæðu
til þess að þakka mörgum, í sam
bandi við þessa för. sem hefir
orðið honum og þjóðinni allri
til sóma, svo sem ríkisstjórninni,
Þjóðræknisfélaginu, hernaðar-
yfirvöldunum, upplýsingadeild
Bandaríkjanna og fleirum fyrir
utan heilan hóp af einstakling-
um.
Að lokum sagði biskupinn:
“Aldrei hefi eg þreifað meira
á handleiðslu Guðs en í þessu
ferðalagi, og mest þegar mest
þurfti á að halda. Trú mín hefir
fengið nýjan styrk.”
ÞJÓÐVILJINN
9. MAÍ.
Herra biskupinn yfir Islandi,
Sigurgeir Sigurðsson, kom heim
úr Ameríkuför sinni í fyrradag.
I gær ræddi hann á heimili
sínu við blaðamenn um þetta
ferðalag sitt. Hafði hann verið
3 mánuði á ferðalagi, heimsótt
fjölda Íslendingabyggða og kirkj
unnar menn, komið í 12 stórborg-
ir, flutt 50 erindi, prédikað í
fjölda kirkna og flogið 9000
mílur, auk þess ferðast allmikið
með járnbrautum. Lét hann hið
bezta yfir fertialaginu og rómaði
mjög viðtökurnar.
Þjóðræknisfélagið
og Vesiur-íslendingar.
Biskup fór vestur sem fulltrúi
ríkisstjórnarinnar til þess að sitja
þing Þjóðræknisfélags Vestur-ís-
lendinga, sem haldið var í Winni-
peg dagana 21.—23. febr. s. 1.
Var þingið mjög fjölsótt, fór há-
tíðlega fram og með sterkum
þjóðlegum blæ. Var þar mikið
rætt um Island og íslenzku þjóð-
ina.
— íslendingar tóku á móti
mér og báru mig á höndum sér,
þeir tóku fyrst og fremst á móti
mér sem fulltrúa íslenzku þjóð-
arinnar. Þjóðræknisfélögum Is-
lendinga fjölgar stöðugt í Ame-
ríku. Tilfinningin til islenzku
þjóðarinngr er heit hjá Vestur-
Islendingum. Það er virðingar-
vert hve Vestur-íslendingar tala
vel málið, menn, sem alla æfina
ha(fa dvalið í ejnskum heimi,
mælti biskup.
Biskup dvaldi um hálfan mán-
uð í Winnipeg og ferðaðist um
íslendingabyggðir bæði í Cana-
da og Bandaríkjunum. Flutti
hann fjölda erinda í allskonar
félögum. Biskup taldi að 30—40
þús. íslendingar og menn af ís-
lenzkum ættum dvelji nú í Ame-
ríku, þar af um 18 þús. í Cana-
da — í Winnipegborg einni 6
þús. — og 12—14 þús. í Banda-
ríkjunum.
— Ákaflega margir íslendingar
töluðu um að koma heim eftir
stríðið, og eg verð fram eftir
öllu að skila kveðjum, sem eg var
beðinn fyrir heim, sagði biskup.
Biskupinn prédikaði fyrir ís-
lendinga í fjölda kirkna, auk þess
skírði hann, fermdi og gifti.
Veslur að KyrrahafL
Biskup lagði m. a. leið sína
vestur að Kyrrahafi. Skoðaði
hann skipasmíðastöðvar Kaisers
í San Francisco og kvikmynda-
tökuborgina Hollywood. Á ferða
laginu heimsótti hann 12 stórar
borgir, m. a. Minneapolis, Seattle
San Francisco, Los Angeles,
Chicago og Washington.
Lýðveldisstofnuninni
fagnað í Ameríku.
Biskup sagði, að alstaðar hefði
verið minnzt á lýðveldisstofnun-
ina og hefðu Ameríkumenn sam-
fagnað Islendingum yfir að vera
nú að endurheimta lýðveldi sitt.
Kvaðst hann alstaðar hafa mætt
velvilja og hlýhug í garð ísl.
þjóðarinnar. Biskup kvað Ame-
ríku ákaflega merkilegt land
hvað snerti fjölbreytni í gróðri
og loftslagi, undraverðar verk-
legar framkvæmdir og framtíð-
armöguleika.
Kirkjan.
Alstaðar þar sem biskup kom
átti hann samfundi við presta og
kvað hann það hafa orðið sér til
mikillar ánægju, ásamt því að
sjá hve mikinn þátt leikmenn
tóku í trúarlegu starfi. Frjáls-
lyndi kirkjunnar taldi hann vera
upp og niður. M. a. var hann
viðstaddur vígslu Duns biskups
af Washington, en þar var margý
stórmenni samankomið, alls 2500'
manns.
íslendingar og herinn.
Alstaðar þar sem biskup fór
var hann umkringdur af ame-
rískum blaðamönnum og eld-
glæringum ljósmyndara. Fyrsta
spurning blaðamannanna var alt-
af um sambúð Islendíinga og
hers Bandaríkjamanna hér.
Myndi það hafa verið mjög al-
mennt álit þar vestra, að Islend-
ingar hafi verið mjög kaldir við
hermennina. Biskup kvaðst hafa
spurt blaðamennina að því,
hvernig þeim hefði litist á það
ef jafn fjölmennur her og íbú-
arnir hefðu setzt að í heimkynn-
um þeirra, og hefðu þeir þá
venjulega litið öðrum augum á
málið. Hann kvað ameríska her-
menn, sem hér hafa dvalið, bera
landi og þjóð vel söguna í bréf-
um sínum og þegar þeir koma
heim.
Njóla góðs álits.
Biskup heimsótti fjölda ís-
lenzkra stúdenta í Ameríku og
ræddi við kennara þeirra. Kvað
hann það alstaðar hafa komið
fr^m hve góðs álits þeir nytu
sem góðir námsmenn.
Ánægjuleg
en erfið ferð.
Biskup hóf ferð sína með því
að fljúga héðan. til Bandaríkj-
anna á 14 klst. Var hann síðan
svo að segja á látlausu ferðalagi
í 3 mánuði, flaug 9000 mílur,
ferðaðist einnig með járnbraut-
um, prédikaði í fjölda kirkna
og flutti fjölda erinda, stundum
daglega, talaði oft í útvarp, m. a.
flutti hann einu sinni ávarp í
útvarp til skandinavisku þjóð-
anna, þar sem hann m. a. kvaðst
vona að samvinna þeirra mætti
eflast á ný að stríðinu loknu.
Biskup kvað þessa ferð hafa
verið ánægjulega — en erfiða.
— Eg hef aldrei þreifað meira
á forsjón og handleiðslu guðs en
í þessu ferðalagi. Mér fannst eg
þráfaldlega þreifa á handleiðslu
guðs og nærveru, sérstaklega
þegar eg þurfti á að halda. Trú
mín hefur öðlast nýjan styrk við
ferð mína, mælti biskup.
Þjóðræknisfélag Vestur-Islend
inga og O.W.I. (upplýsingaskrif-
stofa Bandaríkjastjórnar) skipu-
lögðu ferð biskupsins og bað
hann blöðin að færa þeim, ís-
lenzku ríkisstjórninni, herstjórn-
inni, konsúlum og öllum þeim,
sem greiddu för hans, hinar
beztu þakkir.
VÍSIR
9. MAÍ
“Eg hefi aldrei fundið nær-
veru guðdómsins eins glögglega
og á því 15,000 mílna ferðalagi,
sem eg hefi ferðast á síðastl.
þrem mánuðum,” sagði biskup-
inn, herra Sigurgeir Sigurðsson
við blaðamenn í gær. Hann er
nýlega kominn heim frá Ame-
ríku, en þangað ferðaðist hann
Dorit Let This Happen Here!
H
OW would you íeel if, tomorrow you woke up to find that, by law, you would
be told what to produce, how many hours you had to work, how much you
were to produce, where to ship it and what form of payment you would receive
for your labours?
QUOTATION FR0M THE C.C.F.
HANDB00K F0R SPEAKERS
Read the copy in the panel as one
example, which is taken from the
C.C.F. Handbook for Speakers (page
16)—Under such policies of con-
trolled production, such a state of
affairs could quite easily happen here
for the very simple reason that you
cannot control production unless
you dictate to, and control the
producer.
This is too serious a time to experi-
ment with a Party with a different
Policy for every Province and who
cannot agree among themselves as
to exactly what kind oi Socialism
they’d give us at the start.
Q.—“What method would you adopt in
dealing with land when a certain amount
of agricultural land is socialized and a
certain amount is not?"
A. — 'The essential thing ahout farming
is not the land itself but the production.
You want to prevent the possibility of one
man obtaining control of production and
profit out of his neighbour. You set up a
State Marketing Board. Every farmer is
treated the same whether he holds the
land under a lease or not. He produces
for use and not for profit "
On the other hand, Liberalism is more than a political party.
thinking and stands for all the better things in life.
It is a way of
The Liberal Party under the able leadership of Hon. W. I. Patterson has given
this Province honest, sound, progressive Government for the people. No one
can deny this.
Why then, change it for a lot of untried theories—theories which, if put into
practice, would gradually regiment us all and finally, do away with the freedom
we now enjoy.
Think!
Act!
★ VOTE LIBERAL ★
KEEP SOCIALISM OUT 0F SASKATCHEWAN!
Jttued bv the Saskatchewan LiberaJ Association