Lögberg - 28.12.1944, Síða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 28. DESEMBER, 1944
Þar sem regnboginn endar
Kristín sat og hlustaði á sögu,
sem mamma hennar var að segja
henni.
— Og loks kom Óli á þann stað,
sem regnboginn endaði, þar gróf
hann í jörð, og fann fjársjóð,
sem
— Heyrðu mamma, tók Stím
litla fram í. Hvað er fjársjóður?
Stundum kallar þú peninga fjár-
sjóð, og stundum kallarðu mig
fjársjóð, og nú segirðu að Óli
hafi fundið fjársjóð. —
Mamma brosti og kysti Stínu
litlu. — Þú ert fjársjóðurinn
minn, sagði hún. Fjársjóð kallar
maður allt það, sem manni þykir
vænt um eða maður óskar sér.
Þessi fjársjóður sem Óli fann,
var poki fullur af gulli. —
— Heyrðu mamma. Ef maður
óskar sér að finna góðan sjóð og
fer að leita að honum, — á mað-
ur þá að leita undir endanum á
regnboganum?
Mömmu gafst ekki tími til þess
að svara þessu, því að í sama
bili var símanum hringt, og svo
truflaði eitthvað annað, svo að
Stína litla gleymdi þessu alveg
þangað til einn daginn, að það
gerði húðarrigningu.
Hún sat inni í stofu allan fyrri-
hluta dagsins og reyndi að leika
sér að dótinu sínu — en það var
ekki gaman að því, og svo var
mamma líka veik. Pa'bbi hafði
farið með hana á spítalann og
hafði sagt Stínu, að hún yrði að
vera þæg á meðan og gegna
henni Ellu frænku, sem ætlaði
að sjá um heimilið.
Ella frænka var góð og Stínu
þótti vænt um hana en Ella hafði
engan tíma til þess að skifta sér
neitt að telpunni, því að hún
hafði um svo márgt annað að
hugsa.
— Eg er ekki eins dugleg að
elda mat eins og hún móðir þín
er, sagði hún við Stínu. — og
þessvegna er eg miklu lengur að
öllu. Þú verður að reyna að
skemta þér við* leikföngin þín
þangað til eg er búin að ganga
frá matnum, en svo skulum við
fara eitthvað út á eftir, ef hann
styttir upp.
Og var þetta nú ekki gaman?
Rétt á eftir stytti upp; fyrst kom
snarpur gustur og síðan fór sólin
að skína gegnum skýin. Stína
leit út um gluggan og sá að stór
regnbogi var kominn á bálsvart-
an himininn.
— Má eg fara út dáltila stund
og leika mér- spurði Stína, og
svo hjálpaði Ella frænka henni
í kápuna og færði hann í upp-
háu stígvélin, því að það var
blautt um úti, eftir rigninguna.
— Það var nú eiginlega ekki
til að leika sér, sem Stína lang-
aði út. En henni hafði dottið dá-
lítið í hug, fannst henni. Þarna
var regnboginn, stór og glæsi-
legur, á himninum og Stína gat
ómögulega séf| betur en að hann
stæði í annan endann í skógin-
um bak við húsið og hugsum
okkur bara, ef fjársjóðurinn væri
grafinn þar.
— Eg má til að reyna að finna
fjársjóðinn, hugsaði Stína með
sér og þrammaði af stað upp
aurblautan stíginn, upp að skóg-
inum. En því miður var nú því
líkast, eins og regnboginn skuli
ekki sjást ennþá, erfiðara að sjá
hann, en Stína þóttist alveg viss
um, að hann hlyti að sjást greini
lega undir eins og hún kæmi inn
í skóginn.
Þetta var svo snemma árs að
skógurinn var ekki sprunginn út
og orðinn grænn, því að áður en
vorið byrjar er ekkert nema skóg
urinn, sem hefir grænan lit — en
samt hélt hún áfram, hvöt
spori, inn á milli trjánna. Það
lak ennþá úr þeim eftir rign-
inguna.
— Skelfing er það skrítið, að
regnbogin skuli ekki sjást ennþá
hugsaði Stína, raunamædd —
hvar skyldi hann eiginlega vera?
Mig langar svo að finna fjár-
sjóð. —
En nú hvarf sólin, himininn
varð alskýjaður aftur, og loks fór
að rigna. Og Stínu fór að verða
órótt — hún vissi ekkert hvert
hún var komin, henni var kalt
og allt var vott í kringum hana,
æ, bara að hún Ella frænka kæmi
nú til hennar og fylgdi henni
heim.
— — — Stína! Hvar ertu
Stína! heyrði hún kallað í sama
bili, og hún heyrði ekki betur en
að þetta væri rödd Ellu frænku.
Og þegar hún leit við þá sá hún
hana frænku, þar sem hún kom
hlaupandi.
GRAFARINN
I WINNIPEG
Eftir Benedikt Gröndal.
Winnipeg, Man.
Eg sat í stofu hjá séra Eylands
einn sunnudagsmorgun, þegar
stór og myndarlegur maður, vík-
ingalegur mjög, gekk inn. Djúp-
ir drættir í andliti hans gáfu tii
kynna, að hann átti marga ára-
tugi að baki sér, en augun, sem
skinu undir þungum brúnum,
spegluðu fjör og kraft ungs
manns.
Komumaður rétti mér hendina
og sagði: “Nei, er þetta strákur-
inn, sem er alltaf að skrifa!’
Eg kvað svo vera, og séra Ey-
lands kynnti mig fyrir gestin-
um. Það var Arinbjörn S. Bár-
dal útfararstjóri.
Eg hafði heyrt margt um Arin-
björn, og átti eftir að heyra
margt fleira um hann meðan eg
dvaldist í Canada. Svo fór, að eg
eyddi mestöllum helgideginum
með útfarastjóranum og fékk
hann til að segja mér margt frá
fyrri árum sínum.
Við Sargent Avenue, íslenzku
götuna í Winnipeg, þekkja allir
unga öldunginn Bárdal. Hann er
altaf fullur af fjöri og galsa, rétt
eins og hann hefði verið fermd-
ur í gær, hvort sem hann er að
spila púl við landana og fara
með vísur eftir Káinn eða að fá
— Heyrðu, blessað barn — sér kaffisopa á Wings kaffihús-
hvernig datt hér í hug að fara
að hlaupa inn í skóg? sagð:
frænka, og var dálítið ergileg.
— Þú hefðir vel getað týnst.
— Eg ætlaði að sjá hvar regn-
boginn stæði, sagði Stína litla, —
Svo misti eg sjónir af honum
— og svo fór að rigna.
— Já, eg get því nú nærri. En
mikil heppni að eg skyldi geta
rakið sporin þín í aurnum, sagði
frænka og hló. — Komdu nú
heim undir eins, og þá skaltu sjá
dálítið, sem þér þykir vænt um
að sjá. Eg er hrædd um að þú
hafir fengið fjársjóð, þó að þú
finnir hann ekki sjálf hérna í
skóginum.
— Fjársjóð? Stína rak upp stór
augu. — Er það poki, fullur a
gulli, eins og hann Óli fann í
sögunni, eða er það fjársjóður
svona eins og hún mamma sagði
að eg væri.
— Bíddu með að spyrja, þang-
að til að þú kemur heim, sagð.
Ella frænka og brosti, — það er
fjársjóður, sem okkur þykir öll-
um vænt um. Flýttu þér nú —
við skulum komast heim.
Stína var nú meira en lítið for-
vitin, sérstaklega þegar hún kom
heim og heyrði þá að hún ætti
að halda áfram með Ellu og aka
í áætlunarbílnum beint á spítal-
ann, og heimsækja mömmu sína.
Og var þetta nú ekki skemti-
legt — nú hætti alveg að rigna
og svo kom nýr regnbogi — eða
var það kannske sá sami og áð-
an — en nú stefndu þær á hinn
endann á honum. Stína sá greini-
lega, að þessi endi var alveg við
spítalann, sem hún mamma henn
ar lá í.
En þegar hún kom að spítalan-
um var ekki annað að sjá en regn
boginn væri horfinn. Sólin skein
og Stína varð eitthvað svo hátíð-
leg, þegar hún kom inn í hvít-
máluð, hljóð göngin og svo loks-
ins inn í stóra stofu. Þar lá
mamma í rúminu en pabbi sat
við rúmstokkinn og var svo glað-
'egur á svipinn.
— Komdu hérna og heilsaðu
honum litla bróður þínum, Stína
mín, sagði mamma og brosti tii
litlu stúlkunnar sinnar. Og nú
sá Stína ofurlítið barn, sem lá í
vöggu fyrir framan rúmið henn-
ar mömmu.
— Þetta er fjársjóður — fjár-
sjóður eins og eg, sagði Stína frá
sér numin. — Æ, mamma, það
var þá satt að það var fjársjóður,
þar sem regnboginn endar.
— Það varðar mestu að finna
þá, sagði Ella frænka, — það
inu. Ef hann ekki getur fengið
mola í kaffið, þá er hann vís
með að sleppa út úr sér eftir-
lætis skammaryrðum sínum, sem
eru “Þorkell þunni!” og “Brauð
og smér!”
Þótt Arinbjörn sé fjörugur og
gamansamur, gleymir hann ekki
alvarlegri hliðum lífsins. Hann
er manna hjálpsamastur og
greiðviknastur og má ekkert
aumt sjá. Hefur hann mörgum
veitt aðstoð og margt gott gert
þau 50 ár, sem hann hefir verið
hér vestra.
Á skrifstofu Bárdals hafði
hann margt að sýna mér. Þar
voru myndir af merkum íslend-
ingum, kunningjum hans. Þar
voru ýmsir minjagripir og merk-
ar bækur. Þar er byssan, sem
hann notar á fuglaveiðum og þar
er ljósmyndavélin hans, áhuga-
mál hans eru mörg og fjölbreytt.
Eg settist í djúpan leðurstól, en
hann sat við skrifborðið sitt, er
eg tók að spyrja hann um ljðna
tíð.
Bárdal er fæddur að Svartár-
koti í Bárðardal árið 1866. Þar
og á ýmsum stöðum norðan-
lands eyddi hann fyrstu 20 ár-
um ævi sinnar við smala-
mennsku og aðra sveitavinnu.
Tvítugur að aldri hélt hann
vestur um haf, og 1888 kom hann
hingað vestur á sléttulöndin. Eg
spurði hann hvað hann hefði
aðallega haft fyrir stafni fyrstu
árin vestra.
“Allt milli himins og jarðar,”
sagði hann. “Eg vann á járn-
brautinni, sem verið var að
leggja vestur af Winnipeg, eg var
við skógarhögg, eg mokaði kol-
um í Port Arthur, og var öku-
maður hér í Winnipeg og eg
vann flesta sveitavinnu.”
“Erfiðir tímar, var það ekki?”
spurði eg.
“Jú, heldur,” sagði Arinbjörn,
og dró annað augað í pung. Svo
þélt hann áfram eftir augna-
blik.
“Eg man alltaf sérstaklega eft-
ir einum atburði frá þeim tíma.
Þá var eg á ranch hérna á prerí-
unni. Eg var eini fslendingurinn
þar, og þá lærði eg enskuna.
Þegar eg kom, gat eg ekki talað
orð. Þeir kölluðu mig alltaf
Henry, af því að þeir nenntu
ekki að læra nafnið mitt. Vetur-
inn 1888 var mjög mikill frosta-
vetur og er mér eitt fárviðri sér-
staklega eftirminnilegt. f því
veðri fórust margir menn hér
um slóðir og í Norður Dakota. Eg
var úti að flytja hey á tveim
hestum, þegar hríðin skall á, og
reyndist mér ómögulegt að kom-
ast með þá til bæja. Varð eg að
grafa mig í fönn og vera þar
tæpan sólarhring. Þá loksins
komst eg heim með klárana og
var ókalinn sjálfur.”
“Hvenær byrjaðir þú að vinna
við útfarir?” spurði eg. •
“Það var 1894, og síðan hef eg
alltaf unnið við þær,” svaraði
Bárdal. “Það var erfitt að kom-
ast inn í starfið og læra það í
fyrstu, en allt lagaðist með tím-
anum, og í þau 50 ár, sem eg
hef unnið við þetta, held eg að
eg hafi grafið um 17.000 manns
Fyrst í stað skröltum við þetta
á hestvögnum, en 1918 fengum
við fyrsta mótorvagninn okkar.
Sá kom nú líka í tíma, því að
það ár gekk inflúensufaraldurinn
mikli, sem þið kallið spönsku
veikina heima á íslandi. Þá höfð-
um við allt að átta jarðarförum
á dag, og við urðum að skamta
prestunum tíma með hvern mann
til að geta haft við. Það var sorg-
legt tímabil og heilar fjölskyldur
féllu í valinn.”
Nú eru tímarnir breyttir og
Bárdal á stórt útfaraheimili í
vesturhluta Winnipeg borgar. Eg
spurði hann um útfarasiði hér
vestra, og eru þeir mjög ólíkir
því, sem heima tíðkast. Hér er
ninn látni þegar fluttur á sér-
stök útfaraheimili, þar sem líkið
er smurt og kistulagt. Síðan fer
fram kveðjuathöfn í kapellu
heimilisins, og eftir það er ekið
í kirkjugarð, og jarðsett með
smá athöfn. Hér er mjög lítið
um að kveðjuathafnir manna séu
haldnar á heimilum eða í kirkj-
um, nema helzt þegar um Þjóð-
verja eða íslendinga er að ræða,
sagði Bárdal mér. Menn fara
alltaf á milli í bifreiðum og
sorgargöngur um götur borgar-
innar eru ekki til, svo fólk er
ekki daglega minnt á 'návist
dauðans með blómum og pípu
höttum, eins og sums staðar tíðk-
ast.
dugar ekki að þú farir út í skóg
að leita að þeim, Stína mín. En
það var gott að við skyldum
finna þennan hérna.
Fálkinn.
Bárdal hefir frá mörgu sér-
kennilegu að segja um starf si'tt
“Útfarir eru auðvitað löngu
orðnar daglegt brauð fyrir mig,
sagði hann, “og við höfum reynt
að gera þær sem viðfeldnastar
fyrir þá, sem þurfa að vera við-
staddir þær. Líksmurning er til
þess að það verði þeim, sem eftir
lifa, sem auðveldast að sjá hinn
látna í hinzta sinn, og svo að
líkið haldist sem bezt. Blóðið er
tekið úr líkamanum og sérstök
þurkunarefni látin í hann í stað-
inn. Þegar smurningu er lokið,
lítur hinn látni út eins og hann
sofi, en tekið er fyrir rotnun um
langan tíma. Kisturnar eru vel
útbúnar og klæddar silkiklæð-
um, svo að margur hverfur
jörðina í betri rúmklæðum en
hann nokkru sinni komst í
lifanda lífi. Allt gerir þetta að-
standendum léttara að taka því,
og eg get sagt, að líkhræðsla er
varla hjá okkur.”
“Hefur þú aldrei verið lík-
hræddur sjálfur?” spurði eg Bár-
dal.
“Jú, það verð eg að viður-
kenna,” svaraði hann og brosti
“Þegar eg var smá strákur var
eg ákaflega líkhræddur, og er
það hálf einkennilegur leikur
örlaganna að þetta skyldi verða
ævistarf mitt.”
Eg samþykkti það, en varð að
setja á mig fararsnið, því það
var orðið áliðið dags. Áður en
eg fór skoðaði eg þó nokkrar
fjölskyldumyndir, þar á meða
af einu af 12 börnum Bárdals
Njáli syni hans, sem er í cana
diska hernum og er stríðsfangi
Japana í Hong-kong. Eg kvaddi
grafarann með virktum og lagð
af stað í samkvæmi með nokkr
um öðrum löndum.
Eg átti þó eftir að sjá vin
minn Bárdal aftur þennan dag.
Þegar eg kom heim rétt fyrir
miðnætti, beið hann mín þar í
bíl sínuNi og bað mig að stíga
inn í hann. Eg gerði það og hann
ók af stað. Eg spurði, hvað nú
væri á seyði, en hann sagðist
aðeins ætla að sýna mér dá-
lítið. Eftir nokkra stund gat eg
veitt upp úr honum hvað það var
Þrír viðskiptavinir höfðu komið
á útfaraheimilið síðan eg fór frá
honum um daginn, og nú vildi
hann endilega sýna mér, hvernig
þeir byggju um þetta.
Mér var satt að segja ekkert
um að fara að skoða viðskipta-
vini grafarans um miðja nótt,
en það varð engu tauti við Arin-
björn komið. Eg varð því að
telja í mig kjark og bera mig
mannalega.
Tunglið óð í skýjunum, þeg-
ar við stoppuðum fyrir utan út-
faraheimili Bárdals. Hann gekk
á undan inn, en eg trítlaði rétt
fyrir aftan hann. Það var slökt
kapellunni, en hann kveikti á
draugalegum lampaljósum, og
sjá! Þarna stóðu uppi þrjár kist-
ur. Bárdal gekk að þeim og opn-
aði þær allar, heldur hróðugur
á svipinn. Eg leit á líkin, beit á
jaxlinn, og bað hinn almáttuga
hljóði að blessa sálir þeirra.
mína og ekki sízt Bárdals.
Er eg hafði séð nægju mína
af viðskiptavinum útfararstjór-
ans, ók hann mér heim og var
jafn fjörugur og um miðjan dag.
Áður en hann skildi við mig,
gaf hann mér heilla ráð, að eg
gæti lesið bænir mínar áður en
eg færi að sofa, ef ske kynni að
mér liði illa.
Bárdal er ötull maður og starf-
samur. Hann hefur unnið mikið.
fyrir ýms félagssamtök, bæði ís-
lenzk og canadísk. Sérstöku ást-
fóstri hefur hann tekið við bind-
indissamtökin, því að hann er
stakur reglumaður. Hefur hann í
meira en aldarfjórðung verið
stórtemplar Manitoba og verið
fulltrúi Canada á mörgum al-
þjóða stórstúkuþingum. Hann
hefur á ferðalögum sínum jafn-
an reynt að koma við á Islandi,
og verið þar fimm sinnum síðan
hann fór vestur um háf árið
1888.
Canada fyrir nokkru, er það
komst svo að orði, að Bárdal
væri þjóð sinni, sem hefði lagt
til svo marga ágæta Canadamenn
— til mikils sóma.
Áður en eg fór frá Winnipeg
sýndi Bárdal mér kirkjugarð
borgarinnar, — um hábjartan
dag þó. Hvíla þar margir ís-
lendingar. Þegar við ókum aftur
til borgarinnar, sagði Bárdal
brosandi, að eg væri einn þeirra
fáu, sem hann hefði farið með
í kirkjugarðinn, sem kæmist það
an aftur! Sem betur fer, varð
mér hugsað.
Alþýðublaðið.
Með tvær hendur tómar fór
Bárdal að heiman, en þær og
óþreytandi elja dugðu honum
eins og svo mörgum öðrum land-
nemum í Vesturheimi. Það var
vel sagt af blaði útfarastjóra í
Frá Mountain, N.D.
Stjórnarnefnd “Bárunnar”
langar til að þakka öllum, sem
studdu að því að gera laugardags
samkomuna 2. des. skemtilega og
fjölbreytta.
Eins og auglýst hafði verið, var
Dr. Beck aðalræðumaðurinn,
hélt hann tilheyrendum sínum
vel vakandi með hinni æfintýra-
ríku för sinni til íslands síðastl.
sumar. Kryddaði hann ferðalýs-
ingar sínar með kýmni blandinni
fyndni, og ein var sú, að þegar
það fréttist að hann ætlaði til
íslands flugleiðina, hefði sumum
fundist það óþarfi því Richard
Beck væri alveg nóg upp í^loft-
inu.
Rev. H. Sigmar flutti einnig
snjalt erindi. Mrs. H. Sigmar
söng 2 sóló lög eftir S. Kaldalóns
með aðstoð Mrs. Björnson. G. J.
Jónasson skemti gestum með því
að kveða nokkrar gamanvísur,
undir tveimur mismunandi brag
arháttum. G. J. hefur mikla rödd
og er auðheyrt að hann hefur
iðkað þessa íþrótt áður.
H. J. Hjaltalín stýrði samkom-
unni — og voru sungnir þjóð-
söngvar beggja landanna í sam-
komulok. Þar á eftir voru auð-
vitað ágætar veitingar handa
öllum.
Rev. H. Sigmar vill láta þess
getið að'eftir ósk hans og beiðni,
prédikaði Dr. Beck í 3 kirkjum
í prestakallinu, næsta dag eða
3. des. í Vídalíns kirkju, þar sem
hann talaði á ensku, en á Moun-
tain og Garðar á íslenzku, og all-
ir þeir, sem hafa heyrt Dr. Beck
vita að honum lætur vel að flytja
ræður.
Fyrir hönd nefndarinnar.
A. M. A.
ROYAL BANK
Peninga Ávísanir
Einfalt að kaupa — Auðvelt að nota
Örugg aðferð til þess að senda peninga
með pósti.
Örugg og viss aðferð til þess að senda peninga
með pósti hvert sem er í Canada, Bandaríkjunum og
Bretlandi, er að nota Royal Bank peninga ávísanir.
Hægt er að kaupa þær við viðskiftaborðið í sér-
hverju útibúi þessa banka.
Royal Bank peningaávisanir eru fáanlegar fyrir
hvaða upphæð sem er upp að $100 og hægt er að
innleysa þær hvar sem er í Canada, Bandaríkjunum
og Bretlandi endurgjaldslaust. Það er einfalt að
nota þær. Látið bara peningaávísunina í umslag og
séndið eins og venjulegt bréf. Þér megið vera viss
um að peningar yðar komast til þeirrar persónu,
sem þeir eru ætlaðir. Til þess að senda stærri upp-
hæðir en $100 notið banka-víxla, fáanlega í öllum
útibúum Royal Bank of Canada.
THE
ROYALBANK
OF CANADA