Lögberg - 23.08.1945, Page 8

8
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 23. ÁGÚST 1945
Or borg og bygð
MATREIÐSLUBÓK
Kvenfélags Fyrsta lúterska
safnaðar í Winnipeg. Pantanir
sendist til: Mrs. E. W. Perry,
723 Warsaw Ave., Mrs. E. S.
Felsted, 525 Dominion Street.
Verð $1.00. Burðargjald 5c.
•
Mrs. De Haven frá Cincinnati,
Ohio, kom flugleiðis hingað til
borgarinnar í lok fyrri viku í
heimsókn til föður síns Magnús-
ar Markússonar skálds, og syst-
ur sinnar. Mrs. De Haven mun
dvelja hér um slóðir fram að
mánaðarmótunum.
•
Dr. P. H. T. Thorlákson kom
heim í lok fyrri viku úr hálfs-
mánaðar ferðalagi um Austur-
Canada.
•
Fyrirsögn að kvæði Magnúsar
skálds Markússonar, sem birt var
í Lögbergi í fyrri viku, mis-
prentaðist; þar stóð “Til G. J.
Eyford”, en átti að vera G. E.
Eyford.
Í minningu Símonar
Dalaskálds
Hinn 2. júlí síðastliðinn voru
100 ár liðin síðan Símon Dala-
skáld fæddist norður á Höskulds
stöðum í Blönduhlíð. Hann dó,
tæplega 72. ára í Vesturdalnum
í Skagafirði, saddur lífdaga og
á sveitinni. Var hann þá orðinn
mesta skar og hættur að yrkja.
En varla mun á síðari manns-
öldum meiri hraðrímari en hann.
Allt gat orðið að ljóði á tungu
hans, en góðskáld varð hann
aldrei, ef til vill vegna þess, að
honum var of létt um að ríma.
Að því leytinu svipaði honum
til hinna fornu barða að hann
hirti lítt um að halda til haga
því sem hann orkti, og þó að
til séu á prenti eftir hann 'all-
mörg ljóðakver, þá er þar senni-
lega ekki geymdur 20. hluti þess,
sem hann hefir kveðið. Og um
mest af því, sem hann kvað mun
það sannast, að almenningur hef-
ir gleymt því. Að vísu muna
ýmsir stökur hans, þær er snerta
þá sjálfa eða nákomna. En megin
ið er grafið og gleymt. Sumt á
það skilið en sumt ekki. Því að
ýmislegt orkti Símon, sem að
efni stendur ekki að baki því,
sem nú er borið á borð. Og
bragsnilld átti hann meiri, en
flestir þeirra er nú yrkja í
bundnu máli.
Á aldarafmæli Símonar Dala-
skálds minntist Ríkisútvarpið
hans að nokkuru, en ekki var
gefið út neitt rit um hann eða
safn af ljóðum hans. En nýlega
hefir h. f. Leiftur gefið út snotra
bók, sem nefnist “Sagnakver —
Helgað minningu Símonar Dala-
skálds” og er það Snæbjörn Jóns
son, sem safnað hefir tþ þessa
rits og séð urp útgáfuna. Þarna
eru þrjár ritgerðir um Símon,
eftir Guðmund Jósafatsson, Pál
á Hjálmsstöðum og Jón Péturs-
son frá Valadal, allar góðar og
mun Símoni lýst þar af fullum
skilningi og sanngirni.
En Sagnakver þetta hefir fleira
að geyma. Þarna er fjöldi sagna
og ljóða, sem áður hefir eigi
prentað verið, og margt af því
dulræns efnis. Þarna er og ný
útgáfa af sögunni um Kataness-
dýrið, sennilegari en þær, sem
áður hafa skráðar verið. ítarleg-
ar athugasemdir og skýringar,
sem mikill fróðleikur er í, hefir
Snæbjörn ritað, á þeim átriðum,
sem þess þarfnast.
Þeim, sem unna þjóðlegum
fróðleik og muna Símon, munu
þykja mikill fengur að bók þess-
ari.
Fálkinn.
Messuboð
Fyrsta lúterska kirkja
Séra Valdimar J. Eylands.
Sími 29 017.
Guðsþjónustur á sunnudögum.
Kl. 7 e. h. á íslenzku.
Enskar morgunguðsþjónustur
og sunnudagaskóli hefjast 9. sept.
•
Messað á Vogar kl. 2 e. h.
sunnudaginn 26. ágúst n. k.
H. E. Johnson.
Pétur Sigurgeirsson, cand.
theol. flytur guðsþjónustu í
Langruth á sunnudaginn kemur,
kl. 2 e. h.
Þess er vænst, að Langruth-
búar fjölmenni við guðsþjónust-
una.
Gaman og alvara
Skoti nokkur sneri sér að
manni einum og bað hann um
eldspýtu! Þegar hann hafði feng-
ið neitandi svar, sagði Skotinn:
— Eg verð þá víst að nota
mínar eigin.
•
Tveir litlir strákar voru að
rífast um, hvor þeirra ætti að
fara til mömmu sinnar og
spyrja um leyfi til einhvers, sem
ólíklegt var að yrði veitt.
— Þú spyrð hana, sagði sá
eldri við bróður sinn.
— Nei, það er betra, að þú
gerir það, þegar alt kemur til
alls, þá ert þú búinn að þekkja
hana lengur en eg.
•
— Pabbi, sagði drengruinn, eg
sá mann úti á götu ogf hann var
bæði mállaus og heyrnarlaus, en
þó var hann málhaltur. Hvernig
heldurðu að það geti verið?
— Nú veit eg ekki, góði, eg
er hræddur um, að eitthvað sé
bogið við það.
— Nei, sjáðu til, hann vantaði
bæði'löngutöng og vísifingur.
•
— Mér er sama þó eg sé orð-
inn afi, sagði maður nokkur, sem
frétfi um fæðingu fyrsta barna-
barnsins síns. — En mér þykir
aftur á móti ískyggilegt að vera
giftur ömmu.
•
Calvin Coolidge, fyrrverandi
forseti Bandaríkjanna var fræg-
ur fyrir stutt og laggóð tilsvör.
Sunnudag nokkurn fór hann í
kirkju án þess að hafa konu sína
með, en það var annars venja
hans. Þegar hann kom heim
spurði konan:
— Var ræðan hjá prestinum
góð?
— Já.
— Hvað talaði hann aðallega
um?
— Syndina.
— Og hvað sagði hann um
syndina?
— Hann var á móti henni.
•
Önnur saga er sögð af Coo-
hdge, þegar fréttaritari kom
til hans og óskaði eftir samtali.
Hann fékk áheyrn og eftirfar-
andi samtal fór fram:
— Viljið þér segja mér eitt-
hvað um skoðun yðar á áfengis-
áanninu?
— Nei.
— En viijið þér gefa méx
einhverjar upplýsingar um fyr-
irætlanir stjórnarinnar í land-
búnaðarmálum?
— Nei.
-— En um utanríkismál?
— Nei.
Fréttaritarinn bjóst nú til brott
farar, en áður en hann gekk út,
sneri forsetinn sér snögglega að
honum og sagði.
— Meðal annara orða, þér at-
hugið, að þér megið ekkert hafa
eftir af því, sem eg hefi sagt.
•
Hann átti bókstaflega alla
peningana í veröldinni, nema
þessa fáu, sem voru í umferð.
•
Umrenningur var sakaður um
að hafa stolið nokkrum dósum
af niðursoðnum ávöxtum úr mat
vörubúð. — Ef eg á að taka að
mér málið, sagði lögfræðingur-
inn, þá verður þú að segja mér
sannleikann. Stalstu eða stalstu
ekki þessum ávaxtadósum?
— Eg stal þeim, svaraði sak-
borningurinn.
— Gott og vel, láttu mig þá
hafa helminginn af þýfinu.
Þegar málið kom fyrir rétt,
hóf hinn snjalli lögfræðingur
mál sitt með svofeldum orðum:
— Þessi maður hefir ekki frem-
ur tekið þessa ávexti en eg.
Sakborningurinn var sýknað-
ur.
•
í KÍNA
eins og í öðrum fleiri löndum í
Asíu, er það siður, að maður
greiði ekki aðgöngumiða sinn að
kvikmyndahúsi nema manni finn
ist myndin góð. Maður fer inn
án þess að borga, sest og horfir
á fyrsta þáttinn af myndinni, en
þá kemur umsjónarmaðurinn
þrammandi í síðum slopp og
spyr hvern einstakan hvort hann
ætli að sitja áfram. í fyrra til-
fellinu greiðir gesturinn miðann
sinn, en í síðara tilfellinu getur
hann farið út án þess að borga.
En venjulega er fólkið orðið svo
“spennt” að það borgar fremur
en að missa af því', sem eftir er
af myndinni.
Hver íann smásjána?
Læknavísindin voru til skams
tíma hulin ráðgáta öllum al-
menningi. Læknarnir voru iengi
vel tilraunamenn, þeir gátu —
og geta ekki enda enn — sagt
deili á ýmsum sjúkdómum, sem
þeir eiga að sefa eða lækna. En
þó gerðist byltingin í læknis-
fræði, þegar læknarnir fengu
tæki til að rann^aka þau undur-
smáu kvikindi, sem farsóttum
valda í heiminum. Þetta tæki, og
eitt hárbeittasta vopn læknanna
er smásjáin. En annars er smá-
sjáin til svo margra hluta nyt-
samleg, að segja má, að hún sé
nauðsynleg í þarfir allra vísinda,
sem snerta efnafræði, eðlisfræði,
læknisfræði, líffræði og enda ó-
tal margt annað. Vera kann þó
að guðfræðin og málfræði séu
undan skilin. í lögfræði er smá-
sjáin hinsvegar orðin ómissandi.
Smásjáin er andstæða stjörnu-
kíkisins. Hún margfaldar litlar
stærðir, hinn minkar órafjar-
lægðir. Hvor um sig gerir sýni-
legt það, sem ósýnilegt er ber-
um augum, hvort heldur vegna
stærðar eða fjarlægðar.
Til smásjáarinnar spurðist
fyrst í Hollandi, fyrir nálega
350 árum. Um 1590 var uppi í
Hollandi gleraugnasmiður einn,
sem hét Zakarias Jansen og átti
heima í Middelburg. Hann fór
að sýsla við að smíða nei-
kvæða stjörnukíkira”. Þ. e. a. s.
sjóntæki, sem stækkuðu hið ná-
læga, sem var ósýnilegt vegna
smæðarinnar, þannig að það yrði
sýnilegt, eins ög kíkirinn dró nær
hið stóra, sem var ósýnilegt eða
illa sjáanlegt vegna fjarlægðar-
innar.
Eina af fyrstu smásjám sínum
sendi Zakarias Jasen að gjöf
Moritz prins af Saxlandi. í þá
daga var öllum hugvitsmönnum
nauðsynlegt að komast í náð ráð-
andi manna, ekki síður en nú,
áegar sótt er um ríkisstyrk til
einhvers — jafnvel ríkulegra
barneigna.
En annar maður varð þó til
þess að hrinda uppgötvun Jansen
á leið, og það var stjarnspekingur
inn Galilei. Það var alls eigi
undarlegt, að þessi mikli upp-
götvari stjörnukíkisins skyldi
verða til þess að ryðja smásjánni
braut. Hann var fyrstur til þess
í ítalíu, að gera grein fyrir því
til hvers mætti nota smásjána,
og ýmsar endurbætur gerði hann
á henni, þó að hann verði ekki
talinn upphafsmaður þessa stór-
merka tækis, sem líklega hefir
bjargað fleiri mannslífum á því
tímabili, sem liðið er, síðan lækn-
ar uppgötvuðu sóttkveikjuna.
Fálkinn.
Heitasti staður á jarðríki
Hver einasti hermaður, sem
kemur heim frá löndunum fyrir
botni Miðjarðarhafsins, heldur
því fram, að hann viti, hvar
heitasti staður jarðarinnar er.
Auðvitað er sá staður nákvæm-
lega þar sem þessi tiltekni her-
maður hafði aðsetur sitt.
Og sé hann spurður um töl-
ur, þá brosir hann meðaumRv-
unarbrosi. Samkvæmt skoðun
hans, eru hitamælar prýðuleg
ustu tæki á öllum venjulegum
stöðum — en þar sem hann var,
springa þeir áður en dagur er
almennilega kominn á loft.
En það var Dr. W. Gorczynski
frægur veðurfræðingur og starf-
andi meðlimur pólska ’lista- og
vísindafélagsins, sem raunveru-
lega tók af skarið og birti skýrsl
ur um hita og þurk á heitustu
stöðum í veröldinni.
Það er ábyggilegt, að þær töl-
ur munu vekja gleði þeirra her-
manna, sem hafa verið í Libyu,
Heitasti dagur, sem sögur fara
af, var mældur í smáborginni
Azizia í því landi. Það voru 136
stig á Fahrenheit í skugganum.
Margar sögur eru sagðar um
hærri hita en þetta í Arabíu og
öðrum löndum, sem liggja fyrir
botni Miðjarðarhafsins, en Dr.
Gorcynski leggur engan trúnað
á þær. Hann trúir því ekki held-
ur, að Azizia sé heitasti staður-
inn á jörðinni enda þótt heit-
asti dagurinn hafi verið mældur
þar. Þann heiður hlýtur heima-
land hermannsins — Dauðadal-
urinn í Californiu, Bandaríkjun-
um.
Skýrglur um meðalhita hafa
verið haldnar í Dauðadalnum
um tuttugu ára skeið. Heitasti
dagurinn var 134 stiga hiti eða
tveim stigum lægri en í Azizia og
meðal hitinn í júlí er 102 stig,
sá hæsti, sem nokkurn staðar
þekkist.
Hermennirnir, sem hafa verið
í stöðvum nálægt Bagdad verða
alveg að láta í minni pokann.
Hæsti hiti, sem þar hefir verið
mældur er 123 stig, eða tiltölu-
lega svalt!
Ambassador Beauty Salon
Ní/tízku
snyrtistofa
Allar tegundir
af Permanents
Eslenzka töluí5 á st.
257 Kennedy St.
sunnan Portage
____ Sími 92 716
S. H. JOHNSON, eigandi
Innköllunarmenn LÖG8ERGS
Amaranth, Man. ............ B. G. Kjartanson
Akra, N. Dak..............B. S. Thorvarðson
Árborg, Man ............ K. N. S. Fridfinnson
Árnes, Man..................... M. Einarsson
Baldur, Man................... O. Anderson
Bantry, N. Dak. ......... Einar J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash........... Árni Símonarson
Blaine, Wash............... Árni Símonarson
Cavalier, N. Dak.......... B. S. Thorvarðson
Cypress River, Man............. O. Anderson
Churchbridge, Sask...... S. S. Christopherson
Dafoe, Sask.................
Edinburg, N. Dak ........... Páll B. Olafson
Elfros, Sask............ Mrs. J. H. Goodman
Garðar, N. Dak.............. Páll B. Olafson
Gerald, Sask.................... C. Paulson
Geysir, Man............. K. N. S. Friðfinnson
Gimli, Man..................... O. N. Kárdal
Glenboro, Man ..................O. Anderson
Hallson, N. Dak............. Páll B. Olafson
Hnausa, Man.............K. N. S. Fridfinnson
Husavick, Man.................. O. N. Kárdal
Ivanhoe, Minn..................Miss P. Bárdal
Langruth, Man............. John Valdimar'son
Leslie, Sask................... Jón Ólafsson
Kandahar, Sask............
Lundar, Man.................... Dan. Lindal
Minneota, Minn. ..............Miss P. Bárdal
Mountain, N. Dak............ Páll B. Olafson
Mozart. Sask................
Otto, Man...................... Dan. Lindal
Point Roberts, Wash............ S. J. Mýrdal
Reykjavík, Man................ Árni Paulson
Riverton, Man. ......... K. N. S. Friðí'innson
Seattle, Wash. ................ J. J. Middal
Selkirk, Man................. S. W. Nordal
Tantallon, Sask.............. J. Kr. Johnson
Upham, N. Dak. .......... Einar J. Breiðfjörð
Víðir, Man............. K. N. S. Friðfinnson
Westbourne, Man............. Jón Valdimarson
Winnipeg Beach, Man......... O. N. Kárdal
Wynyard, Sask...............
Hvað mikið maður finnur til
hitans, er auðvitað ekki aðeins
komið undir því, hversu mörg
stíg hann er, heldur einnig undir
rakanum eða þurrleikanum, eins
og Dr. Gorczynski vill kalla það.
Hann hefir fundið upp flókna
formúlu, sem hann notar til að
komast að því sem hann nefn-
ir “þurrleikastuðul” staðar. Skal-
inn nær upp 1 100.
Sahara eyðimörkin hefur “þurr
leikastuðulinn” 100 — þurrasti
staður jarðarinnar. Sé haldið á-
fram í þeim dúr hefur austur
hluti Bandaríkjanna 15, hið regn
YOU LIK€ IT-IT LIKES YOU
Tbe Swan Manufacturing Co.
Manufacturera of
HWAN WEATHBR-BTRIP
Winnipeg.
Halldór Móthuaaiema Swan
Bigandl
221 Jamei Street
Phsne 22 641
Minniát
BETEL
í erfðaskrám yðar
sama írland 5 og norður hluti
Californiu 2. — Hann hefur ekki
gefið upp “þurrleikastuðul”
Azizia. Auðsjáanlega getur ekki
einu sinni verðurfræðingur hald-
ist við á þessum stað.
MOST
SUITS-COATS
DRESSES
“CELLOTONE” CLEANED
72'
CASH AND CARRY
FOR DRIVER PHONE 37 261
PERTH’S
888 SARGENT AVE.
HOME CARPET
CLEANERS"
603 WALL ST., WINNIPEG
ViS hreinsum gólfteppi y8ar
svo þau llta út eins og þegar
þau voru ný. — Ná aftur tétt-
leika slnum og áferCarprýöi.
— Við gerum viB Austurlanda-
gólfteppi á fullkomnasta hátt.
Vörur viOskiptamanna trygO-
ar aC fullu. —• Abyggilegt
verk. Greið viðskipti.
PHONE 33 955
This series of advertisements is taken from the booklet “Back to Civil Life,“
published by and available on request to the Department of Veterans’
Affairs, Commercial Building, Winnipeg. Clip and file for reference.
No. 4 — WAR SERVICE GRATUITY
A system of war service gratuities was established by the
enactment of the War Service Grants Act, 1944. The Act provides
for a war service gratuity and, subject to certain exceptions and
conditions, makes available also a re-establishment credit. Those
eligible are ex-service personnel who have served on active
service in this war either without territorial limitations, or in
the Aleutian Islands,, and who have been honorably discharged.
The amount of the gratuitý and credit is based on the period of
such service and there is an additional grant for those who have
served overseas. In computing the length of service, periods of
leave of absence without pay, absence without leave, penal
servitude, imprisonment or detention, and periods when pay is
forfeited, are not included.
This space contributed by
THE DREWRYS LIMITED
MD127