Lögberg - 18.10.1945, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 18. OKTÓBER, 1945.
Indland hið fátæka
Grein sú, sem hér hirtist, er
eftir amerískan mann, John
Fiscker að nafni Hann var
um tíma starfandi við fjár-
málanefnd Bandaríkjanna í
Indlandi.
Það var undir dögun nótt eina í
ágúst 1943 að eg sté út úr járn-
brautarvagni á Howrakstöðinni
í Calcutta. Þá var hungursneyð-
in í Bengal í algleymingi. Gólfið
á stöðinni var þakið fólki sem lá
þar, flest nakið. Það lá þar hlið
við hlið, svo þétt að eg varð að
stíga yfir það, er eg gekk út á
strætið. En fáir gáfu lífsmark
frá sér. Jafnvel börnin — og þau
skiptu hundruðum — lágu hljóð
og kyr, og höfðu ekki mátt til að
gráta. Það var auðséð að sumt
af þessu fólki var skilið við.
í þessari viku vpru hirt af
götunum 112 lík af flokki manna,
sem ráðinn var af þorgarstjórn-
inni til þess starfa, en miklu
fleiri lík voru hirt af einstakling-
um eða góðverkafélögum. Sums-
staðar lágu líkin lögum saman
í hliðargötum og skotum, því að
enginn getur séð á nöktu líki
hverrar trúar maðurinn hefir
verið eða hverrar stéttar, og Mú-
hameðstrúarmenn eða Hindúar
vildu ekki hætta á að saurgast
af því að snerta lík af villutrú-
armanni eða stéttleysingja.
Vikum saman streymdi hung-
urlýðurinn inn í borgina. Þeir
sem styrkastir voru leituðu í
rusli, en hinir betluðu þegjandi
með því að slá hendinni á kvið-
inn þegar Bandaríkjamaður eða
Englendingur fór framhjá. Hun-
grið svarf enn fastar að í sveit-
unum. Menn börðust við hræ-
gamma, og hunda um líkin og
sumstaðar var enginn fær um
að brenna hina douðu, svo að
þeim var hent í skurði eða ár.
Kjöt er ekki borðað.
verða að greiða af þeim okur-
leigu allt að 100 af hundraði,
og þeir gætu því engum umbót-
um komið á, þó að þeir vildu.
Helmingur þjóðarinnar býr við
skort.
Af þessu leiðir að meira en
helmingur þjóðarinnar lifir við
skort. Það er líklegt. að 800 millj.
fái aldrei fullan kvið frá vöggu
til grafar. Og þó bætast við 5
millj. árlega, sem þessi illa
ræktaða, og sumstaðar uppblásna
jörð á að fæða. Frá upphafi
hinnar fyrri heimsstyrjaldar
hefir íbúatalan vaxið sem nem-
ur íbúafjölda allra Bretlands-
eyja, og fari þessar tölur hækk-
andi hér eftir sem hingað til,
verður hin árlega hækkun íbúa-
tölunnar komin upp í 12 milj.
árið 1960.
Meðan þessu vindur fram, eru
hungursneyð og hallæri óhjá-
kvæmileg — og munu að líkind-
um verða bæði stærri og tíðari.
Indverskur maður komst svo að
•orði um þetta:
Hungursneyðin sem hér geis-
aði 1943 var frá þjóðhagslegu
sjónarmiði vita gagnslaus. Hún
fækkaði fólkinu að vísu um 3
milljónir, en þó fjölgaði þjóðinni,
því að miklu fleiri fæddust. Af
því mun leiða að minna verður
til handa hverjum einstökum
næsta ár.
Engin lausn til.
Þessi ægilega frjósemi og öll
þau fjárhagslegu vandræði, sem
af henni hljótast, eru aðalvanda-
mál Indlands. Stjómmálavand-
ræðin, sem taka alla athygli
menntaðra Indverja og brezkra
stjómenda fangna eru sem hé-
gómi of fis að reikna móts við
það.
Er þá enigin lausn til?
Ekki svo vitað sé, að minnsta
kosti kunna hin brezku yfirvöld
engin þau ráð, sem að gagni megi
koma.
Á meðan þessar ógnir dundu
á, gengu hundruð af hvítum
kúm um götur borgarinnar,
spakar og óáreittar. og stikluðu
varlega yfir líkin eða tórandi
líkami. Enginn lagði sér til
munns kjöt af kúm, og aldrei
hefir heyrzt, nð nokkur Bram-
ani hafi ekki fremur farist af
hungri ásamt öllu sínu fólki, en
að snerta á kjöti. Ekki var frem-
ur um rán og þjófnað að ræða.
Aldrei réðst hungraður lýður á
neina búð eða matsölustað. Ben-
galirnir dóu úr hungri með þeirri
óskiljanlegu auðsveipni við ör-
lög sín sem hvítum mönnum
finnst svo fjarri öllu skynsam-
legu viti.
Hversu margir dóu? Það veit
enginn með vissu. En líklegast
þykir mér að hungursneyðin
1943 ásamt farsóttum þeim, sem
fylgdu í kjölfar hennar hafi kost-
að 3 milljónir manna lífið.
Indverskir þjóðernissinnar
kenndu Bretum um þessa hung-
ursneyð. Bretar skelltu hinsveg-
ar skuldinni á ósamlyndi stjórn-
arflokkanna. Allir voru sam-
mála um að hvirfilbyljir þeir og
flóð, seih geisuðu 1943 hefðu átt
drjúgan þátt í hungursneyðinni,
ásamt því að Japanir höfðu kom-
ið í veg fyrir útflutning á hrís-
grjónum frá Burma. Þó er ótalin
höfuðástæðan, sú sem verst er
viðureignar: Indverjar eru allt
of margir.
Landbúnaðurinn.
Þeir eru 400 milljónir að tölu,
og búa í landi sem varla mundi
geta búið helmingi þessa fólks
viðunanleg lífsskilyrði, eins og
nú er í haginn búið. 423 menn
koma á hverja fermílu, og átta
af hverjum tíu lifa á landbúnaði.
Auk þess eru allar aðferðir Ind-
verja við jarðyrkju mjög úreltar,
plógarnir ævaforn tréplógur sem
uxar eru látnir draga, og jörð-
ina vantar áburð og híbýli bænd-
■••na eru leirkofar, sem iðulega
*■ burtu í regni. Indverskir
■ '•kuldum, og
Þó hafa þau gert mjög mikið
til að fjarlægja hungurvofuna.
Þau hafa látið byggja stærstu
vatnsveitur sem til eru í heimi
og lagt jámbrautir um landið
þvert og endilangt svo að unnt
sé að flytja matvæli byggða á
milli þegar þess gerist þörf, og
hefir þetta oft bægt frá í bili
hinum smærri hallærum og auk
þess hafa þau komið á víðtækri
heilsuvernd með þeim árangri að
dánartalan hefir lækkað til muna
Og svo hefir heildarútkoman af
öllum þessum tilraunum orðið
gífurleg fjölgun fólksins. Með
öðrum orðum: árangurinn af til-
raunum brezkra yfirvalda til að
auka velmegun Indverja og bæta
kjör þeirra, hefir ekki orðið bætt
kjör heldur fleira fólk.
Iðnaðurinn.
Indversku þjóðernissinnarnir
þykjast kunna ráð við þessu: að
upp rísi mikill iðnaður og að
ræktun landsins verði aukin
mjög og bætt. Bombayáætlunin
er sú, að tvöfalda afurðamagn
landbúnaðarins og fimmfalda
iðnaðarframleiðsluna áður en 15
ár eru liðin frá stríðslokum. Sé
gert ráð fyrir að fólkinu fjölgi
um 5 milljónir á ári, ættu tekj-
urnar að tvöfaldast á nef hvert,
ef áætlunin verður framkvæmd.
Því verður ekki neitað, að Ind-
land hefir mörg ágæt skilyrði til
iðnaðar, svo sem fjölda hráefna.
Auk þess hafa Indverjar sýnt,
þó að í smáum mæli sé ennþá,
að þeir hafa ágæta hæfileika til
að skipuleggja iðnað. Stálmill-
urnar í Tata eru t. d. hinar
stærstu námur hins brezka heims
veldis og sumar deildir þeirra
hafa betri útkomu en nokkurar
sömu tegundar í Bandaríkjun-
um. Ágæt verkfæri eru smíðuð
í indverskum verksmiðjum, og
meðal Indverja eru til ágætir
vélfræðingar, efnafræðingar og
verkfræðingar.
Ástæður, sem andmæla.
Samt er eg hræddur um að
ekki muni takast að ná því marki,
sem áætlunin stefnir að: að bæta
afkomu fólksins með því að láta
framleiðsluna aukast meira en
fólkstöluna. Indversku þjóðernis
sinnarnir benda á hina rússnesku
fyrirmynd, enda er áætlun þeirra
að ýmsu leyti sniðin eftir fimm
ára áætluninni rússnesku. Samt
er hætt við að hinar rússnesku
aðferðir dugi hér ekki. Ástæð-
urnar fyrir því eru þessar fjór-
ar:
1. Indland hefir ekki nægi-
leigt rnagn af ýmsum nauðsyn-
legum hráefnum — einkum olíu
og kolum, en þessi efni eru und-
irstaða iðnaðar í flestum lönd-
um.
2. í Rússlandi var jafnvel við
lok hinnar fyrri heimsstyrjaldar
talsverður afgangur frá brýnustu
þörfum. Fimm ára áætluninni
var komið í framkvæmd með því
að taka allan afgang frá brýn-
ustu þörfum til þessara fram-
kvæmda. 1 Indlandi er um eng-
an afgang að ræða.
Harka dugir ekki.
3. Litlar líkur eru til að ind-
versk sjálfstjórn hefði tök á að
fá þjóðina til að leggja fram það
sem þyrfti, jafnvel þó að hún
hefði eitthvað til að leggja fram.
Indversk stjórn hlyti að verða
völt í sessi og eiga við hina mestu
örðugleika að stríða í því að sam-
ræma óskir og vilja hinna sund-
urleitu þjóðflokka, trúflokka og
stétta. Slíkri stjóm myndi ekki
verða þolað að beita hörku. Ef
hún reyndi það, yrði hún þegar
að víkja.
4. Rússnesku yfirvöldin höfðu
á að skipa dugmikilli þjóð, sem
var stæld í mannraunum og
glímu við harða veðráttu. Ind-
verska þjóðin er rhergsogin af
hungri, sjúkdómum (25 af hundr
aði þjást af malaríu), og hinu
heita loftslagi. Enginn, nema sá
sem reynt hefir, getur gert sér í
hugarlund, hve lamandi þetta
loftslag er. Hitinn læsist manm
um merg og bein, og hver hreyf-
ing er ótrúleg áreynsla.
Færri fœðingar?
Setjum þó svo, að áætluninni
verði með einhverju óskiljanlegu
móti framfylgt. Mundi þá hinn
bætti efnahagur leiða af sér lækk
aða fæðingartölu, eins og for-
kólfar þessarar áætlunar virðast
álíta? Það er lítill efi á því, að
svo mundi ekki verða. Áætlað
er að hækka meðaltekjur upp í
135 rúpíur á ári. Það er ekki lík-
legt, að þessar tekjur yrðu nógu
háar til þess að skapa þá ger-
breytingu í lifnaðarháttum, venj-
um og siðmenningu, sem hefir
valdið lækkandi dánartölu í
Vesturlöndum, og jafnvel þó að
tekjurnar hækkuðu miklu meira,
mundi þó ekki duga, því að trú-
arbrögð Indverja og siðir eru
þess hvetjandi, að fæðingartala
sé sem hæst.
Trúarbrögð Indverja, bæði
Múhameðstrúin og Hindúatrúin
fyrirskipa að engar hömlur séu
lagðar á mannfjölgunina, og
þessi trúarbrögð eru svo máttug
.með fólkinu að erfitt yrði .að
hamla á móti þeim. Það er æðsta
skylda hvers Hindúa að eignast
son, og hjónabandið er sjálft
guðleg stofnun.
Eg hefi talað við lækna, trú-
boða, félagsfræðinga, hjúkrun-
arlið og heilsuverndar, og öllum
kom saman um, að engrar breyt-
ingar væri að vænta í þessu
efni fyrr en eftir að reynt hefði
verið kynslóð eftir kynslóð að
innræta aðrar skoðanir, og að til
þess þyrfti hina mestu þolinmæði
og varfærni, því að þessar erfða-
venjur eru runnar þessum kyn-
þætti svo í merg og bein, að eng-
in dæmi eru til, að nokkurar trú-
ar og siðvenjur- hafi orðið jafn
grónar með nokkurri þjóð.
Fleiri fæðingar.
Þess vegna er líklegast, að
áætlunin mundi leiða til hækk-
andi fæðingartölu, fremur en
'hitt. Hins vegar mundi dánar-
talan líklega lækka, því að í
áætluninni felst mjög víðtæk
heilsuverndarstarfsemi. Ef mér
skjátlast ekki í þessu mundu
afleiðingarnar af því að áætl-
unin heppnaðist verða hinar
sömu og urðu af vatnsveitufram-
kvæmdum brezku stjómarinnar
— vaxandi fólksfjölgun og auk-
in fátækt meðal alþýðunnar.
Er þá engin leið að leysa þessa
þraut?
Líklega ekki — að minsta
kosti um ófyrirsjáanlega fram-
tíð. Eg komst að þessari dapur-
legu niðurstöðu eftir margra
mánaða athugun á öllum mála-
vöxtum og aldrei hefi eg ratað
í raunalegri kynni af óleysandi
vanda.
Þegar eg fór ,til Indlands, hélt
eg að enginn sá vandi væri til,
sem ekki væri með einhverju
móti unnt að leysa. Eg held að
þessi hugsunarháttur einkenni
Bandaríkjamenn. Þeim hefir
sjaldan orðið skotaskuld úr því,
að leysa sín vandræði. Þess vegna
varð mér ekki um sel, er fyrir
mér varð vandi, sem engin hugs-
anleg lausn virtist vera á. Og
engan hitti eg heldur, sem hélt
að sú lausn væri nokkur til, er
hann hafði hugsað málið. (Jafn-
vel hinir vonbeztu meðal þeirra,
sem studdu áætlunina, virtust
vera í nokkurum vafa).
Nehru heimtar byltingu.
Og samt veit enginn nema sú
lausn kunni að koma fyrr en
varir. Nehru, leiðtogi Kongress-
flokksins, heimtar byltingu.
Hann boðar þjóðnýtingu þunga-
iðnaðar, sameignarbú í stað smá-
býlanna og — óbeinlínis — af-
nám eða tilraun til að afnema
hina fornu þjóðfélagsbyggingu,
með allri hennar stéttaskiptingu
og hégiljum. En það er ekkert
útlit fyrir að fyrirætlanir hans
nái fram að ganga í náinni fram-
tíð, vegna þess að iðjuhöldar
þeir, sem mestu ráða í Kongress-
flokknum eru þeim algjörlgga
mótfallnir. Og þar að auki hefir
Nehru misst mjög mikið af fylgi
sínu meðal lýðsins eftir að hann
var fangelsaður síðast.
Það, sem hjálpað gæti, hef-
ir enginn látið sér til hugar
koma að framkvæma, en það er
að leiða inn í landið feiknin öll
af fjármagni frá öðrum löndum,
og annað það sem þarf til þess
að fjármagn komi að notum:
Kunnáttu í nútíma tækni og öll
þau tæki sem hafa þarf til þess
að henni verði beitt. — Ógrynni
auðæfa þarf til, framtak og vilja-
styrk og fyrst af öllu þarf að
mennta hinar óteljandi þúsundir
í þorpunum um gervallt land-
ið, lækna þær og kenna þeim
heilsuvernd, útrýma farsóttun-
um, malaríu, taugaveiki og kól-
eru, — og kenna mönnum að
hafa hemil á fæðingum og gera
þá að lokum færa um að stjórna
sér sjálfir. Dýrt mundi þetta
verða, enn dýrara að reisa at-
vinnuvegi sem nægja mundu
þörfum þjóðar, s’em er 400.000.-
000 að tölu.
Hver er sú þjóð, sem fús væri
að fórna slíkum geysifjárhæð-
um? Því að lítið af því sem varið
væri til að lækna þjóðina og
mennta, mundi gefa af sér þein-
an arð, það mundi aldrei verða
endurgoldið. Auk þess er ind-
verskum leiðtogum mjög lítið
um erlent fjármagn, og hinir
tortryggustu við útlendinga, eink
um Bandaríkjamenn.
Það er því líklegast, að Ind-
land verði sjálft að sjá um end-
urreisn sína, hvort sem það er
fært um það eða ekki — og
allar líkur mæla með því, að
svo sé ekki.
Kaupendur á íslandi
Þeir, sem eru eða vilja ger-
ast kaupendur Lögbergs á
tslandi snúi sér til hr. Björns
Guðmundssonar, Reynimel
52, Reykjavík. Hann er gjald-
keri í Grænmetisverzlun
rikisins.
Séra Valdimar J.Eylands
“Æskuhugsjón mín að verða
prestur.”
Við frumskógákofana.
1 skugganum af risavöxnum
trjám frumskógarins við Brere-
ton vatn, hundrað mílur norð-
austur af Winnipeg borg rita eg
þessar línur. Rétt hjá steininum,
er eg sit á, standa fjórtán smá-
kofar í hálfhring á grasflöt milli
trjánna. Sérhver þessara litlu
kofa eru aðeins eitt herbergi, og
eiga hér aðsetur um þessar
mundir sextíu ungir menn og
ungar stúlkur, sem komin eru til
þess að dvelja vikutíma í sum-
arbúðum “The United Lutheran
Church of Canada” við Brere-
ton vatn. Þetta unga fólk en
komið hér saman úr öllum átt-
um til þess að auðgast, í sam-
félagi við Jesúm Krist, af hinni
hrífandi náttúrufegurð og sum-
arskrúða þessa staðar. Einnig er
það hingað komið til þess að
læra sögu lútersku kirkjunnar í
Canada, fyrirkomulag hennar og
skiptingu í fleiri kirkjudeildir,
stefnu þeirra og starfsemi. Til
þess að kenna unga fólkinu þessa
umfangsmiklu og vandasömu
fræðigrein var valinn íslending-
ur, sem kunnur er hér vestra
fyrir kennimannsstarf sitt og
fræðimennsku. Er það séra V.
J. Eylands, prestur Fyrsta lút.
safnaðar í Winnipeg. Með hon-
um er eg hingað kominn og vil
nota tækifærið, sem mér gefst
hér, til þess að gefa lesendum
blaðsins kost á því áður en lýkur,
að fræðast eitthvað um þennan
merka Islending og þjón Drott-
ins meðal íslendinga í Vestur-
heimi. í þriðja lagi er svo hinn
lúterski ungmennahópur kominn
í sumarbúðirnar til þess að end-
urnærast líkamlega í skauti nátt-
úrunnar, — iðka sund í vatninu,
taka þátt í margskonar leikjum,
og í fáum orðum sagt að lifa sem
einfaldast og eðlifegast langt í
burtu frá ys stórborganna.
Allt í einu heyri eg, að sagt
er að baki mér: “Svo þú situr
þá hér og skrifar í ákafa!”
Þetta var séra Valdimar. Og
ekki var heldur um annan að
ræða þarna, sem talaði íslenzku.
“Þú kemur eins og kallaður,
eg ætlaði einmitt að fara að
skrifa um þig, séra Valdimar”.
“Þá er bezt að eg forði mér
burtu!”
“Nei, komdu og setztu hér á
steininn og talaðu stundarkorn
við mig. Segðu mér t. d. eitt-
hvað af þínum æskuárum á Is-
landi.”
Og séra Valdimar átti ekki
annars úrkosti en að byrja frá-
sögn sína, sem á þessa leið hljóð-
ar:
Fyrsta bókin,
sem hann keypti.
“Fæddur er eg á bæ þeim, er
nú heitir Laufás i Víðidal í Húna-
vatnssýsíu, 3. marz 1901. For-
eldrar mínir voru Jón Daníelsson
bóndi þar og Sigurlaug Þorsteins
dóttir. Fyrstu árin ólst eg upp
hjá föður mínum í heimahús-
um, naut venjulegrar farskóla-
kennslu sveitabarna, og dvaldi
tvö ár við nám í Alþýðuskóla
Húnvetninga á Hvammstanga.
Gagnfræðapróf tók eg á Akur-
eyri og innritaðist síðan í fjórða
bekk Menntaskólans í Reykja-
vík. Stundaði eg nám þar syðra
í tvö ár, eða unz faðir minn
dó. Varð eg þá að hætta námi
af fjárhagsástæðum. Þá var mér
bent á möguleika til framhalds-
náms fyrir vestan haf. Töldu
viifir mínir líkindi til að eg
gæti haldið áfram skólanámi þár
og unnið jafnframt fyrir mér. Eg
ákvað að reyna þetta og fór til
Vesturheims. Hugði eg gott til
þess að geta lært enska tungu í
hinu enskumælandi landi. Ensk-
an hafði alla tíð verið mér hug-
leikið tungumál. Snemma vakn-
aði löngun mín til þess að læra
hana. Má meðal annars ráða það
af því, að fyrsta bókin, sem eg
keypti fyrír mína eigin peninga,
— en þá hafði eg unnið mér inn
á rjúpnaveiðum — var orðabók
Geirs Zoega. Má segja um þessi
fyrstu bókakaup mín, að snemma
beygðist krókurinn að því sem
verða vildi.
Nýr heimur.
“Hvernig fannst þér koman til
Vesturheims?”
“Eg kom vestur árið 1922.
Sannast sagt fannst mér koman
þangað allt annað en glæsileg.
Þá voru krepputímar og öll af-
koma fólks miklum erfiðleikum
bundin. Eg lenti sem fiskimaður
(Frh. á bls. 7)

Innköllunarmenn LÖGBERGS
Amaranth, Man B. G. Kjartanson
Akra, N. Dak B. S. Thorvarðson
Árborg, Man Árnes, Man. 1 ... K. N. S. Fridfinnson
M. Einarsson
Baldur, Man O. Anderson
Bantry, N. Dak Einar J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash. Árni Símonarson
Blaine, Wash Árni Símonarson
Cavalier, N. Dak B. S. Thorvarðson
Cypress River, Man O. Anderson
Churchbridge, Sask Dafoe, Sask. • S. S. Christopherson
Edinburg, N. Dak Páll B. Olafson
Elfros, Sask Mrs. J. H. Goodman
Garðar, N. Dak Páll B. Olafson
Gerald, Sask. C. Paulson
Geysir, Man K. N. S. Friðfinnson 0
Gimli, Man O. N. Kárdal
Glenboro, Man O. Anderson
Hallson, N. Dak Páll B. Olafson
Hnausa, Man. .... K. N. S. Fridfinnson
Husavick, Man O. N. Kárdal
Ivanhoe, Minn Miss P. Bárdal
Langruth, Man John Valdimarson
Leslie, Sask Kandahar, Sask. Jón Ólafsson
Lundar, Man Dan. Lindal
Minneota, Minn Miss P. Bárdal
Mountain, N. Dak. Páll B. Olafson
Mozart, Sask
Otto, Man Dan. Lindal
Point Roberts, Wash. S. J. Mýrdal
Reykjavík, Man Árni Paulson
Riverton, Man ... K. N. S. Friðfinnson
Seattle, Wash. J. J. Middal
Selkirk, Man. S. W. Nordal
Tantallon, Sask J. Kr. Johnson
Upham, N. Dak Einar J. Breiðfjörð
Víðir, Man K. N. S. Friðfinnson
Westbourne, Man Jón Valdimarson
Winnipeg Beach, Man. O. N. Kárdal
Wynyard, Sask.