Lögberg - 24.10.1946, Blaðsíða 1

PHONE 21 374
T. \j\W
^ J-p.

A Complele
Cleaning
Inslilulion
59. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN 24. OKTÓBER, 1946
PHONE 21 374 , . A
*" & A Complele
Cleaning
Insiitulion
NÚMER 42
EKKI UNNIÐ FYRIR GÝG
Utanríkisráðhlerra Bandaríkj-
anna, Mr. Bymes, sem er nýver-
ið kominn til Wadhington af
friðarþinginu í París, telur það
öldungis rangályktað sem ýms-
ir haldi fram, að þingið hafi í
raun og verif farið út um þufur;
“Allmikið hefir óneitahlega unn-
izt í áttina til Norðurálfufriðar,
og þá jafnframt heimsfriðar,”
sagði Mr. Byrnes við blaðamenn
þegar eftir heimkomuna, “þótt
vitanlega eigi Iþað enn langt í
land, að fullnaðartakmarkinu sé
náð.” Mr. Byrnes tjáðist von-
góður um, að næsti utanríkis-
ráðherraifundur fjórveldanna
myndi í höfuðatriðum fallast á
þá friðarsamninga, er friðarþing-
ið afgreiddi við fyrverandi ó-
vináþjóðir. 4
Um þá Mr. Byrnes og Molotov
á friðarþinginu má réttilega
segja, að þar hafi mætzt stálin
stinn, því hvorugur þótti líMeg-
ur til tilslakana.
SKÆRUHERNAÐUR
Nýlegar fregnir frá Aþenuborg
láta þess getið, að svo að segja
daglegar skærur eigi sér stað
nálægt landamærum Grikklands,
er stafi frá kommúnista áróðri
Júgóslava; hafa grízk stjórnar-
völd sent Tito forsætisráðherra
í Júgóslavíu hvassyrt mótmæli
gegn þessum aðförum, og hóta
að lleggja málið fyrir fund sam-
einuðu þjóðanna, sem nú er í
þann veginn að hefjast í New
York.
ALT í GRÆNUM SJÓ
Síðan að hámarksverð kjöts
var afnumið í Bandaríkjunum
á dögunum, má svo segja að alt
sé í grænum sjó að því er nú-
gildandi verðlag áhrærir; dag-
inn eftir að ákvæðisverð var af-
numið, seldist hamborgar steik
í Washington og í Chicago á
$1.40 pundið, og flestar aðrar
tegundir kjöts, sigldu í svipað
kjölfar.
VIÐ SAMA
HEYGARÐSHORNIÐ
Þ e i r forsætisráðherrarnir,
Drew frá Ontario og Duplessis
frá Quebec, sitja auðsjáanlega
enn við sama heygarðshornið
varðandi hina efnahagslegu af-
stöðu samíbandsstjórnar til hinna
einnstöku fylkja; nú sýnast þeir
hafa svarist í fóstbræðralag með
það fyrir augum. að skella allri
skuldinni á Mr. King, vegna
þess hvernig til tókst á sam-
bandstjómar- og fylkjafundin-
um í Ottawa í fyrra, þótt á allra
vitorði sé, að það voru einmitt
þeir, er með þrákelikni sinni
urðu þess valdandi, að sá fundur
fór út um þúfur; þetta hefir for-
sætisráðhierrann í Manitoba, Mr.
Garson, rneðal annars, þráfald-
lega sannað; nú úthúða þessir
furðulegu fóstbræður, Mr. King,
fyrir að hafa ekki kvatt til fram-
haldsfundar viðvíkjandi skatta-
málum landsins, og reyna að
telja almenningi trú um, að þeir
séu í raun og veru einu menn-
irnir, sem í slíkum efnum viti
hvert stefni.
KOMINN TIL OTTAWA
Hon Stuart Garson, forsætis-
ráðherra Manitobafylkis, er
staddur í Ottawa um þessar
mundir til þess að ræða við sam-
bandsstjórnina um væntaniegt
samkomulag beggja aðilja varð-
andi lausn skattamáladeilunnar.
Mr. Garson varð til þess manna
fyrstur, að heita því að gera sér-
stakan samning við Ottawa á
vettvangi skattamálanna, þótt
eigi næðist, sem kunnugt er, al-
þjóðarsamkomulag á milli fylkj-
anna og sambandsstjórnar á
fundinum í fyrra, vegna ein-
strengingsháttar þeirra Dupless-
is og Col. Drew, er töldu allar
gerðir fundarins, Quebec og
Ontario í Óhag.
Mr. Douglas, forsætisráðherra
í Saskatdhewan, hallaðist mjög
á sömu sveif og Mr. Garson, varð-
andi lausn skattamálaflækjunn-
ar.
VINNUR TVENNAR
KOSNINGAR
Siguríör Karlakórs
Reykjavíkur
Við tvennar aukaikosningar til
sambandsþings, sem fram fóru
síðastliðinn mánudag, gengu I Rétt um það leyti, sem Lög-
pólitískir jábræður Mr. Brecken berg var að fara í pressuna, barst
sigrandi af hólmi; úrslitin í Tor- ritstjóra þess hraðfrétt frá hin-
onto-Parkdale kjördæminu komu um árvakra sendiherra íslands
engum á,óvart; það kjördæmi í Wasihington, Hon. Thor Thors,
var stofnað 1914, og hefir jafnan með blaðaúrklippum úr Times
síðan sent íhaldsmenn á þing; | Herald og Evening Star frá 10.
um Portage la Prairie, þar sem
Mr. Miller náði kosningu, var
að vísu nokkuð öðru máli að
gegna; í því kjördæmi hafði Mr.
Harry Leader verið kosinn af
hálfu liberala síðan 1935. Hann
sá samt sem áður ekki ávalt
auga til auga við flokk sinn og
þ. m., varðandi söngför Karla-
kórs Reykjavíkur. Söngdómari
Herald Times, kemst meðal ann-
ars þannig að orði:
“Karlakór Reykjavíkur söng í
gærkveldi í Constitutional Hall
við meiri hrifningu en mann-
fjölda; þetta var íhyglisverður
greiddi oft og iðulega atkvæði söngflokkur; ekki einungis vegna
gegn Liberalstjórninni; hann var hins frábæra samræmis, heldur
manna einbeittastur og naut öllu fremur vegna þess, að flokk-
mikils persónufylgis í kjördæmi
sínU; það var vandamál fyrir
Liberala að velja þingmanns-
efni í hans stað.
TALA KJÓSENDA
í WINNIPEG
Kjörskrár, sem notaðar verða
við bæjarstjórnarkosningar í
Winnipeg, sem fram fara í nóv-
ember mánuði næstkomandi,
bera það með sér, að tala atkvæð-
isbærra kjósenda nemur 165,868.
Kosningarétt hafa allir brezkir
þegnar, sem náð hafa 21 árs aldri,
og búsettir hafa verið í borginni
síðustu 12 undanfafna mánuði
samfleytt.
♦
KAUPHÆKKUN
Járnbrautarþjónar hjá Can-
adian Pacific félaginu hafa ný-
verið fengið 10 centa kauþhækk-
un um klukkutímann; verka-
mannaráðið í Ottawa, The Na-
tional War Labour Board, mælti
mleð því, að áminst,kauphækk-
un yrði veitt.
♦
FRÆÐSLUVIKA
Vikan frá 3. til 9. nóvember
næstkomandi, að báðum dögum
meðtöldum, verður fræðsluvika
í Canada og Bandaríkjimum;
eru það menntamálaráðimeyti
Mutaðeigandi þjóða, í samstarfi
við skólaráðsmenn og kennara,
er beita sér fyrir um þessa
fræðslustarfsemi, sem fer fram
yfir hinar ýmsu útvarpsstöðvar.
Hér fer efnisskráin á eftir:
Sunnudag, 3. nóv.—Practising
Brotherhood.
Mánudag, 4. nóv.—Education for
World Security.
Þriðjudag, 5. nóv.—Education for
Canadian Unity.
Miðvikudag, 6. nóv.—Education
for Better Communities.
Fimtudag, 7. nóv.—Education for
Better Homes.
Föstudag, 8. nóv.—Education for
Better Individuals.
Laugardag, 9. nóv.—Investing in
Education.
Hér er um nytsamlega fræðslu
að ræða, sem allan almenning
varðar.
KOSNINGAR í BERLIN
Síðastliðinn sunnudag fóru
fram bæjarstjórnarkosningar
Berlin, og lauk þeim með a'llá
kveðnum sigri fyrir Social Dem-
oKrata. Kommúnistom varð
lítið ágengt, jafnvel í þeim hluta
borgarinnar, sem Rússar ráða
yfir.
ÍSLENDINGUR
STOFNAR BLAÐ
Nýkomið er á vettvang blað,
sem Peace Tower nefnist, og er
ritstjóri þess og útgefandi, Major
Norton J. Anderson, sonur þeirra
Mr. og Mrs. Tlh. Anderson, sem
lengi voru búsett í Selkirk. Ma-
jor Anderson, þótt enn sé ungur,
hefir ihaft mikla æfingu í blaða
mennsku og er prýðilega ritfær;
blað þetta fer vel af stað; það
er gefið út í Ottawa, og fyrsta
eintakið flytur myndir af leið-
togum stjórnmá'laflokkanna í
þessu landi, þeim Mr. King, Mr.
Bracken, Mr. Coldwell, Mr. Low
og Mr. Buck.
Á forsíðu flytur blaðið ávarps-
orð tfrá forsætisráðherranum, sem bezt viðgengst hjá rússnesk-
Mr. King. Ium söngvurum."
Lögberg árnar Major Ander-
son innilega til heilla með hið
nýja útgáfufyrirtæki sitt.
urinn túlkaði lífræna list, sem
filmur og útvarp hafa að miklu
leyti útilokað úr lífi okkar.
Þessir afkomendur norrænna
vlíkinga eru glæsilegir, norrænir,
styrklegir og háttprúðir menn.
Söngskráin sem söngstj. Sigurð-
ur Þórðarson hafði valið, átti að
tákna og táknaði, fyrst og fremst
þjóðlega, íslenzka list, og skandi-
naviska list; má slíkt ti'l nýlundu
teljast í sönghöllum okkar; mörg
lögin voru undrafögur, og ein-
ungis úrvals karlakór gat gert
þei-m réttmæt skil.
f viðbót við söngstjóra og með
spilara, naut flokkurinn aðstoð-
ar tveggja ágætra- listamanna,
Stefáns Islandi tenórsöngvara,
sem hefir yfir að ráða hetjulegri
samúðarríkri og hlýrri rödd, og
Guðmundar Jónssonar baritón-
söngvara, sem er gæddur fágætu
raddmagni og tónmýkt.
Bassarnir mintu á þær raddir,
MERK HJÓN
f HEIMSÓKN
FLYTUR FYRIRLESTRA
Það var fjölmennum hópi ætt-
lingja og vina ósegjanlegt fagn-
Mr. Sumner Welles, fyrrum | aðarefni> a6 !hitta hér { borg þau
aðstoðar-utanríkisráðherra Band séra 0 s Thoriakson og frú hans
aríkjanna, er á fyrirlestraför um frá Berkeley) CaL) nýkomin af
Canada þessa dagana vegna áraþingi Sameinuðu lútersku
minningarsjóðs John W. Dafoe;
kirkjunnar í Norður-Ameríku,
einn fyrirlestur flutti Mr. Welles |sem nú er rétt afstaðið £ borginni
þessari borg fyrir troðfullu Cleveland f Ohioríkimi.
husi; ihann taldi bað nauðsyn, að séra 0ctavíus prédikaði við
!!!S^®l^..WÓðí..tíCj^á|báðar guðsþjónusturnar í fyrstu
lútersku kirkju á sunnudaginn;
hendur forustu varðandi fram-
gang friðarmálanna, og sagðist
ekkert sjá því til fyrirstöðu, að
kommúnismi lá Rússlandi og
vestrænt lýðveldisfyrirkomulag
gæti rúmast í þessari veröld, en
hann lagði ríka áherzlu á það,
að kommúnisminn ætti að halda
sér við Rússland án þess að reynt
væri með áróðri að þröngva hon-
um upp á aðrar þjóðir
voru ræður hans hinar sköruleg-
ustu og kirkjan ágætlega sótt
Við 'kvöldmessuna talaði séra
Octavius á íslenzku, og tókst svo
vel til, að almenna hrifningu vak-
ti; þetta er þeim mun aðdáanleg
ra, sem vitað er að hann dvoldi
í aldarfjórðung í Japan, og prédl
kaði á öllum hugsanlegum tungu
málum öðrum en íslenzku; er
séra Valdimar þakkaði hinum
aðkomna presti ræðurnar og
komuna, lét hann þess að makleik
getið, hve sérstætt það væri, að
öllum aðstæðum teknum tií
greina, hve stálsleginn séra
Octavíus væri í íslenzku og
benti jafntframt á hversu holt
fólki voru væri að taka hann sér
til fyrirmyndar.
I virðingarskyni við þau séra
Octavíus og frú, höfðu þau Mr
og Mrs. E. S. Feldsted, 525
Dominion St., fjölment og einkar
yndislegt heimboð á ^ugardag-
inn, þar sem ríkmannlega var
HEITIR SAMVINNU
í ÞÁGU FRIÐARINS
Utanríkis róðherra rússnesku
ráðstjórnarrikjanna, Molotov,
sem nú er nýkominn til New
York til þess að sitja þar þing
sameinuðu þjóðanna, lét þess
getið í samtali við blaðamenn
rétt eftir að hann steig á land,
að stjórn Rússlands væri stað
ráðin í því, að láta ekkert það
ógjört, er verða mætti friðar-
málum mannkynsins til öryggis;
hann sagðist trúa því fastlega,
að takast myndi að jafna þannig Iveitt.
ágreiningsmál, að hið nýja þjóða- Þau séra Octavíus og frú
bandalag næði að fullu tilgangi leggja af stað heimleiðis
sínium. I föstudaginn.
Lætur af forsetastarfi
Hon. H. A. Bergman
Eftir að hafa um langt áraskeið gegnt forsetastarfi í
háskólaráði Manitobaiháskólans, hefir Mr. Justice H. A.
Bergman, látið af því embætti, hafði hann á þeim vett-
vangi eins og annarsstaðar reynst þjóðnýtur áhrifamaður.
3andaríkjamenn veita
tveim þjóðum stórlán
Bandríkjamenn hafa veitt Hol-
endingum 20 miljón og Norð-
mönnum 10 miljón dollara lán,
til þess að kaupa ýmsar eignir
Bandaríkjanna í Evrópu. Þetta
var tilkynt fyrir skömmu.
Verða hinar fyrnefndu þjóðir
að vera búnar að gera kaup sín
1. jan. 1948. Lánin verða greidd
Bandarí'kjadollurum með 25
jöfnum afborgunum, og hefjast
greiðslur 1. júli 1952. Rentur eru
2%%. — Það var gengið frá lán-
tökum þessum á París og rituðu
fjármálaráðherrar beggja lán-
tökulandanna undir samningana.
Ný og falleg útgáfa af
• “Plöntunum”
“Plönturnar” eftir Stefán
Stefánsson, skólameistara, eru nú
komnar út í nýrri og fallegri út-
gáfu. Undanfarin ár hefir verið
hörgull á þessari ágætu bók.
Þriðja útgáfan var fyrir nokkru
þrotin og rytjur af henni gengu
kaupum og sölum milli unglinga,
sem stunduðu nám í skókim
landsins. Nú er úr þessu bætt.
Bókin fæst nú í öllum bókaverzl-
unum. En það er full ástæða til
þess að benda fleirum en ungl-
ingum við nám á þessa bók, því
að allir, sem vilja kynna sér
gróður landsins, fá þarna svar
við flestum spurningum sínum,
og svörin eru stutt, glögg og
skemtilega rituð. í bókinni eru
269 myndir.
—Mbl. 3. sept.
GIST Á VÍÐAVANGI
Ejtir Jakob Thorarensen
Heill, gyðjan vors, með gullin lín,
sem gættir mín,
lézt alt svo hljótt og undur rótt
alla nótt.
Eg sala þinna soífið hef
við silkivef
úr grasi og mosa,—á heiði hátt
þá hvílu átt.
Já, hjá mér veit eg, virktartfrú,
að vaktir þú
og brauki stormsins bægðir frá,
vart bærðist strá.
Rétt ýra á hár mitt agnablögg
fékk óttudögg,
en nú er hugð mín hress og rökk,
svo hafið þökk.
Það dylst ei hérna, að hálendið
ber hefðarsnið,—
og góðan daginn býður blóm
í bllíðum róm.
það heyrist trautt, en hneiging
sést,
sem hætfir bezt.
“Ó, hverf þú til mín,” hvíslar
lind,
“—gef koss og mynd.”
Nú uppi er sól, — þar ekur hún
frá austurbrún.
með ljósið, ylinn, heill og hag
í heilan dag,
og öllu er hennar ítra ris
veitt ökeypis,
sem glæðir bæði glit og flug
og glaðan hug.
Hér stillir spói strenginn sinn,
hans stef eg finn
að lýsa því, hve ljómandi er
á landi hér.
Hann kveður holtin, mýrar, mó
og mosató
um frelsi og gaman fullkomnað,
eg fellst á það.
Yngsti farþeginn bjargaðist
Tveggja ára gamall drengur
var sá eini, sem af komst af 25
manns, er voru á Douglas flug-
vél sem hrapaði nýverið til jarð
ar nálægt bænum Cler í Nevada
ríkinu. Flugvél þessi var á leið
yfir þvera Vesturálfu frá New
York til San Francisco.
I morgunhug, sem hlær að þraut
eg held á braut,
með læk í fýlgd, af stalli á stall,
sem stekkur snjall.
Eg heiminn aftur hitta verð
og hraða ferð,
unz heimasætum heilsað fæ
á heiðarbæ.
—Eimreiðin.