Lögberg - 26.06.1947, Síða 3

LöGEERG, FIMTUDAGINN 26. JÚNÍ, 1947
3
Íslenzk kvenhetja hnigin í val
Maður ferðast naumast svo
máttur er
hinar blómlegu byggðir
Nýja Islands nú á dögum, að
eigi rifjist upp í huga manns hin
lotningarþrungna setning: “Drag
skó þína af fótum þér, því hér
er heilög jörð.”
Það fer ekki hjá því að mað-
ur finni til klökkva við umhugs-
unina um þau hörðu átök, er
landnema-kynslóðin frá íslandi
varð að beita á frumbýlingsár-
onum við strendur Winnipeg-
vatns, til þess að erja jörðina og
gera hana sér undirgefna; breyta
villiskógum í víðáttumikla akra,
þar sem “lifandi kornstanga-
móða” færir, ár eftir ár, ungum
°g vaxandi kynslóðum, blessun
°g björg í bú.
Afreksverk frumherjanna
voru döggvuð blóði, svita og tár-
Uln; þetta var heilög dogg þess
fórnandi anda, er til grundvallar
lá fyrir landnámsstritinu, þar
sem hugur og hönd sórust
bræðralag um það að leggja sem
úaustastan grundvöll að fram-
tíð niðjanna, sem áttu að erfa
iandið; mannraunir íslenzkra
írumherja í þessu landi verða
aldrei skráðar svo vel sé; þeir
eiga þar allir óskilið mál að því
leyti er fórnarlundina og sjálfs-
bjargarviðleitnina snerti; á hihn
bóginn, hefir því samt sem áður
verið þannig háttað að meira
beri á einum en öðrum í sam-
íélagssveitinni, án þess að ein-
staklingurinn sé sér þess með-
vitandi, enda er það jafnan ein
kenni göfugra manna og kvenna
a* berast sem minst á og rækja
ufsköllun sína hávaðalaust í þjón
ustu meðbræðra sinni og
systra.
“Hinn fórnandi
hljóður.”
Þannig lýsir Davíð frá Fagra-
skógi á sígildan og ógleymanleg-
an hátt hinum hljóðláta fórnar-
•Haetti íslenzka landnemans og
má engu síður heimfæra lýsing-
Una upp á frumherja okkar vest-
an hafs en þá, er stóðu að land-
nsmi Ingólfs á Islandi.
Forn spekisögn getur þess að
^étækt fólk sé altaf nógu ríkt til
að gefa. Þetta hygg ég að hafi
suðkent íslenzku frumherjakon-
Urnar í Nýja íslandi, þær voru
fötækar, en altaf nógu ríkar tií
'þess að liðsinna þeim, sem bágt
áttu. — Altaf nógu ríkar til að
gefa. Og svo var gestrisni þeirra
hjartanleg að engu líkara var en
htla húsið stækkaði og þar yrði
hærra til lofts og víðara til
Veggja eftir því sem fleiri bar
að ghrði.
Þannig var það með konuna,
sem þessi ummæli eru helguð,
fru Ólínu Theodóru Guðmunds-
hóttur Erlendsson frá Hálandi í
^eysisbyggð, sem nú hefir, að
loknu löngu dagsverki, safnast
lil feðra sinna. hún var ein af
þessum heilsteyptu, íslenzku
hvenhetjum, sem hugstæð verð-
Ur hverjum þeim, er við hana
homst í kynni; saga hennar er
hvort tveggja í senn hetjusaga
°g mannúðarsaga. Heimili henn-
stóð jafnan í þjóðbraut og þar
v°ru allir jafnir fyrir lögunum,
allir jafn innilega velkomnir, því
húsmóðirin kunni ekki að gera
UPP á milli gesta og þannig er
Pað jafnan, þar sem gestrisni
hjartans situr heil og óskipt við
völd.
ólína Erlendsson var
sterk-trúuð kona, sem sannaði
lrú sína í verki; uppistaðan í lífi
ennar var trúin á handleiðslu
giiðs; þetta kom skírast í ljós er
^ikinn vanda bar að höndum og
andstreymi sótti hana heim;
Un fór ekki á mis við mótlæti
ernur en aðrar íslenzkar kon-
nr í ^andnemasveit, en sérhverri
Peirri mannraun, er að höndum
ar, tók hún með slíkri festu,
. 111 fyrirmyndar mun jafnan
a ið verða. Trú hennar átti ekk-
fir vl® varajátningar eða
rur; hún var á bjargi byggð og
vissum skilningi flutti fjöll. —
1 7. júní á Mountain, N.D-
Kirkjuþingi Vestur-Islendinga-
Frú Ólína Theodora Erlendsson
Táknrænt dæmi þess innilega
trúnaðartrausts, er frú Ólína bar
til Guðs, má telja það, að er hún
á efri árum, lenti í bílslysi og
meiddist alvarlega, komst hún
þannig að orði. eftir 'að hún kom
til sjálfrar sín, og fann að hún
gat hreyft hægri handlegginn:
1 “Guði sé lof fyrir að hægri hend-
in er heil.” Hún var ekki að fár-
ast yfir meiðslunum, og þökk
hennar til Guðs fyrir það, sem
heilt var og ómeitt, var innileg
og sterk; hún skildi lífsköllun
sína, húsmóðurstarfið, eiginkonu
starfið og uppeldisstarfið sem
þá, er best getur á þessari jörð.
Frú Ólína Erlendsson var af
góðum ættum komin og bar þess
jafnan merki í nytsömu ævistarfi
sínu; hún var fædd að Elliða í
Staðarsveit þann 4. apríl 1858.
Foreldrar hennar voru merkis-
hjónin Guðmundur Stefánsson
hreppstjóri, Guðmundssonar
prests á Staðarstað, og kona
hans, Anna Sigurðardóttir, ætt-
uð úr Breiðafjarðareyjum; var
hún ein hin fyrsta, lærða Ijós-
móðirin á íslandi.
Frú Ólína giftist 10. nóvember
1881 Erlendi Erlendssyni frá
Geirmundarbæ á Akran. og þar
bjuggu þau fram á árið 1889, er
þau fluttu til Canada með fimm
börn, hið elsta á sjöunda ári, hin
yngstu voru fjórtán mánaða
tvíburar, dó annað þeirra, Þór-
dís, fyrsta sumarið, sem þau
dvöldu vestan hafs; eftir ársdvöl
í Winnipeg fluttist fjölskyldan
til Nýja íslands og reisti bú í
Geysisbygð, og nefndi býlið Há-
land; var það, eins og fyrr getur
rómað fyrir alúð og risnu; þann
10. janúar 1931 misti frú Ólína
mann sinn; þótti Erlendur jafn-
an dyggur verkmaður að hverju,
sem hann gekk; hann var maður
lundstilltur og glaðvær og hafði
mikið yndi af bókum; var hann,
engu síður en kona hans, traust-
ur stuðningsmaður kirkju og
kristnimála. Frú Ólína var
brautryðjandi um mörg menn
ingar- og mannúðarmál bygðar
lags síns; hún var í broddi fylk-
ingar um stofnun kvenfélagsins
Freyju í Geysisbygð, og um
langt skeið forseti þess; hún kom
á fót sunnudagaskóla þótt að-
stæður væru erfiðar vegna illra
vega, og hún hlutaðist til um
fyrstu jólatrésskemtun í bygð
sinni, gaf sjálf og safnaði gjöf
um, til þess að enginn yrði sett
ur hjá; hún var vel máli farin,
og átti létt með að setja fram
hugsanir sínar undirbúnings-
laust; fólu ummæli hennar und-
ir slíkum kringumstæðum jafn-
an í sér hvöt til lífernisfegrun-
ar og kærleiksverka; hún var
sjálf það, sem hún hugsaði. —
Systkini frú Ólínu, sem þeim, er
þessar línur ritar, er kunnugt
um, voru Sveinn kaupmaður á
Akranesi, frú Halldóra Ólson,
sú, er stofnaði og starfrækti
sjúkrahús í Duluth, Minn., Lár
us aktýgjasmiður, faðir skáld
konunnar víðkunnu, frú Lauru
Goodman-Salverson, og frú
Anna, kona Nikulásar Otten-
son, fyrrum umsjónarmanns
við River Park hér í borginni.
Móður sína lifa eftirgreind
börn: Anna Josephson, búsett á
Gimli, Halldór kaupmaður
Árborg, Ingibjörg Miller
Wheeler, Oregon, og Jóhanna
er nýlega slitið, og sem að þetta
ár var haldið á Mauntain N.
Dak., og öðrum stöðum í presta-
kalli séra E. H. Fáfnis.
Þar sem að sjálfsögðu verður
skrifað um þingið, sem var mjög
skemmtilegt, og um leið tölu-
vert frábrugðið mörgum öðrum,
þá verður ekki ritað meira um
það í þessari grein.
En í kjölfar kirkjuþingsins,
eða stuttu á eftir, að því var slit-
ið, var sett fjölmenn samkoma
í skemtigarðinum á Mauntain
af forseta „Bárunnar“ R. H.
Ragnar. Ragnar bauð gesti alla
velkomna, og þar á eftir fylgdi
fjölbreytt dagskrá, með söngv-
um, kveðjum, ræðum og kvæð-
um. Fjölmennur, blandaður
kór — Söngfélag Dakota íslend
inga — skemti með þessum á-
gætu alþýðulögum, nýjum og
gömlum og sem ávalt ná hylli
fólks, ennfremur skemtu með
söng, flokkur ungra stúlkna frá
Gardar, var dáðst að söng þeirra,
og að minsta kosti af einum
ræðlumanni, bent á að íslenzk
tunga ætti þar enn góða fulltrúa
og það mun sannast, að ef
við töpum þessu hvorutveggja
bera fram íslenzk kvæði og
syngja þau, á samkomum í þess
um bygðum, — þá er eitthvað
það farið, sem gull og silfur fær
ekki bætt.
Erick Sigmar, sem vígður var
til prests af föður sínum, Dr. H.
Sigmar, á nýafstöðnu kirkju-
þingi, söng' 2 einsöngva, með
sinni frábæru rödd, sem er alt í
senn, hrein eins og heiður vor-
himin, skær og fögur. Dr. R.
Beck las kveðju til Bárunnar,
frá forsætisráðherra íslands,
Stefáni Jóh. Stefánssvni.
Séra V. J. Eylands, forseti
Þjóðræknisfélagsins, flutti á-
varp til samkomugesta. Voru
það fögur orð og vel flutt, með-
al annars þakkaði hann bygðar-
fólki öllu, fyrir ógleymanlegar
. móttökur og gestrisni þessa
daga. 1 sama streng tók Dr. Sig
mar, sem einnig flutti ávarp og
Business and Professional Cards
er minni íslands þennan dag.
Forseti dagsins gat þess að
Báran hefði verið sérstaklega
lánsöm, með tilliti til næsta
ræðumanns, og að sér væri mik
il ánægja að tilkynna okkur að
Herra Váldimar Björnsson frá
Minniapolis væri næsti ræðu-
maður.
Mr. Björnsson flutti ágæta
ræðu, er hann með afbrigðum
snjall á ræðupalli, framburður
svo skýr og röddin karlmann-
leg. Ræða hans, sem fjallaði um
lýðveldisdag Islendinga 17.
júní fvrir 3 árum síðan, var tek
ið með miklu lófataki.
Næst söng blandaði kórinn,
undir stjórn Ragnars, lagið eftir
Sigvalda Kaldalóns: Island ögr-
um skorið“, kvæðið er, eins og
kunnugt er, eftir Eggert Ólafs-
son. —
Þá var komið að lokaþætti
þessara samkomu.
Menn höfðu komist að því, að
Dr. Beck hafði átt fimtugsaf-
mæli þann 9. júní, svo nokkrir
vinir hans komu sér saman um
að heiðra hann þennan dag,
með tilliti til þess að hann hefir
oft skemt á samkomum hér á
Mountain, með sínum snjöllu
ræðum, auk þess, sem hann er
sívakandi, og með eldlegum á-
huga talsmaður í því sem ís-
lenzkt er — og i því að auka
þekkingu manna á íslenzkum
bókmentum. R. H. Ragnar bað
Dr. Beck og Rev. Fáfnis að koma
á ræðupall. Þar flutti sá síðar-
nefndi stutt ávarp. Gat þess í
hvaða augnamiði þetta væri
gert — og afhenti afmælisbarn-
inu, dálitla peningagjöf. Þá var
hrópað ferfalt húrra. _ — Dr.
Beck þakkaði fyrir.
Allir dagar eiga kvöld, og svo
var með þennan. Það næsta
var að setjast að ágætum veit-
ingum hjá konunum. Þær eru
engir viðvaningar orðnar þessa
dagana, að búa til góðan mat og
hita gott kaffi, enda flutti marg-
ur ræðumaðurinn á þinginu
þakkaði fyrir hugljúfar móttök þeim snjöll þakkarorð, og sem |
ur, — og sem haann sagðist hafa þær verðskulduðu í fyrsta máta.
vitað löngu fyrirfram, að yrðu
með þeim ágætum sem raun|
varð á, í þessari gömlu og fornu
bygð. Báðum þessum ræðuml
var tekið með miklu lófataki.
Herra Sigfús B. Benediktsson |
Gimli sendi Bárunni kvæði
sem forseti las upp. Var kvæðið
vel samið og hið besta flutt.
Séra E. H. Fáfnis las hátt og
snjalt frumsamið kvæði, verður I forseti Bárunnar,
það a ðsjálfsögðu birt í íslenzku J bægi skemtiskrá
blöðunum, og eins kvæið, sem
Guðm. Jónasson flutti — og sem
Mjller, sem heima á í Wasco,
Cal., öll miklum mannkostum
búin.
Mörg hin síðari æviár dvaldi verður
Það hefir verið stiklað hér a
aðalpunktunum, en samkom-
unni ekki gerð þau skil, sem hún
á heimtingu á, en ég segi hik-
laust að hún var með okkar
bestu útisamkomum, sem hér
hafa farið fram og það fyrir
langan tíma, og þarf ekki mörg
orð til að rökstyðja það atriði. —
Fyrst og fremst hinn röggsami
sem stýrði
og öllum
söngnum, sem er mjög sjald-
gæft að falli á sömu herðar. —
Hann hefir sýnt og sýnir enn
lofsverðan áhuga, í allri söng-
ment, og meðan við höfum R.
H. Ragnar á meðal okkar, þá
sungið af eldri sem
frú Ólína á heimili Önnu dóttur
sinnar og Jóns manns hennar;
naut hún þar jafnan kærleiks-
ríkrar umönnunar, unz þar
kom. að hún kaus sér vist með-
al sólsetursbarnanna á elliheim-
ilinu Betel; þar seig henni
hinsti blundur á brá þann 2.
Thule Ship Agency l"o.
11 Broadway, New York, N.Y.
umboösmenn tvrir
h.f. EIMSKIPAFÉLAG ISLANDS
(The Icelandic Steamship Oo. L.td.)
FL.UGFÉLAG ISLANDS
(The Icelandic Airways Ltd.)
Vöru- og farþegaflutningur frá.
New York og Halifax til tslands.
yngri — og nú einmitt óskar
hann þess getið að mánudaginn
23. júni, langar hann að sameina J
fjölmennan barnakór á Moun-
tain og byrja að æfa söng, svo J
það eru vinsamleg tilmæli hans, I
að sem flestir unglingar, sem
sönghneigðir eru, komi til |
Minnist
BETEL
í erfðaskrám yðar
H. J. STEFANSSON
lAfe,-Accident and Health
Insurance
Representing
TIIE GREAT-WEST LIFE
ASSURANCE COMPANY
Winnipeg, Man.
Phone 96)144
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
606 SOMERSET BUILDING
Teiephone 97 932
Home Telephone 202 398
Talsími 95 826
Heimilis 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfrœöingur í augna, eyrna. nef
og kverka sjúkdómum.
215 Medical Arts Bidg.
Stofuttmi: 2.00 til 5.00 e. h.
DR. ROBERT BLACK
Sérfrrröingur i augna, eyrna,
nef og hálssjúkdómum.
41« MEDICAL ARTS BLDG
Grahnm and Kennedy St.
Skrifstofusfmi 93 851
Heimasími 42 154
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
islenzkur lyfsali
Fólk getur pantað meðul og
annað með pósti.
Fljót afgreiðsla.
A. S. BARDAL
848 SHERBROOK STREET
Selur llkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaöur sá bezti.
Ennfremur .selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talsími 27 324
Heimllis talslmi 26 444
Phone 97 291 Eve. 26 002
J. DAVIDSON
Real Estate, Financial
and Insurance
ARGUE BROS. LIMITED
Lombard Bldg., Winnipeg
TELEPHONE 94 358
H. J. PALMASON
and Company
Chartered Accountants
1101 MeARTHUR BUILDING
Winnipeg, Canada
apríl, s. 1., en útförin fór fram Mountain, mánudaginn 23. júní!
að viðstöddu miklu fjölmenni kl. 1.30 e. h.
frá kirkju lúterska safnaðarins Það var yndisleg veðurblíða
Gimli, tveimur dögum síðar; þennan dag og sveitin öll að
við athöfnina fluttu tveir prest- klæðast sínum fegursta sumar-1
ar kveðjumál, þeir séra Skúli skrúða, eftir mikið og gott regn,
Sigurgeirsson og séra Rúnólfur sem kom fyrir viku síðan.
Marteinsson. Eg vil, áður en ég legg frá I
Frú Ólína var kona tíguleg í mer pennann, þakka ykkur cll-
fasi, og henni var það í blóð J Um fyrir góða skemtun, og
borið, að skipa sér í fylkingar- Vona að fleiri komi á eftir.
brjóst til fulltingis við þá í sam-1 a. M. A. |
ferðasveit sinni, er höllum fæti
stóðu í lífsbaráttunni og liðsinn-
is þurftu við; með henni er geng
in grafarveg ein af hinum
mörgu kvenhetjum íslenzku
landnemasveitarinnar við
Winnipegvatn, er gert höfðu
garðinn frægan, og búið fagur-
lega í haginn fyrir niðjanna.
E. P. J.
I I INt EJT
MESSENGER SERVICE
Viö flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smærri Ibúöum,
og húsmuni af öllu tæi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Slmi 25 888
C. A. Johnson, Mgr.
Phone 49 469
Radio Service Specialists
ELECTRONIC LABS.
II. THORKELSON, Prop.
The most up-to-date Sound
Equipment System.
130 OSBORNE ST., WINNIPEG
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dlr.
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLOCK SIMI 95 227
Wholesale Distributors of
FRESH AND FROZEN FISH
Manitoba Fisheries
WINNIPEG, MAN.
T. Bercoritch, framkv.stj.
Verzla I heildsölu meö nýjan og
frosinn fisk.
303 OWENA STREET
Skrifst.slmi 25 355 Helma 55 462
RUDY’S PHARMACY
COR. SIIERBROOK & ELLICE
We Deliver Anyudiere
Phone 34 403
Your Prescriptions called for
and delivered.
A complete line of baby needs.
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY STREET
(Beint suður af Banning)
Talslmi 30 877
Viötalstlmi 3—5 eftir hádegl
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Office hrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Office 26 — Res. 230
Office Photie
94 762
Res Phone
72 409
Dr. L. A. Sigurdson
526 MEDICAL ARTS BLDG.
Offíce Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
DR. J. A. HILLSMAN
Surgeon
308 MEDICAL ARTS BLDG
Phone 97 329
Dr. Charles R. Oke
Tannlasknir
For Appointments Phone 94 908
Office Hours 9—6
404 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
| 283 PORTAGE AVE.
Winnipeg, Man.
SARGENT TAXI
PHONE 34 555
For Quick Reliable Service
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPG.
Fasteignasalar. Leigja hús. Ct-
vega peningalán og eldsábyrgö.
bifreiöaábyrgö, o. s. frv.
PIIONE 97 638
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
Lögfræöingar
209BANK OF NOVA SCOTIA BG.
Portage og Garry St.
Sfmi 98 291
GUNDRY PYMORE
Limited
British Quality Fish Nettlng
60 VICTORIA ST., WINNIPEG
Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDSON
Your patronage will be appreciated
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J H. PAOE. Managing Director
Whoieaaie Distributors of Frjsh
and Frozen Fish.
311 CHAMBERS STREET
Offlce Ph. 26 328 rces. Ph. 73 917
Hhagborg u
FUEL CO. n
Dial 21 331 £Fíl) 21 331