Lögberg - 13.11.1947, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. NÓVEMBER, 1947
11
Sonur minn blíðasti! sofðu nú rótt;
Sofa vil ég líka þá skelfingar nótt;
sofðu! ég hjúkra og hlífi þér vel;
hjúkrar þér móðir, svo grimmasta él
má ekki fjörinu farga”.
Fýkur yfir hæðir og frostkalda leið,
fannburðinn eykur um miðnætur skeið;
snjóskýja bólstrunum blásvörtu frá
beljandi vindur um hauður og lá
í dimmunni þunglega þýtur.
Svo, þegar dagur úr dökkvanum rís,
dauð er hún fundin á kolbláum ís;
snjóhvíta fannblæju lagði yfir lík
líknandi vetur — en miskunarrík
sól móti sveininum lítur.
Því að hann lifir og brosir og býr
bjargandi móður í skjólinu hlýr,
Congratulations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1888 - 1948
/
William B. Migie
DRUGGIST
Portage at Beverley
WINNIPEG
Hamingju Óskir
til Lögbergs . . .
I TILENFI AF SEXTlU
ÁRA AFMÆLl ÞESS
Frá Almennu verzlunar búðinni á Edinburg, North
Dakota. Sem hefir nægð af eftirfarandi vörum
til boða.
FAIRWAY MATVÖRU,
ÁLNAVÖRU,
LEE HLÍFÐARFÖT,
STAR BRAND SHOES,
NÝTT KJÖT
OG FROSNAR MATAR TEGUNDIR
C. E. PETERSON
EIGANDI.
EDINBURG NORTH DAKOTA
The Complete Food Market
reifaður klæðnaði brúðar — sem bjó
barninu værðir, og lágt undir snjó
fölnuð í frostinu sefur.
Neisti guðs líknsemdar ljómandi skær,
lífinu bestan er unaðinn fær,
Móðurást blíðasta, börnunum háð!
blessi þig jafnan og efli þitt ráð
guð, sem að ávöxtinn gefur.
Spyrji maður náungann á götunni að því, fyrir hvað Jónas
Hallgrímsson sé best þektur sem skáld, verða svörin oftast: fyrir
minnin og náttúruljóðin. Fæstir sjá fleiri hliðar skáldsins. Hannes
Hafstein setur honum fyrst og fremst stað sem náttúruskáldi,
og farast honum svo fagurlega orð um það, að freisting væri að
endurprenta þau hér; en því miður mundi það lengja mál mitt
um of.
Það eitt, að sum minni Jónasar eru sungin enn í dag, jafnvel
þótt önnur af líku tæi séu ort nálega fyrir hverja samkomu, sýnir
betur en nokkuð annað sígildi þeirra. Samkomukvæði eru vana-
lega ort með litlum fyrirvara og engum undirbúningi; enda er
iíka verkið á þeim all-flestum eftir því. Þetta verður ekki sagt
um minni Jónasar í heild, enda þótt einstöku vísur beri á sér
flýtisbrag. Tökum sem dæmi “Nú er vetur úr bæ”, þó að innan
um glóandi gullkorn fegursta skáldskapar bregði fyrir mein-
leysis hvötum um herferð á flöskurnar. Sama er að segja um
“Hvað er svo glatt?”, sem allir kunna og allir syngja. Það er
nálega óslitið listaverk. Sumum kann ef til vill að finnast hann
leggja helst til mikla áherslu á víndrykkju sem einn aðalþátt
veislugleðinnar. En það er eftirtektarvert, að saman við gleðina
og glasaglauminn blandast hinn þunglyndislegi alvöru undirtónn,
sem samofin hinni óviðjafnanlégu málfegurð hefir gjört flest
ljóðin hans að dýrustu perlum íslenzkra bókmenta. Til dæmis
er honum ekki nóg að geta þess, að brennivínið hleypi í mann
hitanum, heldur þarf hann að sýna, að þrúgurnar — vínberin —
hafi grátið gullnum tárum í veigar guðanna, svo mannkyninu
gæti endrum og eins hlýnað um hjartaræturnar. Og svo þegar
þetta er fengið, þá er það vort, að leita uppi sólskinsblettina sem
ávalt eru einhversstaðar til undir hinum skýbólstraða himni
mannlífsins, og gleðjast þar eftir föngum. Þetta kemur einmitt
svo átakanlega vel heim við ljósþrána, sóldýrkunina, sem geng-
ur eins og gullinn þráður í gegnum öll hans fegurstu kvæði. Eitt
minni langar mig til að nefna enn, en það er veislukvæðið: “Þú
stóðst á tindi Heklu hám”. Það er næsta sjaldgæft, að sjá í sex
vísum samanþjappaða jarðmyndunarsögu heils lands, og auk
þess sé dálítið rúm afgangs um sögu þjóðarinnar, heimspekilegar
hugleiðingar um vísindin, auk árnaðaróska til heiðursgestsins —
alt klætt hinum yndislegasta skrautbúningi máls og hrynjanda.
Við það að líta betur í gegn um minnin og erfiljóðin, sem í
rauninni eru líka minni, þá sé nú betur og betur hve, mig langar
til að segja, heilagt hlutverk Jónas hefir álitið sér falið á hendur,
er hann tók að sér að yrkja þau. í svo að segja hverju einasta
þeirra notar hann tækifærið til þess, að ræða eitthvað það, sem
honum var mesta hjartans áhugamál; og oftast er það þá föður-
landið, vegur þess og hagur. Ættjarðarástin hefir aldrei eignast
hljómfegurri né betur sitlta
strengi en einmitt í þessum
flokki kvæða hans, sem allflest
eru óbeinlínis að meira eða
Þarf aðeins a ðminna á: Kveðju
til Thorvaldsens, Magnúsar-
kviðu um Viðeyjar-Magnús, sem
þó var að flestu leyti brautryðj-
andi annarar og eldri stefnu en
þeirrar, er Jónas fylgdi, og svo
erfiljóðin eftir Tómas Sæmunds
son, séra Þorst. Helgason og
Hulduljóð, hið unaðsfagra kvæði
í minningu um Eggert Ólafsson,
sem í rauninni var fyrirrennari
Jónasar, en því miður leirskáld,
a. m. k. borinnn saman við
hann.
Hin svonefndu náttúrukvæði
geta verið af ýmsum tegundum
eða gerð. Þau geta verið bein lýs
ing þess, sem augu og eyru ber
úti á guðs grænni jörðinni. Það
er sú tegund náttúrukvæða, sem
algengust eru hjá íslenzkum
skáldum. Til þeirra má telja
“Dalavísur”, “Vorkvæði” og ef
til vill “Sláttuvísur”, og síðast
en ekki síst sum brotin, sem eftir hann lágu ófullgjörð, svo sem: “Ó,
þú jörð, sem er yndi þúsunda, blessuð jörð, sem ber blómstafi grund
ar, sárt er að . . .” já, sárt var að honum entist ekki aldur til
áframhaldsins. Sama má segja um: ”Þar sem háir hólar, hálfan
dalinn fylla”, er gaf Hannesi Hafstein tilefni til hinna yndis-
fögru minningarljóða um Jónas, þegar hann ferðaðist um átt-
haga hans ári síðar en bókin var prentuð.
Þá er önnur tegund náttúruljóða, sem bæði ljóðskáld og
tónskáld hafa tíðum spreytt sig á, þess eðlis, að höfundurinn
leitast við að finna eitt alsherjar samræmi í hinum ólíku röddum
(Framhald á bls. 12)
Congratulations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1888 - 1948
\
Keewatin Lumber Co. Limited
G. L. FRASER, Manager
Phone 201 196
Norwood. Man.
Congratulations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1888
1948
Barneys Barber Shop
WINNIPEG
264 Hargrave St.
MANITOBA
Anderson Bros ...
óska Lögbergi til hamingju á Sextíu ára afmæli þess og
' /
farsællrar framtíðar, og minna íslendinga á að þeir eru ávalt
til staðar að gjöra við alt sem úr lagi fer hjá þeim, hvort heldur
það er stórt eða smátt, úr tré eða járni.
Þeir selja og
Chrysler og Plymoulh Bifreiðar og Fargo flulninga Bifreiðar.
ANDERSON BROS.
BALDUR, MANITOBA
PHONE 8
AFMÆLIS KVEOJUR
Til ILogfaergð
Það er oss mikið ánægjuefni, að eiga
þess kost, að samfagna Lögbergi á
hinu sextugasta árs afmæli þess, vér
metum mikils margháttaða þátttöku
blaðsins í canadiskum menningarmál-
um og stuðning þess við íslenzkt þjóð-
erni. Vér óskum blaðinu langra og giftu-
ríkra lífdaga.
Fyrir hönd
COLDWELL SVEITAR
og SVEITARSTJÓRNARINNAR
KARI BYRON, ODDVITI