Lögberg - 03.03.1949, Blaðsíða 1

PHONE 21374
A V.Vt»'te

A Complele
Cleaning
Inslitulion
PHONE 21374
iWÍ
VÁSÍVV
ie&

''dereT*
1>qU A Complete
Cleaning
Inslitution
62. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN, 3. MARZ, 1949
NÚMER 9
THE CHRISTENING OF PRINCE CHARLES—The baptism og His Royal Highness
Prince Charles of Edinburgh, the infant son of Their Royal Highnesses Princess Eliza-
beth and the Duke of Edinburgh, took place in the White and Gold Music Room of
Buckingham Palace.
Þjóðræknisfélagið kveður Thor sendi-
herra og frú með virðulegu samsæti
Síðastliðið fimtudagskvöld kvaddi þjóðræknisfélag jslend-
inga í Vesturheimi Thor Thors sendiherra íslands í Canada og
Bandaríkjunum, og frú Ágústu Thors, með fjölmennu og virðulegu
samsæti í Royal Alexandra hótelinu hér í borginni; forseti þjóð-
ræknisfélagsins, séra Philip M. Pétursson, hafði veizlustjórn með
höndum og tókst hið bezta til.
Naumast verða skiptar skoð-
anir um það, að samsæti þetta
væri eitt hið allra virðulegasta,
sem íslendingar í þessari borg
hefðu nokkru sinni stofnað til,
og bar til þess að minstakosti
tvent; þetta var í fyrsta skiptið,
sem íslendingum hér um slóðir
gafst kostur á að hylla opinber-
lega hinn fyrsta sendiherra Is-
lands í Canada og Bandaríkjun-
um, Thor Thors, og hans glæsi-
legu frú, Ágústu Thors; þá setti
það og sérstæðan svip á samsæt-
ið hve margt var þar stór-
menna utan vébanda íslenzka
mannfélagsins, er vottaði sendi-
herranum og frú hans virðingu
sína, ásamt íslenzka þjóðflokkn-
um í heild; má þar til telja fylk-
isstjórann, Hon. R. F. McWillams
og frú, Campbell forsætisráð-
herra og frú, forseta Manitoba-
háskólans, Mr. Gilson, og frú,
aðalræðismann Bandaríkjanna
og frú, Garnet Coulter borgar-
stjóra og frú, og Mr. Justice
Dysart, kanzlara háskólans í
Manitoba; þeir Mr. McWilliams,
Mr. Campbell og Mrs. Gilson
fluttu snjallar og hrífandi ræður
um íslenzku þjóðina og íslenzk
menningarverðmæti og mintust
fagurlega sendiherrans og frúar
hans; af hálfu íslendinga fluttu
mergjaðar ræður þeir séra
Valdimar J. Eylands og Dr.
Richard Beck; mikla hrifningu
vakti það meðal veizlugesta, er
formaður stofnendanefndar há-
skólastólsins í íslenzku Dr P. H.
T. Thorlakson, reis úr sæti og
kunngerði að Thor sendiherra
væri einn í hópi stofnenda.
Hin kunna söngkona, Rósa-
Hermannson Vernon, skemti
með yndislegum einsöng, en við
hljóðfærið var systir hennar
hinn góðkunni pianókennari frú
Björg ísfeld. Hljómsveit undir
stjórn hins ágæta fiðluleikara
Pálma Pálmasonar, lék fjölda
mikinn íslenzkra laga, öllum
viðstöddum til hinnar mestu
ununar. Einar P. Jónsson flutti
sendiherranum kvæði, er nú
birtist hér í blaðinu.
I þessu svipmikla samsæti
flutti Thor sendiherra snjalla og
THOR THORS SENDIHERRA
(flutt í heiðurssamsæti Þjóðræknisfélagsins 24. febrúar 1949)
Tigni sonur sögulandsins
sit þú heill á meöal vor!
Þú hejir mörg á ungum aldri
ajreksmannsins stígið spor.
Lesið rúnir rammagaldurs,
ráðið marga gestaþraut.
Stœkkað landnám okkar allra
inn á við og fram á braut.
Þinnar æsku erjðakosti
Island vajði að hjarta sér;
enginn maður af þeim greiddi
alla vexti betur þér.
Að þér gildir stojnar stóðu,
styrkir vöðvar, höjðingslund;
virðing líjsins vígð í hjarta,
vaxtað sérhvert manndómspund.
Útsjón þín í ærnum vanda
aldrei neinum manni brást.
Út um heim á þingum þjóða
þinna raka merkin sjást.
Höjðatala heillar þjóðar
hefir aldrei gildi tvenn.
Stœrsta lán af guði gefið:
glæsiprúðir, vaskir menn.
smnkíi
v<
Þjóðin okkar unga, jorna,
á að vaxa móti sól;
þar skal öld hver ávalt skapa
aðalsmanna höfuðból.
Þegar vélráð villa sýnir,
vandamál að höndum ber,
Island þarf að eignast jleiri
aðra syni líka þér.
EINAR P. JÓNSSON
íturhugsaða ræðu, sem ógjarnan
mun þeim fljótt úr minni líða,
er á hlýddu; var hún mótuð
þeim drengskap og þeirri festu,
er svipmerkir störf hans og
skapgerð; það duldist engum, að
verið væri að hlusta á vitran
mann og heitan ættjarðarvin,
einn af óskasonum íslands.
Það var ekki einasta að heim-
sókn Thors sendiherra hefði
djúp áhrif á nýafstaðið þjóð-
rækriisþing; þau áhrif ná miklu
lengra en það.
Heimsókn þessara glæsilegu
og ágætu hjóna, verður seint
þökkuð sem skyldi.
The Junior Ladies aid of the
First Lutheran Church, Victor
St., will hold a regular meeting
in the Church parlors Tuesday
March 8th, at 2:30 p.m.
ATVIKA VÍSUR
Eftir PÁLMA
ÁHRIF
Leijtra augun ástar seið,
— innri taugar sakna,
opna haug jrá liðins leið----
láta drauga vakna!
VISSA
Ej að þrá þín kulda-kól
klakinn þá er skýli:
Líjið á sér líknar skjól,
lítil strá þó ýli.
Snjór í hríð er stundum skjól,
-----styttist kvíða vakan;
vetur líður, — sumar sól
senn mun þíða klakann.
Þann 9. þ.m., kl. 7:15 e.h., flyt-
ur Wilhelm Kristjánsson M. A.,
erindi “Icelandic People in Mani-
toba,” yfir CBW útvarpsstöðina.
Nýkosnir embættismenn
Þjóðræknisfélagsins
PHILIP M. PÉTURSSON,
jorseti
T. J. OLESON,
varajorseti
J. J. BILDFELL,
skrifari
INGIBJÖRG JÓNSSON,
varaskrijari
GRETTIR L. JOHANNSON
jéhirðir
GRETTIR EGGERTSON,
varajéhirðir
GUÐMAN LEVY,
fjármálaritari
ARNI G. EGGERTSON
vara fjármálaritari
ÓLAFUR PÉTURSSON,
skjalavörður
Endurskoðendur:
STEINDÓR JAKOBSSON
J. T. BECK
Nýkjörnir heiðursfélagar
Þjóðræknisfélagsins
DR. P. H. T. THORLAKSON
FRIÐRIK HALLGRÍMSSON,
dómprófastur
GUÐMUNDUR GRÍMSSON,
dómari
Á síðasta starfsfundi ný af-
staðins þjóðræknisþings, voru
þeir þrír menn, er hér getur,
kjörnir að heiðursfélögum;
skrifari félagsins J. J. Bildfell
lýsti kjöri þeirra; val þeirra er
bygt á æskilegu samræmi. Dr.
Thorlakson er Canadaþegn, Guð-
mundur dómari Bandaríkjaþegn
og Friðrik dómprófastur sonur
Reykjavíkur.
HÁSKÓLAFRÉTTIR UM KENSLUSTÓL í ÍSLENZKU
Naumast hafði yfirlýsing forseta og háskólaráðsins um stofnun
kenslustóls í íslenzku og íslenzkum bókmentum við Manitobahá-
skólann fyr borist almenningi til eyrna, en dagblöð Winnipegborg-
ar flytti eina ritstjórnargreinina annari fegurri um menningargildi
þessarar fyrirhuguðu norrænudeildar og framtak Vestur-Islend-
inga þar að lútandi.
I dagblaðinu Winnipeg Evening Tribune, birtist sú hin hlýyrta
og drengilega ritstjórnargrein, sem hér fer á eftir, og samin er af
aðalritstjóra blaðsins Mr. Carlyle Allison, sem er borinn og barn-
fæddur í Manitoba, gagnkunnugur íslendingum, og meðal hinna
hæfustu blaðamanna yngri kynslóðarinnar vor á meðal:
KENSLUSTÓLL I ISLENZKU
Útvíkkun á starfi háskólans í Manitoba á vettvangi nýrra
menningarlegra rannsókna, hlýtur að teljast til mikilla tíðinda
meðal fylkisbúa í heild, þó mestan fögnuð hljóti tilkynningin um
stofnun kenslustóls í íslenzkri tungu og íslenzkum bókmentum,
að vekja meðal Canadískra manna af íslenzkum stófni, sem hér
eru búsettir. Til þess að gera sér grein fyrir mikilvægi yfirlýsing-
arinnar frá háskólaráðinu, verður mönnum jafnframt að skiljast, að
í Winnipeg sé samankominn mannfjöldi af íslenzkum uppruna,
er næst gangi Reykjavík, höfuðstað íslands.
Eins og öllum er kunnugt, þá hefir Manitoba fylki, árum
saman, verið miðstöð íslenzkrar menningar á meginlandi Norður
Ameríku, og það hefir verið sagt og viðurkent, að ekkert þjóðar-
brot hafi, vegna hjúskapartengsla, félag6legra, viðskiptalegra, og
fræðimannlegra sambanda, samlagast örar Canadískum lifnaðar-
háttum.
Það er samt sem áður mikilvægt, að hin auðugu sérkenni
íslenzkra bókmenta og menningar, séu ekki einungis varðveitt,
heldur verði landnám þeirra stækkað með námi og rannsóknum
á slíkan hátt og gera má ráð fyrir að hin nýja deild í íslenzku
við Manitoba háskólann gefi kost á. Þessi háskóli verður sá fyrsti
í Canada til að stofna slíkan kenslustól, en nú þegar eru starfandi
45 slíkar deildir við háskóla í Evrópu og Bandaríkjunum.
Almenningur stendur í djúpri þakkarskuld við forustumenn
íslenzka mannfélagsins í Manitoba fyrir að koma þessu máli í
framkvæmd, sem verið hefir á döfinni í síðastliðin tíu ár, eða
jafnvel lengur. Manitobabúar, fæddir á Islandi eða af Islenzkum
uppruna, hafa þegar safnað $135.000, og eru vongóðir um að sjóður-
inn komist upp í $200.000 til fulltryggingar starfrækslu íslenzku
deildarinnar við hákskólann í framtíð allri.
Stofnendur kenslustólsins ala þá von í brjósti, að íslenzkur
almenningur leggi greiðlega fram það fé, sem enn vantar, þótt
opinberlega hafi enn eigi verið til hans leitað. Öllum tillögum frá
íslendingum verður veitt þakksamleg viðtaka.
Forustumenn hins Canadíska þjóðlífs hafa fyrir löngu lokið
lofsorði á menningu íslands og sona þess og dætra, er komið hafa
til þessa lands.
Árið 1877 fórust þáverandi landstjóra, Dufferin lávarði þannig
orð við íslenzka nýbyggja á Gimli: “Ég vona, að þér um alla
ókomna tíð, verndið og varðveitið hinar salrænu bókmentir þjóðar
yðar og kynslóð eftir kynslóð haldi niðjar yðar áfram að læra
það af fornsögum yðar, að iðjusemi, dugnaður og hugprýði, þraut-
segja og óbilandi þolgæði, hafi á öllum tímum verið einkenni
hinnar göfugu íslenzku þjóðar.” Mörgum árum seinna sagði
Tweedsmuir lávarður, einnig landstjóri í Canada, “Að íslenzkar
bókmentir væru þær göfugustu, er mannsandinri hefði framleitt,”
og um Islendinga sögurnar féllu honum þannig orð, að þær væru
“meðal stórverka mannkynsins.’
Það skal metið og þakkað, að fyrir atbeina forustumanna
íslenzka mannfélagsins í Manitoba, munu þessar vonir rætast og
þessi orð ríkulega sannast um mörg ókomin ár við Manitoba
háskólann.
Til frekari skýringar skal þess getið, að háskólinn á þegar
stærsta safn íslenzkra bóka í Canada, 4500 bindi. Þetta auðuga
safn mun stækka jafnt og þétt vegna ákvörðunar íslenzku ríkis-
stjórninnar 1939 um það, að gefa háskólasafninu eintak af hverri
bók, er frá þeim tíma yrði prentuð á íslandi. Háskólinn verður
þess nú umkominn, að veita fræðslu í íslenzkum bókmentum og
inna af hendi rannsóknir í samanburðar málfræði í sambandi við
forn- og miðalda- ensku, germanskar og skaldinavískar bók-
mentir. Winnipeg Evening Tribune — 20. jebrúar, 1949.