Lögberg - 27.10.1949, Side 6

6
LOGBEKG, FÍMTUDAGLNN, 27. OKTÓBER, 1949.
FORRÉTTINDI
Eftir GILBERT PARKER
J. J. Bildfell þýddi. — Ljóöin í þeaaari sötru eru
þýdd af Dr. Big. Júl. Jóhannessyni.
Um hádegið var komið eins margt
fólk til Chaudiere og þorpið gat tekið
á móti. Tjöldin og búðirnar voru um allt
— allar tegundir af skrani var á boð-
stólum, hringreiðar, rólur, skothús
blasti við fólki. Presturinn, M. Rossig-
nol, signorinn og friðdómarinn stóðu í
kirkjutröppunum, horfðu á umhverfið
og biðu eftir að herfylkingin kæmi. Sign
orinn og presturinn voru orðnir dauð-
leiðir á, að hlusta á vaðalinn í M. Daup-
hin, sem hélt áfram að tala þó að svör-
in sem hann fengi væru aðeins ,,jæja,
jæja!“ „Hugsaðu þér það“. Eða þá blátt
áfram: „Þú gengur fram af mér!“
Friðdómarinn lét dæluna ganga.
með áherzlum og bros á vör, og hristi
höfuðið við og við, svo hárið olíuborið
féll um kinnar honum grá-gular, þar til
loks að honum skildist, að það var eng-
inn, sem veitti eftirtekt því, sem hann
var að segja. En heppnin var með hon-
um þegar mest þurfti með, því skradd-
arinn gekk hægt fram hjá þeim og leit
hvorki til hægri né vinstri, heldur beint
fram undan sér og auðsjáanlega veitti
þeim ekki hina minnstu eftirtekt. En
þegar að hann var rétt fram undan
kirkjudyrunum, mætti hann Filion La-
casse, sem kom á móti honum, stans-
aði, rétti Charley hendina og sagði hátt:
„Monsieur, það fór vel, ráð þitt dugði
vel! Ég er þúsund dollurum ríkari en
ég var. Þú máske ert trúvillingur, en þú
getur hugsað, og þú sparaðir mér fé,
en gefur þitt eigið og það nægir mér“,
og hann tók í hendina á Charley — „og
mér stendur á sama hver veit það!“
Charley svaraði honum engu,
sleppti hendinni á honum, tók ofan
hattinn, brosti og hélt sína leið eins
og að hann naumast hefði veitt kveðju
Filion Lacasse eftirtekt, sem hann varla
gerði, því hann hafði liugann fastan
við annað daginn þann.
Friðdómarinn var ekki eins athug-
unarlaus um kveðjuatvikið. „Sjáið þið!“
sagði hann. „Hvað haldið þið um
þetta?“
„Mér þikir vænt um að sjá, að La-
casse sýnir monsieur velvild“, sagði
presturinn.
„Hvað heldur þú um þetta, signor?“
spurði friðdómarinn aftur.
Signor M. Rossignol bar sjónauk-
ann með gyllta skaftinu upp að auga
sér og leit á eftir Charley og sagði svo:
„Varstu að segja nokkuð, Dauphin?”
Hann hefir verið að gefa Filion La-
casse ráð í sambandi við gamla erfða-
málið, og Filion fékk þúsund dollara, og
þar af stafa öll þessi fleðulæti, en það
eru ekki meira en fjórir mánuðir, síð-
an að hann vildi láta taka þennan sama
mann og tjarga hann og fiðra, fyrir að
vera það, sem hann er enn ídag — trú-
villingur!“ Friðdómarinn ætlaði að
segja eitthvað meira, en honum varð
litið á prestinn og augnaráð haus.
„Sérðu eftir því, að monsieur gaf
Lacasse góð ráð?“ spurði presturinn.
„Það er að taka brauðið frá munni
manns“.
„En það gaf brauð í munn manns.
Hefir þú nokkurntíma gefið Lacasse
ráð? Segðu nú sátt Dauphin!“ spurði
signor Rossignal stuttur í spuna.
„Já, herra minn, og ábyggileg ráð,
lögum samkvæm og dokúnenteruð“.
Signorinn var fáorður. Sussu, sussu!
Dauphin; lagaákvæði og lögvenjur
koma aðeins að haldi, þegar þau og þær
eru byggðar á viti. Skraddarinn þarna
fyrir handan er vitur maður.
„Segjum svo! En hvað veit hann um
lögin?“ spurði Dauphin illhryssings-
lega, en með smjaðurslegum tilburðum,
því lionum var annt um að koma sér
vel við signorinn. ,
„Hann auðsjáanlega vissi nógu mik-
ið í þeim til að hjálpa söðlasmiðnum“,
svaraði M. Rossignol.
Dauphin var auðvitað að berjast fyr
ir sinni eigin tilveru. Ef að þessum
manni átti að leyfast að vera með í ráð-
um með mönnum í Chaudiere sem til
laganna þyrftu að leita, hvað mundi þá
verða um hann? Hinni embættislegu
hégómagirni hans hafði verið misboðið.
„Hann auðgaði söðlasmiðinn um
þúsund dollara, og það er óneitanlega
hagur fyrir hann. Það eru máske tíu
dollarar úr þínum vasa, og máske ekki,
það. er ekki tilfinnanlegur skaði, og í
þessu tilfelli enginn, því þú hefir kostað
Lacasse — hvað hefir þú kostað hann,
Dauphin? hélt signor Rossignol áfram
með hálfkærings glotti.
Ég hefi verið svo lengi í burtu frá Cliau-
diere og ekki fylgst með hlutunum.
„Hvað hefir þú kostað hann mikið,
Dauphin?"
Friðdómarinn var orðinn reiður, orð
laus og eldrauður í framan.
„Það voru tuttugu dollarar, sem að
Lacasse borgaði vini okkar Dauphin,
sagði presturinn kíminn, og það var
sanngjörn borgun, Lacasse hefir máske
borgað monsieur það sama og hann
gefur það aftur til fyrsta sjúklingsins,
sem að hann fréttir um“.
„Mín meining er, að hann sé að
leika einhvern feluleik hér“, sagði frið
dómarinn.
„Við leikum allir eitthvað“, sagði
signor Rossignol. „Það virðist gefa hon
um ærið umstang, en litlar eftirtekjur.
Viltu koma með hann heim til mín, kæri
prestur?“.
„Hann vill ekki fara. Ég er búinn að
biðja hann um það“, svaraði prestur-
inn.
„Þá heimsæki ég hann á verkstæð-
inu hans“, sagði signorinn. „Ég þarf að
fá mér föt“.
„Þú hefir alltaf látið búa til föt þín í
Quebec“, sagði friðdómarinn önugur.
„Við höfum aldrei haft slíkan skradd
ara hér áður“, svaraði signor Rossignol.
„Við heyrum meira frá honum, áð-
ur en við losnum við hann“, sagði frið-
dómarinn þrjóskulega.
„Dauphin mundi ekki gleðjast yfir
neinu meira, en ef það sannaðist að
monsieur væri morðingi, ræningi eða. —
Ég býst við að þú hr. friðdómari trúir
því, að hann hafi stolið krossinum“,
sagði presturinn og snéri sér að kirkju-
dyrunum og horfði um stund á hinn
helga kross, sem nú hafði verið færð-
ur af kirkjuhurðinni á bita rétt fyrir inn
an dyrnar.
„Ég er nú ekki viss um, nema að
hann hafi átt einhvern þátt í því“, svar-
aði friðdómarinn þrjóskulega.
„Ef svo er, þá verður það honum til
góðs“, svaraði presturinn hátíðlega. „Ég
hefi ásett mér að festa hann í hinni
blessuðu trú vorri, eins og krossinn er
festur við bitann þarna yfir frá. ^g skal
festa hann sem nagla á öruggum stað,
stendur skrifað. Ég tek það nærri mér
að vinur minn Dauphin, vill ekki styðja
mig á þeim vegi. Segjum að maðurinn
væri illmenni, þá ætti kirkjan að reyna
að bjarga honum, og hrífa hann undan
áhrifunum illu, sem umkringja hann.
En segjum, að hann á hinni liðnu æfi
sinni hafi ekki hafst neitt það að, sem
nauðsynlegt sé, að fela nú — og ég trúi
af öllu mínu hjarta, að málum þessa
manns sé þannig farið; segjum að hon-
um hafi verið gjört rangt til, en að hann
hafi ekki framið rangindi gegn öðrum:
hve miklufremur ætti þá kirkjan ekki
að kosta kapps um, að leiða hann til
ljóssins og lífsins. „Ég skammast mín
fyrir þig Dauphin, sem ert vel viti bor-
inn og víðlesinn. Með okkar þekkingu á
heiminum, ættuni við að geta verið
bræður!“
Signor Rossignol hafði litið undan,
því það var kominn kímnisblær á and-
lit hans og tár á augu. Hann virti prest-
inn framar öllum öðrum, fyrir tign hans
og trúmensku; en hann gat ekki ann-
að en brosað ineð sjálfum sér, að því
fyrirbrigði vinar síns, að hann hafði
gjörst trúboði eins og hver annar meþo-
disti og að málskoti hans til friðdómar-
ans um heimsþekking þeirra. Hann var
nógu skynugur til að kannast við sjálfs
síns vanþekking á því sviði, en af þeim
þremur, sem hér um ræðir, var hann
sá eini, sem nokkuð hafði kynnst um-
heiminum. Veraldarviska hinna tveggja
prestsins og friðdómarans var sannar-
lega af skornum skamti, þó að þeir væru
mikilsmetnir í Chaudiere.-En það varp-
aði engum skugga á dygðprýði prests-
ins, né heldur á uppgerðarhæversku
friðdómarans.
Þó orð prestsins hefðu áhrif á kímn-
is og viðkvæmniskend signor Rossignol,
snéri hann sér nú að honum og sagði:
„Þú ert alltaf að taka málstað lítils-
magnans prestur minn, alltaf að von-
ast eftir hinu bezta, frá þeim, sem lak-
astir eru, á meðal okkar!“
„Ég er aðeins að fylgja fyrirmynd,
sem við mér blasir, þú kendir okkur
öllum réttlæti og góðvild“ M. Loisel og
leit hvast á signorinn. Það varð þögn
um stund, því að hugur allra þessara
þriggja manna hvarflaði til konunnar,
sein heima átti í litla kofanum við ytra
gyrðingarhliðið hjá heimili signor Ros-
signol. Þegar um þá persónu, eða mál
hennar var að ræða, þá var M. Dauphin
sjaldnast margorður. Hans upphaflega
velgjörðarsemi við þá konu, hafði gefið
honum marga áhyggjustundina heima
fyrir, því frú Dauphin hafði lagt veg-
lyndi hans og umhyggju út á versta veg,
og afsakanir hans og málsnild, varð til
þess, að gjöra afstöðu hans enn verri.
Þessar veglyndistilfinningar hjá vesal-
ings friðdómaranum voru líklegar til
að valda misskilning úti í það enda-
lausa og svo hafði ein, eða tvær æsku-
yfirsjónir hans verið þyrnar í lífi hans
öllu, þó að hjúskaparlíf hans væri með
öllu óaðfinnanlegt.
Hann varp öldinni í meðlíðunar-
hug með prestinum. Og sagði við sign-
or Rossnignol: „Hún hefir ekki komið
til baka ennþá“.
„Það veit enginn hvar hún er. Hún
lokaði húsinu og fór, eftir því sem ráðs-
kona mín segir —“
„Daginn sem hún gamla Margot var
jörðuð“, bætti friðdómarinn við. Hún
fékk bréf þá um daginn — bréf sem
hún var að bíða eftir og hvarf — ég er
hræddur um, frá vondu til verra!“
Signor Rossignol snéri sér að frið-
dómaranum, og spurði hastur. „Hver
sagði þér að hún hefði fengið bréf?“
„Monsieur Evanturel“, svaraði frið-
dómarinn.
Signorinn varð enn alvarlegri á svip
inn. „Hvaða rétt hafði hann til að vita
að hún hefði fengið bréf þá um daginn?“
„Hann er póstmeistarinn“, svaraði
friðdómarinn meinleysislega.
„Hann er fjandinn sjálfur!“ sagði
signor Rossignol stuttur í spuna. „P'lyrir
gefðu hr. prestur“, en hann hefir engan
rétt til þess að vita hvaða bréf koma á,
eða fara frá pósthúsinu. í því sambandi
á hann að vera blindur og mállaus. Það
er leyndardómur þess eins sem bréfið
fær eða sendir“.
„Mundu eftir að Evanturel er kryppl
ingur“, sagði presturinn vingjarnlega.
„Mér þykir væntum — mjög vænt um
að það var ekki hún Rósalie“.
„Rósalie hefir meira vit, en konur
vanalega hafa“, sagði signor Rossign-
ol“. „Ég skal tala við hana um föður
hennar, ég get ekki treyst mér til að
tala við hann“.
„Rósalie er þarna yfirfrá að tala við
frú Dauphin“, sagði friðdómarinn. „Á
ég að kalla á hana?“
Signor Rossignol kinkaði kolli. Hann
var dómari og valdhafi og bar ábyrgð
á pósthúsinu og gjörðum Rósalie og
föður hennar. Hann horfði hugsandi á
Rósalie, og beið, ásamt prestinum, eftir
að hún kæmi. Hún kom til þeirra föl í
framan og dálítið óróleg, en þó upplits
djörf. Hún hafði óljóst hugboð um, að
allt væri ekki með feldu, og hélt að það
væri eitthvað í sambandi við krossinn,
sem hún hafði verið hugsjúk út af, sem
þeir vildu tala við hana um.
Þegar að hún var komin til þeirra
heilsaði presturinn henni vingjarnlega,
tók svo undir hendina á friðdómaran-
um og leiddi hann í burtu með sér.
Þegar að þau signorinn og Rósalie
voru orðin ein eftir sagði hún: „Þú vilt
tala við mig, monsieur“.
Signor Rossignol horfði hvast á
hana. Hún gjörði ýmist, að fölna eða
roðna í framan, en augnaráð hennar
var djarft og óttalaust. Hún hafði átt
marga angursstund, síðan apríldaginn
eftirminnilega. Á nóttinni gat hún ekki
sofið oft og tíðum fyrir umhugsuninni
um fótatökin undarlegu, sem hún hafði
heyrt í kirkjunni og að hún hafði hlaup-
ið heim. Og svo var það hettan. Hún
hafði beðið og beðið dauðhrædd við að
fréttin um að hún hefði fundist í kirkju-
garðinum, og að einhver hefði séð hana
þegar að hún var að festa krossinn á
kirkjuhurðina. Eftir því sem lengra leið
sannfærðist hún um, hvað svo sem að
hættunni liði, að þá grunaði hana eng-
inn. En allir þessir viðburðir höfðu á
sér yfirnáttúrulegan blæ, því hvorki
presturinn né heldur Jó Portugais höfðu
minst á þaö, sem þeir höfðu orðið varir
við um kveldið. Hún hafði verið þrosk-
uð og mentuð í landi, þar sem munn-
mælasögur og hjátrú lágu í landi, sem
liöfðu haft mikil áhrif á huga hennar og
þau með öðrum lífsvakningum höfðu
gefið andlitssvip hennar meiri þrótt og
svip. Rossignol gamli strauk hendinni
um hökuna og horfði á hana. Hann sá
breytinguna, sem á henni var orðin, og
þroskann sem svipur hennar og lát-
bragð bar vott um á óvanalega háu
stigi.
„Hvað hefir komið fyrir — hvað hef-
ir komið fyrir, ungfrú Rósalie?“ spurði
hann. Hann hafði skyndilega ráðið við
sig hvernig að á andlitssvip hennar
stæði, hélt að hann stafaði frá maka-
kend þeirri, er í lífi allra kvenna lifnar
og glæðist — ekki þó kannske til neins
sérstaks manns, eða maka, heldur til
töfraafls þess, sem manninum fylgir, og
tilbeiðsluþrá.
Hún leit niður, og svo upp aftur, og
á hann djarflega. „Ég veit ekki“, — og
bætti við glettnislega , því hann hafði
þekkt hana, verið vingjarnlegur í henn-
ar garð, og skipst á gamanyrðum við
hana síðan að hún var barn: „Veist þú
það, monsieur?“
Hann tók með hendinni um nefið á
sér eins og hann var oft vanur að gjöra
og svaraði seint og ákveðið: „Stjórnin
er góður maki og borgar kaupið reglu-
lega, ungfrú. Ég skyldi halda mér að
henni“. • í
„Ég er ekki að biðja um skilnað“,
svaraði Rósalie. Hann tók hendinni aft-
ur um nef sér glaðlegur útlits — það
var svo.margt af fólkinu í Chaudiere,
sem var svo innilega einlægt, jafnvel
kímni prestsins var fornaldarleg og
auðsæ. Hann hafði aldrei áður tekið eft-
ir hve ólík því öllu, að Rósalie var. Allt
í einu vaknaði hjá honum ný aðdáun á
henni. Hann roðnaði í framan, augun
glönsuðu og glaðlegt bros lék um varir
hans.
„Enginn eiginmaður mundi verða
eins mildur í kröfum sínum“, sagði
liann.
„Satt er það, það eru engar snurður
á okkar sambandi, monsieur“.
Hún fann uppörfun í að tala við
hann, stígandi ánægju í að svara hon-
um, orði til orðs, en árið áður hefði hún
ekkert annað gjört, en að brosa virðu-
lega og gefa hikandi svör, ef að signor-
inn hefði talað við hana á sama hátt og
hann gjörði nú.
Signorinn veitti hinum margvíslegu
tilfinningum, sem andlitssvipur hennar
bar vott um, og hinum fáguðu og afger-
andi svörum hennar eftirtekt, og þar
sem að hann var veraldarvanur maður,
komst hann að þeirri niðurstöðu, að
svipur sá, gæti aðeins verið runninn frá
einni lynd, þeirri, sem vekur tilfinningar
og þrár og gefur fegurð og þrótt, fyr
eða síðar, á æfi mannsins. Honum kom
ekki til hugar, að skraddarinn — þessi
leyndardómsfulla persóna þar í þorp-
inu, gæti átt höfuðþáttinn í þessari
breytingu. Signorinn var eftirtektar-
samur, en ekki ímyndunarríkur, það
sem að hann sá, hafði áhrif á hann, á
einhvern óskýranlegan og sígandi hátt.
„Stjórnin er bezti makinn. Þú færð
fleiri kossa frá öðrum, en færri skild-
inga“, hélt signorinn áfram.
„Það gæti verið ánægjulegt jafn-
vægi, — monsieur“, svaraði Rósalie.
„Varaðu þig ungfrú Rósalie, að þú
ekki tapir skildingunum áður en þú
færð kossana“, sagði signorinn alvar-
legur
Rósalie fölnaði í framan. Hvað
meinti hann? Átti að víkja þeim frá
pósthússtöðunni? Hún gekk hreint til
verks og spurði:
„Hvað hefi ég gjört rangt, monsie-
ur? Pósturinn hefir aldrei beðið eftir
mér. Ég hefi aldrei skilið pósttöskurnar
eftir ólæstar. Ég hefi alltaf opnað póst-
húsið á tíma. Ég hefi aldrei verið hirðu-
laus um verk mín, og það hefir enginn
kvartað um, að bréf hafi týnst“.
Signor Rossignol, sem sá geðshrær-
inguna, sem Rósalie var komin í og þótti
fyrir, lét hana ekki bíða lengi á milli
vonar og ótta:
„Við skulum skipa þig eina, póst-
meistara Rósalie Evanturel. Ég er á-
kveðinn í því, en þú verður að lofa mér
því, að giftast ekki — og svo er enginn
hér í sveitinni, sem að þú getur gifst.
Þú ert vel ættuð og hefir fengið of góða
mentun til þess, að giftast alþýðumanni
hér í sveitinni, og hvorki ég né prestur-
inn getum gifst þér“.