Lögberg - 05.01.1950, Blaðsíða 3

Lögberg - 05.01.1950, Blaðsíða 3
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 5. JANÚAR, 1950 3 Merkur bœkur á vegum „Norðra“ útgáfunnar Viðtal við Albert Finnbogason framkv.stj. Bókaútgáfan Norðri er ein stærsta og jafnframt ein sérstæðasta bókaútgáfa landsins. Hún hefir aflað sér vinsælda meðal þjóðar- innar fyrir að leggja mikla áherzlu á að gefa út þjóðlegar bækur ásamt vönduðum skáldsögum, barnabókum og ýmsum öðrum ritum. f Tíðindamaður blaðsins sneri sér nýlega til Alberts J. Finnbogasonar, forstöðumanns Norðra og spurði hann bóka- frétta. Sagði Albert, að starf- semi Norðra stæði nú með mikl- um blóma, enda þótt gjaldeyris- skorturinn og pappírskreppan væru allri bókagerð nokkur fjötur um fót. „Vegna pappírsskortsins áttum við um tvennt að velja: Annað var að fækka verulega útgáfu- bókunum, hitt að minnka upp- lögin. Við völdum seinni kost- inn. Þess vegna höfum við eins fjölbreytt bókaúrval í ár og endranær. Hins vegar er miklu minna prentað af hverri bók en áður. Það ættu menn að athuga vandlega, sérstaklega varðandi hinar sérstæðu bækur Norðra um íslenzkt efni, því að reynsla undanfarinna ára hefir sýnt, að erfitt er að fullnægja eftirspurn- inni eftir þeim.“ Þegar talið berst að jólabók- unum, sagði Albert, að Norðri mundi gefa út tvær jólaskáld- sögur í ár, aðra innlenda, hina erlenda. „Innlenda sagan er nýkominn út og heitir Máttur jarðar eftir Jón Björnsson. Þetta er falleg saga, sem vafalaust mun njóta mikilla vinsælda, enda er Jón Björnsson sá rithöfundur, sem virðist ætla að komast næst Jóni Trausta um lýðhylli. Erlenda sagan er Allt heims- ins yndi eftir Margit Söderholm. Þetta er nýjasta rit höfundarins fræga, sem samdi Glitra daggir, grær fold. Kemur þessi nýja saga út í fyrsta sinn í ár og er gefin út á öllum Norðurlöndum samtímis“. Albert gat þess að aðrar jóla- bækur Norðra væru sveitalífs- lýsingin fagra, Sveitin okkar eftir Þorbjörgu Árnadóttur, rit- safnið Að vestan og austfirzka ljóðasafnið Aldrei gleymist Austurland. Aðra bækur, sem vafalaust munu vekja athygli og verða eftirsóttar jólabækur, eru þess- ar: Hrakningar og heiðavegir, Smiður Andrésson og þœttir, Göngur og réttir II, Frá mönn- um og skepnum eftir dr. Brodda Jóhannesson, Brynjólfur biskup Sveinsson eftir Torfhildi Hólm og Lýsing Eyjafjarðar, mikið rit og vandað, er Steindór Stein- dórsson frá Hlöðum hefir séð um að tilhlutan Eyfirðingafé- lagsins. Að lokum spyrjum vér Albert, hvort rétt sé, sem heyrzt hafi, að von væri á nýrri bók fyrir jól um hesta. „Já, sem betur fer er hægt að staðfesta þann orð- róm og gleðja með því alla hest- elska íslendinga, en þeir eru miklu fleiri en þið, blaðamenn- irnir, ef til vill haldið. Bókin, sem um er að ræða, nefnist Fákur. Hún er gefin út af hinu athafnasama hesta- mannafélagi höfuðstaðarins „Fáki“, en Norðri hefir tekið að sér aðalumboð bókarinnar fyrir GERANIUMS 18 for 15c Everyone interested in houseplants should plant a packet or two or our Geranium Seed. We offer a gorgeous collection containing Dazzling Scar- let, Flame Red, Brick Red, Crimson, Maroon, Vermilion, Scarlet, Sal- mon, Cerise. Orange-Red, Salmon - Pink, B r i g h t Pink, Peach, Blush Rose, White, Blotched. Varie- gated, Margined. Easy to grow from seed and often bloom 90 days after planting. (Pkt. 15c) (2 for 25c) postpaid. Plant now. SPECIAL OFFER: 1 pkt. as above and 5 pkts of other ChoiCe Houseplant Seeds. all different and easily grown in house. Value $1.25, all for 60c postpaid. b EDCC OUR BIG 1950 SEED 4 E ri\CC AND NURSERY BOOK I mönnum og hestum, kappreið- um og fleira. Það verða sannar- og falleg með fjölda mynda af félagið. Fákur verður mikil bók lega svipríkir þættir og skemmti legir úr sögu Reykjavíkur, sem þar birtast. Sennilega verður sá þjóðlegi svipur, sem hestar og hestamenn setja á bæjarfélagið, langlífastur af öllu því, sem ís- lenzkt er í fari höfuðstaðarbúa á ókomnum árum.“ Það má með sanni segja, að bókaútgáfan Norðri er ein þjóð- legasta bókaútgáfa landsins. Hún hefir allt frá upphafi lagt meg- ináherzlu á að hafa jafnan á boðstólum bækur um þjóðlegt efni, sérstæðar bækur skrifaðar af íslenzkum fræðimönnum. Jafnframt þessu hefir hún gefið út margar úrvals skáldsögur og barnabækur, innlendar og er- lendar. Vísir, 25. póv. Heildarútgafa á verkum Guðmundur frá Sandi. Það er áreiðanlega öllum þeim mikið gleðiefni, sem unna góðum innlendum bókmenntum, að heildarútgáfa skuli vera væntanleg á ritum Guðmundar Friðjónssonar frá Sandi. Allir, sem vaxnir eru úr grasi, kannast við Guðmund Friðjóns- son, hafa að minnsta kosti heyrt hans getið, þótt þeir hafi ekki haft tækifæri til að lesa mikið af verkum hans, en þeir, sem komnir eru á fullorðinsár eða heldur lengra á æviskeiði sínu vita að hann var einn í hópi hinna beztu rithöfunda og skálda sem risu upp úti um byggðir landsins í lok síðustu aldar. Guðmundur vár í þeim hópi, sem erjaði jafnt móður- moldina og hinn andlega akur þjóðarinnar. Það hefir löngum verið sagt urp sveitaskáld íslendinga, að þeir hafi margir verið furðu af- kastamiklir á andlega sviðinu, þar sem þeir urðu jafnframt að ganga að allri vinnu hins ó- breytta sveitamanns. Það er að- eins dæmi um frjómagn sálu þeirra og Guðmundur frá Sandi var ekki afkastaminnstur. En sennilega gera menn sér ekki al- mennt ljóst, hver afkastamaður hann hefir verið, fyrr en nú við heildarútgáfu verka hans, því að þeim er ætlað að koma út í sex eða sjö bindum. Hið fyrsta, sem nú er komið á bókamarkaðinn, er nærri 20 arkir, auk formála, sem er eftir dr. Stefán Einarsson í Baltimore, svo að það er ekkert'smáræðis- verk, sem eftir hann liggur, þeg- ar þess er gætt, að það er allt unnið eftir að hann hefir lagt frá sér orf og ljá eða milli gegn- inga. 1 „niðurstöðu“ formála sins kemst dr. Stefán þannig að orði: „Undarleg er örlögin, og fár veit sína ævina fyrr en öll er. Guðmundur hafði ekki búizt við miklu af lífinu í æksu: hann hélt sig bráðfeigan. Ef til vill var það framar öllu þessi hugsun, sem hélt honum við lífið, knúði hann til starfa, meða dagur var á lofti. Meðan hann nyti lífsins, skyldi hann ekki hlífast við að taka þar í streng, sem honum þótti helzt við þurfa, „nýtr manngi nás“. En dagurinn varð miklu lengri og ríkari en Guðmund hafði nokkuru sinni órað fyrir . . .“ Sennilega hefir Guðmundur ekki harmað það, að feigðarótti hans var ekki á rökum reistur og þjóð hans má einnig vera þakklát fyrir það. Það er Bókaútgáfa Guðjóns Ó„ sem ræðst í þessa miklu heildar- útgáfu og sýnir fyrsta bindið, að vel verður til hennar vandað. Er leyndardómur Stradivariusar fundinn? Fyrir meira en 200 árum skrif- aði Stradivarius, fiðlusmiðurinn heimsfrægi, skiptavini sínum bréf, til að gera grein fyrir hvers vegna afgreiðslu á fiðlu einni, sem hann hafði pantað hefði seinkað. Fiðlan væri afgreidd fyrir löngu, ef lakkinu á henni hefði ekki gengið svo illa að þorna, stóð í bréfinu. Hundrað árum áður hafði fiðlusmiður í sama bæ, Gremona í Italíu, sent bréf líks efnis. Þar. stóð að hann gæti ekki sent fiðl- una fyrr en hún hefði 'verið þurrkuð í sterkum sólarhita. Þetta voru tveir lyklar að gát- unni, sem efnafræðingurinn Joseph Michelmann frá Cincin- nati hefir verið að bisa við að ráða í 11 ár og finna ástæðuna til ágætis Stradivarius-fiðlanna. Margir hallast nfl. að því að yf- irburðir hennar séu fólgnir í lökkuninni. „Margt bendir á, að lakkfernisinn ráði mestu um hljómfegurð og hreim þessarar fiðlu,“ segir Encyclopædia Bri- tannica. Nú hefir Michelmann ráðið gátuna. Hann hefir búið til lakk- fernis, sem er nákvæmlega sá sami og þessi, sem fiðlusmiðirnir í Cremona notuðu. Uppskriptin er einföld og lítill vandi að búa þetta lakk til. Hundruð viðvan- ingar og efnafræðingar hafa reynt það en engum tekist fyrr en Michelmann, sem glímdi við það 1935—1946. Fyrrum héldu allir að fiðlu- smiðirnir notuðu uppskrift, sem þeir héldu stranglega leyndri og væri mjög flókin, því að rétt eft- ir 1750 hvarf gamla lakkið allt í einu af nýjum fiðlum og kom ekki aftur. En Michelmann var á gagnstæðri skoðun. Hann áleit að uppskriftin hefði verið svo einföld að ekki hefði þótt ástæða til að skrifa hana, en svo hefði hún blátt áfram gleymst—menn fóru að nota aðrar, sem þeir héldu að væru betri. Hann vissi að gömlu fiðlusmið irnir voru fákunnandi í efna- fræði og höfðu ekki nema fáum efnum úr að velja. Svo fór hann að leita að „fagbókmenntum“ í þessari grein, frá 1550. 1 bók eft- ir Alexis nokkurn frá Piemont fann hann ýmsar einkennilegar uppskriftir á lakkfernis. Þar var safran, terpentína, reykelsi, mastika, einirharpix, benso- harpix og tréterpentína. Önnur bók frá 1564, eftir Fioravanti, staðfesti það sem Alexis hafði skrifað. Michelmann segir í bók sinni „Violin Varnish“, að í þess- um bókum séu nægilegar upp- lýsingar um lakkið, sem gömlu ítalirnir notuðu. Þær hafa verið öllum opnar í margar aldir, en engin litið við þeim. Þó var engan veginn hlaupið að því að búa til uppskrift eftir þessum bókum. Hvar átti t.d. að fá „lessive du barbier“? sem orð- rétt þýðir rakaraþvott? Eða kannske var átt við „þá skeggj- uðu“—þ.e.a.s. spekinga og gull- gerðarmenn? Michelmann var lengi að hugsa málið. Loks komst hann að raun um að þetta mundi þýða raksápu, og nú fór hann að rannsaka hvernig sápan var gerð, hvers konar aska var not- uð í sápulútina o.s. frv. Hann var í átta ár að reyna og setti saman 450 blönduteg- undir, sem allar voru prófaðar. Hann rannsakaði alls konar tré- tegundir og eyðilagði 5 fiðlur við tilraunir, sem hann hefði getað komist hjá, ef hann hefði haft ekta Stardivariusfiðlu við hend- ina. En eigendur slíkra fiðla, sem höfðu keypt þær fyrir 50.000 dollara stykkið, kærðu sig ekki um að lána þær manni, sem var að reyna að búa til samkeppnis- færar fiðlur. Loks var markinu náð: hann bjó til 14 fiðlur, sem voru kalk- bornar með nýja lakkinu. Þær virtust hafa sama fína fagra hreiminn og gömlu Stradivarius- fiðlurnar. Michelmann taldi það eina ráðið til að sanna gildi upp- götvunar sinnar, að skrifa bók um hana, og það gerði hann. Undir eins og bókin var komin út fékk hann tilboð um lakkflís- ar af 12 gömlum fiðlum. Við efnagreiningu og ljósbrotsskoð- un reyndist lakkið af þeim að vera alveg eins og Michelmanns- lakkið. I lakki þessu eru þessi efni: tréterpentína, þynnt kalí- lút og álún. Auk þess spritt og alizarin eða zinksúlfat, til að ráða litnum. — Og hversvegna þurfti að þurrka fiðlurnar svo lengi í sólskini? Sumpart vegna þess að lakkið þornaði svo seint og sumpart vegna þess að hrá línolía var jafnan borin á viðinn, áður en hann var lakkborinn. Michelmann spáir lakkinu sínu glæsilegra framtíð. Það er ódýrt og hægt að framleiða það í öllum litum. Auk þess er það fallegt og hæfir vel á húsgögn, plastvörur og til litmyndaprent- unar. Fálkinn íslenzkir togarar selja nú ekki fyrir iöndunarkostnaði í Englandi Isfiskmarkaðurinn í Bretlandi landi hefir nú versnað enn, svo að ekki er tekið á móti fiski í Grimsby í dag, vegna þess hve mikið hefir borizt að síðustu daga. Togarinn Kaldbakur, sem nú er í Grimsby, byrjaði að selja í gær. Afli skipsins var 4900 kitt og þegar markaði lauk voru ó- seld um 2080 kitt af fyrsta flokks þorski. Hefir það aldrei komið fyrir í Grimsby, að jafnmikið af góðum þorski hafi ekki. selzt. Ennfremur voru óseld af afla hans á áttunda hundrað kitt af ufsa og karfa. Samtals seldust ekki um 2800 kitt af 4900, sem skipið kom með, en fyrir það sem seldist, fengust 3900 pund brúttó. Selur ekki fyrir löndun og tollum. Svo sem Vísir hefir áður skýrt frá, átti togarinn Úranus að selja í Grimsby fullfermi af prýðileg- um fiski ,sem aflaðist í Hvíta- hafi. Vegna þess, hve markaður- inn í Grimsby var yfirfullur, var skipið sent þaðan til Aberdeen, sem er sólarhrings sigling. Er ekki búizt við, að skipið selji fyrir löndunarkostnaði og toll- um, frekar en aðrir íslenzkir tog arar, sem selt hafa í Bretlandi í þessari viku og síðustu. Um 2300 vættir af afla Úranusar voru á uppboði í morgun og seldust fyr ir 1784 pund, en af því magni voru óseldar um 1080 vættir er markaði lauk. Úranus var með fyrsta flokks fisk. Það sem eftir er af afla skipsins verður selt á mánudag. — I Aberdeen er jafnmikið af fiski svo sem annars staðar í Bretlandi. Vegna þess hve vel aflast í Hvítahafi hafa fregnir komið um það, að íslendingum muni ekki leyft að landa í Þýzkalandi í desember, sem vonir stóðu til. Sem dæmi um vandræði tog- araútgerðarinnar má nefna, að það hefir k’omið fyrir, að senda hefir þurft peninga út til þess að hægt væri að greiða skips- höfnunum sterlingspundahluta sinn. — VÍSIR, 26. nóv. Eftir að hafa velt fyrir sér ár- angrinum af tekjuskattinum sín um nokkrar vikur, skrifaði Tom- kins skattstjóranum og bað hann um að taka kaupið sitt, en lofa sér að fá skattinn. Business and Professional Cards SELKIRK HETAL PRODUCTS LTD. Reykháfar, öruggasta eldsvörn, og ávalt hreinir. Hitaeiningar- rör, ný uppfynding. Sparar eldi- við, heldur hita frá að rjúka út með reyknum — Skrifið símið til KELLY SVEINSSON 187 Butherland Ave., Winnipeg Sími 54 358 S. O. BJERRING Canadian Stamp Co. RUBBER & METAL STAMPS NOTARY & CORPORATE SEALS CELLULOID BUTTONS 324 Smith St. Winnipeg Phone 924 624 PARKER, PARKER & KRISTJANSSON Barristers - Solicitors Ben C. Parker, K.C. B. Stuart Parker, A. F. Kristjansson 500 Canadian Bank of Commerce Chambers Winnipeg, Man. Phone 923 561 JOHN A. HILLSMAN. M.D.. Ch. M. 332 Medical Arts. Bldg. OFFICB 929 349 Home 403 2*8 Office Ph, 925 668 Res, 4C4 319 N0RMAN S.BERGMAN, B.A..LL.B. Barrlster, Solidtor, etc. 411 Childs Bldg, WINNIPEG CANADA Phone 724 944 Dr. S. J. Jóhannesson SUITE 6 — 652 HOME ST. Viðtalstlml 3—5 eftir hádegl 447 Portage Ave, Ph, 926 885 DR. E. JOHNSON 304 EVELINE STREET Selkirk. Man Office hrs. 2.30—6 p.m. Phones: Office 26 — Res. 280 Phone 21101 ESTIMATES FREE J. M. INGIMUNDSON Asphalt Roofs and Insuiated Siding — Repairs 632 Simcoe St. Wlnnipeg, Man. DR. A. V. JOHNSON Dentiat 506 SOMERSET BUILDING Telephone 97 932 Home Telephone 202 398 Talelmi 925 826 Heimllla 62 892 DR. K. J. AUSTMANN BérJrœtUngur i augna, eyrna, nej og kverka siúkdómum. 209 Medical Arts Bldg. Stofutimi: 2.00 U1 5.00 e. h. DR. ROBERT BLACK BérJrœOingur i augna, eyma, nej og hdlssjúkdómum. 401 MEDICAL ARTS BLDG Graham and Kennedy St. Skrifstofuslml 923 851 Heimaslml 403 794 EYOLFSON’S DRUG PARK RIVER, N. DAK. islenzkur lyjsali Fðlk getur pantað meðul og annað með pðsti. Fljðt afgreiðsla. A. S. B A R D A L 848 SHERBROOK STREET Selur llkkistur og annast um flt- farir. Allur útbflnaður sá bezU. Ennfremur selur hann allskonar mlnnlsvarða og legsteina. Skrifstofu talsíml 27 324 Heímflls talslml 26 444 Office Phone Res Phone 924 762 726 115 Dr. L. A. Sigurdson 528 MEDICAL ARTS BLDG. Oíflce Hours: 4 p.m.—6 p.m. and by appolntment Drs. H. R. and H. W. TWEED Tannlœknar 406 TORONTO GEN. TRU8T8 BUILDING Cor. Portage Ave. og Smlth 8L Phone 926 952 WINNIPBM Cars Bought and Sold SQUARE DEAL MOTOR SALES "The WorkÁng Man’s Friend" Ph: 26464 297 Princbss Strkbt HalJ Block N. Dogan SARGENT TAXI Phons 722 401 FOR QUICK RELIABLE SERVICE J. J. SWANSON & CO. LIMITED 308 AVENUE BLDG WPG. Fasteignasalar. Leigja hfls. Ct- vega penlngalán og olds^byrgð. bifreiðaábyrgð, o. m. frv. Phone 927 528 Andrews, Andrews, Thorvaldson and Eggertson LögJrœlHngar 209BANK OF NOVA SCOTIA BG. Portage og Garry St. Phone 928 291 Dr. P. H. T. Thorlakson WINNIPEG CLINIC St. Mary’s and Vaughan, Wpg. Phone 926 441 GUNDRY PYMORE Limited British Quality Fish Netting 68 VICTORIA ST„ WINNIPBG Phone 98 211 Manager T. R. THORVALDBON Your patronage will be appreciated Phone 927 025 H. J. H. Palmason, C.A. H. J. PALMASON St CO. Chartered Acconntants 305 Confederatlon Life Bld*. Wlnnipeg Manitobs C A N A D I A N FISH ! PRODUCERS, LTD. J. H. PAOE, Managing Director Wholesale Distributors of Fraeh and Frozen Fish. 311 CHAMBERS STREET Office Ph. 26 328 ites. Ph. 78 917 Phone 49 469 Radio Service Speciallsta ELECTRONIC LABS. H. THORKELBON, Prop. The most up-to-date Sound Equipment System. 692 ERIN SL WINNIPEG G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir. Keystone Fisheries Limited 404 8COTT BLK, Stmi 928 S2T Wholesale Distributors oj FRESH AND FROZEN FISH

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.