Lögberg - 09.11.1950, Qupperneq 1

Bronze Plaque by Winnipeg Artist
Will Honor Pioneer Prairie Mothers
A memorial plaque, in raised
bronze, dedicated to “The Prairie
Mothers, who, pioneering in a
hard land, have left us a noble
heritage of their steadfastness,”
is creating wide and favorable
comment in Canadian art circles.
Carol Feldsted
The artist is Miss Carol Feld-
sted, a Winnipeg-born member
of the faculty of the Architec-
ture and Interior Design Faculty
of the University of Manitoba.
This year Miss Feldsted is on
leave of absence while taking
post-graduate studies at the Uni-
versity of California.
Miss Feldsted’s new book,
“Design Fundamentals”, is due
off the press this week and is
published by The Pitman Press,
New York. Its material is study
basis for some lectures in her
faculty.
The memorial plaque was
ordered by a' group of Swift Cur-
Kosinn í
ráðherra embætti
Hon. Valdimar Bjornson
Við Bandaríkjakosningarnar,
fram fóru síðastliðinn þriðju-
dag, var hinn snjalli og kunni
blaðamaður, Valdimar Bjornson,
kosinn ríkisféhirðir, sem er sama
og fjármálaráðherra, með afar-
miklu afli atkvæða umfram
gagnsækjanda sinn.
Lögberg flytur Valdimar hjart
anlegar árnaðaróskir.
Kjörtímabil
framlengt
Þrátt fyrir ítrekuð mótmæli
Rússa í öryggisráðinu gegn þ^ví,
að aðalritarastarf Tryggve Líe’s
yrði framlengt, fóru leikhr
þannig, að allsherjarþingið á
miðvikudaginn í vikunni, sem
leið, framlengdi starfstímabil
hans sem aðalritara úm þrjú ár
frá 1. febrúar næstkomandi að
telja með 46 atkvæðum gegn 5,
með öðrum orðum Rússa og
leppríkja þeirra.
rent, Sask., business men who
are trustees for the late Charles
Thoreson, a pioneer Norwegian-
born resident of that area. It
portrays, in bronze relief, a
young pioneer prairie mother,
with her child in her arms as
the dominant note.
The background proper is a
Red River cart, to which is
yoked a great, stolid ox. Above
and behind the group is a crude
prairie homestead shack. The
foreground s h o w s sparsely-
growing w h e a t plants and
grasses while, in the east, the
symbolic rising sun indicates the
new day a-borning.
The simple words, “Prairie
Mother”, make an effective title.
The plaque will be placed
prominently in the new Museum
and Library Building, of Swift
Current Collegiate, to remind
the youth of that area that their
heritage was dearly bought.
The Thoreson trustees, at their
own expense, had Miss Feldsted
make a bronze relief plaque of
the donor of the Library build-
ing setting out that he was “long
a faithful servant of this city”.
This latter plaque will be placed
on an outside wall.
Miss Feldsted is a graduate of
the University of Manitoba and
.a Master of Fine Arts. She has
taken post-graduate studies in
New York and Chicago.
—The Winnipeg Tribune,
November 4th, 1950.
Minningarsamkoma um
Jón biskup Arason
Þann 7. nóvember voru liðin
rétt 400 ár frá því að Jón biskup
Arason og synir hans tveir voru
hálshöggnir í Skálholti án dóms
og laga af umboðsmönnum
danska konungavaldsins. Jón
Arason var síðastur kaþólskur
biskup á íslandi, og barðist
ótrauður, ekki einungis gegn
siðaskiptunum, heldur og gegn
danska konungsvaldinu, er ætl-
aði að nota siðaskiptin til þess
að sölsa undir sig íslenzkar
kirkjueignir og auka völd sín á
íslandi. Þess vegna lét hann lífið.
Jón Arason hefir jafnan verið
talinn einn af mætustu sonum
íslands, mikill föðurlandsvinur
og foringi, og mikið skáld. Síð-
astliðið sumar var haldin veg-
leg minningarhátíð um hann á
hinu forna biskupssetri Norður-
lands, Hólum í Hjaltadal, og var
þá vígður mikill turn, er reistur
hafði verið hjá kirkjunni, sem
minnisvarði Jóns Arasonar.
Það er /virðingarvert, að Win-
nipegdeild Þjóðræknisfélagsins,
Frón, lét ekki þessi tímamót
fram hjá líða án þess að þeirra
væri einnig minst af Vestur-
íslendingum, og efndi hún til
vandaðrar samkomu síðastlið-
inn mánudag. Aðalræðuna flutti
Dr. Richard Beck með sinni al-
kunnu mælsku; er hið afar
snjalla og glæsilega erindi hans
birt á öðrum stað í þessu blaði.
Forseti Fróns, Dr. Tryggvi Ole-
son, stýrði samkomunni mjög
fallega, mintist hann jafnframt
sona Jóns biskups, Ara og
Björns, er einnig létu lífið þenn-
an dag, fyrir 400 árum.
Ragnar Stefánsson flutti af
mikilli snild, kvæði séra Matt-
híasar Jochumssonar um aftöku
Jóns biskups Arasonar. Séra
Philip M. Pétursson, forseti Þjóð
ræknisfélagsins, ávarpaði Dr.
Beck og samkomugesti hlýjum
orðum. Að lokum lék hinn ágæti
Cello-leikari, Harold Jonasson
nokkur lög, öllum til mikillar
ánægju.
Fulltrúar íslands á þingi sameinuðu þjóðanna 18B—26Vz centre
Frá vinstri til hægri Thor Thors sendiherra íslands í Canada og
Bandaríkjunum, og Jónaían Hallvarðsson dómari í hæztarétti
íslands. — Á öðrum stað hér í blaðinu birtist stórfróðleg ræða
eftir Thor Thors sendiherra um starfsháttu yfirstandandi þings
sameinuðu þjóðanna, sem Lögbergi er sérstök ánægja í að koma
á framfæri við lesendur sína; þakkar blaðið sendiherranum ræð-
una, og eins G. L. Jóhannssyni ræðismanni, en um hendur hans
barst blaðinu ræðan. — Ritstj.
Merk íslenzk kona
Ásdís Henriksson er fædd 5.
maí 1858 í Svartárkoti, innsta af-
dalakosti Báraðardals í Þingeyj-
arsýslu á íslandi. Kotið má heita
að standi í útjaðri Ódáðahrauns,
en þótt umhverfi sé hrjóstrugt
og autt, er þar ein hin einkenni-'
legasta og fegursta fjallasýn,
sem ísland á. — X
Foreldrar Ásdísar voru: Sig-
urgeir Pálsson Bardal og kona
hans Vigdís Halldórsdóttir. —
Ásdís dvaldi á þessum stað til
15 ára aldurs, og er enginn efi á,
að umhverfi og útsýn, ásamt oft
erfiðum lífskjörum, hafa gefið
skaplyndi hennar þann þroska,
festu og kraft, sem hún hefir
búið að síðan. —
Ásdís kom til Canada árið
1885; settist þá að í Manitoba og
hefir dvalið í því fylki stöðugt
til þessa dags. '—
Eigi mun Ásdís, fremur en
aðrir, hafa sloppið við erfið lífs-
kjör, vonbrigði og ástvinamissi,
en hún hefir aldrei látið slíkt.
buga sig. —
Þegar verið var að vinna að
stofnun elliheimilisins Betel, tók
Ásdís, ásamt öðru góðu fólki,
þátt í því starfi, og þegar heim-
ilið komst á laggir 1915, tók hún
að sér störf þar sem hjálpar-
hönd valinnar forstöðukonu,
Miss Elenóru Júlíus, og þeirri
stöðu hélt hún að mestu leyti
óbreyttri til ársins 1932. En þá
dró hún sig til baka frá aðal-
störfum. Heimilið var þá orðið
stærra og umfangsmeira og ald-
ur hennar einnig orðinn hár, en
heimilið þarfnaðist yngri starfs-
krafta, vegna breyttrar aðstöðu.
Síðan hefir hún dvalið sem vist-
kona á Betel; er hún enn ern og
við allgóða heilsu, eftir því sem
hægt er að vænta. Sjón og heyrn
enn í allgóðu lagi.
Ásdís ber alltaf heill og hag
heimilisins fyrir brjósti. Hún
hefir, síðan hún hætti aðalstörf-
um, haft á hendi umsjón og
e f t i r 1 i,t „heimilisiðnaðarins“
(ullar- og prjónavinnu vist-
kvenna) og unnið með ráðum
og dáð að sölu þess iðnaðar í
samráði við húsmóðurina.
Einnig hefir hún, ásamt hús-
móðurinni, eftirlit og ráðstöfun
„prjónasjóðsins“, sem notaður er
til greiðslu óvissra áfallandi smá
útgjalda, heimili til hags og
prýði.
Lítir þú inn til Ásdísar Hen-
rikssonar, mætir þér alltaf sama
hýra brosið og alúðin; en ekki
skaltu búast við að sjá gömlu
konuna sitja auðum höndum!
Annaðhvort er hún að lesa í ein-
hverri góðri bók, eða hún er að
prjóna hárfína vetlinga eða önn-
ur smáplögg, aðallega fyrir
yngstu kynslóð kunningjanna.
Frágangur og útlit þeirrar
vinnu má til listar teljast, þegar
Stórmenni í ríki andans
Frú Ásdís Henriksson, 92 ára
tekið er tillit til þess, að fingur
vilja stirðna til fínni verka, oft
fyrr en aldri hennar er náð. —
Ásdís Henriksson á tvö börn
á lífi: Mrs. Sigfús Bergmann i
Víðinesi við Húsavík og Jakob
Henriksson, nú til heimilis í
Edmonton, Alta.
Einnig á hún á lífi tvö alsystkini:
Arinbjörn Bardal útfararstjóra
í Winnipeg og Mrs. Dr. Runólfur
Marteinsson, einnig nú í Winni-
peg. Hjá þeim og þeirra náustu
dvelur hugur gömlu konunnar
sér til ánægju í tómstundunum.
Á aðfaranótt síðastliðins fimtu
dags lézt að heimili sínu á Eng-
landi George Bernard Shaw,
írskrar ættar, 94 ára að aldri,
einn hinn allra víðfrægasti og
mikilvirkasti leikritahöfundur
brezka heimsveldisins á síðari
öldum; eftir hann liggja fimm-
tíu og fimm leikrit, auk ógrynnis
annars lesmáls; hann hallaðist
mjög til vinstri í stjórnmálum,
eins og raunar í lífsskoðunum
yfirleitt; annað veifið kvaðst
hann vera kommúnisti, en þrátt
fyrir það efaðist enginn um holl-
ustu hans við land og þjóð; í
líkamlegum skilningi var Mr.
Shaw tekinn að gerast ellihrum-
ur, en hinum vitsmunalega styrk
sínum hélt hann óskertum unz
honum seig hinzti blundur á brá.
Lady Astor, sem var aldavin-
ur hans, heimsótti hann daglega
í banalegunni, og við hana sagði
hann þetta síðastra orða: —
„Nancy, nú þarfnast ég svefns“
George Bernard Shaw kvænt-
ist árið 1898 „græneygu gyðj-
unni“ frá írlandi, Charlotte
Payne - Townshend; þau áttu
samleið í 45 ár, og var jafnan
með þeim mikið ástríki; þeim
varð ekki barna auðið.
George Bernard Shaw dáði
mjög Henrik Ibsen, enda svip-
aði þeim saman um margt; þeir
drógu báðir fram í dagsljósið
skýrar og eftirminnilegar spegil-
myndir af því, sem afkáralegast
var í umhverfi hvorrar þjóðar
um sig, uppskafningshættinum,
saurlifnaðinum og hvers konar
öðrum þjóðfélagslegum ófögn-
uði.
Mr. Shaw lifði megin hluta
ævinnar á jurtafæðu, og hann
neytti heldur aldrei áfengra
drykkja; útför hans fór fram á
mánudaginn að siðum ensku
kirkjunnar, og að hans eigin
fyrirmælum var lík hans brent.
Bandaríkjakosningarnar
Almennar kosningar lil neðri
málslofu þjóðþings Bandaríkj-
anna fóru fram á þriðjudaginn,
auk þess sem þriðjungur öld-
ungadeildarinnar var jafnframt
kosinn; að loknum leik, halda
Demokralar meirihluta í báðum
málstofum, en við þverrandi
fylgi.
Thomas Devey var kjörinn í
þriðja sinn til ríkisstjóra í N.Y.
Valdimar Bjornson kosinn rík-
isféhirðir í Minnesota, og Elmo
Kristjánsson. 28 ára að aldri,
dómsmálaráðherra í N. Dakota.
Réttlátari skipu-
lagningar krafist
Bæja-og héraðsmálefnasamtökin
hafa á fjölsóttum fundi krafist
þess af stjórn Manitobafylkis,
og í vissum tilfellum sambands-
stjórn, að réttlátari skipulagn-
ingu verði komið á en nú gengst
við, varðandi útgjaldaliði þeirra
gagnvart hinum æðri stjórnum;
er meðal annars farið fram á
það, að skólahéruð innan vé-
banda Manitobafylkis verði
endurskipulögð; að Manitoba
standi straum af öllum kostnaði
við mentun, að því undanskyldu,
er skólahús áhrærir, eða ákveð-
in nemendagjöld; að sambands
og fylkisstjórn beri allan kostn-
að af félagslegri þjónustu; að
framlag af hálfu héraðsstjórna
til fylkisakvega verði numið úr
gildi; þá var og lögð áherzla á
það, að stjórnin hlutaðist til um
það, að komið yrði á lágmarks
lögregluvernd fyrir hvert sveit-
arhérað, ásamt vörnum gegn
eldsvoða, og ábyrgðist, að slík-
um fyrirmælum yrði stranglega
framfylgt.
Flestallir ráðherrar fylkis-
stjórnarinnar voru mættir á
áminstum fundi.
Manitobaþingið
Á þriðjudaginn var kom fylk-
isþingið í Manitoba saman til
aukafunda til fullnaðaraðgerða
vegna þess viðhorfs, sem skap-
ast hafði af völdum hins geig-
vænlega áflæðis í Rauðárdalnum
í vor, sem leið; gert er ráð fyrir,
að þingið muni afgreiða sex mil-
jón dollara fjárveitingu til úr-
bóta því tjóni, sem af vatna-
vöxtunum stafaði.
Sigurvegari
Efnilegur og vinsæll læknir
Mr. Leo Johnson
Við nýlega afstaðna Curling-
samkepni, sem háð var í Edmon-
ton, gekk flokkur Leos Johnson
frækilega sigrandi af hólmi, og
hlaut í verðlaun fjóra splunkur-
nýja bíla. Mr. Johnson hefir um
langt skeið gefið sig við þessari
hollu íþrótt og getið sér frægð-
arorð; hann er sonur þeirra Guð-
jóns Johnson frá Hjarðarfelli og
frú Oddnýju Johnson, sem bæði
eru látin.
Þessi bráðefnilegi og vinsæli
læknir, er sonur hinna mikils-
metnu hjóna, Mr. og Mrs. J. G.
Johnson, sem búsett eru í þess-
ari borg, og hér er hann fæddur
þann 18. nóv. 1920; hér hlaut
hann einnig alþýðuskólamentun
sína, en lauk Science-prófi við
Manitobaháskólann í maímán-
uði 1941, og þann sama dag, er
hann útskrifaðist, gekk hann í
sjóherinn, og var sendur til
Royal Roads Naval College að
Esquimalt, B.C., í ágúst 1941.
í janúar 1942 tók þessi ungi
maður stöðu á skipi sem undir-
foringi, en ári síðar var hann
skipaður yfirforingi í sjóliðinu,
og var þá kvaddur til frekari æf-
inga og náms við Kings Naval
College í Halifax; að loknu námi
þar, var hann skipaður siglinga-
Komst til ára sinna
Síðastliðinn fimtudag lézt að
heimili sonar síns hér í borginni
579 Burrows Avenue, Mr. Max
Travis 102ja ára að aldri; hann
var fæddur skamt frá borginni
Odessa í Suður-Rússlandi, en
fluttist hingað til lands 1914.
Hann var klæðskeri að iðn.
Mr. Travis sat víst sjaldan
auðum höndum; í hjáverkum
við sína daglegu iðju meðan
jörð var auð og einhvers gróð-
urs von, hamaðist hann í mat-
jurtagarði sínum, er gaf af sér
ríkulega uppskéru; hann reis
jafnan úr rekkju fyrir sólarupp-
komu, og lagði ríka áherzlu á
það, að það væri vinnan, en ekki
værðin, sem héldi í manni líf-
inu.
Dr. George Johnson
fræðingur í þjónustu canadískra
skipa handan við haf.
Dr. Johnson kvæntist um ný-
árið 1943 og gekk að eiga Miss
Doris Blondal, dóttur Dr. Ágústs
heitins Blondal og eftirlifandi
ekkju hans, frú Guðrúnar Blön-
dal; hjónavígslan fór fram í
Kings College kapellunni í Hali-
fax.
Eins og fyr var frá skýrt, lauk
George Johnson embættisprófi i
læknisfræði með ágætiseinkunn
í maímánuði síðastliðnum við
háskóla þessa fylkis, og er nú
praktisérandi læknir á Gimli við
góðan orðstír og almannatraust;
þau Dr. og Mrs. Johnson eiga
þrjú börn.
Dr. Johnson á þrjú systkini,
Daniel Halldór, er nám stundar
við Manitobaháskólann, Gloríu,
kenslukonu í Dauphin, og Violu
við miðskólanám í Winnipeg..