Lögberg - 22.03.1951, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. MARZ, 1951
Einstakur íslandsvinur í Brasilíu
Hefur ótilkvaddur kynningu á
íslandi þar syðra.
Síðastliðið sumar kom hingað
til Reykjavíkur verksmiðjueig-
andi Kaj. A. Svanholm frá Rio
de Janeiro og hafði hann dvalið
hér á landi fyrir 37 árum, því
hann kom til Akureyrar 1913 og
dvaldi þá hér á landi í tvö til
þrjú ár. Hann var þá unglingur
innan við tvítugt. Síðan hefir
Svanholm dvalið í ýmsum lönd
um, t. d. Frakklandi, Spáni,
Portúgal, Argentínu og nú síð-
ast í Brasilíu ca. 20 s.l. ár.
Þegar Svanholm kom fyrst til
Akureyrar, var ég nemandi við
Gagnfræðaskólann þar og kynnt
ist ég honum vel og urðum við
miklir og góðir félagar. En þeg-
ar ég hafði lokið námi við skól-
ann vorið 1915, kvaddi ég hann
og vissi síðan ekkert hvað af
honum varð og þrátt fyrir að
ég hafi margoft síðan reynt að
leita mér frétta af honum, hef
ég alls ekkert af honum frétt,
fyrr en hann kom hingað á s.l.
sumri, í skyndiheimsókn, til að
heilsa upp á landið og þjóðina
eftir meira en þrjátíu ára fjar-
veru.
Þótti mikið til framfaranna
koma.
Þegar Svanholm kom hingað
í sumar, varð hann ákaflega
undrandi er hann sá þær stór-
feldu faramfarir er hér höfðu
orðið, síðan hann kom hingað
fyrst og sagði hann mér, að
hann héldi að hvergi í heimin-
um hefðu orðið eins miklar
breytingar og framfarir í hlut-
falli við fólksfjölda, sem hér á
landi. Hann hafði mikla ánægju
af því að koma hingað og sér-
staklega var hann glaður yfir
því að hitta hér ýmsa af sínum
gömlu vinum frá Akureyri og
fleiri, sem hann hafði kynnzt
hér á landi, á þeim árum sem
hann dvaldi hérlendis.
Það kom greinilega í ljós hjá
honum, að hann hélt alveg sér-
staklega upp á ísland og íslend-
inga, en var aftur á móti mjög
sár yfir því, að í hans heima-
landi, Brasilíu, hefir hann al-
drei orðið var við neina kynn-
ingu (Reklame) um ísland eða
íslendinga. Aftur á móti sagði
hann mér, að norsk kynning
væri mjög mikil í Brasilíu, bæði
fyrir Noreg sem ferðamanna-
land og einnig fyrir norskar
framleiðsluvörur, sérstaklega
væri norskur saltfiskur mjög
mikið auglýstur þar og þess sér-
staklega getið, að norskur salt-
fiskur væri heimsins bezti salt-
fiskur, enda þekktu Brasilíanar
Noreg og norskan saltfisk, en
hefðu enga hugmynd um ísland
eða íslenzkar framleiðsluvörur,
ekki einu sinni íslenzkan salt-
fisk, að undanskildum örfáum
kaupmönnum, sem af og til
fengju íslenzkan saltfisk til sölu,
en almennir neytendur hefðu
enga hugmynd um aðgreiningu
á íslenzkum^og norskum fiski.
Fór með bækur og málverk.
Þegar Svanholm fór héðan í
sumar, fékk hann með sér tals-
vert af íslenzkum bókum og þar
á meðal íslenzkar myndabækur.
Hann fékk auk þess hjá Ásgeiri
Bjarnþórssyni listmálara 6 mál-
verk falleg. Hann reyndi einnig
að fá hér íslenzkar kvikmyndir,
til að sýna í Brasilíu, en þær
reyndust ófáanlegar. Svanholm
sparaði ekki peninga til að fá
hér eitthvað gott sem hægt væri
að kynna Island með í sínu,
heimalandi. Hann sagði mér
það afdráttarlaust, að hann
skyldi eyða til þess bæði pening-
um og fyrirhöfn, að kynna Is-
land og íslenzku þjóðina, þar
sem hann héldi meira af íslandi
en nokkru öðru landi, sem hann
hefði kynnzt og hefði hann þó
kynnzt mörgum löndum og
þjóðum. Sjálfur er Svanholm
danskur, kominn af auðugum
dönskum ættum og mun faðir
hans hafa verið einn auðugasti
Dani þegar hann dó 1912 eða
1913. Hann var eigandi Svan-
holms stálsteypuverksmiðjanna
í Kaupmannahöfn o. fl. og
margfaldur milljónamæringur
þegar hann dó.
Síðan Kaj A. Svanholm fór
héðan í sumar, hef ég fengið frá
merkilegar fréttir viðvíkjandi
honum mörg bréf og margar
því sem hann hefir gert sjálfur
persónulega til að kynna Island
og íslenzka menningu í Brasilíu,
og finnst mér nokkur ástæða til
að almenningur hér heima á ís-
landi, fái að kynnast nokkru af
því.
Sýning á íslenzkum
málverkum.
í bréfi til mín frá Svanholm,
dagsettu 3. ágúst s.l. segir hann
svo:
„í næstu viku verða málverk
vinar okkar Ásg. Bj. römmuð
inn og hef ég eytt í það Cru-
zeiro 6,000, — (það er ca. 5.200.00
ísl. kr.) og hef gert þetta til þess
að málverkin fengju ramma,
sem þeim hæfir“.
1 bréfi þann 8. nóv. s.l. segir
hann:
„Ásgeir Bjarnþórsson: Ég hef
leigt brasilianska sýningarsalinn
hjá Assosierede Presse frá 16.—
30. nóvember til að sýna mál-
verk vinar okkar. Ég hef boðið
blaðamönnum, stjórn listasafns-
ins, ráðherrum, listamönnum,
byggingarfulltrúum, fulltrúum
erlendra sendiráða o. s. frv. í
„cocktailparty" við opnun sýn-
ingarinnar og jafnframt verður
landsstjóra Rio de Janeiro af-
hent sem heiðursgjöf málverkið
„Skíðamenn í hríðarveðri“, sem
Ásgeir vinsamlega heimilaði
mér.
Ég hef látið prenta á brasili-
önsku máli 5000 hefti, 16 blað-
síður, aUmikið lesmál um Island
og íslenzka menningu og mynd-
ir af Geysi, Heklu, myndum af
málverkum eftir Ásgeir Bjarn-
þórsson og myndum af forseta
Islands, herra Sveini Björnssyni
og frú Georgíu Björnsson. Heft-
unum verður úthlutað til ferða-
skrifstofa, ráðuneyta og fræðslu
stofnana, svo að stjórnarvöldin
hér fái nokkra hugmynd um ís-
land, menningu þess, sögu,
verzlun o. s. frv. Ennfremur
sendi ég heftin til kaupsýslu-
félaga í stærri bæjum Brasilíu
og einnig nokkur hefti til Ferða-
Business College Education
In these modern times Business College
Education is not only desirable but almost
imperative.
The demand for Business College Educa-
tion in industry and commerce is steadily
increasing from year to year.
Commence Your Business Traimng Immediately!
For Scholarships Consult
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
PHONE 21804
69P SARGENT AV *. WINNIPEG
skrifstofunnar í Reykjavík og
til Ásg. Bjarnþórssonar og til
forseta Islands og frúar.
Ræður íslandi til heiðurs.
F o r s e t i brasiliskra blaða-
manna og aðrir vinir, þingmenn
(Senatorar) o. s. frv., sem' ég
benti á þýðingu íslands í heim-
inum, vegna fiskveiða þess og
vegna eftirtektarverðrar þýðing-
ar þess sem forustuland lýð-
veldisstefnu í heiminum o. s.
frv., munu tala til heiðurs ís-
landi og íslenzki fáninn mun
blakta við hlið brasiliska fánans
á A. B. I. byggingunni.
Á morgun verða boðskortin
tilbúin 1000stk., og næstu daga
heftin og mun ég strax senda
þér eitthvað af þeim.
Ég hef vakið mikinn áhuga
fyrir þessari sýningu, mig vant-
ar aðeins kvikmyndir ,en þær
mun ég sýna þegar ég get feng-
ið þær. Ég hef samið við dansk-
an veitingamann, sem á að bjóða
gestunum íslenzka síldarrétti og
ýmsa góða hressingu. Einnig
mun ég sýna allar fallegu bæk-
urnar, sem ég fékk á íslandi og
ég mun útbúa „Libro de Oro“
(gullbók), þar sem gestirnir eiga
að skrifa álit sitt um Island, list
þess og framfarir. Allt þetta
kostar all-mikla peninga, en ís-
land er ísland og ekkert má
spara til að leiða Brasilíana í
sannleika um hvað ísland er og
hversu merkilegt ferðamanna-
land það er“.
Reynir að glæða viðskiptin.
Til viðbótar því, sem að fram-
an greinir, vil ég geta þess, að
síðan Kaj A. Svanholm kom
heim til sín í sumar, hefir hann
unnið mjög ákveðið að því að
skapa ný og mikil viðskipti milli
íslands og Brasilíu og það með
vörur, sem ekki hafa verið áður
seldar héðan til þess lands, og
er nú svo komið, samkvæmt síð-
ustu fréttum, sem ég hef fengið
frá Svanholm, að miklar líkur
eru til, að hægt verði, fyrir hans
milligöngu og sérstæða aðstöðu,
að selja héðan verulegt magn,
til Brasilíu, af framleiðslu sem
við íslendingar höfum verið í
erfiðleikum með að selja síðast-
liðin ár.
Af því sem að framan er sagt,
er það ljóst að Kaj A. Svanholm
er meiri íslandsvinur, en hægt
er að ætlast til af útlendingi,
jafnvel þó að hann hafi dvalið
hér á landi fáein ár. Margir
geta haldið að hann hafi svona
mikinn áhuga fyrir íslandi
vegna þess, að hann vilji græða
á viðskiptunum við það, en mér
er kunnugt um að svo er ekki.
Hann hefir sjálfur mikil við-
skipti með höndum í Rio de
Janeiro og þarf ekki að leita að
auknum viðskiptum þess vegna.
En hann hefir mikinn áhuga fyr-
ir íslandi og velgengni þess, og
þess vegna vill hann nokkuð á
sig leggja til að auka viðskipti
þess og kynningu.
Noíar hvert tækifæri.
Ég held þess vegna að íslandi
væri mikill fengur í því, að eiga
slíkan mann að í landi, sem hef-
ir 53 millj. íbúa og er líklegt til
að geta gert mikil viðskipti við
okkar land í framtíðinni.
Kaj A. Svanholm er þar að
auki líklega einasti maðurinn í
allri Brasilíu, sem þekkir verú-
lega íslenzka staðhætti og les
og skilur íslenzka tungu.
í bréfi frá Svanholm þ. 28/8
s.l. segir hann:
„Ég sá hér nýlega í kvik-
myndahúsi fréttafilmu af Mar-
gréti Guðmundsdóttur flug-
freyju, þá spratt ég upp úr sæt-
inu og hrópaði: „Viva Islandis".
Kaj Svanholm virðist því nota
hvert tækifæri til að halda nafni
íslands á lofti og sýna því sem
mesta virðingu.
Reykjavík, 2. janúar 1951,
Einar Guðmundsson
—VÍSIR, 1. febr.
Frá Árborg, Man., 8. marz 1951
Heiðraði ritsijóri:
Fátt er í fréttum. Tíðarfarið
hefir verið fremur gott. Þorri
gamli fremur rólyndur, því oft
er hann erfiður í geði, karl
greyið, enda gamall orðinn. Góa
hefir ekki geðvond verið, það
má hún eiga, þó stundum geti
hún skapstór verið, en nú fara
yngismennirnir að hampa hon-
um Einmánuði sínum með vor-
komunni, eftir okkar gamla
tímatali, og svo stúlkurnar með
hana Hörpu sína og sumarið,
þá ætti nú að fara að batna fyrir
alvöru þetta árið, alt fari að
ganga að óskum, þó margt gangi
hér skakkt og víxlað í henni
veröld. —
Nú er blessað þjóðræknisþing-
ið búið, svo Jón gamli á
Strympu getur enn sungið: „Enn
þá lifir andinn forni, enn þá
lifir dáð og hreysti". — Ekkert
hefir enn sézt, hvað fram hefir
farið, sem ekki er von, en fjöl-
ment kvað þingið hafa verið. —
Þó langt sé frá liðið vil ég
segja ofurlítið frá silfurbrúð-
kaupi, er fór fram í Árborg 21.
jan. síðastliðinn, þá er Mr. og
Mrs. Hermann von Rennessee
voru heiðruð á tuttugu og fimm
ára giftingarafmæli þeirra, er
fór fram í samkomuhúsi Ár-
borgar. Var þar mikið fjölmenni,
einnig líka nokkrir frá Winni-
peg. Guðmundur Ó. Einarsson
í Árborg stjórnaði afmælisfagn-
aðinum. Fyrir minni silfurbrúð-
gumans mælti Böðvar Jakobs-
son, en fyrir minni silfurbrúðar-
inni mælti Mrs. Andrea John-
son. Fram voru gjafir bornar,
þar á meðal mjög laglegur
göngustafur, er brúðgumanum
var gefinn frá North-Star smjör-
gerðarfélaginu, er hann hefir
veitt forstöðu um eða yfir 30 ár,
með sannri aðdáun, hefir hann
leyst það verk prýðilega af
hendi. Fleiri fluttu ræður og
mikið var sungið, fór veizla þessi
mjög vel fram að öllu leyti, er
vel mátti heita sannkölluð gleði-
stund. —
Hermann Rennessee er þýzkur
að ætt, en konan íslenzk að
að nafni Ingibjörg, er var áður
gift Birni Eyjólfssyni; Eyjólfur
faðir hans var landnemi í Geys-
is-byggð. Björn andaðist 1924 í
Árborg. Ingibjörg er ættuð frá
Manitobavatni, dóttir Sveins
Borgfjörðs og konu hans, Þor-
bjargar Guðmundsdóttur. Her-
mann von Rennessee er ekkju-
maður líka, fyrri kona hans hét
Matthilda, um ætt hennar er
mér ókunnugt. Eina dóttur eiga
Mr. og Mrs. H. v. Rennessee, er
heitir Ingibjörg Matthilda. En
með fyrri manni sínum eignað-
ist Ingibjörg einn son að nafni
Björn Albert, og ól upp tvö
fósturbörn, pilt að nafni Charles
og stúlku að nafni Lilja Trene.
í sambandi við burtför Miss
Guðlaugar Jónínu, er verið hef-
ir við bókhald hjá Sigurðsson &
Thorvaldson-verzluninni í Ár-
borg, var komið saman í húsi
Arnþórs Sigurðssonar í Árborg
15. febrúar s.-l. Stóð yngra kven-
félag bæjarins fyrir því skilnað-
aðarsamsæti, sem fór mjög vel
fram. Henni var gefin hálsfesti
o. fl. Var hún kært kvödd í sam-
sætinu, enda var hún vel þess
verð, hún hefir ætíð verið við-
mótsþýð til allra, leyst vel af
hendi þau störf sem henni var
trúið fyrir, sem ætíð er lofs-
vert. Hún er búin að vinna við
þessa verzlun í nokkur ár. —
Guðlaug Jónína er dóttir Guð-
björns J. Björnssonar og konu
hans Ingibjargar Steinsdóttur
frá Víðir-byggð, Man. Þau hjón-
in Guðbjörn og Ingibjörg
bjuggu í Framnes-byggð, en
fluttu fyrir nokkrum árum til
Árborgar. —
Guðlaug vinnur nú við skrif-
stofustörf í Winnipeg. —
Nú fer að minka í fréttaskjóð-
unni, einhvern tíma seinna lín-
ur, — þá sumarið er komið. —
Styrbjörn úr Króki
Brezki sendiherrann afhendir Slysa-
varnafélaginu 10 talstöðvar
í fyrradag afhenti brezki sendiherrann, John D. Green-
way, skipshöfnunum á „Fróða“ og „Jóni Guðmundssyni"
skrautrituð heiðursskjöl fyrir þátttöku þeirra .1 björgun
21 manns af togaranum „Preston North End“, sem strand-
aði við Reykjanes í apríl síðastliðnum. Jafnframt afhenti
sendiherrann Slysavarnafélaginu að gjöf tíu talstöðvar,
sem þakklætisvott fyrir aðstoð þessa.
Það vakti athygli, að við þetta
tækifæri mælti sendiherrann á
íslenzka tungu, en hann hefir
aðeins dvalizt hér um fimm
vikna skeið.
Ræða sendiherrans.
Fer ræða sendiherrans orðrétt
hér á eftir:
Háttvirtu gestir!
Mér er mjög mikil ánægja að
bjóða yður velkomna hingað í
dag, og mér er það sérstakt á-
nægjuefni að kynnast fulltrúum
Slysavarnafélagsins og áhöfn-
um vélbátanna Fróða úr Grinda-
vík og Jóni Guðmundssyni úr
Keflavík. Eins og yður mun
kunnugt þá er ég nýkominn til
íslands, en afrek Slysavarnafé-
lagsins og hugprýði íslenzkra
sjómanna hafa lengi verið mér
kunn, og það er mér sérstakt
gleðiefni að eitt af mínum fyrstu
opinberu skyldustörfum hér sem
brezkur sendiherra, skuli gefa
mér tækifæri til þess að láta í
ljós þakklæti mitt fyrir þá ó-
metanlegu aðstoð, sem sjómönn-
um vorum hefir verið veitt við
hinar klettóttu strendur íslands,
og aðdáun mína á djörfung ís-
lenzkra sjómanna, sem er engu
minni nú, en hún var þegar for-
feður yðar buðu hættum sjávar-
ins og óvissu byrginn til þess
að varveita frelsi sitt og sjálf-
stæði.
í aprílmánuði á síðastliðnu
ári strandaði togarinn Preston
North End frá Grimsby við
Reykjanes. Öll áhöfnin, tuttugu
og tveir menn, var í yfirvofandi
lífsháska, og mundi að öllum
líkindum hafa farizt, ef hugrekki
skipstjóra og áhafna björgun-
arskipanna hefði ekki notið. Að-
eins einn maður fórst, og þegar
við þökkum hið tuttugu og eina
mannslíf, sem bjargað var, er
okkur skylt að minnast þess, að
björgunin tókst með ágætri sam
vinnu þriggja þjóða, og að hún
tókst með sameiginlegu átaki ís-
lenzku skipanna, Sæbjargar,
Fróða og Jóns Gunnarssonar,
tveggja brezkra togara og ame-
rískrar björgunarflugvélar.
í þakklætisskyni hefir The
Grimsby Steam Fishing Vessels
Mutual Insurance and Protect-
ing Company Limited látið gera
skrautrituð ávörp til heiðurs
þeim, sem tóku þátt í björgun-
inni. Eins og þér vitið, komu
fulltrúar félagsins hingað til ís-
lands í júní í fyrrasumar, til
þess að afhenda ávörpin sjálfir.
Við það tækifæri gátu skips-
hafnirnar af Fróða og Jóni Guð-
mundssyni ekki verið viðstadd-
ar, og er það því mitt ánægju-
lega hlutverk nú, að afhenda á-
vörp þessi hér í dag, og um leið
að láta í ljós þakklæti vort og
virðingu.
Þá ber mér að framkvæma
annað skyldustarf hér í dag. Það
er að afhenda Slysavarnafélag-
inu fyrir hönd The Hull Steam
Trawlers Mutual Insurance and
Protecting Company Limited,
„Walkietalkie“ taltæki. Tæki
þessi eru í rauninni tíu, en ég
vil biðja herra Guðbjart Ólafs-
son að taka við einu þeirra nú,
sem tákn um gjöfina, og full-
vissa hann um, að hin níu muni
koma seinna. Það er von mín,
að tæki þessi megi verðá til þess
að létta björgunarstarfsemina,
og að minnsta kosti að einhverju
leyti að draga úr hættunni, sein
slík starfsemi ævinlega hefir í
för með sér.
Þakkir Slysavarnafélagsins.
Guðbjartur Ólafsson, forseti
Slysavarnafélagsins, þ a k k a ð i
hin hlýju ummæli sendiherra
og gjafirnar. Lýsti hann því yf-
ir, að fyrsta talstöðin yrði af-
hent björgunarsveitinni að
Látrum, en formaður hennar,
Þórður Jónsson frá Hvallátrum,
var einn af þeim, sem viðstadd-
ur var athöfnina hjá brezka
sendiherranum.
—Alþbl. 3. febr.
Manitoba Livestock
Markets
An advertisement appers in
this issue which is directed to
Livestock Producers in the pro-
vince. The policies outlined,
should be of interest to produc-
ers, as the use of the policies
could assist in reducing pro-
duction costs marketing higher
quality products.
All cattle weighing over four
hundred pounds, marketed with
horns, are subject to a market-
in penalty of $2.00 per head.
This penalty may be avoided if
producers will dehorn their
market cattle. Dehorners are
available in Agricultural Rep-
resentatives offices and may
be secured by applying at the
office. Small calf dehorners are
also available and are very
satisfactory for use on calves
up to six months of age. The use
of Caustic Potash or some of
the prepared dehorning pastes,
also offer producers a means
of destroying horns on young
calves. Avoid this marketing
penalty and cut down the waste
of meat, caused by horn bruises
in shipping, by dehorning all
commercial cattle.
The treatment of Warbles
should be engaging the at-
tention of producers at this time.
Warble Fly Powder is available
to municipalities, calf club
organizations, agricultural so-
cieties, etc. at a minimum cost.
Cattle should be treated im-
mediately and further treat-
ment followed in the next two
months. This very serious pest
can be controlled if you will do
your part.
Contagious Abortion or Bang’s
Disease is one of the most ser-
ious problems facing cattle
producers today. The vaccina-
tion of calves, offers the most
satisfactory method of provid-
ing protection from the loss
caused by this disease. Vaccina-
tion must be done by registered
veterinarians. Arrange with
your neighbors to have a group
of calves available and secure
the services of a veterinarian.
A grant of $1.00 per head will
be paid to all producers vac-
cinating calves under this
policy.
The Pure Bred Sire Assist-
ance Policy has enjoyed the
support of many of our best
commercial cattle producers. As-
sistance amounting to 20% of
the purchase price up to a max-
imum of $80.00 is available to
owners af grade herds who
purchase bulls which meet the
department’s requirements of
type, conformation and value.
Attention is also directed to
the Bred Sow Sale and sale of
bulls and females conducted by
the Swine and Cattle Breeders’
Associations. These sales will be
held in the winter Fair Build-
ing, Brandon, on Thursday and
Friday, April 5th and 6th. Plan
to attend and purchase a bred
sow or a young bull. The con-
tributors include most of the
leading breeders in the pro-
vince.
For further information on
any of the above policies or
sales, consult your Agricultural
Representative or write to Live-
stock Branch, 137 Legislative
Building, Winnipeg.