Lögberg - 19.02.1953, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 19 FEBRÚAR, 1953
Lögberg
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Geflð út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SAEGBNT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
J. T. BECK, Manager
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 74-3411
Verð $5.00 um árið — Borgist fyrirfram
The ‘Lögberg” is printed and published by The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
Ársþing Þjóðræknisfélagsins
Á mánudagsmorguninn kemur, verður ársþing Þjóð-
ræknisfélags fslendinga í Vesturheimi, hið þrítugasta og
fjórða í röð, sett hér í borg og er þess að vænta, að aðsókn
verði góð, því nú bendir eitt og annað til þess, að sól sé að
hækka á lofti á vettvangi þjóðræknismála vorra, og veldur
því fleira en eitt; fyrst rr}á þó telja starfsemi prófessors
Finnboga Guðmundssonar, sem þegar hefir skotið djúpum
rótum vítt um bygðir vorar og grætt mörg kalsár, sem
nauðsyn var á að losast við; þetta er ekki mælt út í hött,
því jafnaðarlegast verða það verkin, sem tala hæst; nýr
góðhugur hefir skapast og bilið milli hinna eldri og yngri
að mun færst saman. Stofnun Leifs Eiríkssonar félagsins,
er fylking æskulýðs af íslenzkum uppruna stendur að, og
Gestur Kristjánsson stjórnar, verður að teljast góðs viti
og er sú tilraun meira en lítið þakkarverð.
Ef æskan vill rétta þér örfandi hönd
þá ertu á framtíðarvegi.
Þjóðræknisfélagið hefir haldið sæmilega í horfi á ný-
liðnu starfsári, sem þó var allmiklu styttra, en venja hefir
verið til, með því að síðasta ársþing félagsins var haldið í
júnímánuði í fyrra; engar nýjar deildir, svo vér vitum til,
voru stofnaðar á starfsárinu og ekki heldur höfum vér
orðið þess varir, að gerðar væri tilraunir til að endurvekja
þær deildir, er látnar voru í friði deyja fyrir nokkru
drottni sínum, svo sem deildirnar í Riverton og Mikley;
úr þessu, og vafalaust ýmsu fleira, þarf að bæta á starfs-
árinu, sem nú fer í hönd. Forseti Þjóðræknisfélagsins, séra
Valdimar J. Eylands, eins og fyrirrennarar hans í embætti
hafa gert, varð ærið víðförull á nýliðnu starfsári og flutti
margar og mergjaðar ræður um þjóðræknismál; þetta ber
að þakka og meta, og þá ber ekki síður að meta heim-
sóknir þeirra Finnboga prófessors, dr. Tryggva J. Olson og
Heimis Thorgrímssonar til deildanna, þar sem þeir fluttu
vekjandi erindi og sýndu kvikmyndina The Northern
Story, er hvarvetna vakti djúpa hrifningu og þrungin var
dramatiskri fegurð. '
Félagið The Icelandic Canadian Club átti giftusam-
legt starfsár og nýtur forustu mikils áhugamanns þar sem
W. J. Lindal dómari á í hlut.
Deildin Frón í Winnipeg, sem er langfjölmennasta
deildin innan vébanda Þjóðræknisfélagsins, leysti af hendi
mikilvægt og þakkarvert starf árið, sem leið, fjölgaði með-
limum sínum og jók bókasafn sitt; núverandi formaður
hennar er Jón Ásgeirsson; hagur annara deilda, að því er
vér bezt vitum, mun einnig standa í blóma. Vér fylkjum
liði á þjóðræknisþing vegna ræktar vorrar við sameigin-
legar menningarerfðir, tunguna, söguna og bókmentirnar,
þótt sáttmálsörkin verði fyrst og fremst tungan sjálf.
Hittumst heil á þingi og látum anda vaxandi eindrægni
auðkenna alla vora starfsháttu.
☆ ☆ ☆
Holl og þakkarverð landkynning
Blaðið Scandinavian American, sem gefið er út í borg-
inni Seattle í Washingtonríkinu, lætur þess getið, að hinn
víðkunni sænski kvikmyndatökumaður, Hal Linker, sem
nú er á ferðalagi víðsvegar um Bandaríkin, hefði nýverið
sýnt kvikmynd sína af íslandi “Frost and Fire”, Frost og
funi í Seattle og Everett; aðgöngumiðar seldust upp á svip-
stundu, enda margt norrænna manna í hvorri borginni um
sig og í Seattle eiga Islendingar hreint enga smáræðis ný-
lendu.
Hal Linker er kvæntur íslenzkri konu og er hún á
ferðalaginu með honum ásamt kornungum syni þeirra og
kemur fram á leiksviðið í íslenzkum þjóðbúningi. Lögberg
hefir eigi alls fyrir löngu endurbirt úr blaði á Islandi frá-
sögn af þessum ágætu hjónum ásamt nokkurri lýsingu af
kvikmyndinni; myndatökumaðurinn skýrir sjálfur einstök
atriði kvikmyndarinnar í þeirri röð, sem þau birtast á tjald-
iml; getur þar að líta myndir frá Reykjavík, Mývatni,
Siglufirði um síldveiðitímann og hvalveiðum landsmanna
ásamt mörgu öðru markverðu og tilkomumiklu; þá flytur
myndin og kveðju til Ameríkumanna frá herra Sveini
Björnssyni forseta, en Hal Linker heimsótti hann á Bessa-
stöðum árið, sem hann tók kvikmyndina.
Hér er um mikilvæga og þakkarverða landkynningu
að ræða, og væri þá vel ef slík starfsemi færði sem allra
mest út kvíar í Vesturvegi, því margt er þar ófróðra manna
um íslenzka menningu, sem naumast vita hvar ísland er í
sveit sett á hnettinum.
Mrs. Guðlaug María Johnson
F. G. ágúst 1865 — D. 14. ágúst 1951
„Gegnum dauðans dimma skugga
dýrðar bjarmi skín;
því ég veit, að leiðin liggur,
lífsins herra, upp til þín.“
Lárus Halldórsson
Það hefir dregist alt of lengi
að minnast þessarar sannmerku
konu og góðu móður. Skulu hér
rakin í fám dráttum helztu ævi-
atriði hennar.
Guðlaug var fædd að Straumi
í Hróarstungu, 6. ágúst 1865.
Faðir hennar var Sigfús Þor-
kelsson af Njarðvíkurætt hinni
yngri, var hann gáfaður maður
og mikilhæfur talinn. Kona Sig-
fúsar en móðir Guðlaugar var
Björg Eiríksdóttir bónda á
Vífilsstöðum Bjarnasonar bónda
á Ekru. Er sú ætt talin fjöl-
menn á Austurlandi, en einnig
hér í Vesturheimi. Guðlaug ólst
upp með foreldrum sínum og
varð aðnjótandi haldgóðrar
heimi'lismenningar þeirra tíma,
og bar merki hennar til elli
fram.
Annan dag ágústmánaðar 1888
giftist hún Jóni trésmið Jóns-
syni. Var Jón faðir hans mikill
athafnamaður og smiður, síðast
búsettur að Torfastöðum í
Jökulsárhlíð, og kona hans
Rannveig Jónsdóttir bónda í
Gunnhildargerði, Vigfússonar
bónda í Fremraseli. Var Rann-
veig af ætt séra Ólafs skálds
Guðmundssonar á Sauðanesi
komin, mikilhæf kona og orð-
lögð fyrir dugnað og drengskap.
Jón maður Guðlaugar hafði
stundað trésmíðanám í Kaup-
mannahöfn og tók þar sveins-
bréf 1 húsgagnasmíði 1885. Eftir
að hann kom heim til átthag-
anna stundaði hann kirkju- og
húsasmíðar. Guðlaug og maður
hennar bjuggu um hríð í tví-
býli við föður hans á Torfastöð-
um, en fluttu svo að Ketilsstöð-
um í Jökulsárhlíð og bjuggu þar
nokkur ár. Þaðan fluttu þau
vestur um haf árið 1893; fyrsta
árið vestra dvöldu þau í Win-
nipeg, en fluttu þá til Selkirk og
áttu þar heima þaðan af.
Börn þeirra eru hér talin:
Sigfús, f. 4. okt. 1889, d. 2.
febr. 1918, stundaði lögfræðmám
við Manitobaháskólann.
Rannveig, er dó barn að aldri
á íslandi.
Björgvin Eiríkur, kvæntur
Annie Mowat, Selkirk.
Jón Axel, kvæntur Freda
Atiah, Victoria Beach.
Málfríður Ragnheiður, Mrs.
L. B. Polloch, Keswick, Ont.
Guðmundur Helgi, kvæntur
Ria Thorne, New Westminster,
B.C.
Eyjólfur, læknir í Selkirk,
kvæntur Thoreyju Hinrikson.
Gustav Haraldur, kvæntur
Guðrúnu Elíasson, Selkirk.
Rannveig Lilja, er dó barn að
aldri. — Barnabörn þeirra eru
16 og eitt barnabarnabarn.
„Ævintýri landnámsins," eins
og það stundum hefir verið
nefnt, reyndist Guðlaugu og
manni hennar all-erfiður lang-
róður. En þau einbeittu góðum
kröftum sínum fyrir hag heim-
ilis síns og einkar mannvænlegra
barna sinna. Öll nutu börn
þeirra venjulegrar barnaskóla-
menntunar. Tveir synir þeirra
luku löngu og erfiðu námi við
ágætan orðstír. Dóttir þeirra
náði kennaramenntun. Ættgeng
snilli í höndum samfara smíðis-
gáfu og verklagni mun ein-
kenna flest börn þeirra. Urðu
börn þeirra þeim til gleði og
hjálpar. Ávalt var heimili þeirra
veitandi og gott þar að koma.
Ýmsir áttu þar athvarf um
lengri eða skemmri tíma. — Jón,
maður Guðlaugar, andaðist 24.
jan. 1941, þá aldurhniginn mað-
ur. Hann hafði lokið miklu ævi-
starfi í þarfir lífsins helgu
skyldu og reynzt köllun sinni
trúr.
Guðrún var gædd mörgum
þeim hæfileikum er göfuga
Mrs. Guðlaug María Johnson
konu mega prýða. Hún reyndist
manni sínum hin sanna' og
styrka stoð í margþættri reynslu
ævidagsins. — Trú hennar var
einlæg og djúp, en laus við allt
yfirlæti. Hún þekti af eigin
reynd uppsprettu hins varanlega
máttar í sorgum lífs og breyti-
legri reynslu þess. Börnum sín-
um var hún skilningsrík og
sönn móðir og mun hafa mótað
djúpt hugi þeirra, að hætti góðra
íslenzkra mæðra á öllum öldum.
Ástarmild var móðurtungan, er
mælti til ungra og vaxandi
barna sinna, góð og fögur orð
þeim til lærdóms og leiðbein-
ingar. Með djúpri þökk taka
börn hennar undir orð íslenzka
skáldsins, er kvað: —
„Gullið þíns hjarta gafstu mér,
get ég það aldrei launað þér.“
Áhrif hennar á ástvinaliðið
urðu svo affarasæl sökum þess
að þar fylgdist að mikil skap-
festa, skilningur og samúð, sam-
fará glaðri lund, er hafði lag á
því að létta byrði dagsins með
saklausri gleði og víðfeðmu en
heilbrigðu viðhor'fi um menn og
málefni. Andlegt þrek hennar
gerði henni auðið að mæta vanda
lífsins og sorgum þess með jöfn-
um huga án umkvartana.
Eftir lát eiginmanns síns átti
hún indæla dvöl á heimili sínu
hjá Gustav syni sínum og Guð-
rúnu konu hans. Elli hennar var
fögur í umönnun þeirra og ást-
vina hennar, er til hennar náðu.
Hún gat með hugarró litið yfir
störf liðins dags, er hún hafði
með sæmd af hendi leyst, —
einnig hin félagslegu störf um-
hverfisins, er hún hafði jafnan
lagt lið og unnað af óskiptum
huga, þar á meðal málefnum
kirkju sinnar og safnaðar síns.
En svo kom hin langa rúm-
lega, er varði í nærri full 5 ár,
er húri mátti ekki í fætur stíga.
En einnig þá mátti segja að elli-
árin væru óvenjulega fögur.
Frábær var umönnunin, er hún
naut af hálfu tengdadóttur sinn-
ar, er hún dvaldi hjá, eigin sona
og annara ástvina. Ótalin eru
spor læknisins, sonar hennar, að
sjúkrabeði líðandi móður.
Okkur, óskylda samferðafólk-
inu, er stundum áttum leið til
hennar, virtist sjúkrabeð hennar
vera hásæti. Sviptign hennar,
friður og rósemi mun trauðla
gleymast.
Ávalt átti hún ný hugðarefni.
Stundum var það gleðin yfir
fræðslu, er ný bók íslenzk hafði
veitt henni; en hún las mikið
þessi síðustu ár. Ástvinir hennar
gættu þess, að ávalt væri bók
til staðar, er lestri einnar var
lokið. Eða þá ^ð henni hafði1
borizt bréf að heiman úr ætt-
högunum kæru á Austurlandi.
Gleði yfir velgengni einhvers
ástvinar eða vinar — eða björt
minning frá liðnum dögum var
stundum „sólskinsblettur í
heiði,“ sem ljúft var að dvelja
hugann við. — Ég minnist þess
ekki, að hún hafi nokkru sinni
talað um eigin líðan að fyrra
bragði.
Kunningjar hennar, er til
hennar komu í þeim tilgangi að
gleðja hana, fundu sig snortna
af hugarrósemi hennar og trúar-
gleði og gengu endurnærðir
með upplyftum huga burt af
fundi hennar. — Þannig lifir hún
mér í minni. S. Ólafsson
Lungnapípu mæði
EigiS þér ör?Sugt um andardrátt
þannig aS þaS trufli svefnværS
ySar? Templeton’s töflur greiSa
auSveldlega úr slíku svo aS ySur
verSur hægt um öndun. Þær
losa um slim í pípunum, og þér
getiS sofiS og starfaS í næSi.
R4Z — M.A.H. skuluS þér fá
ySur straS. 65 c., $1.35 1 lyfja-
böSum. R-56.
íhecfuesMííRe
*nf needs in 1952
During 1952, The Great-West Life made 204,396 separate benefit
payments to policyholders and beneficiaries—amounting to over
$38,000,000. Sharing this huge sum were elderly people who had
saved for an independent retirement; widows and children to whom
the payments were of vital importance; and many others whose
share, often coming in an emergency, was of special significance.
In addition to benefits paid out, a further $28 million was added
to the funds held for the future benefit of policyholders.
In every other phase of Company operations, progressive achieve-
ment was apparent. Great-West Life representatives carefully
planned and arranged new protection amounting to $327 million
for more than 45,000 people. Great-West Life policyholders now
own more than $2 billion of life insurance and annuities in the Com-
pany. Assets, which are soundly invested in productive enterprise,
grew to $446 million.
• NOTEWORTHY COMPARISONS ■
1952 1951
New Business_________________$ 327,900,000 $ 293,000,000
Business in Force____________ 2,131,000,000 1,891,000,000
Assets......................... 446,0j0,000 413,000,000
Paid or Credited to Policy-
holders and Beneficiaries. .. 66,000,000 60,000,000
IHI
ASSURANCE COMPANY
YOUR FUTURE IS OUR BUSINESS TODAYI
Conqratulations
to
the lcelandic People on the occasion t
of the thirty-fourth annual gathering
of the lcelandic National League,
in Winnipeg, 1953.
READY-MIXED CONCRETE — BUILDERS' SUPPLIES
COAL AND COKE
Phone 3-7251
C/^URDY CUPPLY
M C
BUILDERS'
SUPPLIES
c
O. LTD.
and COAL
Erin and Sargent WINNIPEG, MAN.
SAND AND GRAVEL PITS — BIRD'S HILL, MANITOBA