Lögberg - 03.09.1953, Side 7

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 3. SEPTEMBER, 1953
7
MINNING ARORÐ:
Marteinn K
F. 10. sepl 1878 —
Og feðratungan tignarfríð —
hver taug mín villþví máli unna;
þess vængur hefst um hvolfin
víð,
þess hljómtak snertir neðstu
grunna.
Það ortu guðir lífs við lag:
ég lifi í því minn ævidag
og dey við auðs þess djúpu
brunna.
(Einar Benedikisson)
Marteinn M. Jónasson var
fæddur að Skrúðsmýri við ís-
lendingafljót 10. sept. 1878. Faðir
hans var Magnús Jónasson frá
Höskuldsstaðaseli í Breiðdal,
sonur Jónasar bónda er þar bjó
og Ragnheiðár Þorvarðardóttur
frá Höskuldsstöðum. Kona
Magnúsar Jónassonar en móðir
Marteins var Guðbjörg Mar-
teinsdóttir frá Skriðustekk,
hjónin bæði ættuð úr Breiðdal,
og af góðum ættum komin.
Munu þau Magnús og Guðbjörg
hafa flutt vestur um haf 1878 og
settust að við íslendingafljót og
bjuggu þar um mörg ár, en gerð-
ust síðar landnemar í Víðis-
bygð í Nýja-íslandi.
Systkini Marteins eru nú öll
látin: Jónas, bóndi á Ósi við
Riverton, kvæntur Stefaníu
Lárusdóttur Björnssonar land-
námsmanns þar; Jóhanna, er dó
fulltíða, og Sigríður og Haraldur,
er bæði dóu á unga aldri. Fóstur-
systir Marteins er Sigríður kona
Þorsteins Kristjánssonar, bónda
í Víðisbygð.
Marteinn ólst upp með for-
eldrum sínum á hinni fyrstu
landnámstíð í Nýja-íslandi.
Hann gekk á barnaskóla við ís-
lendingafljót að Hnausum, og
einnig um hríð í Geysisskóla; en
þá var þar kennari Jóhann
Magnús Bjarnason skáld, er
hafði menntandi og vekjandi á-
hrif á marga framsækna og
mentagjarna unglinga, og
mun svo verið hafa um Martein,
bundust þeir ævilangri vináttu.
Að hætti þessarar fyrri tíðar fór
Marteinn strax að vinna, er hann
var þess megnugur, að búi föður
síns, en jafnframt við fiskiveiðar
á Winnipegvatni; var hann
snemma þéttvaxinn og gjörfu-
legur.
Árið 1902 kvæntist hann Þor-
björgu Finnbogadóttur land-
námsmanns og Agnesar konu
hans Jónatansdóttur. Um líkt
leyti gekk hann í þjónustu
Stefáns kaupmanns Sigurðssón-
ar að Hnausum; vann hann um
hríð að fiskiveiðum, en fór brátt
að vinna við verzlun hans — og
var forstjóri hennar frá 1906 til
1910, en þá flutti hann til Víðis-
bygðar, nam þar land og setti
þar á stofn smáverzlun í félagi
við Guttorm J. Guttormsson
skáld. Hann starfrækti verzlun-
ina til ársins 1919, en flutti þá
til Árborgar-þorpsins og gerðist
forstjóri Sameignarverzlunar
bænda um eins árs bil. Hann var
póstafgreiðslumaður í Árborg í
29 ár eða þar til hann veiktist
alvarlega vorið 1948 og varð að
láta af öllum störfum. Um sex
ára bil var hann skrifari Bif-
rastarsveitar. Meðráðandi í sveit-
arstjórn fyrir Víðisumhverfið
var hann í þrjú ár. Um allmörg
ár átti hann sæti í skólastjórn;
meðráðandi í safnaðarstjórn Ár-
dalssafnaðar var hann um mörg
ár, en þess utan átti hann sæti
í sameiginlegri stjórn presta-
kallsins frá stofnsetningu þeirrar
nefndar — um mörg ár, — svo
að nokkur hin opinberu störf
hans séu til nefnd.
Ótalin er þjónusta sú, er hann
veitti öldruðu fólki, er ellistyrks-
lögin hófust.
1 hinu fyrra heimsstríði innti
hann af hendi mikla hjálp og
þjónustu aldurhnignum og
þreyttum foreldrum, e«* her-
skyldulög þeirra tíma þrengdu
fast að sálum manna.
Af þessu ófullkomna yfirliti
um störf Marteins M. Jónasson-
. Jónasson
D. 16. apríl 1953
Marleinn M. Jónasson
ar í almenningsþarfir má fyrst
og fremst sjá margþætta hæfi-
leika er hann hafði til að bera.
Hann var ágætlega gefinn að
þroskuðum hæfileikum, glöggur
í meðferð fjár, reglusamur og
vandvirkur í störfum og ágætur
skrifstofumaður. Hann ritaði
einkar fagra hönd, svo nærri lét
að list mætti telja. En næst hæfi-
leikum hans getur að líta þá til-
trú, er samtíðarmenn hans báru
til hans, er hann ávann sér með
skyldurækni sinni í hverju verki,
er hann tók að sér.
Heimili Jónasson’s hjónanna í
Árborg var aðlaðandi og jafnan
hvíldi bjartur blær yfir því
samfara snyrtimennsku og hátt-
prýði, og gott var þar að koma.
í margri merkingu mátti það
miðstöð nefna, því mjög voru
hjónin tengd félags- og starfslífi
umhverfisins og þátttakendur í
því.
Þeim varð tveggja barna
auðið: Florence, Mrs. Peter
Broadley, Árborg, og Agnes, er
dó á þriðja aldursári. Einnig
fóstruðu þau upp frá tveggja ára
aldri til þroskaaldurs Guðfinnu
Þorbjörgu, Mrs. Gordop Cars-
cadden, nú til heimilis í Prince
Rupert, B.C. Einnig átti Ingveld-
ur Margrét, Mrs. Louis Vincenfc
Astoria, til heimilis í Prince
Rupert, B.C., heimili hjá Jónas-
son hjónunum um mörg ár. Þær
systur eru dætur Þorsteins
bónda Kristjánssonar í Víðis-
bygð og Guðfinnu, fyrri konu
hans, er var systir Mrs. Jónasson
og lézt frá börnum þeirra ung-
um. Ýms önnur ungmenni áttu
dvöl á heimili þeirra um lengri
eða skemmri tíma. Aldraðir for-
eldrar Þorbjargar Jónasson áttu
indæla dvöl á heimilinu og önd-
uðust þar bæði; Agnes, móðir
hennar, eftir stutta dvöl, en
Finnbogi faðir hennar í hárri
elli eftir nálega tólf ára dvöl á
heimili dóttur sinnar og tengda-
sonar. Um nokkur síðari ár hefir
Mrs. Florence Broadley dóttir
þeirra átt heimili með foreldrum
s,num, og þar hafa dætur henn-
ar, Joan Agnes og Dianne Thora
fóstrast upp síðastliðin sjö ár.
Með Marteini er til moldar
hniginn einn af ágætum sonum
Nýja-Islands og sannur Islend-
ingur, er unni af óskiptum hug
íslenzkum erfðum, er hann
kunni vel að meta og voru hon-
um helgur dómur, er hann lagði
mikla rækt við; en hann var
líka tryggur sonur síns vestræna
fósturlands, en heimsborgari að
hugsun og hugðarefnum.
Þótt lengst ævi sinnar væri
Marteinn margþættum störfum
hlaðinn, er voru tímabundin og
krefðust óskiptrar athygli, átti
hann einnig annan heim, er
veitti honum óblandna gleði alla
ævi, en það var heimur góðra
bóka, er veittu ósvalaðri útþrá
og menntaþorsta sálar hans
sefjun og gleði. Hygg ég, að hann
ætti fræðimannsins upplag sem
finnur sanna unun í því að auka,
stöðugt við þekkingu sína og
nema ný lönd í heimi andans.
Sögurit íslenzku þjóðarinnar að
fornu og nýju, framrás íslenzkr-
hans vissu hversu gagnfróður
hann var í sögu íslands og mörgu
ar menningar áttu öndvegissæti
í huga hans og heilluðu hann
ævilangt. Fáir samtíðarmenn
því, er þjóðina snerti. Hann var
einkar vandur í vali bóka og las
eingöngu þær bækur, er varan-
legt menntagildi höfðu. Hann
var dulur maður og lét lítt að
skáka þekkingu sinni fram á al-
mannafæri. En það var ekki ein-
vörðungu hið íslenzka í hugsun
og bókmenntum, sem heillaði
hann. Fræðsluþorsti hans gerði
hann “Cosmopolitan” og víð-
förulan í heimi andans. Hann
átti gnægð enskra bóka og
fylgdist eftir beztu getu með
hugsunarstraumum samtíðar-
innar á mörgum sviðum. Eins og
hann var vandur að vali bóka
þannig lét hann sér ant um að
bækur hans væru í góðu bandi.
I bókasafni hans eru um þrjú
hundruð bindi.
Á sumarmálum 1948 fékk
hann alvarlegt heilsuáfall —
slag; af afleiðingum þess lá
hann rúmfastur og hjálparlaus
um fimm ára skeið — lengst af
heima, aðeins um stutt tímabil
á sjúkrahúsi. Oft þjáðist hann
mikið. Smám saman endur-
heimti hann krafta sína svo, að
hann hafði helzt ánægju og
dægradvöl af því að lesið væri
fyrir hann, en sjálfur þoldi hann
ekki þá áreynslu. Konan hans
las fyrir hann ávalt er af honum
bráði. í hinni löngu sjúkdóms-
legu naut hann frábærrar um-
önnunar og óþrotlegrar að-
hjúkrunar Þorbjargar konu
sinnar; mátti segja með sanni,
að aldrei viki hún frá sjúkrabeði
hans nótt eða dag. Með aðstoð
Florence dóttur þeirra og hjálp
vina og nágranna, er réttu oft
hjálparhönd, varð þessi langi
aðdragandi dauðans bjartur og
fagur eftir því, sem slík eldleg
reynsla framast getur verið, því
kærleikur eiginkonu og annara
ástvina lýsti upp förina um
skuggadalinn og létti hinzta
stríðið. En rósemi hins líðandi
ástvinar, vissan um náð og ná-
lægð Guðs „leiddi úr sorta
ljómanum sól úr nótt.“ Djúp og
auðmjúk trú hans birtist í gjör-
völlu lífi hans, en aldrei fegurri
en í hinu langa hinzta stríði, er
hann mætti með þolgæði og ró-
semi hins trúaða manns.
Útförin fór fram frá heimilinu
og safnaðarkirkjunni þann 20.
apríl s.l. að viðstöddu fjölmenni
á báðum stöðum. Sá, er línur
þessar ritar, þjónaði við útförina.
S. Ólafsson
☆
MINNING
tileinkuð ekkjunni
Mrs. Þorbjörgu Jónasson,
Árborg, Man.,
við andlát manns hennar,
Marteins M. Jónassonar,
dáinn 16. apríl 1953.
Andvökunnar stundir,
oft hjá hvílu minni,
fölleit sorgin situr,
er sýnir myndir inni.
Bregður ljúfu ljósi
liðna tímann yfir,
ástar æsku blómið
okkar, — vel það lifir. —
Man ég, mig er leiddi
mjúk ástvinar höndin,
alsæl ég þá undi
ástar kæru böndin.
Hrifu hugsun alla
hamingjunnar grundir,
sem framtíðin færði
og fagrar unaðs stundir. —
Okkar samleið átti
ætíð sólar daga.
Börnin æfi yndi
okkar vonar saga.
Sinn nú föður syrgja,
sem þeim nú er fjærri,
minning helg í huga,
hún þeim ætíð nærri. —
Ástin þjáning þunga
þreytti fimm um árin;
erfiðleikar ýmsir
oft þá hnigu tárin.
En það alt er liðið.
og nú rótt hann hvílir;
honum rúmið hinzta
heims frá næðing skýlir. —
Fréttapistlar frá Kyrrahafsströndinni
Samkomulíf íslendinga í Se-
attle fer vaxandi, hefir aldrei
verið meira en á þessu yfir-
standandi ári, enda góðir skemti-
kraftar.
í síðustu fréttapistlum skýrði
ég frá því, að undirbúningur
fyrir 17. júní hátíðahald og Is-
lendingadag væri hafinn, ber því
að skýra frá áframhaldi þess
efnis.
17. júní 1953 rann upp bjartur
og fagur. Sólin breiddi geisla
sína yfir fallegu hæðirnar og
hið margbreytilega og tilkomu-
mikla landslag, þar sem Seattle
borgin stendur; samt var það
bara tiltölulega lítill hópur af
fólki, sem sérstaklega fagnaði
því, að 17. júní var fagur og sól-
bjartur; það voru fslendingarnir,
þeir trúðu því, að góða veðrið
gæfi fullvissu um ánægjulega
samkomu, sem haldast átti þetta
sama kvöld kl. 8. Þeir skildu
þýðingu dagsins, 17. júní, „Frels-
isdagur Islands“.
Samkoman byrjaði með skemti
skrá, sem vel hafði verið til
vandað. Söngstjórinn, Tani
Björnsson, leiddi sönginn. Allir
sungu: „Hvað er svo glatt“; síðan
„Ó, Guð vors lands“, og „Yfir
fornum frægðar ströndum“. —
Þetta var góð byrjun; allir komn-
ir í ljómandi skap. Hátíðlegur
blær hvíldi yfir öllum.
Þrjár ungar og fallegar ís-
lenzkar konur sátu í öndvegi;
þær voru: frú S. Northfield á
Skautbúningi; frú T. Björnsson,
á upphlut, og frú E. Sigmar, á
peysufötum. Þá bættist við í
þennan glæsilega hóp kona heim-
an af íslandi, frú Guðbjörg
Oddsdóttir, klædd dýrindis upp-
hlut; hún er í heimsókn hjá
dóttur sinni í Bellingham,
Washington.
Forseti „Vestra“ séra Guðm.
P. Johnson, bauð alla velkomna
og fagnaði yfir því að sjá sam-
komusalinn vel skipaðan fólki,
sem sómdi sér vel við svona há-
tíðlegt tækifæri.
Þá risu úr sætum þær 4 konur,
sem fyrr er getið, og sungu
„Öxar við ána,“ að því búnu las
frú Sigmar íslenzka þjóðsönginn
í enskri þýðingu; síðan sungu
þær allar nokkra íslenzka
söngva, þar á meðal „Buldi við
brestur“. Fólkið fagnaði þessum
skemtilegu konum og söng
þeirra.
Því næst kom fram fíólín-
snillingurinn frú Kristín Jóns-
son Smedvig, aðstoðuð af systur
sinni, frú Elín McDuko, þær
spiluðu nokkur lög af mikilli
lipurð og snild, enda hrifu þær
tilheyrendur sína með list sinni.
Að því búnu flutti frú Jakob-
ína Johnson ljómandi ræðu á ís-
lenzku; mintist hún á Jón Sig-
urðsson og fleiri íslenzkar frelsis
hetjur; einnig flutti hún kveðjur
frá gamla Fróni úr bréfum, sem
henni höfðu borizt frá íslandi,
rétt þá dagana fyrir þessa hátíð.
Frú Jakobínu sagðist vel að
vanda og var þakkað með dynj-
andi lófaklappi, ásamt fjölda af
hlýjum handtökum.
Þá söng okkar velþekti söng-
maður, Tani Björnsson, nokkra
einsöngva, aðstoðaður af frú
sinni, Sigríði; voru þau hjón oft
kölluð upp til þess að syngja
meira.
Síðan flutti séra Eric Sigmar
ræðu á ensku máli; rakti hann
sögu aðdraganda lýðveldisins á
íslandi, starf Jóns Sigurðssonar
og fleiri þjóðhetja og stórmenna,
sem þar höfðu að unnið í hundr-
uð ára, og svo þá blessunarríku
útkomu, sem við, núlifandi ís-
lendingar, værum vitni að: —
Minning ljúf hans lifir,
ljóst þær sýnir vinna,
sé ég sólarlandið,
sælla vona minna.
Þangað heim minn hugur,
hér þá endar stundin,
sorg þá ei mun særa,
sæll ástvinur fundinn! —
B. J. Hornfjörð
„Fullkomið íslenzkt lýðræði".
Séra Erik sagðist vel í alla staði,
og á þakkir skilið frá öllum ís-
lendingum.
Þá kallaði forseti á frú Guð-
björgu Oddsdóttur, sem fyrr er
getið. Flutti hún kveðjur frá
íslandi og sagði ágrip af ferða-
sögu sinni frá íslandi til Ame-
ríku; sagði hún það mikla á-
nægju að fljúga með þessum
afarstóru flugvélum og gaman
væri að horfa niður á sléttan
sjávarflötinn, en smáir yrðu
hlutirnir niðri á jörðinni, þegar
maður kæmi hátt upp í loftið.
Einnig mintist hún á vellíðan
fólks heima á íslandi og þær
stórkostlegu breytingar, sem
orðið hefðu á öllum sviðum hin
síðustu ár; og margt fleira fallegt
sagði sú hefðarfrú.
Þá ávarpaði ræðismaður ís-
lands, hr. Karl F. Frederick, sam-
komuna með nokkrum velvöld-
um orðum.
Að því búnu skemmtu þau
ungu hjónin, Mr. og Mrs. Stefán
Scheving, með söng og gaman-
leikjum, sem vel var þegið af
öllum viðstöddum. Mr. og Mrs.
Scheving eru bæði ágætis söng-
fólk og efni í góða leikara, er
því mikil hjálp að þeim hjónum
í íslenzku félagslífi. Stefán er
sonur þeirra merku hjóna, Steve
og Önnu Scheving, Seattle; en
kona hans er Nancy, dótturdóttir
hinna góðu hjóna, Mr. og Mrs.
J. J. Straumfjörð í Blaine.
Að skemtiskránni lokinni voru
frambornar rausnarlegar veit-
ingar af konum Þjóðræknis-
deildarinnar „Vestra“. Kvöld-
stundin var hin ánægjulegasta og
allir fóru heim ánægðir og glaðir
í anda.
Kirkjuþingið í Seatile, 1953
Það er ekki meining mín, sem
þessar línur skrifa, að skýra frá
öllum þeim ákvörðunum til
framkvæmda, sem teknar voru á
þessu söguríka kirkjuþingi, sem
hér var haldið á þessu sumri, því
að þingtíðindin í heild munu
birtast í „Gjörðabókinni", sem
gefin verður út á komandi hausti
og samþykt var á þinginu að
send skyldi öllum söfnuðum
kirkjufélagsins, án endurgjalds,
svo að allir hafi tækifæri til þess
að lesa Gjörðabókina og fylgjast
þannig með því ánægjulega
starfi, sem Hið lúterska kirkju-
félag íslendinga í Vesturheimi
er að gera.
Það var í meira lagi söguríkur
viðburður hjá íslendingum 1
Seattle, að Hið lúterska kirkju-
félag íslendinga í Vesturheimi
skyldi halda sitt sextugasta og
níunda þing (69.) hér i þessari
stóru borg á Kyrrahafsströnd-
inni.
Fyrir ári síðan bauð Hall-
grímssöfnuður í Seattle Kirkju-
félaginu að halda þetta þing sitt
hér og var það boð þakksamlega
þegið. Söfnuðurinn hafði mikinn
og kostnaðarsaman undirbúning
fyrir þetta þing, svo alt yrði sem
ánægjulegast og öllum gestun-
um gæti liðið sem bezt yfir þing-
tímann. Kirkjan var máluð og
skreytt, bæði uppi og niðri. Eld-
húsinu var breytt frá eldra sniði
upp í hið allra mest nýmóðins
með öllum nútíma þægindum.
Öll gólf lögð dýrindis dúkum og
flestum innanstokksmunum
breytt til mikils batnaðar; allt
þetta kostaði svo hundruðum
skipti af dollurum, enda var
Hallgrímskirkja orðin prýðileg
og ljómandi Guðshús, þegar öll-
um þessum endurbótum var
lokið.
24. júní rann upp, þessi marg-
þráði þingsetningardagur. Prest-
ar og fulltrúar, ásamt fjölda af
gestum, streymu að úr öllum
áttum: frá Winnipeg, Árdal, Ár-
nes, Baldur og Gimli, Árborg,
Riverton, Selkirk, Langruth,
Lundar, Argyle, Víðir, Akra,
Milton og Edinborg, Mountain,
N.D., Minneapolis, Minn., San
Francisco, Los Angeles, Calif,
Geysir, Man., Vancouver, B.C.,
Victoria, B.C., Point Roberts,
Wash., Lynden og Blaine
Tacoma, Wash., og mörgum
fleiri stöðum.
24. júní rann upp, þessi marg-
Hallgrímskirkja væri orðin vel-
skipuð fólki, þegar kl. sló 2 e. h.,
en þá var þingið sett á vanalegan
hátt af forseta kirkjufélagsins,
séra Valdimar J. Eylands, D.D.
Eftir sálmasöng og bænagerð
flutti séra Haraldur Sigmar, D.D.
kröftuga og vel orðaða ræðu.
Síðan var endað með bæn og
sálmasöng. Þá lýsti forseti, sr.
Eylands, hið 69. þins Hins lút-
erska kirkjufélags Islendinga í
Vesturheimi löglega sett.
Þá las skrifari Kirkjufélagsins,
séra H. S. Sigmar frá Gimli,
Man., nöfn þeirra embættis-
manna sem framkvæmdarnefnd
skipa; einnig nöfn presta og
safnaða og fleira.
Þeir prestar, sem sátu þing,
voru sem hér segir:
Dr. Valdimar J. Eylands,
forseti
Dr. Haraldur Sigmar
Dr. Rúnólfur Marteinsson
Séra Eigill H. Fáfnis
Séra Guttormur Guttormsson
Séra Sigurður Ólafsson
Séra H. S. Sigmar
Séra Eric Sigmar
Séra S. O. Thorlaksson
Séra Jóhann Fredriksson
Séra Eiríkur Brynjólfsson
Séra Kolbeinn Sæmundsson
Séra Guðm. P. Johnson, og
hinn nývígði prestur
Virgil Anderson, ennfremur
Dr. L. M. Steinhoff, forseti
Pacific Kirkjufélagsins og
fulltrúi U.L.C.A. á þinginu.
Kl. 5.30 þetta fyrsta kvöld
þingsins bauð kvenfélag safnað-
arins öllum þingheimi til mál-
tíðar í neðri sal kirkjunnar. Var
þar rausnarlega á borð borið af
mörgum skörulegum íslenzkum
konum, bæði eldri og yngri.
Aðalmessa þingsins
Kl. 7.30 þetta kvöld byrjaði
aðalmessa þingsins, með prests-
vígslu og altarisgöngu; þá var
vígður til prests guðfræði kandi-
datinn Virgil Anderson. Séra S.
O. Thorláksson lýsti vígslu og
sagði ágrip af mentaferli hins
unga guðfræðings. .Vígsluna
framkvæmdi forseti Kirkjufé-
lagsins, Dr. V. J. Eylands, að-
stoðaður af 14 prestum.
Að því búnu gengu allir prest-
ar og þingfulltrúar til altaris, á-
samt mörgum fleirum, því fjöldi
fólks meðtók hið heilaga sakra-
ment. Ræður fluttu þeir Dr.
Valdimar J. Eylands og séra
Sigurður ^Ólafsson. 30 manna
söngflokkur söng við þessa há-
tíðlegu guðsþjónustu, undir
stjórn Tana Björnssonar. Þessar-
ar helgu kvöldstundar munu
þeir, er þarna voru viðstaddir,
minnast lengi.
Kl. 9.30 að kvöldinu bauð
Djáknanefnd safnaðarins öllum
upp á kaffidrykkju og ljúffengar
veitingar í neðri sal kirkjunnar;
munu þar hafa þegið góðgerðir
töluvert yfir tvö hundruð manns.
Fimmiud. 25. júní
Kl. 9 að morgni byrjuðu þing-
fundir með stuttri guðræknis-
stund, sem séra Guttormur Gutt-
ormsson stýrði. Séra Guttormur
var þingprestur, og allir þing-
fundir hófust með guðræknis-
stund, sálmasöng og Ritningar-
lestri.
Fjöldi af málum lágu fyrir
hverjum starfsfundi, og alt fór
fram vel og mjög skipulega undir
ágætri fundarstjórn Dr. Valdi-
mars J. Eylands.
Þennan dag, kl. 2 e. h., talaði
Dr. L. H. Steinhoffð fulltrúi frá
hinni öflugu sameinuðu lútersku
kirkju í Ameríku, U.L.C.A., sem
íslenzka kirkjufélagið tilheyrir.
Dr. Steinhoff er afar mælskur
Framhald á bls. 8