Lögberg - 13.02.1958, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 13. FEBRÚAR 1958
Frækilegt björgunarafrek tveggja
feðga í Grímsey
Frásögn EINARS EINARSSONAR smiðs þar
Kinar Kinarsson smiður í Grimsey, hcfur skrifoð frásÖKn þessu
fyrir MorKunblaðið af bví er skipverjum á M.s. BerRfoss frá
Siglufirði var Tijarsað, er skipið fórst þar við eyjuna i septemlier
mánuði síðastliðnum.
Fá skip munu hafa strandað
á Grímsey og munu staðhættir
ráða þar mestu um. Bæði er
það, að Grímsey liggur tals-
vert frá venjulegri siglinga-
leið og svo hitt, að grynningar
eru engar út frá eynni og ekki
heldur blindsker né boðar,
nema fast uppi við land. Þar
að auki rís eyjan allhátt úr
sjó (um eða yfir 150 metra) og
viti hefir nú verið þar í mörg
ár. Ekki er kunnugt um nema
tvö skip, sem strandað hafa
ið „Bergfoss", líka frá Siglu-
firði, sem annaðist flutninga
og aðra þjónustu fyrir hafnar-
málastjórnina og var í þetta
sinn með grjótfarm, sem fara
átti í hafnarmannvirkin hér.
Verður nú sagt frá strandinu
og tildrögum þess og er hér
einvörðugu stuðzt við frásögn
skipverja sjálfra um strandið
og um björgun skipbrots-
manna er frásögn björgunar-
mannanna sjálfra, sem eru
Þegar eftir var ca. 1% klst.
af leiðinni, hvessti skyndilega
af VSV, og var þá ákveðið að
fara í var austur fyrir eyjuna,
með því að vindurinn stóð
beint upp á höfnina (í Sand-
vík). Komið var austur fyrir
eyjuna kl 17.30 og var þar lá-
dauður sjór. Var lagzt við
akkeri fram undan Miðgarða-
bjargi, ca. 4—500 faðma frá
landi og álíka fjarlægð frá
svonefndu Flataskeri. Vegna
þess að þétting hafði bilað á
fremri „glóðarhaus,“ var vélin
stöðvuð og byrjað að vinna að
lagfæringu á henni, eftir lest-
ur veðurfregna; var veðurspá
V og síðar NV-kaldi. Sjór var
algerlega sléttur, þar sem
skipið lá.
Kl. 23.30, er viðgerð var að
mestu lokið, brast á mjög
skyndilega NA hvassviðri með
miklum sjógangi, vísar sú
vindstaða sniðhallt á land upp,
þaðan sem skipið lá-
Svo skyndilega brast veðrið
á, að ekki varð annað að gert
en að varpa út fleiri akkerum
og vírum. Tvö akkeri voru
sett út til viðbótar, en þau
virtust ekki festast vegna
veðurofsans og rak því skipið
upp í fjöru á ca. 5—7 mínút-
um; mun gat hafa komið á það
þá þegar.
Reynt var að ná talsam-
bandi við Grímsey og Siglu-
fjörð, gegnum talstöð skipsins
og tókst það vel. Til gúmmí-
bátsins náðist strax og var
hann settur á flot. Þrír af á-
höfn skipsins komust þegar í
hann, en þá sleit hann frá
skipinu og kastaði brimið
honum upp í fjörugrjótið, með
mönnunum. En vegna þess að
fangalínan var fest við skipið,
gat skipverjinn sem eftir var
um borð, dregið bátinn til sín
og farið í hann og bar aldan
bát og mann til lands.
Að klukkutíma liðnum
komu björgunarmenn á vett-
vang og var komið til bæja,
eftir langa og hættusama ferð.
FeSgarnir segja frá
Hér lýkur frásögn skipverja
á Bergfossi og hafa nú björg-
unarmennirnir, feðgarnir Óli
Bjarnason og Óli Ólason orðið.
En frásögn Óla Bjarnasonar er
á þessa leið:
„Fimmtudagskvöldið 26.
september síðastliðinn var
barið á gluggann hjá mér og
sagt að Bergfoss væri strand-
aður. Þá var klukkan 15 mín-
útur yfir 12. Fylgdi sögunni,
að skipið hefði strandað eða
rekið upp í fjöru, rétt utan við
svonefnt Flatasker. Vorum við
feðgar beðnir að koma eins
fljótt og auðið væri upp eftir,
til þess að veita skipbrots-
mönnunum aðstoð. Var svo
ráð fyrir gert, að við kæmum
út í Sandvík og sameinuðumst
þar öðrum björgunarmönnum.
Þegar út í Sandvík kom,
voru hinir lagðir af stað upp
eftir. Héldum við þegar af
stað upp á bjarg, að svo-
nefndri Handfestargjá, sem er
staðurinn þar sem niður verð-
ur komizt á þessu svæði. Við
gátum greint ljósin hjá mönn-
um þeim, er á undan fóru og
sáum við, að þeir voru snúnir
frá syðri gjánni og ætluðu
auðsjáanlega að fara niður
nyrðri gjána.
En er við komum að syðri
gjánni, var þar engin festi og
því ekki árennilegt að fara þar
niður í 7 stiga vindi og sót-
svörtu náttmyrkri. Samt
hugsuðum við okkur ekki
lengi um, en ákváðum að
freista niðurgöngu. Ekki höfð-
um við annað ljósa en eitt lít-
ið vasaljós. Tókst ferðin þó
slysalaust- Héldum við svo
suður fjöruna, þar til við
mættum skipbrotsmömium,
um 200 metra frá strandstaðn-
um. Urðum við fegnir að sjá
þá alla lifandi og óslasaða,
þótt illa væru þeir til reika.
Hófst nú gangan út fjöruna.
Svo hagar þarna til, að stór-
grýtisurð er alla leið, en háir
hamrar fyrir ofan. Víða er
fjaran svo mjó, að sjór gengur
á mönnum, þegar brim er,
eins og nú var. Má þessi leið
teljast illfær, þótt bjart sé, en
nú var niðamyrkur, svo ekki
sá á hönd sér. Við reyndum
að haga ferðinni þannig, að
Óli sonur minn gekk á undan,
en ég reyndi að ganga á eftir
skipbrotsmönnum með ljósið,
til þess að geta lýst sem bezt
upp leiðina. Þokuðumst við
þannig, hægt og hægt, unz við
komum að svonefndum Eiða-
forvaða, en þar gengur sjór í
bjarg á háflæði og er þá ó-
fært með öllu. Að vísu er til
önnur leið yfir foðvaða þenna
og er hún eftir mjórri hillu,
um 30 metra uppi í bjarginu.
Hilla þessi er um 50 metra
löng, en aðeins fyrir fót manns
á breidd og hengiflug fyrir
neðan.
Var nú ráðgazt um hvað
gera skyldi, en tveir kostir
voru fyrir hendi. Annar var
sá, að bíða, unz fjaraði, svo
fært yrði fyrir forvaðinn, hinn
að reyna að klöngrast efri
leiðina. En þegar skipverjar
sáu þessa efri leið, sögðu þeir
að hún kæmi ekki til mála.
En er við höfðum setið
þarna um 15 mínútur, fór
kuldi mjög að sækja skip-
brotsmenn. Klæddum við
feðgar okkur þá úr þeim
þurrum fötum sem við gátum
misst og lánuðum þeim. En
þar sem innvortis kuldi hafði
komið í þá, bar þetta ekki
æskilegan árangur. Var biðin
því ekki fýsileg, þar sem enn
voru eftir um 3 klst. þar til
svo fjaraði, að forvaðinn yrði
fær. Varð úr, að við ákváðum
að reyna efri leiðina. En fyrst
urðum við að troða slóð eftir
hillunni, því hún var bæði
sleip af skarfakáli og jarð-
vegur svo laus, að svo virtist
sem allt gæti hrunið fram af,
þá og þegar.
Eftir að við höfðum gert
þarna sæmilega sporaslóð,
leituðum við álits skipbrots-
manna um hvort við ættum
að reyna að fara með þá, einn
og einn í senn, yfir hilluna.
Féllust þeir á það og leizt þó
öllum illa, nema skipstjóran-
um ,sem er gamall Grímsey-
ingur og flestu vanur- Hófst
svo þetta lítt árennilega ferða-
lag, en allt gekk þetta þó
slysalaust. Gekk annar okkar
feðga fyrir en hinn á eftir með
ljósið, til þess að lýsa veginn.
Hélt svo ferðin áfram og bar
ekki til tíðinda, nema hvað
menn fengu slæmar byltur
öðru hvoru í fjörugrjótinu;
komum við loks að ytri gjánni,
en hana urðum við að fara
upp, því uppganga um syðri
gjána var óhugsanleg með
skipbrotsmenn festarlaust. —
Hófst nú ferðin upp gjána;
var það torsótt mjög og hættu-
legt, þótt bjart hefði verið,
því mjög er bjargið laust
þarna og jafan mikil hætta á
grjóthruni frá þeim sem ofar
ganga í bjarginu. Hægt gekk
okkur, því skipbrotsmenn
voru bjargferðum lítt vanir,
enda illa undir slíkt ferðalag
búnir, blautir, kaldir og
þreyttir.
Um leið og við komum upp
á brúnina komu hinir leitar-
mennirnir sunnan björgin.
Höfðu þeir fyrst farið niður
ytri gjána og allt suður að
Eiðaforvaða, en orðið þar frá
að hverfa; farið var sömu leið
til baka og niður Handfestar-
gjá og allt á strandstað og ,
komið svo aftur upp sömu
leið, því sigavað höfðu þeir
með sér.
All-langan tíma tók þetta
allt saman, því þegar við kom-
um upp á brúnina var klukk-
en rétt um 4, en kl. 5 var
komið til bæja.“
Þrekvirldi
Hér lýkur frásögn Óla
Bjarnasonar. Ekki er vafi á,
að hér er um frækilegt björg-
unarafrek að ræða. Hefðu þeir
feðgar ekki með snarræði og
dugnaði komizt svona fljótt til
skipbrotsmanna er tvísýnt,
hversu farið hefði. Þótt ljós-
lausir væru, hefðu þeir vafa-
laust reynt að brjótast áfram,
en lítil von er til að það ferða-
lag hefði endað vel. Hefði
þeim borizt hjálpin seinna er
óvíst, hversu farið hefði. Leið-
in, sem þeir feðgar urðu að
fara með hina sjóhröktu
menn er þannig, að fæsta mun
fýsa að fara hana á sólbjört-
um sumardegi, hvað þá í nátt-
myrkri og ofsaveðri, með
litla ljóstýru að vegarvísi. —
Hygg ég að óhætt sé að setja
þetta verk þeirra feðga, Óla
Bjarnasonar og Óla Ólasonar
á bekk með þeim björgunar-
afrekum, sem til þrekvirkja
eru talin.
Óli Bjarnason er 55 ára
gamall. Er hann þaulreyndur
dugnaðarmaður og fullhugi.
Óli, sonur hans, er einnig hinn
vaskasti maður, áræðinn og
aðgætinn. Hann er 26 ára
gamall.
—Mbl., 21- jan.
hér og bæði slitnuðu frá fest-
um og rak á land fyrir vindi
og sjó. Var annað mótorkútter
frá Siglufirði, sem „Hektor“
hét og var með saltfarm til
verzlunar Steinólfs E. Geirdal.
Rak hann upp í vestan ofsa-
veðri, rétt þar hjá sem nú er
höfnin, þriðjudaginn 26. marz
1929. Mannbjörg varð, en skip
og farmur ónýttist.
Hitt strandið var mótorskip-
feðgarnir Óli Bjarnason, út-
vegsbóndi í Grímsey og sonur
hans Óli Ólason, báðir traustir
og ábyggilegir menn.
Bergfoss strandar
Frásögn skipverja á m.s.
Bergfoss er á þessa leið: —
„Fimmtudaginn 26. sept. 1957,
kl. 13, lagði m.s. Bergfoss af
stað frá Siglufirði til Gríms-
eyjar, með grjótfarm.
FEB. 9-15, 1958
Electricity is today, as it always has been, still the
most indispensable service in the home, office, store or
factory. Our most versatile servant lights and heats our
homes . . . preserves and cooks our food . . . washes and
dries our clothes . . . powers our factories . . . brings us
news and entertainment • . . protects our health . . .
serves us in a thousand and one ways that contribute
to the strength and prosperity of the country . . . and
makes living easier, healthier and more enjoyable.
The electrical industry which enables you to enjoy
all these advantages of modern electrical living is
made up of many groups. Besides the utilities which
develop power sites, generate and distribute electric
power, there are the electrical manufacturers, the
distributors, the retailer, the electrical contractors—all
an essential part of the pattern.
National Electrical Week affords the public an
opportunity to appraise the full value of the contribu-
tions which the electrical industry, as a whole, has
made to our economy and way of life.