Lögberg - 16.07.1959, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 16. JÚLÍ 1959
i
' 7
„Megi Guðs orð og ondi vera okkur
daglegt Ijós á daglegri för"
Æviágrip biskups, íluil í Dómkirkjunni við vígslu hans
Við biskupsvígslu á sunnu-
daginn (21. júní) flutti séra
B j a r n i Jónsson æviágrip
herra Sigurbjarnar Einars-
sonar biskups eftir hann
sjálfan. Hefir biskup veitt
Tímanum góðfúslegt leyfi til
að birta ræðuna og fer hún
hér á eftir:
ÞEGAR ég lít um öxl á
þessum tímamótum, leitar
hugur minn stöðugt á vit
þeirra minninga, sem ég á
fyrstar. En að baki þeim
minningum, er annað, sem
minni mitt nær ekki til, en er
þó helgur dómur í huga mér.
Ég hugsa um móður mína og
minnist orða sálmsins: Drott-
inn er athvarf mitt frá æsku,
við þig hefi ég stuðzt frá móð-
urlífi, frá móðurskauti hefir
þú verið skjól mitt (Sólm. 71).
Engin mynd er til af móður
minni, en ég á nokkur bréf,
sem hún skrifaði föður mín-
um tvítug að aldri, og þau
bera vitni um hugarfar henn-
ar og sálarlíf. Ég á líka litla
bók, sem hún hafði jafnan við
höfðalag sitt og handlék síðast
jarðneskra muna. Það er bók-
in: „Daglegt ljós á daglegri
för“. Sú bók minnir mig á
mitt helgasta þakkarefni,
bænina, sem móðir mín bað
fyrir mér frá því fyrsta að
hún vissi um tilveru mína, og
hún kvaddi okkur með, dreng-
ina sína, þegar hún varð að
skiljast við okkur vegna
þeirra áverka, sem hún hlaut
við að bjarga okkur úr lífs-
voða. Nú er ég vígður á af-
mælisdegi hennar.
Afi minn vafði mig í gæru-
skinn vetrardaginn, sem hún
var jarðsungin, og reiddi mig
sveitina á enda til þess að
veita mér skjól undir súðinni
hjá sér og ömmu minni næstu
árin. Móðurforeldrar mínir
áttu 13 börn og mörg þeirra
voru þá enn í ómegð heima.
En þau áttu nóg ástríki aflögu
handa mér. Hjá afa og ömmu
fór ég ekki á mis við neitt,
sem barni er dýrmætast, þótt
þau væru mjög örbirg að
þessa heims efnum. Ég skynja
ennþá rómblæ ömmu minnar,
þegar ég fel mig Guði að
morgni eða kvöldi með þeim
orðum, sem hún kenndi mér.
Og aldrei hefi ég komið í það
musteri, sem rúmaði meira af
heilagri hátign og gæzku
Guðs en fjósbaðstofan í Háu-
Kotey, þegar afi minn las
lesturinn.
Faðir minn dvaldist á næsta
bæ og til hans flutti ég 8 ára
gamall. Samfélag okkar næstu
árin var óvenju náið og mér
varanlega dýrmætt. Ég minn-
ist helgra stunda, þegar ég sat
á rúmstokknum hjá honum
við lítið ljós, sem bar birtu
um víða heima, eða þegar við
vorum úti að störfum saman
og sögur voru sagðar, ljóð
flutt og helg fræði yfir höfð.
Faðir minn var og er vakandi
áhugamaður, einlægur og
trúr sonur kirkjunnar. Hann
vakti mér menntaþrá og kom
mér af stað út á námsbraut-
ina. Oft sat ég við hlið hans í
meðhjálparasætinu í Lang-
holtskirkju og fann djúpt berg
mál í huga mér af orðum hans,
er hann flutti bænina: Drott-
inn, ég er kominn í þitt heilaga
hús til að lofa þig og ákalla.
Lífið á marga hljóma.
Mestu varðar, hvernig fyrsti
tónninn er stilltur. Þetta, sem
ég hefi hér að vikið, er grund-
völlur trúarlífs míns og trúar-
afstöðu. Kirkjan varð mér
þegar í bernsku stór og heilag-
ur veruleiki. Ég er alinn upp
við gamalgróna alþýðuguð-
rækni og hafði ótvíræð kynni
af áhrifum hennar, þeim
styrk og hugarfarsrækt, sem
hún veitti. Þessi bernskumót-
un reyndist sterkari öðrum á-
hrifum, sem síðar létu til sín
taka og stefndu hug mínum
til annarra átta, og mér er
ljóst, að þau réðu úrslitum um
lífsstefnu og ævistarf, þótt ég
megi og muna og þakka ann-
að fleira ómetanlegt, sem góð-
ir menn lögðu til þess.
Ég lærði undir skóla hjá
Helga Lárussyni á Kirkju-
bæjarklaustri, og hjá ferm-
ingarföður mínum, séra Birni
O. Björnssyni, þá í Ásum, og
minnist beggja þessara ljúfu
mannkostamanna með djúpri
virðingu og þökk.
Ekki hefði mér verið unnt
að þreyta menntaskólanám til
lykta, ef ég hefði ekki notið
að móðursystur minnar, Júlíu
Sigurbergsdóttur, og vina
hennar, hjónanna Kristínar
Sigurðardóttur og H e 1 g a
Helgasonar, verzlunarstjóra.
Yetrartíma dvaldist ég í húsi
hjónanna Margrétar Þorvarð-
ardóttur og Júlíusar Árnason-
ar. Meðal annarrar blessunar,
sem ég naut á því göfuga
heimili voru kynni mín við
séra Sigurð Pálsson, þá guð-
fræðistúdent. Leiðir okkar
lágu aftur saman að Mosfelli
í Grímsnesi, en þar las ég
undir stúdentspróf hjá séra
Guðmundi prófasti Einars-
syni, stórbrotnum öðlingi. Á
einverustund uppi á Mosfelli
eitt síðsumarkvöld varð mér
ljóst, að bernskudraumur
minn um það að gerast prest-
ur, átti að rætast.
Til náms míns erlendis
studdi mig tengdafaðir minn,
Þorkell Magnússon, af fremur
rýrum efnum sínum, en því
meiri drengskap. Þau 4 ár,
sem ég dvaldist að námi við
háskólann í Uppsölum, veittu
mér útsýn, sem ég bý að alla
tíð.
Það voru mikil umskipti að
fara beint frá háskólanámi til
prestsþjónustu á Skógaströnd.
En þau voru mér holl. Ég vildi
ekki hafa farið á mis við þá
reynslu, sem mér öðlaðist þar,
né þá vináttu, sem ég naut af
hálfu safnaðanna.
Þá tóku við starfsárin í
Hallgrímssókn, skammur tími,
en frjór, minnisstæður og
þroskandi sakir fjölþættra
starfa, alúðlegrar samvinnu
starfsbróður míns, séra Jakobs
Jónssonar, og örvandi afstöðu
safnaðarfólksins.
Lengstur áfangi á liðnum
æviferli mínum er tengdur
Háskólanum. Guðfræðin hefir
frá fyrstu kynnum mínum af
henni verið mér freistandi og
gjöfult hugðarefni. Löngum
hafa unnendur og iðkendur
vísindalegrar guðfræði talað
um pulchritudo theologiae,
fegurð guðlegra fræða, og tek
ég undir það. Guðfræðin fjall-
ar um æðstu viðfangsefni
mannsandans, og m a r g i r
mestu atgjörfismenn í fortíð
og nútíð hafa helgað henni
gáfur sínar og orku. Sú að-
staða sem ég hefi haft til þess
að stunda og kenna guðfræði,
er mér mikið þakkarefni, og
ég horfi með söknuði um öxl
til þess starfs, sem ég nú
hverf. frá.
í þessum vitnisburði mín-
um, sem hér er fluttur sam-
kvæmt gamalli hefð, vík ég
aðeins að fáeinum stórum og
nákomnum þakkarefnum. —
Hinu sleppi ég, sem er tiltækt
í skráðum heimildum, og
margt á ég einn með Guði
mínum.
Ég minntist móður minnar
Flóttamannaárið hófst með
virkri þátttöku ríkja og fé-
lagssamtaka hvarvetna í heim
inum. Sameinuðu þjóðirnar
samþykktu í desember í fyrra
að gera alheimsátak til að
leysa flóttamannavandamálið.
Mönnum telst svo til, að tala
flóttamanna e f t i r seinni
heimsstyrjöldina sé um 40
milljónir. Af þessum mikla
fjölda eru 15 milljónir enn
heimilislausar. Rúmar tvær
milljónir lifa við svo bág kjör,
að Sameinuðu þjóðirnar verða
mókstaflega að halda í þeim
lífinu.
49 ríki taka virkan þátt í
flóttamannaárinu, og kirkju-
leiðtogar um allan heim hafa
orðið við þeirri áskorun S. Þ.
að reyna með ýmsu móti að
fá fólk til að taka þátt í flótta-
mannahjálpinni. Jóhannes
XXIII. páfi hefur sent öllum
rómversk-kaþólskum mönn-
um boðskap, og aðrir kirkju-
leiðtogar hafa einning hvatt
stöfnuði sína til virkrar þátt-
töku. Dag Hammarskjöld,
framkvæmdastjóri S.Þ., sendi
sérstaka áskorun til íbúa
heimsins, þegar flóttamanna-
árið hófst, þar sem hann skor-
aði á þá að íhuga hin mann-
legu vandamál flóttamanna-
vandamálsins og leggja fram
sinn skerf til lausnar því.
Þegar hafa komið í ljós
ávextir þessarar viðleitni
Sameinuðu þjóðanna. For-
stjóri flóttamannahjálparinn-
ar, Auguste R. Lindt, hefur
skýrt frá því, að mörg lönd
hafi heitið því að leggja fram
fjármagn, vistir, heimili og
flutningatæki, svo eitthvað sé
nefnt. Þannig hafa Norðmenn,
Danir og Svíar enn tekið við
hópum flóttamanna. Auk þess
hafa Norðmenn og Svíar „í
anda flóttamannaársins" stað-
fest sáttmála frá 1957, sem
tryggir flóttamönnum á skip-
um ákveðin grundvallarrétt-
indi, eins og landgöngurétt,
persónuleg skilríki o. s. frv.
Þessi sáttmáli hefur nú einnig
verið staðfestur af Belgíu,
Frakklandi og Morokkó. —
Belgía hefur boðizt til að taka
við 3000 flóttamönnum úr
búðum í Austurríki, Grikk-
landi og ítalíu eða hjálpa þeim
til að eignast framtíðarheim-
fyrst í þessu máli. Konu mína,
Magneu Þorkelsdóttur, nefni
ég síðast. Við kynntumst á
fermingaraldri og höfum átt
hvort annað síðan, þótt við
yrðum ekki heitbundin fyrr
en tvítug. Nú hefir hún bund-
izt enn nýjum vanda sakir
sameiginlegra örlaga okkar.
En hún hefir jafnan reynzt
mér því meiri gæfa, sem
meira lá við.
Megi Guðs orð og andi vera
okkur daglegt ljós á daglegri
för.
Vegsamað sé hans heilaga
nafn. —TIMINN, 23. júní
kynni í því landi þar sem þeir
dveljast nú eða því landi, sem
jeir vilja komast til.
Frá Bandaríkjunum hafa
Sameinuðu þjóðirnar fengið
1,630,000 dollara í tilefni af
flóttamannaárinu, og eiga
700,000 þeirra að fara til for-
stjóra flóttamannahjálparinn-
ar, 200,000 beint tií hjálpar
cínverskum flóttamönnum í
Hongkong og 730,000 til flutn-
inga á flóttamönnum af
evrópskum uppruna frá Kína.
Talið er að enn séu 9000
flóttamenn frá Evrópu, eink-
um af rússneskum uppruna, á
þessu svæði. Þetta fólk er nú
smám saman flutt burt, jafn-
óðum og tilboð berast um
flutninga og hæli. Flótta-
mannaráðið í Noregi hefur
lagt fram 35,000 norskar krón-
ur til flutninga á flóttafólki.
Handa þeim flóttamönnum,
sem koma beint undir for-
stjóra flóttamannahjálparinn-
ar, vonast Lindt til að geta
safnað 9 milljónum dollara á
árinu 1960. Á þessu ári er gert
ráð fyrir hjálp við flóttafólk,
sem nemi 4,700,000 dollurum.
Af þeirri upphæð hafa þegar
safnazt 3,373,500 dollarar.
88 milljónir bóluseiiar
við berklum
Síðan 1951 hefur Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunin
(WHO) og Barnasjóður Sam-
einuðu þjóðanna (UNICEF)
aðstoðað yfirvöldin í 41 landi
og landsvæði (samanlögð í-
búatala: 785 milljónir) við að
hefja allsherjarbaráttu gegn
berklum með bólusetningu.
Þessar upplýsingar gaf for-
stjóri WHO á stjórnarfundi
nýlega.
Á þessum tíma hafa um 234
milljónir manna verið berkla-
skoðaðar og 88 milljónir bólu-
settar. Þessar tölur eru frá síð-
ustu áramótum.
Tvær eldri konur tóku sér
far með flugvél. Strax og flug-
vélin var komin á loft kölluðu
þær á flugþernuna. — Viltu
biðja flugmanninn frá okkur
að fljúga ekki hraðar en hljóð-
ið. Okkur langar til að tala
saman á leiðinni.
ÍSLAND
— Ort í lilefni af 17. júní 1959 —
Hvít er sú þrá, er þúsund vængi knýr
og þangað vorlöng dægur augum snýr,
sem ísland vakir, skúr og skini vafið,
og skyggnist björtum jöklum út á hafið'.
Og slík var þessi fold, svo fríð og heið,
sem fyrsta landnámsmannsins hérna beið.
Og hingað fylgdu honum vættir góðar,
því hér var land mitt ættjörð nýrrar þjóðar.
Svo rís hvert vor og ljómar ísland allt.
En ef þér finnst það stundum snautt og kalt,
á drengskap þinn og ástúð þína alla
þín eigin móðurjörð er þá að kalla.
Og ef þú skynjar eitt sinn hennar raust
og einlægni þín vinnur hennar traust,
þá verður Island ævintýrið bjarta,
sem aldrei framar skilur við þitt hjarta.
Og enn skín fáninn frjáls við heiðan geim.
Hann flytur bróðurkveðju hverjum þeim,
sem kýs sér vist í voröld frjálsra þegna
og veit sig eiga skyldum þar að gegna.
Og hvort skal þeim ei hinzti sigur vís,
sem heilli sál gegn öllum vanda rís?
Ver hugrökk þjóð, sem engu oki hneigir,
en auðmjúk fyrir drottni kné sín beygir.
Tómas Guðmundsson —Mbl. 17. júní
Flóttamannaárið byrjar vel