Lýður - 01.07.1889, Blaðsíða 1

r
25 arkir af blaAimi kosta 2 kr., ericndis
2,50kr.Borgist fyrirframtil útsölumanna.
au<>l_slsingar tcknar fyrir 2 aura hvert
oro 15 stafir frekast, af feitu letri 3 au.,
en stóru letri 5 au.; borgist fyrirfram.
Ð U
Ritgjörðir, frjettir og anglýsingar
sendist ritstjóranum.
Aðalútsölumenn: Halldór Pétursson
Akureyri og Björn Jónsson á Oddoyri
19. blað.
Akureyri I. júli 1889.
1. úr.
Skólamál vor Norðlinga.
í fardagavikunni var liinn venjulegi amtráðsfundur hald-
inn hér í bænum. Mættu þar auk amtmanns Havsteens, Ein-
ar umboðsm. Asmundsson frá Nesi og Cand. Ólafur Briern
frá Alfgeirsvölluiu í foríöllum Benedikts Blöudals umboðsm.
i Hvammi. A fuudiuum komu engin nýinæli fyrir og vís-
uin vér pví til stjórnartiðindanua á sínum tíma. En að lokn-
um þeim fundi gekk amtsráðið á annan fund, er hafði nýtt
verkefni. Mætti þar auk ráðsins kjörinn maður úr hverri
sýslu: Pétur Pétursson frá Gunnsteinsstöðum fyrir Húna-
vatnssýslu, Caud. Jón Jakobsson frá Viðimýri fyrir Skaga-
fjarðarsýslu, séra Davíð Guðmuuds. á Holi og sýslumaðurinn
fyrir Eyjafj.sýslu og Jón Sigurðsson á Gautlöndum fyrir Suður-
fingeyjarsýslu. Umboð fundarius varsamkvæmt tillögu Ljósa-
vatus fundarins að gjöra út um, bvort búnaðarskólinu á Hól-
um skyldi gjörður að amtsbúnaðaiskóla. Urðu fundarmenn á-
sáttir uin að svo skyldi vera. Verður bann pvi upp frá
(xessu skóli áðurnefndra fjögurra sýslna; hvilir kostnaður hans
og viðhald á þeirra sjóðum, og 8—9 þúsund, sem fyrir liggja, '
eru ætlaðar til endurreisnar húsuin hans og áhöldum.
Aptur var pví spursmáli lítið hreift á fundiuum, hvort
færa skyldi skólann fráHólum eða hina aðra skóla hér í amt-
inu, enda lá það mál ekki fyrir til verulegiar umræðu. En
utan fundar munu pessir menntuðu og framtakssömu menn liafa
bæði rætt og spurt sig fyrir um þetta mál, sein að m. k.
hér í Eyjafirði, er töluvert áhugamál, sem sjálfsagt fæðir af
sér frumvarp eða tillögu til þingsins í sumar. Að skólinn á
Möðruvöllum eigi að færast inn á Akureyri, mun vera skoð-
un flestra, ef eigi allra hinna nefndu manna, eins og öll al-
þýða í Eyjaíirði, sérstaklega á Akureyri, óskar að nuetti verða
sem fyrst. Með því eina móti spá menn stofnun þessari
þrifa og framtiðar, þegar bær þessi færi að styrkja hana og
hún aptur liann. Hefir þetta blað áður þóltst nægilega sýna
fram á þá hagsmuni, sem leiða mundu nálega af sjálfu sér, af
þeirri tilbreytni. Og eins og kunuugt er, hefði skóli þessi
aldrei annarstaðar verið byggður en á Akureyri, hefði ekki þá
verið í ráði að sameina búnaðarkennslu við hina. Líka ætl-
uðu menn, að tóptir eða rústir liinnar brunnu stofu mundu
gjöra bygginguna ódýrri. En hvorugt koin til uota. Að
kenna tíðarfariuu, kennslu og stjórn, um deyfð skólans, er bú-
ið nægilega að sanna, að sé rangt: stjórnin helir verið góð,
kennslan hin bezta, og hvað árferðisátæðuna snertir, sýna aðr-
ir skólar hlutfallslega, að hún nægir ekki nema ininna en til
bálfs. Vel sóttur verður slikur skóli að líkindum ekki fyr en
hann er fyrst fluttur og settur hér i miðpunkti amtsins, og
hann, í annan stað, verður settur í eðlilegt samband við fleiri
stofuanir, einkum hinn lærða skóla í Rvik. Allt þetta ætl-
um vér að öllum viirari mönnum hér um sveitir sé Ijóst orð-
ið. En þá kemur niðnrlagið: liús ið — hvað á að gjöra við
húsið, þessar mörgu þúsundir, flutning þess, eða bygginghins
nýja musteris? Raddir hafa heyrzt í þá átt, að menn von-
ist til að Akureyrarbær, sá er mest og sýnilegast myndi græða
á færslu þessari, ætti að gjöra landstjórninni boð, kostaboð, og
létta undir flutniugi skólans inn eptir. Já, þær raddir hafa
heyrst, að bærinn skyldi bjóðast til að færa skólann á sinn
kostnað, þ. e. lá búsið á Mððruvölluin, gjöra sér bað eins og
bezt gengi að fé, en kaupa eða byggja nýtt skólahús hér á
Akurevri. Oss dylst nú ekki, að kærni slík krafa frá þingi
og landstjórn, myndí hún þykja nokkuð frek og ekki með
öllu sanngjöm, en annað mál væri ef Akuroyrarbúar sj á I fir
sýhda þaun skörungskap og áhuga á þessu framfaramáli þessa
bæjurvisis, að gjöra þetta tilboð. Að hrnpa að þessu máli er
ekki ráð, en það má ennþá siður i salti liggja, og er það víst
tillaga allra íramfara- og menntavina, að tillaga í þá stefnu
að færa Möðruv. skólann sem allra fyrst verði falinn öllum
hinuin næstu pingmönnum, að þeir fylgi íram þessu máli á
þinginu í sumar að þessi breyting geti sem fyrst komizt í
kriug.
En um það, hvort Hólaskóli skuli síðan færður á Möðru-
völlu eða hvað skuli við þá gjöra, virðist oss liggja fjær, úr
þvi úrskurðað er, að byggja skuli upp Hólabúnaðarskólann.
En skyldi þeirri uppbygging verða frestað, og mönnum kæmi
saman um að setja þann skóla á Möðruvöllum,yrði ekki vand-
ræði úr hinu dýra húsi þar. og þá sparaðist mikið fé.
Gufusldpaferðir.
„Landinu er ekki framfara auðið meðan ekki komast á
gufuskipaferðir kringuin landið, til þess að bæta samgöngurn-
ar, og banki í landinu sjálfu, til að létta viðskipti manna“.
þetta sögðu menn fyrir nokkrum árum, meðan hvorki strand-
ferðir eða banki var fengið, en eigi leið á löngu eptir að
menn höfðu fengið þetta hvorttveggja, að raddir heyrðust úr
ýmsuin áttum, að bankinn væri landsmönnum til stórskaða,
og strandferðirnar gallagripir.
Meiri hluti á síðasta alþingi matti strandferðirnar í mesta
lagi 9000 kr. virði.
Hætt er við að á sömu leið færi þó stjórnarskrá sú feng-
ist óbreytt, sem nú er svo mjög eptir sótt.
Staðfestuleysi eða breytingagirni þjóðarinnar er, ef til
vill, hennar mesta mein nú sem stendur.
J>egar var verið að berjast fyrir að fá gufuskip til að
fara kringum landið, og bollaleggja hvernig ferðirnar gætu
orðið landsmönuum sem hagfeldastar, sögðu þeir, að fyrsta
skilyrði væri það: að þingmenn gætu notað skipsferðirnar fram
og aptur til og frá alþingi, að skólapiltar gætu farið með
þeim haust og vor til og frá Rvik, að kaupafólk og sjómeun
gætu notað ferðirnar frá Suðurlandi til norður- og austur-
landsins og svo þaðan heiin til sín aptur á haustin. Sú
ferðaáætlun, sera eigi hefði þetta inni að halda væri óhafandi;
í þennan streug gripu blöðin á þeim tímurn, og þessum á-
kvæðum fylgdi alþingi með yfirgnæfandi raeiri hluta hvað
eptir annað.
Síðasta alþingi slóstrykiyfir þetta, og svo er að skilja á
tillögum nokkurra hinna svo kölluðu framfaramanna, að að-
alatriðið væri alls ekki það, að ferðum póstskipanna væri hag-
að svo að sem destir gætu notað þau, nóg athvarf væri hjá
norskum og enskum gufuskipum, sem jafnau væru á ferð^
það yrði að sitja í fyrirrúmi, að spara og reyna að losast við
bin óþekku og óvinsælu dönsku póstskip. Endirinn varð sá,
að meiri hluti alþingis íéllst á þetta og afleiðingin varðsú, að
enginn þingmaður, skólasveinn, kaupamaður eða sjómaður geta
notað strandferðaskipið. Eerðir póstskipanna milli íslands og
útlanda fækka um tvær, og tveim lerðuin fætra kringuin
norður og austurland.
Að þetta séu framfarir í samgöngumálum landsins kem
ég ekki inn í mitt höfuð.
Ekki ber samt á að laudsmenn eða blöðin taki sér nærri
þó svona færi, mjög litlar kvartanir heyrast í blöðutn, ég hef
áður séð þau taka sér iniklu nær of eiuhver vogur á útskaga
landsins ekki var löggiltur.
Yestflrðingar hafa ekki beðið tjón svo teljandi sé við
breyting þessa á strandferðunuin, norður- og austurland hef-
ir mest skakka fallið. |>að er því virðingar vert, að sumir