Lýður - 01.07.1889, Blaðsíða 1

25 arkir af blaðinn kosta 2 kr., erlendis
2,50kr.Borgist fyrirframtil útsölumanna.
aualysingar teknar fyrir 2 aura hvert
orð 15 stafir frekast, affeitu letri3au.,
en stnru letri 5 au.; borgist fyrirfram.
i
Y Ð
Ritgjörðir, frjettir og auglýsingar
sendist ritstjóranum.
Aöalútsölumenn: Halldór Petursson
Akureyri og Björn Jónsson á Oddeyri
19. blaö.
Akureyri 1. júli 1889.
1. ár.
Skólaniál vor Norðlinga.
í fardagavikunni var hinu venjulegi amtráðsfundur hald-
inn hér í bænum. Mættu þar auk amtmanns Havsteens, Ein-
ar umboðsm. Asmundsson frá Nesi og Cand. Ólafur Briem
frá Alfgeirsvöllum i forföllum Benedikts Blöudals umboðsm.
i Hvammi. A fuudinum komu engin nýmæli fyrir og vís-
um vér því til stjórnartíðiudanua á sinum tíma. En að lokn-
um þeim fundi gekk amtsráðið á annan fund, er hafði nýtt
verkefni. Mætti þar auk ráðsins kjörinn maður úr hverri
sýslu: Pétur Petuisson frá Gunnsteinsstöðum fyrir Húna-
vatnssýslu, Cand. Jón Jakobsson frá Víðimýri fyrir Skaga-
fjarðarsýslu, sera Davíð Guðmuuds. á Holi og sýslumaðurinn
fyrir Eyjafj.sýslu og Jón Sigurðsson á G-autlöndum fyrir Suður-
í>ingeyjarsýslu. Umboð fundarius varsamkvæmt tillögu Ljósa-
vatus fundarius að gjöra út um, hvort búnaðarskólinn á Hól-
um skyldi gjörður að amtsbúnaðatskóla. Urðu fundarmenn á-
sáttir um að svo skyldi vera. Verður hatiín pvi upp frá
þessu skóli áðurnefndra fjögurra sýslna; hvílir kostnaður hans
og viðhald á þeirra sjóðum, og 8—9 þúsund, sein fyrir liggja,
eru ætlaðar til endurreisnur húsuin hans og áhöldum.
Aptur var því spursmúli lítið hreift á fundiiium, hvort
færa skyldi skólann fráHólum eða hina aðra skóla hér í amt-
inu, enda lá það mál ekki fyrir til verulegiar umræðu. En
utan fundar munu þessir menntuðu og framtakssömu menn hafa
bæði rætt og spurt sig fyrir um þetta mál, sem að m. k.
hér í Eyjafirði, er töluverfc áhugamál, sem sjálfsagfc fæðir af
sér frumvarp eða tillógu til þingsins í sumar. Að skólinn á
Möðruvöllum eigi að færast inn á Akureyri, mun vera skoð-
un flestra, ef eigi allra hinna nefndu manna, eins og öll al-
þýða í Eyjafirði, sérstaklega á Akureyri, óskar að mætti verða
sem fyrst. Með því eina móti spá menn stofnun þessari
þrifa og frumtiðar, þegar bær þessi færi að styrkja hana og
hún aptur hann. Hefir þetta blað áður þóltst nægilega sýna
fram á þá hagsmuni, sem leiða mundunálega af sjálfu sér, af
þeirri tilbreytni. Og eins og kunuugt er, hefði skóli þessi
aldret annarstaðar verið byggður en á Akureyri, hefði ekki þá
verið í ráði að sameina búnaðarkennslu við hina. Líka ætl-
uðu menn, að tóptir eða rústir hinnar brunnu stofu mundu
gjöra bygginguna ódýrri. En hvorugt kom til nota. Að
kenna tíðarfariuu, kennslu og stjórn, um deyfð skólans, er bú-
ið nægilega að sanna, að sé rangt: stjóruin hefir verið góð,
kennslan hin bezta, og hvað árferðisátæðuna snertir, sýnaaðr-
ir skólur hlutfallslega, að hún nægir ekki nema minna en til
hálfs. Vel sóttur verður slikur skóli áð líkindum ekki fyren
hann er fyrst fluttur og settur hér i miðpunkti amtsins, og
hann, í aiinan stað, verður settur í eðlilegt saraband við fleiri
stofuanir, einkum hinn lærða skóla í Rvík. Allt þetta ætl-
um vér að öllum vitrari mönnum hér um sveitir sé Ijóst orð-
ið. En þá kemur niðnrlagið: h ú s i ð — hvað á að gjöra við
húsið, þessar mörgu þúsundir, flutning þess, eða bygginghins
nýja musteris? Raddir hafa heyrzt í þá átt, að menn von-
ist tíl að Akureyrarbær, sá er mestog sýnilegast myndi græða
á færslu þessari, ætti að pjöra landstjóminni boð, kostaboð, og
létta undir flutniugi skólans inn eptir. Já, þær raddir hafa
heyrst, að bærinn skyldi bjóðast til að færa skólann á sinn
kostnað, þ. e. l'á húsið á Möðruvöllum, gjöra sér það eins og
bozt gengi að fé, en kaupa eða byggja nýtt skólahús hér á
Akureyri. Oss dylst nú ekki, að kæmi slik krafa frá þingi
og landstjóm, myndi hún þykja nokkuð frek og ekki með
öllu sanngjörn, en annað mál væri ef Akuroyrarbíiar s j á 1 fir
sýnda þaun skörungskap og áhuga á þessu framfaramáli þessa
bæjarvísis, að gjöra þetta tilboð. Að hrapa að þessu máli er
ekki ráð, en það má ennþá síður i salti liggja, og er það vist
tillaga allra framfara- og menntavina, að tillaga í þá stefnu
að færa Mððruv. skólann sem allra fyrst verði falinn öllum
hinum næstu þingmönnum, að þeir fylgi fram þessu máli á
þinginu í sumar að þessi breyting geti sem íyrst komizt í
kriug.
Eu um það, hvort Hólaskóli skuli síðan færður á Möðru-
vðllu eða hvað skuli við þá gjöra, vírðist oss liggja fjær, úr
því úrskurðað er, að byggja skuli upp Hólabúnaðarskólann.
En skyldi þeirri uppbygging verða frestað, og mönnum kæmi
saman um að setja þann skóla áMöðruvöllum,yrði ekki vand-
ræði úr hinu dýra húsi þar. og þá sparaðist mikið fé.
Gufiisldpiifcrdir.
„Landinu er ekki framfara auðið meðan ekki komast á
gufuskipaferðir kringum landið, til þess að bæta samgöngurn-
ar, og banki í landinu sjálfu, til að létta viðskipti manna".
þetta sögðu menn fyrir nokkrum árum, meðan hvorki strand-
ferðir eða banki var fengið, en eigi leið á löngu eptir að
menn böfðu fengið þetta hvorttveggja, að raddir heyrðust úr
ýmsum áttum, að bankinn væri landsmönnum til stórskaða,
og strandferðirnar {.allagripir.
Meíri hluti á síðasta alþingi matti strandferðirnar í mesta
lagi 9000 kr. virði.
Hætt er við að á sðmu leið færi þó stjórnarskrá sú feng-
ist óbreytt, sem nú er svo mjög eptir sótt.
Staðfestuleysi eða breytingagirni þjóðarinnar er, ef til
vill, hennar mesta mein nií sem stendur.
|>egar var verið að berjast fyrir að fá gufuskip til að
fara kringum landið, og bollaleggja hvernig ferðirnar gætu
orðið landsmönuum sem hagfeldastar, sögðu þeir, að fyrsta
skilyrði væri það: að þingmenn gætu notað skipsferðirnar fram
og aptur til og frá alþingi, að skólapiltar gætu farið með
þeim haust og vor til og frá Evik, að kaupafólk og sjómeun
gætu notað ferðirnar frá Suðurlandi til norður- og austur-
landsins og svo þaðan heim til sin aptur á haustin. Sú
ferðaáætlun, sem eigi hefði þetta inni að halda væri óhafandi;
i þennan streng gripu blöðin á þeim tímnm, og þessum á-
kvæðum fylgdi alþingi með yfirgnæfandi meiri hluta hvað
eptir annað.
Síðasta alþingi sló stryki yfir þetta, og svo er að skilja á
tillögum nokkurra hinna svo kölluðu framfaramanna, að að-
alatriðið væri alls ekki það, að ferðum póstskipanna væri hag-
að svo að sem tiestir gætu notað þau, nóg athvarf væri hjá
norskum og enskum gufuskipum, sem jafnau væru á ferð^
pað yrði að sitja í fyrirrúmi, að spara og reyna að losast við
hin óþekku og óvinsælu dönsku póstskip. Endirinn varð sá,
að meiri hluti alþingis léllst á þetta og afieiðingin varð sú, að
enginn þingmaður, skólasveinn, kaupamaður eða sjómaðvvr eeta
notað strandferðaskipið. Ferðir póstskipanna milli íslands og
útlanda fækka um tvær, og tveim ieríum færra kringum
norður og austurland.
Að þetta séu framfarir í sjimgðngumálum landsins kem
ég ekki inn í mitt höfuð.
Ekki ber samt á að laudsmenn eða blöðin taki sér nærri
pó svona færi, mjðg lifclar kvarfcanir heyrasfc í blöðum, ég hef
áður séð þau taka sér miklu nær ef einhver vogur á útskaga
landsins ekki var löggiltur.
Vestfirðingar hafa ekki beðið tjón svo teljandi se við
breyting þessa á strandferðunum, norður- og austurland hef-
ir mest skakka fallið. |>að er því virðingar vert, að sumir