Lýður - 14.04.1890, Blaðsíða 1

Hitgjörðir, frjettir og auglýsingar
sendist ritstjóranum.
Aðalútsölumenn: Halldór Pétursson
Akureyri og Björn Júnsson á Oddoyri
Blaðið borgist- þeim.
25 arkir aí blaðinu kosta 2 kr., erlendis
2,50la'.Borgist fvrirfram til útsölumanna.
Auglýsingar teknar fyrir 15 aura línau
af vanalegu Intri eða jafnmilcið rúm.
Uppsögn ógi^d nema skriiieg til ritst.
L Y Ð U
7. l>lað.
Akureyri 14. april 1890.
Friðbjörn Steinsson og „mið!unin“.
—o—
Herra bókbindari & c. Erb. Steinsson hefir tekizt á
hendur útgáíu „Norðurijóssins' fyrir þetta ár, og byrjar
liann ritgöngu sína með grein einni, er hann kallar: Fáein
orð um „miðlunina", en mun liafa átt að heita: Fáein orð
gegn „miðluninni11. Sérstaklega beinir hann íiugið gegn
greinum írá Miðlunarmanni í 21. og 22. blaði ,.Norður-
ijóssins-1 f. á., og leitast við að hrekja þær, eptir pví sem
hann hefir vit og skynsemi til. J>ví er ekki að neita, að
hann hefir tekið „nokkurn fjörkipp", og spriklar eins og
allkviklegur foli, en hvað skynsemina snertir pá virðist
hún eitthvað af skornum skammti. Hann minnir menn á
pað í uppliafi greinar sinnar, að hann hafi verið kosinn
pingvallafulltrúi fyrir Eyjafjarðarsýslu 1888, enda er sak-
laust pó hann vilji halda minningu slikar tignar á lopti.
I einni af greinum miðlunarmannsins hafði staðið, að eptir
pví sem farið hefðí í stjórnarskrármálinu upp á síðkastið,
liefði ekki veitt af, að pingvallafundur hefði falið ping-
mönnum að halda málinu fram skynsamlega ekki síður
en hiklaust og röksamlega. En eptir pví sem grein pessa
fulltrúa er samin, pá litnr út eins og ekki hefði siður
veitt af, að kjósendur hefðu að minnsta kosti í einu kjör-
dæmi beðið annan fulltrúa sinn, ,,að gleyma ekki skynsem-
inni heima á hyllunni“, heldur gá pess vandlega, ef pess
væri nokkur kostur, «að brúka skynsemina skyn-
samlega!11. hvort sem hann kæmi á jóingvöll eða út á
ritvöll, pó ekki væri nema i ofurlitlu „blaðkrili“. Eg álit
óparfa að telja upp allt pað, sem telja mætti í grein full-
trúans tii að sýna að pessa hefði ekki vcrið vanpörf. Eg
vil aðeins minnast á eitt atriði, nefnilega pað, sem hann
segir um ákvæðið, „konungur eða landstjóri“
Jetta ákvæði kveður fulltrúinn myrkt vera, og «að ýms-
ir pingmenn hafi verið í vafasemi(!) út afpessu“, og kveðst
svo vilja segja sinn skilning á pví, er hann pá, að pvi er
gefið er í skyn, mun hafa fundið af eigin ramleik eða eigin
skynsemi. Skilningurinn er pá sá, að raðaneyti með ábyrgð
sé innlent, en svo skrifi annaðhvort konungur eða landstjóri
undir með innlendum ráðgjafa, og staðfesti par með lögin.
Eulltrúinn hefir verið búinn að gleyma pví, að petta er
gamall skilningur á ákvæðinu, pó ýmsir að vísu hafi ekki
aðhvllst liann, meira að segja jafngamall stjórnarskrárfrum-
varpinu frá 1885, svo að fulltrúinn getur ekki í pessu efni
haft heiður af meiru, en að hafa fengið pennan skilning
hjá öðrum, pó til annars hafi verið ætlast. Á hinn bóginn
rná skoða, hvo heppilegt eða skynsamlegt petta atriði með
fyrtéðum skilningi er.
I stjórnarskrár frumvarpiuu er svo ákveðið, að lands-
stjóri skipi ráðaneyti, og pá á eptir pessu konungur að
staðfesta lög með ráðgjöfum, sem hann hefir engin áhrif á
að skipa, og sem hann varla getur pekkt neitt sjálfur, ne
vitað, hve vel liann má treysta, aulc pess í fjarlægu landi
með allt öðru tungumáli! Og petta ætlast menn til að
nokkur konungur eða stjórn geti gengið inn á! í sannleika
eðlileg stjórnarskipun! Eg vil enn fremur nefna eina
stjórnarathiifn, er konungur hlýtur ávalt sjálfur að hafa á
liendi; pað er nefnilega skipun landstjörans. Nú fer ef til
svo pegar landstjóri deyr eða fer frá, að ráðaneytið vill
ekki hafa pann fyrir landsstjóra sem konungur vill hafa, og
neitar að sampykkja skipun konungs, en konungur vill ekki
skipa pann landsstjóra sem ráðaneytið vill hafa, og pá er
landið landstjóralaust. Eáðgjöfunum má enginn víkja frá,
hvoft' sem peir hafa hvlli pings og pjóðar cða ekki, noma
2 ár
landsstjóri, og sá landsstjóri sem ekki er til; og hvað á pá
að gjöra? Svar: Eramkvæma stjórnina á sama hátt og
að skrifa blaðagrein af skynsemi, pegar skynsemin or ekki
til. Eleirum orðum mun óparft að eyða að pessu. Eg vil
aðeins taka pað fram, að með pví að breyta pessu ákvæði
pannig aó landstjórinn eða jarlinu staðfesti lög, enkonung-
ur geti apturkallað, er pað unnið, að hvert pað frumvarp
sem verður að lögum, yrði pó staðfest hér á landi, svo
sta ð festin gin y r ði algjörlega innlend, og væri
pánnig stigið meira stig, til að gjöra stjórnina alinnlenda
heldur en með ákvæðinu konungur eða landstjóri, pó pví
sé sleppt, hve óeðlilegt og óákveðið pað er.
Eulltrúinn geíur pess meðal annars, að hann hafi ekki
átt kost á, að sjá alpingistíðindin. Svona stóvaxin er pá
pekking haus á pví máli, er hann hefir hafið ritstjórnina
með pví að skrifa um! Að skrifa um mál, áður en maður
hefir kynnt sér pað, mun pá líkloga heyra undir pað „að
brúka skynsemina skynsamlega“.
Eulltrúinn talar ennfremur um „barnslegan skilning“,
og að hitt og petta sé „barnalegt“ af miðlunarmaninum.
A öðrum stað segir hann að miðlunarmaðurinn beiti orða-
leik og málbrögðum11, til að reyna að sannfæra menn. Eg
játa pað, að fnlltrúinn talar í pessu efni ekki óspaklegar
en svo víða annarstaðar í grein sinni, og vil eg pví ekki
prátta við hann um pað, hvort peim, sem hafa barnslegan
skilning og tali barnalega, muni láta vel orðaleikur og
málbrögð, en hvað fulltrúann sjálfan snertir, pá er hann
saklaus af pví að beita orðaleik og niálbrögðum, pví um petta
tvennt gildir hið sama og um skynsemina, að pví verðar
ekki heitt sem ekki er til. Hvað liið barnslega snertir
er par á mót öðru máli að gegna. J>að er til gamalt mál-
tæki sem liljóðar pannig: „Tvisvar verður gamall maður
barn“. En hvort pað eigi æfinlega við efast eg um. Að
minnsta kosti getur pað varla átt við um pennan mann,
pö íariun sé að verða roskinn, sem frá upphafi daga sinna
hefir vej'ið barn að viti, að minnsta kosti í pólitik, pótt
hann hafi einu sinni verið á pingvallafundi, og' pó bann
retli sér að láta ekki verða nein »veðrabrygði» í blaða-
mennsku sinni, og pað hversu dyggilega sem hann berg-
nniiar orð og skoðanir pingmanns pess, er hann í einu og
öllu fylgir sem auðsveipasta barn.
Möðruvöllum 25. marz 18B0.
Halldór Briem.
Grrein pessari vildum vér ekki synja rúms í I>ýð,
bæði sökum pess að höfundur hennar er einn peíri'a fáu
seni virt hafa hann pess að senda honum góðar ritgjörðir, og
svo vegna efnisins, að pví leyti sem vér erum alveg mótfallnir
skoðun herra Erb. og hans sinna á stjórnarski'ármálinu.
í>að var Lýður, sem fyrst «var svo djarfur» að leggja til
sættandi pólitik, og fékk litinn heiður fyrir. J>ó fór svo, að
meiri hluti pingmanna fór eindregið pá sömu stefnu. sem
blað petta benti á. Nú pó vér retlum oss að halda Lýð
lausum við sjórnmálapref,, sjáum vér oss pað ekki lengur
hent eða fært að synja gz-einum pví máli við vikjandi uin
iuntöku, úr pví „Norðurljósið* tekur pessa stefnu og
Lýður er á annað borð til; munum vér pvi veita móttöku
peim greinum, sem stefna hinn nýja miðiunarveg í pessu
alsherjar máli, eða í líka átt og pessi. J>ó sampykkjum
vér eldci hin nærgöngulu ummreli ofanskrifaðs vinar vors
um hinn nýja stjórnarmálsmanu „Nl.“; um bernzku og fá-
vizku má lengi bregða mönnum, og sannfrera pó fáa eða
eiiga og sízt sinn mótstöðumann. Hvað herra Erb. sncrtir,
vildum vér snúa orðum iierra Briems við og segja, að oss