Reykvíkingur - 01.04.1892, Blaðsíða 1

Afgreiðslustofa
Eeykvlkings er nú
hjá útgefanda, Aðal-
stræti nr. 8, opin
hvern virkan dag
allan. Nýir kaup-
endur gefi sig fram.
Reykvíkingur.
Blaðið kemur út
einu sinni i hverjum
mánuði og kostar
hjer í Rvík 1 kr. um
árið, út um ]andið
og erlendis hurðar-
gjaldað auki. Brog-
ist fyrir lok júlí.
II, 4
Apríl,
1893.
ííúmerið
kostar 10 a.
Crötulýðurinn og mæðurnar.
I.
Pegar maður á sumardag kemur ókunn-
ur í Reykjavík, og sjer allan þann sæg aí
strákum og stelpum á götunum, 6—16 ára
gömlum, eins og fjárhóp, dettur manni ó-
sjálfrátt í hug, að Reykjavík hljóti að vera
æði stór bær, sem hafi þó að minnsta kosti |
svo sem 30,000 innbúa. Þótt maður færi
um Lundúnaborg um hásumardag, mundi
maður naumlega sjá jafn-risavaxinn krakka-
hóp á götunni á jafnlitlu svæði.
Og hvað hefst þá þessi lýður að? Fljúg-
ast á, henda grjóti hvort í annað í bræði
sinni, grýta glugga, æfa sig í því versta
orðbragði, skammast, færa að og hrekja
ferðamenn, stela hestum, þegar því verður
viðkomið, kvelja smáfugla og kvikindi og
yflr höfuð aðhafast einungis það sem börn
eiga ekki að gjöra. Og þessi iðja er rækt
svo kappsamlega, að ekki er umtalsmál, að
unglingar þessir hafi tíma til að borða.
„Svo má illu venjast að gott þyki“, seg-
ir máltækið, og svo er um þetta. Margir for-
eldrar eru svo blindaðir af þessum vana,
að þeir sjá alls ekki hversu mikill skaði
þetta er fyrir börn þeirra, hugsa jafnvel
að það sje nógur tími, þegar börnin eru
fermd, að fara að halda þeirn til reglusemi
og vinnu, eða þau eru gift! Það er líka
alsiða hjer í bæ, að fermdar stúlkur ganga
iðjulausar út og inn, en láta móðirina ann-
ast eldhúsverk og annað, og þegar þær
gera eitthvað, er það vanalega eitthvað
það, sem enga þýðingu hefur fyrir heimilið,
eitthvert „fítl“, sem gæti átt við til dægra-
styttingar meðal stórauðugs fólks í borgum
erlendis, sem þarf ekki annað en lifa á
vöxtunum af peningum sínum. Ekki fáir
skynsamir menn hjer í bænum hafa sagt,
að þegar dætur þeirra hafi náð fermingunni,
þá fyrst hafi þær orðið ómagar, og það þótt
þær alls ekki hafi gengið á skóla eða hafst
neitt að þeim sjálfum til gagnsmuna. Slíkt
er hraparlegt ástand, og hlýtur að vera
sprottið af slæmri innanhússtjórn, sem eink-
um í Reykjavík er enn mjög ábótavant yfir
höfuð, þótt finnist heiðarlegar undantekningar.
Það mun lengi mega leita meðal hinnar
yngri kynslóðar, sem upp alin er í Reykjavík,
að konur beri nokkra umhyggju fyrir að bjarga
sjer, taka þátt í því með manni sínum, eins
og konur í sveit, að afla hins daglega brauðs,
og gjöra sjer greín fyrir, hvort arðurinn af
vinnunni hrökkvi til að standast straum af
gjöldum heimilisins.
Aðalreglan mun vera sú, að konan gjörir
sjer aldrei nókkra grein fyrir, frá vöggunni
til grafarinnar, hversu miklu heimili hennar
eyðir um árið, og hvað mikið það aflar; þar
að leiðir, að meiri hluti bæjarmanna, æðri
sem lægri, lifa langt yfir efni sín. Það er
ekki ósjaldan að konur heyrast skeggræða
um það, hvað þessi eða hinn húsbóndinn
„leggi vel tilu heimilis síns og því um líkt,
og hittist þá vanalega svo á, að menn þeir,
sem þær dást að, eru menn sömu skoð-
ana í praktisku tilliti og þær, að aldrei sje
nauðsynlegt að vita hvað efnahagnum líði,
það sje svo sem sjálfsagt að eyða því, sem
tilfinningin, ímynduð þörf og hjegómagirni
ilið, hvort heldur það er þarft eða óþarft;
að sjálfsagt sje að ná þvi út úr náungan-
um til láns, heldur en fara á mis við það;
um borgunardag er ekki verið að hugsa,
að hugsa um hann væri sannarlega á eftir
tímanum. Á þessum rótgróna skaðlega hugs-
unarhætti ganga margar konur í bænum,
sem optast iðjulausar, hugsa hvorki um
heimilisiðn, uppeldi barna sinna, matreiðslu
nje annað, en slengja þeim áhyggjum upp á
vinnukonurnar, og hafa þar af leiðandi enga
elju á að vera heima, en ganga hús úr húsi
til þess að heyja af við kaffidrykkju og við
að reikna út, hvernig þessa eða hinn hafi
það, hvað borðað sje nú í dag þarna, hvaða
afglöp þessi eða hinn hafi nú gjört, hvaða
dugnað þær sýni í stöðu sinni (!!) o. s. frv.
og stafar því hið alræmda bæjarslúður hjer
einmitt af iðjuleysi kvennfólksins og áhuga-
leysi á framsókn til að sjá sjer og börnum
sínum farborða. Börnin eru því að mestu
alin upp og öguð undir stjórn vinnukvenna,
sem á slíkum heimilum er venjulega skift
um árlega, svo vel getur komið fyrir, að
10—15 vinnukonur agi sama barnið, hver