Sunnanfari - 01.05.1893, Qupperneq 2

98
skólans (accessit) fyrir það svar. 22. Apríl 1845
tók hann próf í fagurfræðum og heimspeki »með
lofsorði« (cum laude) og varði 29. dag sama
mánaðar ritgerð um Byron skáld, er hann hafði
samið, og hlaut hann fyrir hana meistaranafn-
bót. En meistaranafnbót sú varð honum níu
árum síðar (10. Maí 1854) að doktórsnafnbót.
En það er um ritgerð þessa um Byron að
segja, að hún hefir verið vel metin af öllum sem
vit hafa á. Kalla menn þó að hún sé nokkuð
»hegelsk« og framsetning þung og flókin. En
það var nú títt í þá daga, að Hegel heimspek-
ingur hinn þjóðverski hafði byr mikinn, og
hneigðist Dr. Grímur að honum á yngri árum
og margir fagurfræðingar og heimspekingar
Dana. En í Danmörk fór síðasta stoðin undan
heimspeki Hegels, þegar Rasmus prófessor
Nielsen féll frá (1884). Um þessi ár ritaði Dr.
Grfmur mart á danska tungu, mest fagurfræði-
legs efnis eða heimspekilegs og hirðum vér þó
ekki að telja það. þ*ess getur í Rithöfundabók
Erslevs. í þann tíð voru hreifingar allmiklar,
einkum meðal fræðimanna, í þá átt að teingja
frændaþjóðirnir norrænu nánar saman en verið
hafði. það var kölluð norræna (Skandinavismus)
og voru félög stofnuð til þess. Ekki fanst ís-
lendingum erlendis alment mjög um það, og
mun Dr. Grímur hafa verið nær sá eini, er að
»Skandinövum« hneigðist og gekk í félag þeirra
og flutti þar erindi. Urðu af því nokkur tíð-
indi í þann tíð með löndum í Höfn.
þ>egar prófinu yar lokið um vorið 1845 brá
Dr. Grímur sér til íslands að finna foreldra sína
og fór hann aptur til Kaupmannahafnar um
samarið og lagði af stað frá íslandi 10. August
og var á skipi með Dr. Sveinbirni Egilssyni.
Síðar var hann og á íslandi 1862 og reið þá
Spreingisand. Má vera að sé ortar Spreingi-
sandsvísur.
Á afmælisdag sinn 15. Mai 1846 var Dr.
Grími veittur styrkur til ferða og hóf hann þá
för sína suður í lönd. þ»á voru vísur þær
kveðnar í Parísarborg, er hér fara á eptir; þá
kom hann á vígvöllinn við Waterloo, en óvíst
er oss hvort það var í þessari ferð, að hann
átti orðastað við tiginn mann einn belgiskan, er
spurði hann hvaða mál væri talað á íslandi.
J>að væri töluð íslenzka, svaraði Dr. Grímur.
»Eg átti ekki við dónana«, sagði Belgurinn,
»heldur hvaða mál heldra fólkið talaði«. »þ>að
talar auðvitað belgisku«.‘)
1848 komst Dr. Grímur inn í utanríkis-
stjórnarráðið danska og varð þar kancellisti 5.
August það ár, en fulltrúi gerðist hann í verzl-
unar og konsúladeild stjórnarráðsins 29. Marts
1856 og stjórnardeildarskrifari gerðist hann 27.
Dec. 1859, en 28. Marts 1866 fékk hann lausn i
*) pessi sögn er aimenn meðal Dana. Oss hefir sagt
hana Justizráð Hartvigsen.
náð og með biðlaunum frá þessu embætti. Fór
þá og að styttast í vistum hans í Danmörku
því næsta ár (1867) flutti hann sig alfari til Is-
lands og hafði þá feingið Bessastaði, sem var
elzt konungs eign á Islandi, í skiptum fyrir
Belgsholt. Hefir hann búið síðan á Bessastöð-
um. Kona hans er Jakobina dóttir séra Jóns
þ>orsteinssonar frá Reykjahlíð. f>au eru barnlaus.
þ>ess hefir verið 'getið að mart ritaði Dr.
Grímur meðan hann var erlendis. en ekki snertir
það nærri alt ísland sérstaklega. Geta viljum
vér þó einnar ritgerðar eptir hann, en það er
dómur hans um rit H. C. Andersens ævintýra
skálds Dana, sem út kom í fyrsta ári af mán-
aðarriti Steinstrups. Er hún merkileg vegna
þess, að það er sá fyrsti ritdómur meðal Dana,
sem viðurkennir Andersen sem skáld. Danir
höfðu alt til þess dags frá því Andersen fór að
rita (í 20—30 ár) skammað hann jafnt og þétt
út sem hálfvita og fábjána, en með þessum dómi
Dr. Gríms sneri blaðinu svo við, að ekkert
skáld er nú mætara Dönum og einna víðlend-
ast skáld er Andersen orðinn í veröldu, enda
kunnu útlendir menn miklu fyrri að meta gildi
hans en Danir. — Dr. Grímur var um hrið í
útgáfunefnd Nýrra Félagsrita og hin fyrstu
kvæði hans birtust þar og í Fjölni. Hið fyrsta
sem mun vera prentað eptir hann er »Alpa-
skyttan« í IV. ári Fjölnis bls. 35—36 (1839) og
var hann þá 19 vetra, en þá hafði hann »x« að
dularnafni. Phi skömmu síðar tók hann upp
annað fangamark á kvæðum sínum, en það er
Gr. þ>. og hefir hann haldið því síðan, og á það
að merkja Grím þ>orgrímsson.
Eptir að Dr. Grímur var kominn til Islands
leið ekki á laungu áður hann færi að eiga æði-
mikið við landsmál. 1869 var hann kosinn þing-
maður Rangæinga og var það þangað tíl 1873.
Á þingunum 1875, 1877, 1879 var hann þing-
maður Gullbringu- og Kjósarmanna. Um það
leyti var hann og ritstjóri ísafoldar. En þing-
maðar Borgfirðinga á þingunum 1881, 1883,
1885, 1886, 1887, 1889 og 1891. Um þing-
mensku hans er það flestra manna mál,að ekki hafi
þar aðrir kunnað, betur að koma fram.
Maðurinn var vel máli farinn, orðheppinn og
meinlegur, ef á þurfti að halda, og fjörugur og
fljótur að snúast við hverju sem var. Á þingi
réð hann um tíma miklu og var forseti þess
1885, en ekki var hann samferða straumnum
leingur en meðan fallið gekk í þá átt, sem hann
vildi. J>að sýndi hann á hinum síðari þingum
og fór þá sína leið, og var þá leingi í minna
hluta, en hafði eigi að síður mikil áhrif á þingið,
sem nokkurskonar siðameistari þess og vand-
lætari.
Eins og Dr. Grímur hefir farið sína leið í
þjóðmálunum svo hefir hann og gert það í kveð-
skap sínum. Kveðskapur hans ber persónuleg