Sunnanfari - 01.05.1893, Síða 7

103
almenningi það. Heldur hann að eg skipist við
það eða að almenningur aumkvist yfir hann?
Annars gerði Valtýr líklega bezt í því að fara ekki
mikið út í veitingu þessa embættis.
Dr. Valtýr Guðmundsson gæti víst gert sér
eitthvað annað þarfara en að hafa sig að gamni
sinu í harðhráki gagnvart mér. Sumar athafnir hans
eru svo lagaðar, að sá maður má vera meira en
meðalflón, sem vill reyna að espa menn upp til þess
að 'nalda þeim á lopti. Meðal íslendinga i Kaup-
mannahöfnhefirýmsumætíð fundist standa minna gott
afValtý en mátt hefði frá því fyrsta og hann jafnan
hafa verið þar eins mikið til sundrunar sem sátta,
og komið hefir hann stundum fremur ískyggilega
fram um mál Islendinga. þegar hann var hér um
árið að rita svæsnustu æsingagreinar í blöðin á Is-
landi (þjóðólf og Austra), svifðist hann ekki að
rita samhliða hér í dönsk blöð i alveg gagnstæða
átt og varð þá uppvís að því, að hafa glæpzt á
því að skrökva til nafns og bústaðar og varð að
meðganga það opinberlega á fundi, er Islendingar
í Höfn héldu þá. Gat hann hafa feingið smérþef-
inn af því athæfi, að því er sagt var, ef íslend-
ingar hefðu ekki, eins og betur fór, beðið fyrir
hann. þegar ritað var um háskólamálið i Sunnan-
fara 1891 voru það að visu og almannarómi þeir mág-
arnir Valtýr og jóhannes Jóhannesson, aðstoðarmaður
undir íslenzka ráðuneytinu, sem komu illgirnis-
grein um það mál og ábyrgðarmann Sunnanfara í
»Dagblaðið« danska; skrökvuðu þvi að hann hefði
»heimtað« það, að Danir kostuðu skólann og að
eg heimtaði halfa aðra million til þess; kölluðu
mig enn versta fjandmann Dana, og heimtufrekan
islenzkan mann i þeirra garð, i hvaða tilgangi er
auðráðið. Reyndar fór það svo eptir nokkurt
orðakast að Dagblaðið úthýsti þeim sem ósanninda-
mönnum. þeir þorðu heldur ekki að standa við
greinarnar og voru svo fyrst að reyna að klina
þeim á sinu sinni hvern nafngreindan mann, sem
mistókzt, og þýðir ekkert fyrir Valtýr að neita
þessu; en þessi bollalagnaður hans má sýna að
hann veit hver verkið hefir unnið. Um þetta hefir
Sunnanfari þagað hingað til og þó kvartar Valtýr.
Sjálfur er Valtýr öndverður því að Islendingar fái há-
skóla og eitraður á móti lagaskóla og öllu því, sem
lýtur að því að draga stjórn Islands inn i landið
sjálft, eða gera hana þjóðlegri og er þvi lítil von
til þess að hann leggi mikið gott til íslenzkra mála
framvegis. þeir mágarnir voru og gallharðir móti
því að stofnað væri hér í vetur stúdentafélagið ís-
lenzka, og hótuðu að drepa það með Islendinga-
lélagi, sem nú er orðið hálfdanskt eða jafnvel há-
danskt. Lítið útlit er samt til þess að það takizt.
Ráðleggingar Dr. Valtýs að niðurlagi hirði eg
aldrei um og ekki býst eg við að hann verði tek-
inn á ráð um ritstjórn Sunnanfara fremur eptir-
leiðis en hingað til, þótt hann vonist ef til vill eptir
því. En eingu að síður mun honum verða unt þar
hæfilegs sannmælis framvegis sém hverjum öðrum,
þó aldrei nema hann hafi nú hlaupið þessu frum-
hlaupi á hendur mér, sem er að öllu samkvæmt
þeirri frekju og framnleypni, sem manni þessum
er eiginleg. En á hinu getur hann ekki furðað
sig, þótt Sunnanfari láti ekki kennara við háskól-
ann i íslenzkri sögu og bókmentum haldast það
uppi að rita hneykslanlega vonda íslenzku.
Eg dauðsé eptir að hafa þurft að eyða svona
miklu uppá Valtý minn og ætla nú að sleppa hon-
um með þetta núna. En taka skal eg þetta fram
að endingu:
Allar fregnir í Sunnanfara hafa verið og eru
gjörsamlega áreiðanlegar. Sunnanfari hefir aldrei
farið með neina flugufregn.
Valtýr Guðmundsson leiðréttir ekkert. Flateyj-
arbók og hann fara ekki til Ghicago. það þýðir
ekkert að vera að reyna að breiða yfir það sem
allir vita.
Að lyktum skal eg benda Dr. Valtý á það í
bróðerni, að þyngra fellur mér að þurfa nú að
fara svona með Valtý minn, sem gert hefi eg, en
hefði eg haft ástæðu til að gera honum nokkurn
lítilsháttar sæmdárauka. Eg vil mælast til þess að
hann lofi mér að vera í friði eptirleiðis og hlífi
mér við þvi að þurfa að eiga optar orðastað við sig.
.Tón pnrjcelsson.
Frá þ.jóðfundinuin 1851. Tíðindi frá þjóðiund-
inum eru, eins og menn vita, prentuð i Reykjavík
1851. En því má geta nærri að bakvið þá atburði,
er þá gerðust, muni liggja mart, sem ekki er getið
um í fundartíðindunum. Páll amtmaður Melsteð,
sem menn höfðu kosið í góðu trausti að forseta,
sleit fundinum hvatskeytlega í miðjum klíðum eptir
samráði við Trampe konungsfulltrúa, en gegn vilja
þingmanna og án þess að þeir vissu þess nokkrar
vonir. En þessa frammistöðu þökkuðu þingmenn
Páli með svo látandi ofanígjöf, sem vitanlega er
ekki prentuð í þjóðfundartíðindunum, en er vel þess
verð að henni sé haldið á lopt:1)
Vér undirskrifaðir þingmenn finnum oss knúða
til að lýsa því yfir, að þér, amtmaður Páll Melsteð,
sem vér i góðu trausti höfðum kosið til forseta
þjóðfundarins, hafið eptir vorri fullkominni sann-
færingu öldungis brotið í þetta skipti á móti þeim
skyldum, bæði við þingið og þjóð vora, sem yður
voru á herðar lagóar sem forseta, þar eð þér hafið
fyrst og Iremst ekki varað þingmenn við eða boðað
uppsögn fundarins í tíma, þó mörg atvik sýni
Ijóslega, að þér hafið vitað hvað til stóð;
þar næst, að þér hafið ekki sjálfur forsvarað opin-
berlega þingið fyrir þeim áburði konungsfulltrúa í
lokaræðu hans, sem þér, eins og hver þingmaður,
vissuð og hlutuð að vita, að var ósannur og
ósannanlegur, og sem yðar skylda var að mótmæla;
og í þriðja lagi, að þér hafið ekki leyft neinum þing-
') Onefndur maður á Islandi hefir fyrir skemstu sent
oss afskript þá af þessu bréfi, sem hér er fylgt, ásamt
nokkrum fleiri óprentuðum skjölum, er snerta þjóðfundinn.