Sunnanfari - 01.08.1912, Side 3

59
1839. Er það merkilegt áminningar- og
ádeildukvæði. Af öðrnm Ijóðum síra Olafs
er stórfeldast kvæði, er nefnist Nauðvöm,
einnig ort 1627, landsfólkinu til athuga og
áminningar, en það liefir aldrei verið prent-
að. Ágætt sýnishorn af kveðskap sira Ólafs
eru þær elskulegu og fallegu minningarvísur
um föður hans, sem nú eru prentaðar hér í
blaðinu.
Um Stefán Olafsson, hinn þriðja afþessum
merkilegu feðgum, þarf ekki að eyða mörgum
orðum. Haun liefir orðið nafnfrægastur
þeirra allra, og er enn kunnur í hvers manns
húsi hér á landi, enda skal hér að eins vís-
að til æfisögu hans, er fylgir síðari útgáfu
Bókmentafélagsins af kvæðum hans.
Síra Stefán er langstórfeldast skáld sinnar
tiðar hér á landi og í raun og veru mikil-
feingasta skáld á veraldarlegan kveðskap, sem
þá hafði verið hér á landi svo hundruðum
ára skipti, enda urðu áhrif lians mikil. Upp
af kveðskap hans og síra Bjarna Gizurar-
sonar í Þingmúla, sem var svo sem jafnaldri
síra Stefáns og eitt hið bezta skáld, rann
hinn svo nefndi austfirzki skáldaskóli, og má
sjá merki hans í ljóðagerð á landi hér alt
fram undir 1800.
Ádeilukvæði síra Stefáns eru svo merkileg
fyrir þekking vora nú um menningu og hætti
hér á landi á 17. öld, að ekkert annað jafn-
ast við þau á ýmsan hátt í því efni, svo sem
Omenskiikvœði, Vinnumannakvœði, ölkvæðin og
ótal fleira. En þó að síra Stefán segði fólk-
inu til siðanna, var hann ekki að kveða vol
eða hugarvíl inn í lýðinn. Svo má lieita að
allur kveðskapur hans sé fullur af glensi og
glaðværð, og bregði honum til þunglyndis,
eins og í hinu snildarlega kvæði: Mart er
Wanna bölið, þá er það með svo miklu hófi
°g manndómi, að hann gerir næstum aðra
l^ugrakkari. Fimleiki hans um form og orð-
feri er framúrskarandi, og Páll lögmaður
Vídalín, sem sjálfur var skáld og frábær
smekkmaður á sinni tíð, segir að Oddsbragur
síra Stefáns uppfylli alla prýði kveðskapar.
^nn lifir mart á lifandi manna tungum hér
á landi af kveðskap sira iStefáns. Hver er
það, sem ekki kannast við: Nú er hann
kominn á nýja bœinn eða Stázmeg sat i sorg-
um, Eg veit eina baugalinu, Björt mey ogrhrein
— sem hér er nú prentað sem sýnishorn af
kveðskap hans, — og ótal fleira: Alt er á Iopti,
drykkjuvisur, tóbaksyísur, háðsvísur og heirns-
ádeilur, hestavisur, ferðakvæði, grýlukvæði,
barnagælur.
Sá liefir mörgum stundir stylt með stökum
sínum. Síra Stefán var ekki einungis mesta
veraldarskáld hér á landi á sínum tíma, lield-
ur yfir öll Norðurlönd. Og nú er liér mynd
af honum.
Síra Stefán hefir verið fæddur um 1620.
Hann lézt 29. Ágúst 1688.
Listfeingi hefir í eingri ætt verið tíðari hér
á landi en í ætt þeirri, sem komin var
af síra Einari í Ej'dölum. Pað er snildar-
mannakyn.
Nokkur erindi
úr kvæði því, sem nefnist »Stutt ágrip æfi
og afgangs síra Einars Sigurðssonar í
Eydölum í Breiðdal, í einn litinn
sálm samantekið af sjmi
hans síra Ólafi«.
Sæt er rótin sæmdarmanns,
sem að eg nú um ræði:
Ábóti var afi hans,1)
er elldi heilög fræði,
Sigurður prestur sæmdir bar, —
sá að honum faðir var, —
þó auðs ei ætti gæði.
Ungum veittist andagipt
Einari náms og menta,
svo fær guð hér gáfum skipt,
sem gerir bezt að henta;
átján vetra valdi hann
1) P. e. Finnbogi Einarsson ábóti á Munka-
þverá, faðir Guðrúnar móðir sira Einars.