Austri - 10.02.1892, Blaðsíða 1

Kem»r út 3 á mánuði eða
38 biöð lil »*•»»» eýára, og
kostar aðein* hér á landi 3
kr., erlendis 4 kr, Gjalddagi
31. júlí.
nppaogu, skriflag;, build-
ín við árarnót. Ogiid nema
komin »é td ritBtjórsns fyrir
1. nktober. Auglýsingar 10
aura iínan, »ða 80 aura hver
þml. dálks og hálfu dýrara
fyrstu síðu.
SHS2S~SS5
lí. árg.
SEYÐISFIRÐI, 10. FEBR. 1892.
Yr. 4.
Sigliug í L-igarfljótsós.
Eptir
^ínar prest J ó n b 3 o n á Kirkjubæ.
—Wn —
I. Jörf á sigling í Usiii 11.
Fljötsdalshérsð, e&a hið mikla
liérað upp frá Hérabsflóa, með
dölum þeimer þyí fylgja,er, eins og
kuimugt er, langstærsta og svip-
mesta liéraéib í Austfirðingafjórö-
ungi, og eitt af hinum stærstu
héruðum landsins. |>að er 9 hrepp-
ar, en 12 eru liinir hrepparnir,
er til heyra Múlasýslum.
J>essar 9 sveitir, er vötn renna
um að Héraðsflóa, eru hinarbeztu
sauðfjársveitir landsins, og vel-
megun manna mun þar vera, ýfir
höfuð að tala, eins og í hinum
beztu sveitum. Sauðfénaður er
þar tiltölulega meiri en nokkurs-
staðar anpars staöar á landinu, og
er einnig vænna fé en viðast
annars staðar. Eptir því sem
séð verður af stjórnartíðindunum
1S90 G-deild bls. 10—44, voru
taldar fram vorið 1889 í þessum
9 hreppum kindur að tölu 35,971,
en í hinum 12. lireppum Múla-
sýslna voru þá taldar fram 36,415
kindur. Sýslur þær er þá töldu
flest fé fram á landinu voru Ar-
nessýsla, er taldi 38,974 kindur
og Jjingeyjarsýsla, er taldi 38,375
kindur.
En þegar fénu er jafnað nið-
ur 4 ábúðarhundruð sveitanna;
þá kemur glöggt fram, að Fljóts-
dalshérað, er tiltölulega fjárflest.
par koma 10,8 kindur á hvert á-
búðarliundrað, en í hinum hluta
Múlasýslna koma að eins 7.7 kind-
ur á hvert ábúðarhundrað. En
í Árnessýslu koma eigi nema 4,u
kindur, og í pingeyjarsýslu 5,
kindur á hvert ábúðarliundraö
Og þó að einstakar sveitir lands-
ins séu skoðaðar, þá er engin sveit,
er jafnist við Fljótsdalshérab í
þessu tilliti.*)
íJað eru afurðir af þessum
fénaði 35—40 þúsundundum fjár,
sem Héraðsbúar hafa að verzla
með. það eru hér um bil 100,000
pd. af ull og tó!g sem þeir þurfa
að flytja til verzlunarstaða á ári
*) Strandasýsla hefir 5,0,Húnavatns-
sýsla4,fi, og Skagaljarðarsýsla 3,4
kindur á hverju ábúðarhundraði,
en Skaptafellssýsla 7„.
hverju, auk alls þess fjár, sem
þeir selja á fæti, eða í kaupstöb-
unum.
|>að væri fróðlegt að vita,
hversu mikið Iiéraðsbúar þurfa
svo að flytja að sér af vörum úr
kaupstöðunum, en það verður
eigi sagt nákvæmlega. þ>6 iná
geta þess, að þeir töldu fram vor-
ið 1889: 1,012 liesta fullorbna,
og mun láta n?erri, að hver -sá
liestur fari 4 feröir á ári uð ineð-
altali, til að bera burð, er sjald-
an mun vera minni en 200 pd.,
en opt nokknð meira. Yæri þá
flutt til Fléraösins um 4000 hest-
burbir árlega, eða 800,000[d. af
kaupstaðarvöru, meb öðrum orb-
um: 400 lestir (tons).
J>að segir sig sjálft, að ef
þetta milda hérab heíði hentuga
liöfn við Héraðsflóa meb öflugum
verzlunarstað, þá væri þab sjálf-
kjörið, til að bera ægislijálm yíir
öllum Austfirbingafjóiðungi. En
þetta er því mibur ekki svo. J>að
er eins og kunnugt er, engin
lientug höfn til við flóann, þess
vegna verða Fléraðsbúar að flytja
allar þessar vörur, 5,000 hest-
burði, á hestum yfir fjallgarða
þá er liggja beggja megin Hér-
absins ofan frá jöklum og út í
sjó, til Yopnafjarðar, Seyðisfjarb-
ar, og Eskifjarðar. En eptir því
sem sveitum hagar í FIérabi,verzla
Héraðsbúar langmest á Seybisfirði,
og aðeins lítill liluti á Yopna-
firði og Eskifirði.
þ>að verður nú eigi annab
sagt, en að Seyöisfjörður liggi
fremur vel fyrir verzlun Héraðs-
ins í heild sinni, og bezt allra
Austfjarða, ef ekki hindraði fjall-
garður sá, er liggur þar á mílli.
Fó liggur liann ekki nærri eins
vel fyrir verzlun Héraösins eins
og Hérabsflói sjálfur, efhöfnværi
fyrir honum miðjum, því ab þó
ab komin væri jafnslétta milii
Héraðsins og Seybisfjarðar, þá
væru þó vötnin Lagarfljót og Jölc-
ulsá, til mikillar hindrunar fyrir
meiri hluta Héraðsins. En enn
þá meiri verða erfiðleikar við að
nota Seyðisfjörb fyrir verzlunar-
stað, þegar þess er gætt, ab mjög
torvelt er að leggja góba vegi
yfir fjöllin til Seybisfjarbar, bæði
yfir Ejarðarheiöi og Vestdalsheiði,
bæði sökum bratta og einkum
þess, að mjög illt er að sniðleggja
þar vegi til muua, sökam kletta.
pannig eru 11 brattar brekkur
ofan Yestd Jsheiði Seybisfjarðar
megin og sumar þeirra ósneið-
andi til nokkurra muna, sökum
kletta, nema meb ærnum kostn-
abi. f>ess vegna verður varla
búist viö, að vagnvegir komist á
á þeim heiðum á næstu inanns-
öldrum. það hindrar enn fremur
flutninga mn fjallvega þessa, að
þeir eru mjög snjósælir, og verða
snemma ofærir með hesta áhaust-
um og seiut færir á vorum. þ>ess
vegna verða fiutaingar manna ab
fara mest fram á þeim tíma, er
sízt má skerða frá landbúnaöin-
um. Margir hafa því tekið það
óyndisúrræði, ab flytja ab sér
talsvert á útmánuðum, þegarfæri
kemur á fjöllin og er þab þó auð-
vitað hættulegt og kostnabar-
samt.
f>að er því engin furða, þó að
Héraðsbúar hafi opt og tíðum
liugsað um, livort engín tiltök
mundu, ab fá vörur fluttar beina
leið í Héraðsflóa, og skyggnst þar
vandlega um eptir höfn. En fló-
inn er stuttur og breiður og blas-
ir við opnu hafi. Botn hans er
nærri þráðbeinn og tómur sandur
fjallanna í milli. J>ab er ab vísu
allopt lent á báturn við hvorn
krók að austan og vestan og
stundum lent við sandana sjálfa,
eða jafnvel róið inn í ósana á
Selfljóti eba Lagarfljóti, en liaf-
skipum verður þar alls eigi lagt
á venjulegan hátt. Út með Múla-
fjöllum, vestan við ílóann, er að
vísu lítil höfn og ab kunnugra
manna dómi fremur góð, Múla-
höfn. En hún liggur svo óhag-
anlega fyrir verzlunarabsókn Hér-
absins, ab eigi er hugsandi að
þar komi nokkurntíma verzlun-
arstaður. |>ess vegna hafa menn
leitað i abra átt eptir höfn og
séð, að liún er í Lagarfljóti, ef
aÖeins yrði komist inn- i það.
Lagarfljót, rennur eins og
kunnugt er, eptir miðju Fljóts-
dalshéraði endilöngu ogerálöng-
um köflum svo djúpt, að það er
skipgengt liverju hafskipi. J>ann-
ig er allur efri hluti þess [um 4
—5 mílur] mjög djúpur, jafnvel
60 faðma djúpur. Aptur eru
grynningar k ýmsum stöðum um
miðbik þess, svo að vöð eru á því
á 5 stöðum, þegar það er mjög
lítið haust og vor. Eoss er i því
utarlega, hjá Kirkjubæ, hér um
bil 45 fet að hæð með aðdrag-
anda sínum. Eptir það er tals-
vert dýpi út í sjó, nema á ein-
um stab, rúma mílu frá sjo. J>ar
er flúðaröb þvert yfir það, er
kölluð er „Steinbogi" og er hrynj-
andi fall yfir, en hæbarmunur
lítill.
Eljótið er mjög hallalitið, því
að yfirborð þess upp við bótn, er
aðeins'83 fetum hærra en . sjáv-
arílötur (sbr. þ>. Thoroddssn: „Ferð
um Austurland. “ Andv. 9. ár.
bls. 46], J>egar nú hér um hil
45 Yet af þeirri hæb komaáfoss-
inn, verða eptir abeins 38 fet.
J>essi 38 koma að vísu aðeins á
5—6 vztu mílurnar af fljótinu,
en þó verður hallinn ekki rneiri
en svo, að hann nemur aðeins 7
fetum á hverri mílu að meðal-
tali.
Straumurinn í fljótinu verÖur
þvl yfir höfuð mjög lítill. Að
fossinum frá skildum er hann
mestur um Steinbogann og í svo
nefndum „töngum", skamt fyrir
ofan fossinn. Fyrir utan Stein-
boga er svo flatt, að flóðs kennir
þangað inn. Hjá Hóli, sem er
bær skammt fyrir utan Steinboga
kentiir flóðsins jafnvel svo, að
ferju sem dregin var á þurt um
fjöru, hefir tekiö út um flóð. J>eg-
ar ab sjó kemur er straumurinn
jafnvel svo litill, að Fljótið liefir
ekki krapt í sér, til að halda
beinni stefnu í sjó gegnum saud-
ana, heldur verður að faira ós
sinn til eptir því sem sandburöi
stórbrima liagar. J>ó heldur það
þeim ós lítib breyttum yfir suniar
hvert, er það grefur fram í vatna-
vöxtum á vorin.
Sakir þess ab Fljótið er þann-
ig lagað, hefir eðlilega inyndast
sú skoöun, að það mætti vera
skipgengt grunnvæðum skipum,
þegar það er í fullum vexti, alla
götu uppí botn, að þeim hindr-
unum einum undanteknum er Foss-
inn og Steinboginn gjöra. Juið
er og auðsætt, að Steinboginn er
ekki sú hindrun, er ekki mætti
1 yfirstíga með skaplegmn kostn