Austri - 20.02.1892, Page 2

A II S T R l
1S
K
r .1
niðnr á fjórðunginn allnn, livernig sem
svo fénu hafði verið varié, ir.eðan pað
var ekki nema styrkur. og líkur voru
til mó liinir nánustu hlutaðeigendur
feigju samt nœgileg fjárfnunlög að
hera. það er eðlileg röð. að Jiinn
aimennasti styrkur sé minnstur. liinn
iniður almenni meiri og gjald sjálfra
Jilntaðeigenda mest, nema sérstaklega
standi á. Blutfallið er ekki retíð svo
liægt að finna. en hér virðist pað varla
óeðlilegt, að pví er hið almenna pjald
snertir.
það er eitt óheppilegt við pessar
undirtektir suðursýslunnar, að pær
kynnu að gefa surnum Héraðsmönnum
nndir fótinn. að taka ekki rétt nndir
almenna fjárbeiðslu frá utanhéraðs-
inönmim Múlasýslna til gagnlegs fyrir-
tækis, er pá varðaði sérstaklega. ()g
pað er mjög íllt, pegar pess liáttar
viðskipti komast á, og vonandi, að
pað verði ekki liér. Hefði t. d. verið
ákveðið, að landssjóðsstyrknnm skyldi
varið til gufuskipsferða niilli Fjarð-
anna, án pess ætlast væri ti), að Hér-
aðið gæti haft not af peim. pá liefði
verið mjög óheppilegt, ef Héraðsmenn
liefðu neitað, að taka neinn verulegan
pátt i fjórðungsstyrknum. af pví að
peir lieiðu ekkert boinlínis gngn af
pvi.
J>ó nú að undirtektir suðursýslunnar
væru pannig ekki liinar æskilegustu,
mega pær pó lieita allgóðar. Og pó
að Fljótdalshérað megi hæta á sig
500 króna tillagi, til pess að skilyrðis-
gjaldið fáist fullt, pá er vonancli, að
pað standi eigi í vegi fyrir fyrirtækinu
svo gagnlegt sem pað er. Að minnsta
. I
kosti hefir svo mikill áhug
máli
pessu lýst sér á sveítafundum Héraðs-
manna, par sem mér er knnnugt, að
eg hefi fulla ástæðu til að vænta pess.
Pöntunafél. Fljótdalshéraðs sýndi
og á fundi sínum 23. okt. f. á. mjög
inikinn áhuga á pessu máli og hefur
sampyldct að taka á sig pann auka-
líostnað, er af fyrirtækinu kynni að
leiða i sameiningu við utanfélagsmenn
í útsveitum og Jökuldal.
jþað niá eigi álíta enn fullráðið,
livernig framkvæma skuli innsigling-
una í Ósinn, Til hráðahyrgða hefur
verið ákveðið, að kaupa gufubát til
fiutningsdráttar um Ósinn og leigja
l.tið grunnvætt seglskip, er báturinn
skyldi látinn draga um Ósinn og Fljót-
ið pað er komizt yrði. En auðvitað
pótli æskilegast að geta keypt hentugt
grunnvætt liaft'ært gufuskip til peirra
íerða, en par eð pað pótti að svo
stöddu ofvaxið Héraðinu, var heldur
hallast að liinu. þó er auðvitað eigi
svo einskorðað við pá tilhögun, að
eigi verði liorfið f'rá henni, eí' hún sýn-
ist óráðleg, pá er nægar upplýsingar
eru fenguar um pað elni, sem húast
iná við, að verði á næsta vori.
jþannig stendur petta mál nú, og
er óskandi að pað fái góðau fram-
gang.
En enn pá æskilegra væri pað,
að allir Austtirðingar hefðu svo ör-
ugga trú á pví, að inusigling í Osinn
væri sæmilega auðveid, að peir hetðu
hug til að slá saman við Héraðs-
inetiu, til að kaupa lítið gufuskip, er
sérstaklega væri lagað eptir Ósnum,
en pó einnig hentugt til að fara á
milli hinna liluta ijórðungsius. þá gæti
fnllið samnn hngur og óskir allra í
senn. Engir muiidti fúsnri til slíkra
samtnka en einmitt Héraðsmenn.
V.
U m m æ 1 i A u s t r a u m f u n d i n n á
Eg i 1 sst öðum o g si glniguna í
L n g n rflj ó t só s, í 10. thl. 1891.
það liefði verið mjög eðJilegf, að
liorra 0. W. hef'ði heyrt með ánægju
tilraunir Héraðsmanua til að koma á
siglingu um Ósinn, par sem linnn liefir
álitið liana liið lang lieillavænlegasta
framfaramál Héraðsins og er sjálfur
ötull framfaramaður og liefir látið svo
sem sér væri pettn mál liið mesta á-
luigamál. það liefði jafnvel mntt liú-
ast við, að h nn hefði eins og sann-
ur vinur fyrirtækisins, sýnt sig fús-
an til að taka liöndum samnn við Hér-
aðsmenn, til að koma pví fram, jafn-
vel pótt peir liefðu ckkí heinlínis beð-
ið liann ]iess. Enda pykir mér ólik-
legt, að peim lie.ði verið annar kœr-
ari til samtaka en liin kjarkmikla, ó-
trauða sjólietja, sem er orðinn liér svo
Jíunnugur. Að minnsta kosti liefði
mátt húast við góðum og glöggum
leiðheiningum frá honum i hlaði pví,
ei hann lieldur nú úti á Seyðisfirði.
En pessu liefir enn eldci verið að
lieilsa. Áður en undirbúningur Hér-
aðsmanna var kominn svo langt, að
peir gætu farið að leita sér samverlca-
manns, til að koma fyrirtæld sínufram,
hirtist pvert á móti grein í blaði hans
10. thl. f. á. sem níðir petta fyrirtæki
Héraðsmiuma ofan fyrir allar Jiellur,
Og telur pað eldci miða til annars, en
„að koma fé landsins fyrir á peiin
stað, par sem pað finnst eldci aptur“,
Grein pessi er að vísu nafnlaus, en
af eptirmála rítstjórans er að ráða,
að höfundurinn sé enginn annar, en —
herra Otto Wathne sjálfur, og liver
slcyldi trúa pví? Eg fyrir mitt leyti
vildi eklci purfa að trúa pvi; og flest-
um Héraðsmönnnm mun hafa orðið
eins erfitt að trúa pví, að liann mundi
fyrstur verða til, að vega að pessu á-
liugamáli peirra og lians, eins ogNjáli
varð forðuni seínt um að trúa pví að
þórður Leysingjason liefði mamivegið.
Grein pessi er nfl. rituð með svo
mikilli fyrirlitningu á mönnum peim,
er um petta mál liafa fjallað í Hér-
aði og óvild til málsins sjálfs sem al-
menningsmáls, að pað er íurðanlega
ótrúlegt, að slíkur maður sem lierra
0. W. er, Iiafi getað fengið sig til að
að rita hana, eptir allt sem undan er
gengið í máli pessu frá hans liálfu.
Hafi liann ritað greinina, pá er líka
auðséð, að honum liefir fundizt hún
eittlivað lijáróma við pað, sem liann
liefir fyr sagt svo opt og opt, og pess
vegna sleppt að rita nai’n sitt undir
liana. Svo hefir greininni verið gefin
yfirskriptin „Úr Seyðisfirði“, líldega
sem vottur pess, að pað sé eitthvað
hæft í pví, sem ritstjórinn telur svo
líklegt, að f'yrirtælcið muni verðakreist
til hana af kaupmönnum á Seyðisfirði
og Yopnafirði.“
J þó að greinin sé að vísu pess
i kyns, bæði að efni og frágangi, að
næst liggur að pegja hana f'ram af
sér, pá má pað pó eklci, meðan nokkr-
ar líkur eru til, að herra O. W liafi
slcrifað liana; pví að hann hlýtur að
haf'a skrifað hana í einkverju óskilj-
anlegu hugsunarleysi og víða sagtann-
að eu hann vildi, eða öðruvísi enhann
vildi, pó að slikt sé i rauninni ekki
afsökunnrvert. og parf pvi að knýja
liaun til að léiðrétta mál sitt, eða
skýra pað betur.
Eg vildi lielzt eldcert purfa að j
gjöra við pessa grein anuað en pað.
í.ð sanna. að hún vœri elclci eptir hr.
O. W., pvi að pað værí svo anðvelt.
Eða livernig getur liann Jcallað Lag-
arfljótsós „einn af hinum straumhörð-
ustu árósum Islands", Iiann, sem Jét
2 menn róa sig á bnti inn um Ósinn,
pegar liann kom fyrst til að skoða
Jiann ; liann, sem retlaði að varpa sig
inn um Ósinn á lilöðnu, lélegu segl-
skipi og pað á Jcaðli, sem eklci poldi
fullkomið dráttartak. hann, sem Jét 2
menn róa 60 faðma langan lcaðal inn
í Ósinn frá skipinu í Jiafgolu og íúfn-
nm sjó, til að drnga trjáviðinn A land;
hann, sem sá vöruna sína flutta frá
skipinu inn í Ósinn óskemmda fyrir-
stcðulaust á stórum nótahát? Og sá
maður ætti að hafa ritað pessi orð:
„Hvað lítið sem út af réttu liórfivílc-
ur til anr.arnr livorrar liliðar. missist
öll stjórn á gufuskipinu, og áður en
talið verður til 20, hefir straumliarlc-
an spýtt gufubátnum út á Héraðsflóa
máslce á hvolfi og mannlausum, sel-
um og sjófuglum tíl athláturs og for-
undrunar11. Eða livernig ætti hann
enn fremur að geta sagt, að fyrirtæki
petta sé stofnað „að óundirbúnu mál-
inu og lítt rannsökuðum Lagarfljóts-
ós“ og hafa pó sjálfur lcannað hann
svo, að liami áleit vel fært í'yrir sig
að sigla inn í liann, með peim und-
irbúningi, er pá var fenginn.
„jþað parf sannarlega41 öðruvisi
lagaðan „hug og dug“, en eg hefi í-
myndað mér að lierra 0. W, hefði
til að bera, til að mála slilcar mót-
sagnir upp á blað öllum lcunnugum
mönnum til „aðliláturs og forundrun-
ar“; enda er greinin Iionum að öðru
leytí ósamhoðin.
En livað sem nú pessu líður, pá
má gjöra við greinina ýmsar aðrar at-
hugasemdir.
Höf. pykir „pví víkja nokkuð öf-
ugt við, að pvílíkt mál skuli vera rætt
og til lykta leitt á fundi svo larigt upp
í sveit, af peim möunum, sem eigi
sé von, að geti dæmt um pvílíkt fyrir-
tæki“. En hverjir áttu pá fyrst að
ræða petta mál? Auðvitað sýslunei'nd
ir Múlasýslna, pví að pær einar höfðu
■vald til að veita pað fé, sem nauð-
synlegt vartil að geta fengið landssjóðs-
styrkinn. Og hvar áttn pær að halda
sinn fund? Eins auðvitað, par sem
peim var hægast að lcoma saiuan.
Eða áttu pær að fara að elta uppi
einstaka menn, rnáske oí’an ,um alla
ijörðu, sem pær hefðu ímyndað sér,
að hefðu betur vit á málinu? |>a^
hefði orðið kátlegt ferðalag og nokk-
uð kostnaðarsamt. það er auðvitað,
að heí'ðu menn pótzt vissir um, að
ekki væri nema einn maður í Aust-
íjörðum, sem liefði vit á málinu, pa
hefði getað koinið til álita, livort ekki
ætti að halda fundinn í grennd við
liann, svo að hann gæti átt sem hæg-
ast með að segja fyrir, livað pær ættu
að gjöra. En pó sýndist eðlilegast,
að boða fundinn á hentugum stað, eins
og gjörtvar, með ákveðinni dagskra. þ>a
gat hver sá Austíirðingur komið par
er pótti málið mikilsvarðandi og vildi
eiga einlivern pátt í meðferð pess.
þannig var fundurinn á Egilsstöðum
hcðaður. og sýslunefndunum hefðí sjálf*
sagt verið kærað sjá par sem flesta
menn með álniga á gufuhátsmálinu,
og par a meðal fyrst og fremst herra
0. AV.. sem liefði getað gefið svogóð-
ar hendingar í pví. sér í lagi viðvilcj-
andi Ós-siglingumfi. En hann kom
ekki á fundinn, og enginn maðiir úr
austurfjörðunum, nema 3 sýslunefnd-
armenn, og eklci einu sinni sýslunefnd-
armaðurinn úr Borgarfirði og enginn
lyrir sunnan Mjóafjörð. Enginn sýslu-
nefndarmaður utanhéraðs kom heldur
með neina skýrslu um yfirlýstan vilja
sveitnnga sinna.
Mér er ekki kunnugt, hvort Búða-
fundurinn liefir verið hetur sóttur af
utannefndarmönnum, en par voruekkí
nema 7 sýslunefndarmenn af 11. þang-
að var pó sannarleg ástæða fyrir pá
menn að fara. sem voru óánægðir með
gjörðir Egilsstaðafundarins.
Höf álitur siglinguna í Ósinn vera
„mikilsvarðandi málefni fyrir hiðpétt-
hýla, en pví miður allt of óræktaða
Hérað“ og ritstjórinn segir, að „höf.
hafi fullvissað sig um; að honum sé
pað mesta Aliugnmál, að sigling koin-
ist á á Lagarfljóti og pnð alla Lið
upp að Fljótsdal,“ en höf. vill að menn
bíði. pangað til „húið er aðkomaupp
verulegri sjómannasétt í landinu sjálfu“.
Svo skýrt sem hin tílfærðu orð benda
til. að höf. sé herra O. W., pá ligg-
ur pó aptur beint við að spyrja: Hvernig
fietur liaim verið pnð, par sem hann
hefir pegar gjört eina tilraun til sigl-
ingar í Ósinn og talar um að gjöra
pað ár eptir ár? Honum hefir hing-
að til pótt kominn timí til pess, pótt
ekki væri lcontin upp veruleg sjómanna-
stéttí Iandinu sjálfu. og aðrirmunu hon-
um samdóma um pað.
Höf. færir aðra eptirtektaverða
ástæðu fyrir pví, að ekki sé kominn
timi til, að sigla upp í Lagarfljótsós
og hún er sú, að „a seinni árum hafl.
uppgangur Ljarðabúa verið miklia meiri
eu Héraðsmanna“ og að „útlit séfyrir
að Héraðsmenn fái ekki staðið peim
jafnfætis í uppgangi pá er fram líða
stundir“, með öðrum orðum, að afpví
að Fjarðamenn séu í meiri uppgangi
en Héraðsmenn, pá skuli ekki styikja.
Héraðs.menn, heldtir pá sem betur
gengurf — það er pó vissulega eitt-
hvað athugaverð röksemdaí'ærsla, og
virðist liggýa heinast við, að svara
henni pannig: Ef framfara-eptirbút-
arnir í Eljótsdalshéraði hafa áræði og
krapt, til að gjöra tvísýna tilraun, til
að koma á siglingu um Lagarfljótsós
með aðeins 8000 kr. styrk af opin-
heru fé, pa ættu framfara-forkólf-
arnir í Fjörðununi eigi að hafa minna
áræði og lcrapt til að koma á gufu-
bátsferðum sín á milli, jafnvel styrk-
laust, par sem peir hafa „gullnámu
fyrir fótum sér“, „eÍRa hina glæsileg-
ustu framtíð í vœndum“, og líkindi
eru til, eptir orðum ritstjórans, að
„margar hundrað púsundir króna gangi
úr greipnm peim vegua guíubáts^
leysis.
það er jjarri mér að segja petta
af pví að eg álíti, að Ejarðamenn eigi
að gjöra petta styrklaust, nema upp-
gangu. peirra sé enn pá meirienmér
er kunnugt. þvi síður segi eg pað
til pess að vekja kala milii Héraðs-